Tíminn - 17.05.1930, Blaðsíða 2

116
TlMINN
Helgi Tómasson reynir að vísu |
eftir á að neita því, að samstarf j
hafi átt sér stað miili hans og
pólitískra leiðsögumanna íhaldsins.
En þegar gætt er að því hvemig
blöð flokksins hafa varið ódæði
hans og éf athugað er að G. H.
er einskonar starfsmaður við
Mbl., m. a. hefir það hlutverk að
yfirlesa allar níðgreinar um
heilsufar mitt, og sé því bætt við
að Valtýr Stefánsson fylgdi H. T.
eins og skuggi í hegningarhúsið
þegar hann var yfirheyrður, og
beið fram á gangi eftir tiiræðis-
manninum, þar til hann hafði
lokið sér af þar, þá er orðið
býsna ljóst sambandið milli hixma
seku. Mbl.liðið lítur á Helga Tóm-
assson sem flugumann sinn, sem
því beri bæði að nota til hins
ítrasta, og síðan að vemda fyrir
verk þau ,er hann vinnur fyrir
flokkinn.
1 síðustu játning H. T. kemur
það bert fram, að H. T., Þ. Sv.
og 2—8 aðrir læknar eru búnir
að ákveða að senda forseta Al-
þingis og forsætisráðherra til-
kynningu byggða á hinum full-
komnustu íslenzku vísindum! um
að ég væri vitskertur, og sýkin
á það háu stigi, að þingið átti
að fá aðeins 12 tíma frest til að
losna við mig og útvega nýjan
mann. Þessi hraði var því ein-
kennilegri, þar sem aðalandstæð-
ingum mínum var kunnugt um,
að ég var rúmfastur af illkynj-
aðri hálsbólgu og sýnilegt var, að
ég hlyti að vtera hindraður frá að
sinna embættisstörfum mínum
um nokkra stund.
En þessi flýtir kom af öðru.
íslandsbankamálið var á döfinni.
Glæframenn þjóðfélagsins vildu
halda þar áfram sama sukkinu,
aðeins koma bankanum á ábyrgð
ríkisins. Mbl. var kunnugt um að
nokkur meiningamunur var í
Framsóknarflokknum um þetta
mál. En samskonar skoðanamun-
ur var líka innan íhaldsflokksins,
þarsem t. d. einn af helztu mönn-
um flokksins greiddi ekki at-
sum hin stærstu atriði málsins.
Mbl. hélt að það gæti notið
sérstöðu nokkurra Framsóknar-
þingmanna tii að valda stjómar-
skiptum. Þetta var að vísu
sprottið af ókunnugleika Mbl.
manna. Engin stjómarskipti voru
hugsanleg á þingi í vetur hvorki
í sambandi við bankamáliið eða
aðrar „bombur“. En íhaldið trúði
þessu. Það hugði sig standa nærri
stjórnarskiptamöguleikum í sain-
bandi við bankamálið. Og í þeirri
breytingu var æskilegast 'frá
sjónarmiði Mbl.manna að losna
við mig úr stjórnmálastarfsemi í
bráð og lengd.
1 umsátinni um Port Arthur í
japansk-rússneska stríðinu þótti
japanska herstjómin ósár á
mannslífin. Hún sendi hverja her-
sveitina af annari í skotgrafim-
ar; þær voru þar skotnar og
troðnar niður. Að lokum gekk
japanski herinn inn yfir víggarð-
ana á líkum landa sinna. Hér var
sömu aðferð beitt. Herstjórn Mbl.
manna skipar samsærismönnum
læknanna fram. H. T., Þ. Sv., G.
H., Dungal og Sigurði Magnús-
syni á Vífilsstöðum. Þessir menn
áttu að vera neðstir í skotgröf-
inni. Yfir álit þeirra sem lækna
og manna átti her Mbl. að ganga
þurrum fótum að eftirþráðri
meirahlutaaðstöðu í þingi og
stjóm.
Eftir langa fundi og bollalegg-
ingar verður brjálsemisyfirlýsing-
in til, eftir því sem vitnisburður
hljóðar. Tólf tíma átti Tr. Þ. að
fá til að gefast upp með öllu sínu
liði!
Það er eftirtektarvert, að H. T.
hélt því fram, að enginn hefði
vit á geðveikismálum hér á landi
nema hann, og að einhverju leyti
Þ. Sv. Svo hátt komst Þ. Sv.
ekki nema þegar samsærismönnum
lá á liðveizlu hans. Aðrir læknar
höfðu að skoðun þessa drýldna
smámennis ekki vit á geðveiki
fremur en leikmenn. En þó að H.
