Tíminn - 09.04.1934, Page 3

T I M I N N
59
Dómstólar og
réttarfar
Lögreglustjórinn í Reykjavík
flutti á flokksþingi Framsókn-
armanna mjög fróðlegan fyrir-
lestur um dómstóla og réttar-
far. Hann sýndi fram á með
mörgum glöggum dæmum hve
réttarfar okkar er langt á eftir
tímanum, og að ekki finnast
dæmi í öðrum lýðfrelsislöndum
nú á dögum slíkra réttarfars-
hneyksla, sem hér hafa orðið og
þjóðin við unað.
Lögreglustjórinn taldi að
ástæðan til þess hin mestu
réttarfarshneyksli eru frekar
þoluð hér en á í öðrum lýð-
frelsislöndum, væri sú, að
skipulag réttarfarsmála hér-
lendis væri langt á eftir tíman-
Fyrír voríð
„Einkafyrirtækið“ gerir ekki
endasleppt við Lárus i Klaustri.
í fyrra létu þeir G. Sv. ráða
mótstöðumenn hans í opinbera
vinnu. Síðan þótti hann ekki
tækur í kreppulánanefnd, trú-
að lakar en Magnúsi í Reynis-
dal. Loks völdu þeir höfuð and-
stæðing hans sem kennara í
Vík. Nú þykjast þeir hafa
tryggt G. Sv. — Vonandi laun-
ar hann vel hjálpina.
Dvalarkostnaður á Laugar-
vatnsskóla var í vetur ca. 300
kr. á nemanda. í Reykjavík
eyða menn 1000 kr. á sama
tíma. Sparnaður landsmanna á
140 nemendum er 90 þús. kr.
á einum vetri.
Framlög ríkisins til allra hér-
' Menntaskólinn í Reykjavík
Inntökupróf í fyrsta bekk verður haldið dagana 14.—17.
maí. Umsóknir ásamt fyrirskipuðu vottorði, skulu komnar til
mín undirritaðs fyrir fyrsta maí, Gagnfræðapróf og stúdents-
próf fyrja mánudaginn 4. júní.
PÁLMI HANNESSON, rektor.
Bráðapestarbóluefni
Eins og að undanförnu hefi ég útsölu á bráðapestarbólu
efni frá próf. C. O. Jensen.
Nýjar birgðir koma vanalega um 20. júní.
Gott að fá pantanir í tíma.
ÁSTA EINARSSON,
Túngötu 6. Reykjavík.
Jorðin
Lækur i Hraungevðishveppi
fæst til kaups og ábúðar frá næstu fardögum.
Upplýsingar gefa Landsbanki íslands, útibúið á Selfossi og
Hilmar Stefánsson í Landsbankanum í Reykjavík.
Landsbanki íslands.
Kanpfélög!
og kaupmenn!
Spyrjist íyrir um verð á
flLEXflNDRA (Rank Lfd.)
áður en þér festið kaup á öðrum hveiti-
tegundum sem ranglega eru sagðar sam-
bærilegar.
flLEXflNDRfl er heimsins bezta hveiti
Aðalumboðsm. á íslandi fyrir J. Rank Ltd.:
Valdímar E Norðfjörð
Sími 2170 — Reykjavík — Símnefni: Valdemar.
um.
Allt frá dögum frönsku
stjórnarbyltingarinnar hafa
frjálslyndir menn barizt fyrir
því að rétturinn væri fram fyr-
ir opnum dyrum, og að þjóðin
ætti sjálf þátt í meðferð dóms-
mála.
Það hefir nú á unnizt í öllum
lýðræðislöndum álfunnar nema
á Islandi, að öllum er heimilt
að hlýða á framþurð vitna og
alla sókn og vörn mála, blaða-
mönnum jafnt sem öðrum. í
ílestum löndum eru settir kvið-
dómar, eða meðdómendur. —
Kjörnir menn úr hópi alþýð-
unnar setjast á dómarabekkina
með lögfræðingum til þess að
dæma um sekt manna eða sýkn-
un.
Hér var gripið á mjög merki-
legum málum. íslenzka þjóðin
hefir endurheimt löggjafar-
vald sitt. En hún á eftir að
endurheimta vald sitt yfir fram-
kvæmd laganna. Frá því í forn-
öld og fram eftir öldum var
dómsvaldið í höndum þjóðar-
innar. Við munum eftir „búa-
kvið“ — bændadómi í fornum
lögum og oft voru bændur síð-
ar á öldum „nefndir í dóm“,
bæði á Alþingi og eins í hér-
aði.
