Tíminn - 09.03.1939, Blaðsíða 4

118
TÍMIIVIV, fimmttidagiim 9. marz 1939
29. folað
MOLAR
Dr. Getulio Dornellas Vargas
einrœðisherra i Braziliu, er 55
ára gamall.
Hann er lœknir að menntun,
en lagði það starf fljótlega á
hilluna og gerðist stjórnmála-
maður. Hann var kosinn á þing
24 ára gamall og gekk um líkt
leyti i herinn. Þar náði hann
fljótt miklum metorðum og fyrir
atbeina ýmsra byltingartilrauna,
sem voru daglegir atburðir í
Braziliu, var hann orðinn hers-
höfðingi eftir skamman tíma.
Hann lagði jafnhliða þessu
mikla stund á hagfrœðileg efni
og varð þess vegna gerður að
fjármálaráðherra i einni ríkis-
stjórninni. Árið 1930 var hann
landsstjóri í einu stærsta fylk-
inu. Sama ár var hann fram-
bjóðandi i forsetakosningu, en
beið lægri hluta, enda var hann
beittur brögðum. Hann undi ó-
sigrinum illa og fyrr en varði
hafði honum heppnazt að gera
stjórnbyltingu og verða forseti
á þann hátt. Árið 1934 var hann
löglega kjörinn forseti og hefir
haldið þeirri tign síðan. Hefir
hann fyrir nokkru látið breyta
stjórnarskránni þannig, að hon-
um verður tœpast steypt af stóli,
nema með byltingu, og sömu-
leiðis má segja, að stjórnarskrá-
in veiti honum einrœðisvald.
Vargas hefir ekki setið í nein-
um friðarstóli þessi átta ár, sem
hann hefir farið með völd. Þrí-
vegis hefir hann orðið að kveða
niður byltingartilraunir. Sú
fyrsta var gerð af nokkrum her-
foringjum 1932 og er talin blóð-
ugasta byltingin i allri sögu Suð-
ur-Ameríku. ■— Kommúnistar
gerðu þá nœstu 1937 og fasistar
þá seinustu síðastliðið vor. Er
áróður erlendra einrœðisflokka,
einkum þýzkra nazista, mjög
mikill í landinu, og beinist hann
aðallega g'egn Vargas. En margir
Þjóðverjar og ítalir eru búsettir
í landinu. Stendur öðrum þjóð-
um, einum Bandaríkjamönnum,
stuggur af þessum áróðri naz-
ista, þvi yfirráð nazista í Brazi-
llu myndu mjög torvelda sambúð
V esturheimsrikjanna.
Auk þess hefir Vargas átt í
stríði við ýmsa fleiri örðugleika,
eins og t. d. mikið verðfall á
kaffi, sem er ein helzta fram-
leiðsluvaran. Stjórn hans er þó
að mörgu leyti talin sú bezta,
sem Brazilía hefir haft. Hefir
hann gengizt - fyrir mörgum
merkilegum umbótum, m. a. í
skólamálum.
Vargas er stuttvaxinn og
herðamikill. Hann er barngóður
og Ijóðelskur. Hann er sagður
skjóticr í ákvörðunum og mjög
harður í horn að taka, ef því er
að skipta.
* * *
Nýlega var safnað i sjóð handa
ekkjum franskra flugmanna með
þeim hœtti, að nokkrar ungar
og laglegar stúlkur kysstu þá,
sem gáfu sig fram, í eina sek-
úndu fyrir 100 franka. Sú, sem
var laglegust, safnaði á þennan
hátt 16.000 frönkum á 5 klst.
•}> Ý
Chile er mesta jarðskjálfta-
land heimsins. Seinustu 17 árin
tlR BÆIVUM
Félag ungra Framsóknarmanna
í Reykjavík heldur fund í Sam-
bandshúsinu á mánudagskvöldið. Til
umræðu er: Ofbeldis- og einræðis-
stefnumar og baráttan gegn þeim.
Frummælandi er Gunnar Eggertsson.
