Tíminn - 01.11.1930, Síða 3

TIMINN
223
ega. Kennari á föstudögum Kerstine
Mathiesen. Notuð bókin „Everyday
English for Foreign Students", eftir
Simeon Potter. Jfýzkukennslan verður
höfð þannig: á þriðjudögum og
fimmtudögum fyrir byrjendur. Kenn-
ari Jón Ófeigsson. (Hans bók notuð).
Á laugardögum kennir þýzkur stú-
dent, Mohr að nafni. Verður kennsla
hans í frásögnum um 'daglegt líf. —
Kennsla þessi hefst undir eins og út-
varpsstöðin tekur til starfa. Hver
kennslustund verður 20 mínútur. —
Kennslubækumar, sem notaðar verða
fást í bókaverzl. í Reykjavík.
Nokkrir rússneskir verkíræðingar
hafa verið handteknir og ásakaðir
um að hafa unnið að því að koma
þýðingarmestu iðnaðargreinum Rúss-
lands í vándræði, í þeim tilgangi að
koma af stað byltingu. Er þvi og
haldið fram, að þeir hafi haft sam-
band við fyrrverandi iðjuhölda ritss
neska, og gert ráð fyrir stuðningi frá
öðmm löndum til að koma áform-
unum í framkvæmd. Réttarhöldin í
málinu eiga að fara fram opinber-
lega.
Borgarastyrjöldinni í Brazilíu er
lokið með fullum sigri uppreisnar-
manna og handtöku forsetans.
Mannarán. Lappomennirnir finnsku
virða hvorki lög né rétt og ofsækja
mótstöðumenn sína með líkamlegu
ofbeldi og hótunum. Fyrverandi for-
seti Fínnlands, dr. St&hlberg, var
nýlega numinn á brott ásamt konu
sinni, að tilhlutun Lappomanna og
björguðust þau með naumindum.
þingmenn Kommúnista hafa verið
dregnir fyrir lög og dóm og mál hafin
gegn þeim og þeir sakaðir um land-
ráð. Eru horfur á, að þeir muni
verða dæmdir ón þess að geta kom-
ið fyrir sig vörnum, með því að
engir fást verjendur, vegna ótta
málafærslumannanna við Lappo-
flokkinn. Sænskur lögmaður, Brant-
ing að nafni, sonur jafnaðarmanna-
foringjans, og forsætisróðherrans,
Hjalmars Branting, ætlaði að taka að
sér mál þeirra, en fékk tilkynningu
um, að honum myndi ráðlegt að hafa
sig úr landi,því að öðrum kosti myndi
honum illa famast. Fylgdi hann
þeirri bendingu. f annað skifti fengu
verjendur hinna ákærðu bendingu
frá lögreglunni um, að þeim væri
hætta búin. Vakti sá atburður mikið
umtal og ásakanir í garð lögreglunn-
ar um, að hún væri ofbeldismönn-
unum hliðholl.
Forseti þýzka þingsins var kosinn
úr flokki jafnaðarmanna og varafor-
seti úr flokki Fascista.
Leiðrétting. Hljóðfærahúsið biður
þess getið að í auglýsingu þess í síð-
asta blaði hafi átt að standa 1. des.
í stað 1. nóv. Á vörupöntunum, sem
komnar em fyrir þann tíma verður
gefinn 10% afsláttur.
Sjálfs er httndin
hollust
Kaupið innlenda framleiðslu,
þegar hún er jafngóð erlendri og
ekki dýrari.
Kristalsápu, grænsápu, stanga-
sápu, handsápu, raksápu, þvofta-
efni (Hreins hvítt), kerti alls-
konar, skósvertu, skógulu, leður-
feiti, gólfáburð, vagnáburð, fægi-
lög og kreólínsbaðlyf.
Iíaupið HREINS vörur.
Þær eru löngu þjóðkunnar og fást
í flestum verzlunum landsins.
H. £. Hreinn
Skúlagötu. Reykjavík. Sími 1325.
Akureyjar
í Helgafellssveit
fást til kaups og ábúðar frá næst-
komandi fardögum. Jörðin hefir
stórt og grasgefið tún og allmik-
ið slægjuland annað. Ágæt skil-
yrði til mikillar túnútgræðslu og
garðræktar. Hlunnindi eru: ca.
25 pd. æðardúnn, góð hrognkelsa-
veiði og nokkur kofnatekja. Jörð-
in liggur vel við til útræðis og
hefir örugga lendingu fyrir vél-
báta. Á henni er íbúðarhús úr
steinsteypu, 2 heyhlöður og
venjuleg búpeningshús.
Kaupendur snúi sér til eiganda
og ábúanda jarðarinnar, Ólafar
Sigmundsdóttur, eða til Guð-
brands Sigurðssonar, Svelgsá, sem
gefur upplýsing'ar.
Jóla- og1
nýjársplötur
Hreinn Pálsson:
Heims um ból. — 1 Betlehem.