T. telji þessu svo farið, þá virðist
hann hafa ætlað að láta 2—3 al-
menna lækna skrifa undir skjalið
til Tr. Þ. með sér og Þ. Sv.
Hversvegna átti hann að lítil-
lækka sig með því að hafa á vott-
orðinu menn, sem að hans dómi
höfðu ekkert vit á geðveiki ? Var
ekki í þessu einn vottminn um
ósannsögli hans og vesaldóm í
úrræðum ?
Eftir því, sem nú er komið
fram hugsar hann sér árásina í
þrem stigum. Haim ætlar fyrst
að vinna bug á Tr. Þ., þar næst
mér og loks konu minni. Ef þetta
hefði allt gengið að óskum, þá
hefði skjahð, það „historiska
plagg“ sem ég minntist á, kom-
ið til forsætisráðherra, hann
beygt sig fyrir uppreistinni sím-
að stjómarskipti til konungs, og
íhaldið hefði siglt inn í stjórnar-
ráðið. Hið gamla góða lag hefði
hafizt að nýju. Gömlu mennirnir
hefðu áfram fengið vandasöm-
ustu embættin. Kosningafalsarar
hefðu aftur rétt upp höfuð með
sína þráðu iðju. Fjársvikarar
liefðu enn seim fyr reynt að fá
stórfé að láni hjá bönkunum,
svíkjast svo frá skuldum og koma
þeim á landsmenn. Sóðaskapurinn
hefði aftur byrjað í stærsta skóla
landsins og 20—30 unglingar
veikst þar af berklum árlega.
Sigurlaunin voru mikil. Þess-
veg-na mátti fóma miklu.
Menn tala um það úti um land,
hvort samsærismennirnir séu al-
veg frámunalegir aular, eða sér-
stök illmenni, eða undarleg blanda
af hvortveggju. Um einn af þess-
um mönnum, G. H., er vitað, að
hann er í öllu venjulegu dagfari
sómamaður. En um röksemda-
gáfu hans hefir verið deilt bæði
fyrir og eftir að hann ritaði
nefndarálitið um hérana sæilar
minningar. Sennilega hafa þeir
sem að þessu stóðu lagt sitt af
hverju fram, sumir aðallega
fákæsnku aðrir sérílagi vöntun á
töluvert ríkum mæli.
Þeir sem lögðu ráðin á um
þessa pólitísku morðtilraun hafa
trúað því sem H. T. vill leggja í
munn konu minnar, að Fram-
sóknarmenn væru yfirleitt lítil-
menni. Sjálfur veit hann manna
bezt, að hann skrökvar þessum
orðum upp á hana, en sjálfum
hefir honum orðið þessi trú að
álits- og hamingjutjóni. Hann
hefir svo gersamlega misskilið
Framsóknarflokkinn, að hann
hefir trúað að ekki þyrfti neitt
annað en að Mbl. sendi af stað
nokkra félagsmálaafglapa, sem
með vísvitandi falsvottorðum
reyndu að fella stjóm landsins
og sundra mönnum, er með
margra ára starfi hafa þokað -á-
fram fjölda af djúptækustu um-
bótamálum þjóðarinnar.
H. T. vill trúa því að íslenzka
þjóðin sé svo lítilsigld að hún
taki fyrir góða og gilda vöru
frammistöðu þeirra er ráðnir
voru í að gefa falsvottorð í póli-
tískum tilgangi. En honum varð
ekki að trú sinni. Aldrei í manna
minnum hefir þjóðin sýnt betur,
að hún er ekki lítilsigld eins og
H. T. vill hafa hana. 1 gær barst
mér í hendur ávarp frá samsýsl-
ungum mínum, um 1000 að tölu,
sem ekki hugsa á þann veg sem
H. T. og félagar hans héldu að
fólk myndi gera, ef hann léti
ljós sitt skína. Mörg þúsund
manna höfðu úr öðrum héruðum
vottað hið sama.
Framkoma H. T. gagnvart ná-
frænda sínum Helga Briem
bankastjóra og nákomnum vini
sínum, Bjarna Ásgeirssyni alþm.,
sýnir skapgerð mannsins. Hann
býr til heilar sögur þeim til á-
virðingar, aðeins til að hefna sín
á þeim, af því þeir rituðu undir
traustsyfirlýsingu til mín í sam-
bandi við læknana. Hvorki náin
frændsemi eða vinátta hindrar
þann mann frá að bera fram
algerlega rakalaus ósannindi um
menn sér svo nána, ef honum
aðeins dettur í hug að koma
bletti á þá.