Auk þess verða sýndar skuggamyndir
úr sumarferðalögum félagsins og rætt
um ferðalög á komandi sumri og til-
högun þeirra. Fundurinn hefst kl. 8.15
og eru menn áminntir um að koma
stundvíslega á fundinn. Utanfélagsfólk
sem tekiö hefir þátt í sumarferðalög-
um félagsins, er velkomið á fundinn.
Byggingarsamvinnufél. Rvíkur.
heldur aðalfund sinn i Kaupþings-
salrum á mánudagskvöldið kemur.
Fundurinn hefst kl. 8.30.
Gestir í bænum.
Egill Egilsson kaupfélagsstjóri í Bæ
á Rauðasandi, Þórður Halldórsson á
Dagverðará í Breiðavíkurhreppi á
Snæfellsnesi, Sigurður Þórðarson,
kaupfélagsstjóri á Nautabúi, Kristján
Kristjánsson bifreiðaeigandi á Akur-
eyri.
Guðspekifélagið.
Reykjavíkurstúkan heldur fund á
föstudaginn 10. þ. m. kl. 9. Frú Aðal-
björg Sigurðardóttir flytur erindi.
AðaUundur Kaupfé-
lags Árnesinga
(Framh. af 1. síðu)
Félagsmenn fengu í ágóðahlut
7% af allri vöruúttekt, þar af
4% útborgað, en 3% lagt í
stofnsjóð.
Auk venjulegrar verzlunar-
starfsemi rekur félagið útgerð í
Þorlákshöfn og gerir þar út 2
vélbáta í vetur, en alls eru gerð-
ir þar út 8 vélbátar. Félagið á
verstöðina.
Þá rekur félagið og búskap í
Laugardælum. Keypti það jörð-
ina vorið 1937, og hefir byggt
þar fjós fyrir 40 kýr og tilheyr-
andi áburðarhús og hlöðu, og
vandaða verkfærageymslu.
Einnig byggði það á sl. ári bif-
reiðaverkstæði 13X13 mtr. með
áföstum bifreiðaskúrum fyrir 10
bifreiöar. Eru byggingar þessar
allar úr járnbentri steinsteypu
og að öllu hinar vönduðustu.
Eru þær gerðar eftir uppdrætti
Þóris Baldvinssonar bygginga-
meistara, en Kristján Ólafsson
bóndi í Bár var yfirsmiður.
Á fundinum var samþykkt að
veita kr. 5.000.00 til húsmæðra-
skólans á Laugarvatni og kr.
250.00 til héraðsbókasafns Ár-
nessýslu.
Úr stjórn áttu að ganga Guð-
mundur Þorvarðarson í Sandvík
og Guðmundur Guðmundsson á
Efri-Brú og voru báðir endur-
kosnir.
Fulltrúar á aðalfund Sam-
bandsins voru kosnir Egill Gr.
Thorarensen forstjóri og Gísli
Jónsson bóndi á Stóru-Reykj-
um.
hafa orðið þar 12000 meiri og
minni jarðskjálftar og hafa
sumir valdið stórfelldu tjóni.
Einn mestí jarðskjálftakippur
varð nú í vetur. Lagði hann í
rústir einn bœ á stœrð við Rvík
og nokkra aðra smœrri bœi, sem
voru á stœrð við Akureyri. Nokk-
ur þúsund manna létu lifið, og
enn fleiri sœrðust meira og
minna. Eignatjón skipti hundr-
uðum milljóna króna.
Sigríður Narfadóttir.
(Framh. af 3. síðu)
líkams- og sálarþrek hennar að
mestu. Gat hún þó lesið bækur
og hlustað á útvarp sér til
dægrastyttingar og hugarhægð-
ar. Guðstrúin var hennar heit-
asta hjartans mál og í biblíuna
sótti hún anda sínum svölun á
raunastundum lífsins. Var henni
sú bók kunn spjaldanna milli.
— Á þessum reynzlustundum
hennar síðustu ára voru það
maður hennar, dóttir og tengda-
sonur, sem lögðust á eitt með
að létta henni byrðar sjúkleika
og elli. Og í höndum þessara
ástvina fékk hún að kveðja
heirninn eftir mikið og eftir-
breytnisvert æfistarf. —
Sigríðar verður ætíð getið
meðal þeirra góðu kvenna, sem
gerðu garðinn frægan, og verð-
ur minning hennar blessuð og
í heiðri höfð. Kr. Þ.