Æðsta dómsvaldið var hjá
Alþingi, eða hjá mönnum, er
Alþingi kvaddi í dóm, eins og
Framsóknarmenn vilja að verði
um fimmtardóm. Rétturinn
var fyrir opnum dyrum, meira
að segja úti undir beru lofti,
á Alþingi og vorþingum.
Lögreglustjórinn vill, að við
förum að dæmi frændþjóðanna
og- endurheimtum til alþjóðar
dómsvaldið. Tökum upp þann
fomgei'manska réttargi-undvöll,
er við vörðum lengst allra fyr-
ir ásælni einveldis og embættis-
klíku.
Fyrirlesturinn var glöggur,
fróðlegur og rökfastur og mun
herða mjög á baráttu Fram-
sóknarmanna í réttarfarsmál-
unum.
Kjörorð í þeirri baráttu eru:
Lögin nái jafnt yfir alla.
Meðferð dómsmála fyrir opn-
um dyrum.
Dómsvaldið í hendur þjóðar-
innar. Kjörnir dómar.
anum. — Nemendur hafa verið
lieldur fáir, eða um 20. Að nem-
ondur eru svo fáir, stafar af þeim
íjárhagslegu örðugleikum, sem
fjöldinn hefir átt við að stríða
þessi síðustu ár. En þau ágætu
skilyrði, sem nú eru á Núpi,
Idjóta að valda aukinni aðsókn að
skúlanum á næstu árum.
1200 prófessorar. Fyrir skömmu
var haldinn fundur í London, sem
liafði t.il meðferðar, Jivað gera ætti
fyrir þýzka flóttamenn. Voru
mættir á fundinum fulltrúar *frá
12 rikisstjórnum og 14 alþjóðleg-
um hjálparstofnunum. Á fundin-
uin upplýsti svissneski prótossor-
inn, Happard, að skýrslur lægju
fyrir hendi um 1200 prófessora,
sem ýinist helðu flúið eða verið
reknir úr landi, síðan Hitler komst
til valda.
aðsskólanna voru minni en
bankarnir töpuðu á einum
spekúlant, t. d. Sæmundi Hall-
dórssyni í Stykkishólmi.
Ihaldið og hinir burtviknu
rnenn úr Framsóknarflokknum
felldu í fyrra till. Steingríms
á Hólum og Ing. Bjarnarsonar
að verja einni miljón úr ríkis-
sjóði til að létta skuldir bænda.
En landið skaðast unr eina nrilj.
á Gísla Johnsen einum. Voru
allir bændur minna virði en
Johnsen einn ?
Hversvegna vildu Eiríkur á
Hæli og P. Magnússon hafa
dýrtíðaruppbót á launin líka á
þingi í vetur? Og var það bú-
mennska er Eiríkur vildi selja
Árnesingum Útibúshúsið á Sel-
fossi fyrir héraðsskóla?
Þ. Briem hækkaði Hrafnagil
um 40 þús. kr. Ef reiknaður er
meðalvinnutími þá virka daga
þegar hann átti jörðina, hefir
hann fengið 70 kr. á dag og 7
kr. á vinnustund fyrir sitt erf-
iði, að braska með bújörð.
Prestslaunin að auki. Hans
vegna þarf landskuldin hér
eftir að vera 3000 kr. hærri ár-
lega heldur en þegar hann tók
við jörðinni. „Þjóðjarðasalan er
blessun fyrir landbúnaðinn",
segir einkafyrirtækið.
Sigurður búnaðmálastj. hefir
oft átt erfitt í Búnaðarfél. Um
nokkur ár hafði hann minni
rétt þar en sendlar í stærri
verzlunum. Honum var ekki
leyft að ráða yfir lykli að póst-
hólfinu. Nú er vegur hans
meiri. Sprengiframboð í ÁrneS-
sýslu. Vald yfir pósthólfi. Burt-
för með fullum launum. Kær-
leikurinn er máttugur.
í Kreppulánasjóði eru þrír
forstjórar með 7200 kr. hver,
sem aukaþóknun. Auk þess 5
starfsmanneskjur. Þar af tveir
kommúnistar og tveir nazistar.
Þrír starfsmenn voru reknir
fyrirvaralaust nýlega, af því að
vinnan gekk of fljótt.
Jakob Möller er búinn að fá
160 þúsund kr. laun fyrir að
vanrækja að líta eftir bönkum
og sparisjóðum. Hannes á
Skýrsla Menntaskólans á Akur-
eyri lyiir skólaárið 1932—33 or ný-
komin út. Húmléga 170 nemendur
liafa stundað nám við skólann.