Annað atriði tekur af öll tví-
mæli um manngildi H. T. — Eg
álít ekki að hann hafi verið í
neinni þakkarskuld við mig, þó
að eg hefði lagt mig nokkuð í
framkróka til að gera honum
sem léttast að vinna mannsverk
hér á landi. En eg álít að fram-
koma mín gagnvart honum hefði
átt að vernda mig frá sérstökum
skelmisbrögðum af hans nálfu.
Eg læt að svo stöddu liggja milli
hluta allan róg hans um heilsu-
far mitt. Ég læt ennfremur
bíða að tala um þann drengskap
að reyna að rógbera mig hjá
flokksbræðrum mínum á þingi og
mínum nánasta vini Tr. Þ. En
eitt af brögðum þeim er hann
beitir gegn mér yfirgengur alt
annað. Það er það, að laumast
inn í hús mitt rétt fyrir hátta-
tíma undir yfirskyni falskrar
velvildar, setjast við rúm mití
og segja við mig og konu mína,
að hann vonist til þess að við
leggjum ekki trúnað á sögur
þær sem gangi um bæinn um
heilsufar mitt og hann sé borinn
fyrir.
Er hægt að hugsa sér forhert-
ara ósannindamann? Maðurinn
er búinn að bera út um allt,
að eg sé brjálaður, búinn að
þinga um þetta vikum og'mán-
uðum saman við fjölmarga menn,
búinn að gera að því er virðist
með 3—4 öðrum mönnum yfir-
lýsingu um þetta efni og undir-
rita hana með þeim, og ákveða
að senda hana til forsætisráð-
herra með kröfu um að eg yrði
felldur úr stjórninni innan 12
tíma. Og svo kemur þessi maður
að rúmi mínu og biður mig og
konu mína að trúa ekki — trúa
ekki sannleikanum um sögusmíði
hans og ódrengskap í minn garð.
Fáum mínútum síðar bætir
hann enn gráu ofan á svart.
Hann tilkvnnir ikonn minm' inni
i íjosiausu herbergi sem hann
bendir henni að ganga inn í á
eftir sér, að maðurinn hennar
sé geðveikur. Til að gera þetta
enn áhrifameira, til þess, ef unnt
væri, að læða skelfingunni inn
í sál hennar, grípur hann um
handleggi hennar og mælir það
sem hann skoðar dauðadóminn
yfir mér í þungum og alvarleg-
um róm. Að endingu biður hann
hana að þegja um að eg sé geð-
veikur. Kona mín fær iimi í her-
bergi mínu að hlusta á að hann
sé saklaus af geðveikissögunum.
Inni í skrifstofunni er henni til-
kynnt af þessum manni að ég sé
geðveikur. Og hún er beðin að
þegja um þetta vísindalega ieynd-
armál hans. sem hann og Mbl.
voru þá búnir að breiða út um
allan bæinn og allt landið.
Séu þessi dæmi athuguð sést.
að hvað sem um H. T. má segja
að öðru leyti, þá sýna þessi dæmi
að skápgerð hans er þannig, að
honum verður ekki trúað sem
manni. Og honum getur ekki af
nokkru þjóðfélagi verið trúað
fyrir þeim veikustu af þeim veiku
— fullu húsi af geðveikissjúkling-
um.
Setjum svo að sama raun hefði
komið fyrir aðra menn. Segjum
að Sæmundur Bjamhéðinsson
hefði komið inn í herbergi konu
Jóns Þorlákssonar og sagt henni
umbúðalaust, ákveðið og með full-
um ósannindum, og í þeim eina
hug að skaða mann hennar og
flokk hans í stjórnmálum, að
maður hennar væri holdsveikur.
Eða segjum að Sigurður á Víf-
ilsstöðum hefði komið til konu
Magnúsar Guðmundssonar, bent
henni að fylgja sér inn í dimmt
herbergi, gripið þétt um hendur
henni, og sagt að því miður gengi
maður hennar með ólæknanda
krabba. Og að þetta eins og í hin-
um tilfellunum hefði verið vís-
vitandi ósannindi, sögð í því
skyni að hræða hana og særa
fjölskyldu, sem á engan hátt
hafði til þess unnið.