Búnaðarþínginu lokið
(Framh. af 1. síðu)
Eylands yrði valinn til þessarar
farar. — Samþykkt var þings-
ályktunartillaga um húsnæði
þjóðminjasafnsins, þess efnis að
tekjum happdrættis háskólans
yrði varið til húsbyggingar fyrir
safnið, þegar háskólabygging-
unni er lokiö. — Skorað var
á alþingi að hlutast til um, að
rannsóknarstofa háskólans tæki
unglambasjúkdóma til rækilegr-
ar rannsóknar, og á stjórn Bún-
aðarfélagsins að fá því fram-
gengt, að rannsakaður verði svo
fljótt sem auðið er, kúasjúk-
dómur sá, sem tjóni hefir valdið
í Eyjafirði, Vestmannaeyjum og
víðar. Skorað var á ríkisstjórn-
ina að staðfesta starfsreglur fyr-
ir sauðfjárræktarfélög. Til til-
raunaráðs Búnaðarfélagsins var
því beint að framkvæmdar yrðu
tilraunir með ræktun hörs og úr
því skorið, hvort hör geti hér á
landi náð þeim þroska, að unnt
sé að nýta hann. — Stjórn
Búnaðarfélagsins var falið að
taka til rækilegrar athugunar á
hvern hátt yrði leyst úr húsnæð-
isþörf félagsins og hvort ekki
mundi hagkvæmast að sam-
eina undir einu þaki heimili og
aðsetursstað félagslegrar starf-
semi bændanna í höfuðstað
landsins og samkomu og kynn-
ingarstað alls sveitafólks, er til
Reykjavíkur kemur. — Farið var
fram á að veitt yrði fé úr ríkis-
sjóði til ráðningaskrifstofu fyrir
landbúnaðinn.
Mörg fleiri merkileg mál voru
til meðferðar og hlutu afgreiðslu
á búnaðarþinginu, þótt þessara
sé getið.
Flestir búnaðarþingsfulltrúar
halda heim til sín hina næstu
daga.
JÖRÐ
í nágrenni Reykjavíkur til sölu
nú þegar. — Upplýsingar hjá
Jóni Hjartarsyni,
Kárastíg 9. Sími 5186.
Vinnið ötullega fyrir
Tímann.
Hver vHl framselja
landið?
(Framh. af 2. síðu)
ísland, en ekki fyrir önnur lönd.
Stúdentar frá enskum háskól-
um hafa verið hér í rannsókn-
um uppi á öræfum, í sambandi
við nám sitt. Síðan hafa þeir
gefið út skýrslu um leiðangra
sína, eins og hefðu þeir unnið
þrekvirki. Þetta er óviðkunnan-
legt og á ekki að líðast fram-
vegis. íslenzk stjórnarvöld eiga
að hafa húsbóndarétt yfir rann-
sóknum á íslandi og ráða birt-
ingu á skýrslum, sem hér eru
gerðar undir eftirliti innlendra
manna.
í amerískum blöðum var þess
getið í haust, að skipshafnir af
erlendum herskipum, sem gistu
ísland í kurteisisskyni hefðu
sýnt ónærgætni við íslenzku
þjóðina með því að ganga fylktu
liði með hornablæstri um götur
höfuðstaðarins. Ég var staddur
erlendis um þetta leyti og get
ekki sagt um hvort saga hins
ameríska blaðs hefir verið rétt.
En það er skilyrðislaus kurteis-
isskylda liðsmanna af herskip-
um, sem fá landgönguleyfi í
vinsamlegu landi, að hafa eng-
an hernaðarblæ á framkomu
sinni. Undir þeim kringumstæð-
um eru liðsmennirnir gestir en
ekki hermenn. Lögreglan í land-
inu á að benda gestum landsins
á þessa ótvíræðu kurteisis-
skyldu, þegar tilefni er til.
