Tíminn - 18.04.1939, Síða 3

45. blatS
TfMIIVjV. briðjndaglim 18. aprffl 1939
179
A N N A L L
Dánardægur.
Helga Sigurðardóttir hús-
freyja á Felli á Langanesströnd
andaðist í Landsspítalanum í
Reykjavík 2. des. sl. Hún var
fædd í Akrakoti í Innra Akra-
nesshreppi 5. nóv. 1894, dóttir
hjónanna Sigurðar Sigurðssonar
og Guðríðar Bjarnadóttur. 19.
apríl 1923 giftist hún Friðrik
bónda Oddssyni á Felli og bjuggu
þau þar síðan.
Snemma á sl. sumri fór Helga
samkv. læknisráði til Reykjavík-
ur, til að leita sér heilsubótar
vegna brjóstveiki, sem hún hafði
fundið til um
nokkurra mán-
aða skeið. Þess
mun þá hafa
verið fastlega
vænzt af vanda
mönnum henn-
ar og öðrum,
að hún ætti aft
urkvæmt. — Sú
mun líka lengst
af hafa verið
von 1 æ k n a
þeirra, er hana stunduðu syðra,
einkum þegar á leið, því að góð-
ur bati virtist þá sýnilegur. En
skyndilega bárust að heimili
hennar þau boð, að sjúkdómur-
inn hefði breytzt og alls væri
von. Og þótt eiginmaður hennar
brygði svo skjótt við sem verða
mátti til suðurfarar, var þó sá
fljótari í förum, er óboðinn kem-
ur og engan veitir frestinn.
Hin síðasta fylgd inn í fram-
andi kirkjugarð og þaðan heim
um langan veg til níu móður-
lausra barna. Þau spor eru þung.
Og þó er þeirra raunin sárust,
sem sviftir eru hinni mjúku
móðurhönd áður en reynsla lífs-
ins hefir gefið þeim þrekið til
viðnáms því sem knýr fram tár
syrgjenda og munaðarlausra
verður aldrei með orðum lýst. En
í hugum þeirra, er til þekktu, en
fjær standa, lifir mynd hinnar
þrekmiklu ósérhlífnu og um-
hyggjusömu móður og húsfreyju,
sem kom ung úr fjarlægu hér-
aði, ávann sér traust og virðingu
skyldra og óskyldra — og þau
eftirmæli er bezt mega verða, að
hafa gert skyldu sína, meðan
dagur var. Vinur.
Afmæli.
Guðrún Sigtryggsdóttir hús-
freyja að Ingunnarstöðum í
Brynjudal á sextugsafmæli í
dag. Hún er gift Lúther Lárus-
syni bónda á Ingunnarstöðum.
Hafa þau búið þar allan sinn
(Framh. á 4. síðu)
hátt yrði sköpuð heimili á borð
við Hóla, Skálholt, og síðar
Bessastaði, væri vissulega skyn-
samlegt og þess vert að gaumur
sé gefinn.
Þorsteinn Einarsson er einn
af okkar afburða glímumönnum,
einn af fáum síðari tíma glímu-
mönnum, sem skilið hafa ís-
lenzku glímuna rétt, skilið hana
sem íþrótt í orði og verki. Til-
lögur hans um breytt dómfyrir-
komulag eru miðaðar við það
að drengileg framkoma, fegurð
og kunnátta skipi öndvegi innan
glímunnar, en kraftar einir nægi
ekki til þess að færa mönnum
sigur. Það er ekki ástæða til að
ryfja þessar tillögur Þorsteins
Einarssonar nákvæmlega upp,
enda öllum glímuunnendum að
sjálfsögðu kunnar. En mér
finnst tvennt vanta í tillögurn-
ar, sem sé einfaldara dómsform,
sem er nú veigalítið atriði, og
grundvöllinn, sem tillögurnar
ættu að byggjast á. Þann grund-
völl, sem fengist með því að
skipa glímumönnum í þyngar-
flokka með líku fyrirkomulagi
og höfundar glímubókarinnar
benda á fyrir 22 árum siðan, þó
með smávægilegri breytingu eða
tilfæringu á þyngd hinna mis-
munandi flokka, sem ég vil hafa
þannig:
í stað 60 kg. komi 65 kg. og í
stað 70 kg. komi 75 kg. Verður
þá léttasti flokkur 65 kg. og
minna, miðlungsmenn frá 65 kg.
upp í 75 kg. og þyngsti flokur
þar fyrir ofan. Um þessi þyngd-
artakmörk má að sjálfsögðu
deila, en ég tel þau nær því rétta
en glímubókin gerir ráð fyrir.
Aðrar þjóðir hafa, fyrir löngu
síðan, tekið upp þyngdarflokks-
skipulagið í flestum þeim íþrótt-
um, sem líkt er ástatt um og ís-
lenzku glímuna. Má þar tilnefna
DEIMILIÐ
Garðrækt.
Víða þar, sem garðrækt er
stunduð aðeins fyrir heimilin,
er það hlutverk húsfreyjanna
að sjá um garðana. Þeim er það
oft mjög hugnæmt starf og þær
rækja það með kostgæfni. Garð-
jurtirnar eru veikbyggðar smá-
verur, sem þeim er svo ljúft að
annast um.