Ég álít að ef Sæmundur og Sig-
urður hefðu komið þannig fram,
þá hefðu þeir að fullu brotið af
sér traust þjóðfélagsins og að
sérhver stjórn hefði orðið að vísa
þeim burt úr trúnaðarstöðu í
þjóðfélaginu. Sem betur fer hafa
þessir áðurnefndu læknar ekki
framið neitt hvílikt ódæði og
munu fráleitt gjöra það. En shk
hafa verið þrælatök fjandmanna
minna á mínu heimili.
Hrakfarir H. T. byrja hjá for-
sætisráðherra, sem gefur honum
haiða áminningu, og flettir undir
eins af honum flugumannshjúpn-
um. Þaðan fer H. T. til Guðmund-
ar Iiannessonar, þar sem sam-
særismennirnir bíða hans. Þar
skilur hann bíl sinn eftir. Þaðan
hringir hann til konu minnar og
biður um leyfi til að heimsækja
mig. Þangað dregst hann aftur,
fölur og skjálfandi, eftir að hafa
reynt að fremja flugumannsstarf
það, er Mbl.menn höfðu falið
honum á hendur.
H. T. bíður annan ósigur sinn
þennan dag í herbergi mínu.
Tvöfeldni hans þar er áður lýst.
En heimsóknin fer á þá leið,
að ég tek honum eins og kjark-
litlum raunamanni, sem kemur og
tjáir mér vandræði sín.
Kjarkur H. T. hafði brotnað í
samtalinu við forsætisráðh. Neit-
un Tr. Þ. um að taka H. T. og
læknana alvarlega var sama og
að engin stjómarskipti yrðu, en
það var einmitt sigur sá, sem
flugumennska hans átti að
Gyggja Mbl.mönnum. Næsta
skref hans er að lama mig og
hræða, væntanlega svo að ég
segði mig úr stjóminni. En
hræðslan greip hann meir en mig.
Hann sá ekki að eini sófinn, sem
var í herberginu, var á bak við
dívaninn, sem ég lá í. Enn síður
sá hann fyrir, að ég myndi í
þessum sófa skrifa grafskrift
hans sem manns í „bombugrein-
irvniu nnWvnv^ ^ *>*'<$ <**?. f
stað þess sýnist honum konan
sitja í þessum sófa. ^Hann man
ekki, að ég hafði stóran ullar-
trefil um hálsinn. 1 stuttu máli:
Hann er svo hræddur og skjálf-
andi, svo aumur og niðurdreginn,
að hann veit ekki sitt rjúkanda
ráð. Þess vegna er allur blærinn
á frásögn hans um samtal okkar
afbakaður, en nálega allt, sem
hann segir af tali sínu við konu
mína slitið úr samhengi eða bein
ósannindi.
H. T. fann, að ég var alls ekki
líklegur til að liggja kyr í gröf
þeirri, er hann hafði búið mér.
Þá var síðasta tilræðið eftir: Að
hræða konu mína. Og það gjörði
hann svo greipilega, sem í hans
valdi stóð. En jafnvel í hans
eigin ósönnu frásögn af einka-.
samtali hans í dimma herberg-
inu sést að hann mætir þar sömu
viðtökunum. Honum er bent á að
hér sé pólitík á ferðinni, uppreist
sú, er hann starfar að sé ólögleg.
Hann fær að heyra, að af honum
hafi verið búizt við drengskap í
framkomu. Og að lokum kemur
það atvik, sem kórónar sekt hans
í sambandi við tilraun hans til að
hræða konu mína. Jafnvel hann,
sem er orðinn sannur að svo stór-
felldum ósannindum og júdasar-
hætti, verður að segja satt frá
því.
Kona mín sér, að H. T. er svo
óstyrkur og skjálfandi, að hann
getur varla staðið. Hún veit, að
það er dimmt úti. Hún spyr,
hvort hann hafi sinn bíl við hús-
ið. Hann kveður nei við. Hún
spyr hvort hún eigi að síma eftir
bíl. Kann neitar því líka.
Auðvdtað vissi kona mín ekki,
að bíll hans stóð upp við hús G.
H. skammt frá. Hún vissi heldur
ekki, að í því húsi voru nokkrir
samsærismenn samansafnaðir og
að þeir biðu með eftirvæntingu
til að • vita, hvort honum hefði
tekizt að eyðileggja heilsu mína
og kasta svörtum skugga yfir líf
hennar og barna okkar. Hvorki
hún eða ég höfðu minnstu hug-
mynd um samsærið og hinn víð-
tæka eyðileggingartilgang, er
öliu réði.