Engin stórþjóð hefir betri að-
stöðu en einmitt Þjóðverjar að
skilja aðstöðu smáþjóðar, sem
vill vera frjáls. Sjálfir líta
Þjóðverjar á sig eins og þjóð-
flokk, sem starfar að frelsis-
baráttu sundraðrar þjóðar. Fá
dæmi úr veraldarsögunni sýna
betur mátt þjóðernistilfinning-
arinnar, heldur en þegar verka-
mennirnir í Saarhéraðinu
greiddu nálega allir atkvæði
með að sameinast Þýzkalandi,
þó að stjórnarfar landsins væri
andstætt pólitískri stefnu
þeirra. Við íslendingar skiljum
og metum þessa sterku þjóð-
ernistilfinningu. Hún gegnsýr-
ir hugi íslendinga. Þess vegna
er það vonlaust mál, að fá ís-
lenzka menn til að taka sér í
hönd útlend drápstæki til að
vega að sinni eigin þjóð.
Hið viðurkennda sjálfstæði
landsins er ekki nema 20 ára,
og nokkuð af frelsi þjóðarinnar
er ófengið enn. íslendingar eru
að læra að koma fram sem
frjáls og sjálfstæð þjóð. Við höf-
um mikið af þeirri náttúrlegu
greind og manndómi, sem frjáls
þjóð þarf að hafa. Hver íslend-
ingur trúir því að hann sé per-
sónulega jafnoki einstakra
manna úr hinum stóru frænd-
löndum, Englandi og Þýzka-
landi. Við eigum að umgangast
þessa stóru og sterku frændur
eins og jafninga, þrátt fyrir
mun í fólkstölu og herbúnaði.
Við eigum í framkomu við þessa
frændur og allar aðrar þjóðir
að sýna i einu þá einföldu kurt-
eisi í öllum skiptum, sem sæm-
ir menntuðum og ágætum þjóð-
um. En jafnframt þessari ein-
földu kurteisi og þeirri gest-
risni, sem fer svo vel íslend-
ingum, eigum við að sýna i allri
breytni og framkomu út á við,
að ísland sé okkar land, að auð-
lindir þess séu okkar eign. Að
rannsókn íslands og gæða þess
sé okkar verk, og að menn frá
öðrum þjóðum vinni ekki að
slíkum viðfangsefnum nema
undir stjórn og handleiðslu ís-
lenzkra manna.
Ráðagerðir gáfaðra manna í
blöðum stórþjóðanna um að
hafnir og vötn íslands verði á
komandi árum bækistöð er-
lendra kafbáta og sprengivéla
fyrir aðstoð íslenzkra manna,
mun aldrei verða að veru-
leika. ísíenzka þjóðin mun gæta
fullkomins hlutleysis gagnvart
öllum sínum prýðilegu nábúum,
sem allt eru frændþjóðir, og
þykist þess fullviss að engin af
þessum þjóðum reyni að rjúfa
grið á íslendingum. J. J.
Fréttabréf til Tímans.
Tímanum er mjög kærkomið
að menn úti á landi skrifi blað-
inu fréttabréf öðru hvoru, þar
sem skilmerkilega er sagt frá
ýmsum nýmælum, framförum
og umbótum, einkum því er
varðar atvinnulífið. Allar upp-
lýsingar þurfa að vera sem
fyllstar og gleggstar, svo að ó-
kunnugir geti fyllilega áttað sig
á atburðum, fyrirtækjum og
staðháttum, sem lýst er.
282 Andreas Poltzer:
Svo að hann kom oft til okkar og ég
man eftir honum frá því að ég var barn.
— Og svo gerðuð þér hann að sam-
verkamanni yðar?
Alice Rake kinkaði kolli.
— Ég hefði varla getað hitt á aðstoð-
armann, sem mér hentaði betur. Favert
er fæddur sporhundur. Vitið þér til dæm-
is, hverjir hafa leitað til hans um hjálp
síðustu þrjá árin?
Alice Rake nefndi nöfn frægra manna,
sem komu mikið við opinber mál.
— Herra minn trúr! sagði fulltrúinn.
Þá verð ég að segja, að Favert hefir tekið
sig á síðustu þrjú árin.