IJm vorið tóku 50 nemendur gagn-
íræðapróf og 14 tóku stúdentspróf,
þar af 3, sem lesið höfðu utan-
skóla. Breytingar á kennaraliði
skólans urðu þær einar, að þórar-
inn Björiísson frá Víkingavatni
réðist kennari að skólanum. Ilann
lauk stúdentsprófi utanskóla í
Hcykjnvík 1927 og hafði numið
allan skólalærdóm við Akureyrar-
skólann, Síðan stundaði liann nám
við Sorbonne í París í frönsku,
frönskum hókmenntum, uppeldis-
fræði og latínu. Hafði hann stund-
að þessara námsgreinar með til-
liti til að kenna þær síðar við Ak-
ureyrarskólann, því svo liafði ver-
ið ráðið, áður en hann sigldi.
Hvammstanga og Halldór Stef-
ánsson hafa tvisvar hindrað,
með íhaldsmönnum, að embætt-
ið væri lagt niður. Vildu bænd-
ur í Vopnafirði og Vestur-
I Húnav.sýslu bjarga Jakob og
160 þús. ? Eða var leynitaug úr
Reykjavíkuríhaldinu inn í sál
þessara alþekktu sparnaðar-
manna ?
Páll Zophoníasson hefir reikn
að út meðaltekjur bænda fyrir
launanefnd. Þær reyndust vera
2500 kr. brúttó. En allt íhaldið
í efri deild felldi á haustþing-
inu tillögu Framsóknarmanna
um hámailíslaun til handa em-
| bættismönnum. Jón í Stóradal,
Eiríkur Einarsson og Pétur
Magnússon stóðu þar saman.
I Og allir þessir menn eru full-
trúar bænda, sem margir hafa
minna en 2500 kr. brúttótekjur.
Náði kló Kveldúlfs til þessara
„bændavina“ ?
Heiinavistarfélag M. A. í .nýút-
kominni skýrslu menntaskólans á
Akui-eyri fyrir skólaárið 1932—33
er skýrt frá heimavist nemenda
við skólann. Alls nam fæðiskostn-
aður allan tímann, frá 1. okt, til
17. júni (260 daga), kr. 387,40 á
mann eða kr. 1,49 á dag. í heima-
vistinni voru 82 nemendur.
Jón Pálsson dýralæknir á Reyð-
arfirði hefir verið skipaður dýra-
læknir í Sunnlendingafjórðungi,
að fráskilinni Gullbringu- og Kjós-
arsýslu.
einhverju eftir heima af danska
Kennaranámskelð lieldur Sam-
band islenzkra barnakennara hér í
Reykjavík 12.—28. júní n. k. Verða
þar aðailega kennd hagnýt vinnu-
Holaverzlun
SIGURÐAR ÓLAFSSONAR
Sinm.: KOI.. Reykjavík. Siml 1933.
brögð í barnaskólum, svo sem not-
kun vinnubóka og fleira verklegt
i sambandi við almennar náms-
grejnar barnaskólanna, teikning,
handávinna o. fi. Auk þess verða
fyrirlestrar am ýms uppeldis- og
kennslufræðileg efni og margvís-
legar leiðbeiningar um starfsemi
harnakennara. Aðalkennari nám-
skeiðsins verður sænskur maður,
Sverker Stubelius, æfingakennari
við kennaraskólann í Gautaborg.
Er hann kunnur maður þar í
landi, ágætur kennari og mjög
eftirsóttur til að halda kennara-
nnmskeið hér og þar um Svíþjóð.
Auk lians mun Björn Björnsson
teiknikennari kcnna á námskeið-
inu, og ýmsir aðrir reyndir kenn-
arar munu leiðbeina í ýmsum
greinum. Háðgert er, að kennslu-
gjald verði 10—15 krónur. — Kröf-
urnar um lifandi starf í barna-
skólunum, í stað lexiustagls og
iiókstafsþraddóms, eru að verða æ
ákveðnari. Er því þörfin fyrir
námskeið slíkt sem þetta, í hag-
nýtum vinnubrögðum skólanna,
mjög aðkallandi, eigi sízt þar sem
verkleg kennsia er mjög af skorn-
um skammti i Kennaraskólanum.
Má því telja víst, að aðsókn að
námskeiði þessu verði mjög mikil.
Afmælislagnaður. Mbl. segir frá
því, að í ráði sé, og styður það
fast, að halda Guðmundi Frið-
jónssyni samsæti 12, þ. m. í til-
efni þess, að hann verður 65 ára
í nóvember næsta vetur. — Væri
ekki rétt, að Mbl. færi úr þessu
að undirbúa aldarafmælisfagnað
hans?
Fulitrúafundur samvinnufélaga
Framh. af 2. síðu.
vel þvegin og vei þur, fætlingalaus og skinn-
sneplalaus.
VII. fl. Hvít haustull, rotuð af skinnum,
vel þvegin og vel þur, laus við kalk eða
önnur rotnunarefni og skinnsnepla.