H. T. lætur í samtali þvi, er
hann býr til sjálfur, milli konu
minnar og hans, eins og kona
mín hafi farið lítilsvirðandi orð-
um um flokksbræður mína og
beinlínis skopast að heilsuleysi
forsætisráðherra. H. T. veit, að
um þetta samtal eru þau tvö til
umsagnai'. Þeim ber saman um
fátt, nema tilkynningu hans um
geðveikisdómiim. Þar sem þau
segja álíkt frá verður að meta
trúverðugleik þeirra eftir annari
framkomu.
Það er nú sannað, að H. T.
hefir af heimskulegri reiði og
hneigð til ósanninda reynt að
koma þeirri trú inn hjá aimenn-
ingi að Helgi Briem, og Bjami
Ásgeirsson hafi verið pottur og
panna í brjálsemisherferð hans.
Allir vita, að þetta eru fulikomin,
tilhæfulaus og vísvitandi ósann-
indi frá hálfu H. T. Hvorki vin-
átta hans við Bjarna Ásgeirsson
né frændsemi hans við Helga
Briem verndar þá fyrir rógi hans,
er hann veit að þeir hafa óbeit
á samsærisverkum hans.
Það er ennfremur sannað, að
hann byrjar samtahð við mig
með hinum greypilegustu ósann-
indum, bæn um sýknun, þar sem
hann vissi sig alsekan. Hvort á
að trúa betur sMkum manni, eða
þeirri konu, sem hefir þá höfð-
ingslund, að bjóðast til að út-
vega honum bíl til að komast
heim í, eftir að hann hafði reynt
að fremja á heimih hennar hið
nafntogaðasta skelmisverk, sem
um er talað í lífi seinni kynslóða
hér á landi.
Forsætisráðherra og samherjar
mínir á þingi og utan þings vita,
að lýsingar H. T. á þeim eru hans
orð, skopið að veikindunum, hans
gleði. Hvorki kona mín eða ég
hefðum haft löngun til í fyrravor
Qína og blöS íhalUsins, að lýsa
heimkomu Tryggva Þórliallssonar
til sjö barna, þannig að búast
mætti við að hann ætti skammt
eftir ólifað. Slíkar kveðjur fá
menn frá fjandmönnum sínum, en
ekki frá æskuvinum, nema ef
vera skyldi „vísindamanninum",
sem var afbrýðissamur við Þórð
á Kleppi.
Nú víkur sögunni að húsbænd-
um H. T., Mbl.mönnunum. Þeir
vissu vel hverju fram fór. Þeir
biðu líka með öndina í hálsinum
eins og félagar H. T. heima hjá
G. H. Þeim fannst býsna mikið
undir því komið, hversu ferð
Kleppverjans hefði tekizt.
Ef H. T. og félagar hans hefðu
haft sómasamlegri málstað,
myndu þeir hafa staðið við ráða-
gjörð sína, sent geðveikisvottorð-
ið til Tr. Þ. og heimtað mig rek-
inn með 12 tíma fresti. Síðan
hefðu sæmilegir menn í þeirra
stað látið fylgja ítarlegan rök-
stuðning fyrir kæru þeirri um
heilsuleysi er svo mjög hafði ver-
ið undirbúin. En hvorugt kom.
Ráðagjörðir þeirra kumpána urðu
að jafnlitlu eins og sprenging
þeirra bófa, sem lögreglan hand-
tekur áður en þeir hafa borið
eld að tundrinu.
Aldrei hefir meiri gunguskapur
sannast á nokkurn hóp manna,
heldur en sú staðreynd, að lækna-
klíkan gafst upp við að senda
geðveikisvottorðið, gafst upp við
að tala í alvöru um 12 tíma
frestinn, gafst upp við að sanna
brjálsemi mína.
En í stað þess gjörðu þeir ann-
að. G. H. og Þ. Sv. fóru að bak-
tala hver annan og harma ólán
sitt að hafa dregizt inn í þetta
svikamál. Og á Sigurði á Vífils-
stöðum er brosið út af bombunm
storknað eins og hraunið, þar sem
sjúklingar hans ganga.
Eftir að H. T. kom heim úr
för sinni til mín frá félögum sín-
um í húsi G. H., var hann niður-
brotinn maður. Hann símaði til