í dag er glatt í döprum hjörtum.
Þú sæla heimsins svala lind.
Vor guð er borg á bjargi traust.
Lofið vom drottinn.
Sig. Skagfield:
Heims um ból. — Faðir andanna.
Nú árið er liðið.
Hvað boðar nýárs blessuð sól.
Á hendur fel þú honum.
Víst ert þú Jesú kóngur klár.
Pétur Jónsson:
Signuð skín réttlætissólin.
Af himnum ofan boðskap ber.
ídag er glatt í döprum hjörtum.
í Betlehem er barn oss fætt.
Vor guð er borg á bjargi traust.
Lofið vom drottinn.
Eggert Stefánsson:
Heims um ból. — 1 Betlehem.
Einar Markan:
Nú árið er liðið. — Harpan mín.
Sendið pantanir sem fyrst.
Vörur sendar gegn póstkröfu
um land allt.
Katrín Viðar
Hljóðfæraverzlun. Lækjargötu 2.
Auglýsingar
sem eiga að birtast í Tímanmn
verða að vera komnar i SÍÐASTA
LAGI á fimmtudagskvðldum.
Dráttarvélar
International-vélarnar hafa hlotið einróma lof og vinsældir.
sem hér eru notaðar.
Valið er ekki vandasamt. Notið International
Samband isl. samvinnufélaga
Bökunardropar
Efnagerð Reykjavíkur h.f. framleiðir og selur í heildsölu: —
Citrondropa,
Vanilludropa,
Möndludropa.
Bökunardropar þessir eru þekktir fyrir gæðin, um allt land.
. Það bezta er frá
H.f. Efnagerð Reykjavíkur
syðra — múr, sem að vísu er
ekki óvinnandi, en kostar þó tals-
vert að rífa niður. Ættum vér að
taka á oss þann kostnað?
Hr. R. T. kveður það hvorki
vera á sínu valdi né annara, að
halda yfirburðum nýmetisins
leyndum fyrir Itölum og Spán-
verjum, enda hyggi hann Islend-
ingum annað þarfara og sæmra.
Það er hverju orði sannara. En
ber oss nokkur skylda til að
kenna þeim þetta? Ættum vér þá
ekki einnig, að kenna Norðmönn-
um ,,mores“*) í mataræði og
taka að herja á saltkjötsmarkað
vorn þar í landi?
Ég er sammála hr. R. T. um
það, að nauðsynlegt sé fyrir oss
Islendinga, sökum hinnar öru
framleiðsluaukningar, að afla nýs
fiskmarkaðs. Og ég hefi talið
Mið- og Austur-Evrópu vænleg-
asta til markaðsleitar af vorri
hálfu. Þetta var þó ekki, eins og
hr. R. T. álítur, kjami máls
míns. Meginatriðið var að benda
á hættuna, sem saltfisksmarkaði
vorum væri þama stofnað í og
afleiðingar hennar. Ég hefi nú
gert nokkru nánari grein fyrir
því atriði málsins, og er því ekk-
ert að vanbúnaði með að endur-
taka aftur þessa spumingu:
„Hversvegna ekki heldur að gjöra
þessa tilraun á Þýzkalandi eða
annarsstaðar þar, sem vér eigum
allt að vinna en engu að tapa?“
*) p. e. góða siði.
Þessari spumingu hefir hr. R.
T. svarað all-ítarlega. Meginmál-
ið í grein hans er í raun og veru
einungis svar við henni. Og það
svar hans er í höfuðdráttum á
þá leið að það sé „misskilning-
ur, að ef tilraunin sé gjörð t. d.
á Þýzkalandi, þá eigum vér allt
að vinna en engu að tapa“. Til-
raunin myndi þá væntanlega mis-
heppnast vegna illrar aðstöðu, og
þá væri um leið miklu tapað.
„Peningar hefðu tapast. Tækifæri
hefði tapast yfir í hendur keppi-
nauta og trúin á þetta þjóðþrifa-
mál hefði tapast, án þess þó að
reynt hefði verið til hlítar þar,
sem aðstaðan er bezt“.
Ég hefi þegar sýnt fram á, að
vér eigum ekki, hvað sem viðvík-
ur „góðri aðstöðu", að bjóða
frystan fisk á Italíu eða Spáni.
Engu að síðui- væri fróðlegt að
athuga lítið eitt, hvort það sé
nú víst að aðstaðan sé bezt þar.
Hr. R. T. tekur réttilega fram,
að þetta velti mjög á þessu
tvennu: að mótspyman í neyzlu-
landinu verði sem minnst og að
hægt sé að taka í íslenzka þjón-
ustu skipulagsbundna sölustarf-
semi til að útbreiða þekkingu á
vöranni, afla henni vinsælda og
selja hana.
Hvað er nú að segja um fyrra
atriðið, mótspymuna?