Hann leit á úlfliðsúrið sitt og sagði:
— Nú verð ég því miður að fara, ung-
frú Alice. Gleymið því ekki, að upp frá
þessum degi erum við vinir og samherj-
ar ....
— En þér verðið að lofa mér einu,
herra Whinstone!
Whinstone lét sem hann yrði forviða,
þó að hann renndi grun í hvað það væri,
sem hún óskaði, þessi dóttir Rake of-
ursta, sem hafði farizt með svo sorglegu
móti.
— Og hvað er það, ungfrú Alice?
— Ég verð að fá að vera ein um, að
tortíma manninum, sem rak föður minn
út í dauðann! sagði hún.
Whinstone, sem sá hvernig eldurinn
Patricia 283
brann úr augum ungu stúlkunnar, hugs-
aði sem svo með sér, að hann vildi ó-
gjarnan eiga hana að óvini.
Hann rétti henni hendina og sagði:
— Ég skal virða þá ósk yðar.
* * *
Gildaskálinn í Holborn, sem Whinstone
kom inn í seint um kvöldið, var einkum
samkomustaður blaðamanna. Whinstone
kom undir eins auga á manninn, sem
hann var að leita að. Victor Hurst, blaða-
maður hjá „Express“, var nokkuð nær-
sýnn, og þess vegna tók hann ekki eftir
fulltrúanum fyrir sitt leyti.
Hurst sat í hóp með mörgum öðrum,
svo að Whinstone settist við annað borð
skammt frá. Eftir dálitla stund stóð
allur hópurinn upp og bjóst til brott-
ferðar, nema Hurst og lagleg ung stúlka.
Það var ekki laust við að þau dufluðu og
stúlkan hló í sífellu, hvellt og gjallandi.
Whinstone hafði ekki augun af þeim.
Unga stúlkan tók eftir því og varð upp
með sér af athyglinni, því að auðvitað
datt henni ekki annað í hug, en að það
væri hún, sem Whinstone væri að horfa
á. Loks vakti hún athygli kunningja
síns á Whinstone.
Blaðamaðurinn pírði augunum. Síðan
tók hann upp gleraugun sín og bar þau
fyrir augun, eins og stangargleraugu.
Og nú fyrst þekkti hann fulltrúann.
Einkalíf
listmálarans
Afar skemmtileg gaman-
mynd frá Metri-Goldwyn-
Mayer, gerð samkvæmt
leikriti Ferenec Molnar. —
Aðalhlutverkin leika hinir
vinsælu leikarar
MYRNA LOY og
WILLIAM POWELL.
nýja bíó stmjnvmmÞ
Saga Borgar-
ættarínnar
Kvikmynd eftir sögu
Gunnars Gunnarssonar,
tekin á íslandi árið 1919 af
Nordisk Films-Compani.
Leikin af íslenzkum og
dönskum leikurum.
tihHtttTtlttttttttttlttltttttlttTTTTl.íTttttft
Nvr diesel-landmótor
50—60 hestafla óskast til kaups á næsta vori.
Tiiboð sendist
Samband ísLsamvinnufélaga
Crrímndansleiknr
glímufélagsins Ármann verður í Iðnó laugardaginn 11. marz
kl. 9,30 síðdegis
Nýja bandið leikur. — Ljóskastarar.
Aðgöngumiðar á afgreiðslu Álafoss frá föstudegi 10. febrúar
og í Iðnó frá kl. 4 á laugardag.
Lærið að synda!
Sundnámskeið í Sundhöllinni hefjast að nýju mánud. 13. þ.m.
Sundhöllin býður nú nemöndum sínum betri
kjör en áður.
Þátttakendur gefi sig fram á föstudag og laugardag kl. 9—11
f. h. og kl. 2—4 e. h. — Uppl. á sömu tímum í síma 4059.
Umboðimeiin
og aðalskrifstofan
hafa opið til kl. 12
í kvöld.
Happdrættið.
Gula bandið
er bezta og ódýrasta smjörlíkið.
f foeildsöln hjá
Samband f sl. samvinnufélaga
Sfml 1080.
ACCUMUL AT 0REN-F ABRIK,
DR. TH. S0NNENCHEIN.