VIII. fl. Hvít úrgangshaustull, sein ekld
lullnægir ofangreindum skilyi'ðum.
IX. fl. Svört, mórauð og grá haustull, sem
samsvarar VI. fl. að öðru en lit.
X. fl. Mislit úrgangshaustull, samsvai’-
andi VIII. fl að öðru en lit.
XI. fl. Hvít haustull, óþvegin, laus við
skarnklepra, blóðskorpur og skinnsnepla.
XII. fl. Öll mislit haustull, sem að öðru
en lit fullnægir sömu skilyrðum og XI. fl.
3. gr.
Sú ull, sem ekki er vel þur, er ekki hæf
til útflutnings, eigi heldur ull, sem ekki
fulinægir skilyrðum neins af framangreind-
um flokkum, eóa ull, sem talin verður svikin
verzlunarvara.
Það er á ábyrgð lögskipaðra ullarmats-
r.aima, að þeir merki enga slíka ull til út-
flutnings.
4. gr.
Merkja skal ullarsekk þannig:
Efst á hliðina sé stimplað orðið „ICE-
LAND“.
í línu neðar sé rómversk tala, er sýni úr
hvaða flokki ullin sé.
I línu þar fyrir neðan sé skammstafað,
þó ekki með færri en tveimur bókstöíum,
nafn ullarseljanda.
1 línu þar fyrir neðan skal vera áfram-
haldandi töluröð sekkja úr hverjum flokki,
svo að sjáist sekkjatala sú úr hverjum
ílokki, sem hver einstök verzlun eða kaup-
félag sendir eða selur til útflutnings.
Með reglum þessum falla úr gildi reglur
1. september 1926 um flokkun og merking
ullar til útflutnings.
Ennfremur eftirfarandi:
„Nefndin leggur til, að landshlutamerking
á ull verði heimiluð að undanfarinni rairn-
sókn á raunverulegum gæðamun ullar, eftir
landshlutum“.
Erindisbréf fyrir yfirullarmatsmenn:
Nefndin er samþykk þeim breytingartil-
lögum, sem fyrir lágu við erindisbréf fyrir
yfii-ullarmatsmenn, útgefið af Stjómarráði
íslands 25. febrúar 1916.
Erindisbréí fyrir ullannatsformann:
Nefndin hafði ekkert að athuga við er-
indisbréf það fyrir ullannatsformann, er
fyrir lá.
Nefndin lítur svo á, að það sé mjög óvið-
unandi, að ullareigendur leggi ull sína inn í
verzlanir ómetna og telur heppilegt, að kom-
ið verði á löggjöf, sem hindri það.
Breytingar á flokkunarreglunum leggur
nefndin til, að ekki komi til framkvæmda
fyr en árið 1935.
Eftirfarandi ályktun var einnig samþykkt
á fundinum:
„Fundurinn skorar á ríkisstjórnina, að
láta undirbúa reglur um mat á óþveginni
ull, sem afhent kann að verða til ullar-
þvottahúsa og ennfremur reglur um mat á
hreinþveginni ull“.
Mjólkurmálið.
Teknar voru til meðferðar af fundarmönn-
um till. þær, er Jón Árnason lagði fyrir
fundinn í því máli. Höfuðatriði þeirra til-
lagna voru að leggja verðjöfnunarskatt á
mjólk, sem seld er til neyzlu og verja til
að bæta upp verð á vinnslumjólk. Ennfrem-
ur að skipuð verði 5 manna landsnefnd er
hafi yfirumsjón mjólkursölunnar, ákveði
mjólkurverð og fjölda sölustaða, annist inn-
heimtu mj ólkurskattsins og úthlutun, hafi
eftirlit með innflutningi mjólkurafurða, geri
tillögur um blöndun smjörlíkis með smjöri
o. fl. er að skipulagning mjólkursölunnar
lýtur.
Fundurinn kaus 5 manna nefnd í málið.
í nefndinni voru Einar Ámason alþm., Egill
Thorarensen kfstj. Sigtúnum, Ágúst Einars-
son kfstj. Ilallgeirsey, Lárus Helgason bóndi
Kirkjubæjarklaustri og Guðmundur Jónsson
bóndi á Hvítárbakka.
Að fengnum tillögum nefndarjnnar, sam-
þykkti fúndurinn eftirfarandi frumvarp um
mjólkursöluna:
1. gr.
I öllum þeim kaupstöðum og kauptúnum
hér á landi, þar sem fram getur farið, sakir
staðhátta, daglega sala á mjólk og rjóma frá
fullkomnum mjólkurbúum, skal skattur
lagður á alla neyzlumjólk og rjóma, sem
selt er, hvort heldur er frá mjólkurbúum,