Hr. R. T. segir að þar sem
miklu meiri útgjörð sé rekin frá
Þýzkalandi en frá Spáni og Ital-
íu, „muni margfallt fleiri af
landsbúum þar telja spón tekinn
úr aski sínum, ef frystur fiskur
frá Islandi tæki að keppa við hinn
nýja og ísaða fisk landsmanna
sjálfra“.
Samkvæmt síðustu skýrslum
hefir fiskiveiði Þjóðverja numið
í’úmum þriðjungi meira heldur en
veiði Spánverja. En hver er mun-
urinn á höfðatölu í þessum lönd-
um?
Og hvað er að segja um veiði
Austurríkismanna, og Checko-
slava?
Hr. R. T. segir að síðustu
fregnir hernii um „stói-vægileg
samtök þýzkra útgjörðarmanna
til að láta lögbanna innflutning
á allskonar nýjum fiski, frosn-
um eða kældum, sem veiddur er
á erlendum skipum".
Þegar á það er litið, hve hættu-
legur leikur það er jafnan talið,
er þjóðir, sem eru mjög háðar
umhverfi sínu, byrja slíkt stríð
við umheiminn, verður að teljast
ótrúlegt, að ekki fjölmennari
stétt innan Þýzkalands en út-
gjörðarmennirnir eru, fái komið
á slíku lögbanni.
— En hefir hr. R. T. heyrt um
nokkur slík samtök í Austurríki
eða Checkoslovakiu ? Grein mín
gaf ekki tilefni til að rígbinda sig
við Þýzkaland eitt. Fleiri lönd
um miðbik álfunnar geta auðvit-
að komið til greina. Meira að
segja Belgia og Sviss og jafnvel
Frakkland.
Lítum aftur til Spánverjans.
Er ekki ástæða til að ætla, að
brátt myndi rísa upp svipuð mót-
staða meðal útgjörðarmanna þar
og í Þýzkalandi? Og hvað er að
segja um saltfiskskaupmennina ?
Myndu þeir ekki óttast um
„spænina sína“, er frysti fiskur-
inn tæki að flæða yfir landið. —
Ef til vill hefir hr. R. T. þegar
hlotið einhverja reynslu í því
efni.
Og hvað er að segja um þessa
margumtöluðu „íhaldssemi Spán-
verja í mataræði“ Verður hún
ekki til að auka mótspyrnuna í
landinu? Hefir hr. R. T. heyrt
getið um svipaða íhaldssemi í
Þýzkalandi eða þar um slóðir?
Um síðara atriðið, samböndin,
er ég fús að játa, að í byrjun er
þaö mikilsverður hagnaður að
hafa skipulagsbundna sölustarf-
semi til að styðjast við. En hitt
verður þó, er til lengdar lætur,
höfuð-atriðið, að varan, sem ver-
ið er að bjóða, reynist samkeppn-
isfær. Reynumst vér á annað
borð samkeppnisfærir á sviði
frystifiskjarins, er ólíklegt, að
vér náum ekki markaði, jafnvel
þar, sem aðrir era komnir á und-
an. Svo hefir það reynst með
saltfiskinn. Reynumst vér hins-
vegar ekki samkeppnisfærir, get-
ur góð aðstaða til að byrja, ef
til vill einungis orðið til þess að
draga oss á tálar. Vér kunnum
þá að vísu að ná fótfestu, en
missum svo fyr en varir sam-
böndin yfir í hendur sigursælla
keppinauta og beram loks lítið
annað úr býtum en kostnaðinn
við að plægja akur, sem aðrir
njóta síðan uppskerunnar af.
I máli sem þessu, er torvelt að
leggja á það nokkurn fullnaðar-
dóm, hvaða úrræði muni reynast
bezt. Flestar ályktanimar verða
einungis di’egnar eftir líkum. En
ég fæ ekki betur séð en hr. R.
T. hafi líkumar yfirleitt á móti
sér. iSvo má heita, að Evrópa sé
enn ónumin fyrir frystan fisk.
Væri þá ekki undarlegt, ef vér
ættum einskis annars úrkosta
með framleiðsluauka vom, en að
herja með honum á þenna mark-
að, sem vér eigum þarna syðra
og óskum einmitt að létta á og
varðveita. — Og um hitt á-
hyggjuefnið, þetta, að saltfiskur-
inn hljóti er stundir líða, að þoka
af heimsmarkaðnum, er það að
segja, að það má vægast sagt
kallast undarleg fyrirhyggja, að
vilja þá fyrir hvem mun grípa
til ráðstafana, sem yrðu óhjá-
kvæmilega til að stór-flýta því að
þessi óhagstæða breyting komist
á.
Þótt vér sjáum skuggana af
fjallatindunum boða komu kvölds-
ins, bíðum vér kyrrir og gleðj-
umst yfir sólgeislunum eins lengi
og þeirra nýtur, en skundum
ekki i áttina til fjallanna inn í
skuggann.
Pétur Magnússon,
frá Jaðri.
----o----