Allar plöntur þurfa að eiga
völ á lofti, ljósi, hita, vatni og
næringu. Ekkert af þessu má
vanta til þess að þær geti lifað
og þroskazt. Þarf að gæta þess,
að þeim sé veitt nóg af þeim
efnum, sem við verður ráðið, t.
d. fyllilega nóg næring úr jarð-
veginum.
Þá er hægt að hafa áhrif á
loftið og ljósið með því að velja
garðstæði þar, sem sólarinnar
nýtur bezt og skjól er fyrir næð-
ingum. Vatnið leggur náttúran
til. Þá má hafa áhrif á rakann
með því að vökva þegar þurk-
ur er mikill, eða ræsa fram þar
sem jarðvegurinn er of rakur.
Plönturnar þurfa næringu
eins og menn og dýr, og hana
fá þær úr jarðveginum. Jarð-
veginn þurfum við því að gera
þannig úr garði, að hann veiti
garðjurtunum hæfilega nær-
ingu. Vegna þess að sumurin
hér eru yfirleitt stutt og köld,
þurfum við að vanda meira til
undirbúnings jarðvegsins en
víðast hvar annarsstaðar. Okk-
ar garðjurtir þurfa að þroskast
á svo skömmum tíma.
Plönturnar fá næringarefni úr
loftinu og jörðinni, uppleyst í
vatni. Mörg efni fá þær úr jörð-
inni, en í áburðinum þarf að
gefa þeim köfnunarefni, fosfór-
sýru, kali og kalk. Kalkið er þó
frekar talið sem j arðblöndunar-
efni.
í góðum búfjáráburði geta
garðjurtirnar fengið öll þessi
þrjú efni. En þvi miður er hann
ekki alltaf nógu vel hirtur og
kemur því ekki að fullum notum.
Sé búfjáráburður notaður í
garða, skal bera hann á áður en
garðurinn er stunginn upp eða
plægður. Það er nauðsynlegt að
hann blandist sem bezt jarðveg-
inum. Hrossatað og sauðatað er
talið betri áburður í garða en
kúamykja. Þó reynist kúamykj-
an vel í kálgarða. Tilbúinn á-
burður er nauðsynlegur við alla
garðrækt. Hann flýtir mjög fyrir
þroska jurtanna.
Nitrophoska, sú tegund, sem
er klórlaus, er handhægast að
nota. Nitrophoska hefir inni að
halda 15% köfnunarefni, 15%
fosfórsýru og 18% kali. Hefir því
ýmsar glímur og hnefaleika.
Þetta fyrirkomulag í íslenzku
glímunni hlyti að breyta við-
horfi ungra manna mjög mikið,
ungir menn eða drengir æfa
glímuna mjög lítið almennt, og
verður að ráða bót á því ástandi
hið fyrsta, annars deyr glíman
alveg út. í sveitunum óx upp
kjarni hinna íslenzku glímu-
manna, og einmitt þeir hafa
haldið glímunni lifandi í kaup-
stöðunum upp á síðkastið, en
þetta er líka að hverfa og breyt-
ast til hins verra. Að undan-
förnu hefi ég átt tal við ýmsa
glímuunnendur og spurt þá álits
á framangreindum tillögum.
Skoðanir þessara manna eru
mjög breytilegar, en bentu þó á
það eitt sameiginlegt, að ástand-
ið væri slæmt og eitthvað þyrfti
að gera til að bæta úr því á-
standi. Mér er að vísu vel ljóst,
enda þótt ég bendi sérstaklega
á þyngarflokkaskipulagið, að
það eitt Tæður ekki fullkomna
bót á öllu því, sem hamlar gengi
íslenzku glímunnar, en hitt veit
ég, að það hlýtur að vera stórt
spor í rétta átt. Aðstöðumunur
mannanna verður aldrei jafnað-
ur að fullu og öllu á nokkru
sviði, til þess þyrfti eitthvað ó-
þekkt að koma fram, en sjálf-
sagt er að byggja umbætur í
glímunni á því sem skynsamlegt
sýnist; það reynist hvarvetna
haldbezt sem umbóta er þörf.
Áhuga og aðstöðu til glímuiðk-
ana ætti að vera hægt að skapa,
með því að taka glímuna upp t.
d. í héraðsskólunum, eins og E.
B. leggur til. Svo og að íþrótta-
félög og aðrir skólar sýni henni
þann skilning sem nauðsynlegur
má teljast.
Við megum ekki gleyma því að
íslenzka glíman er harðfeng í-
þrótt og krefst þess að menn séu
Tún tíl sölu í Haínarfirði.
Óskað er kauptilboða í eftirfarandi fasteignir tilheyrandi
dánarbúi Þorsteins Björnssonar:
1. Tún á Öldum austan Öldugötu að stærð ca. 3 dagsláttur.
2. Tún í Hörðuvöllum að stærð ca. 2 dagsláttur.
3. Tún á Hörðuvöllum að stærð ca. 3 dagsláttur.
4. Hæsnahús fyrir ca. 200 hænsni, austan í Öldum með til-
heyrandi lóð.
Skriflegt kauptilboð í hverja eign út af fyrir sig eða allar í
sameiningu, sendist undirrituðum umboðsmanni skiptaráðanda
fyrir 25. þ. m.
Hafnarfirði, 15. apríl 1939.
Björn Jóhannesson,
Vesturbraut 9.
Jörðín Krossnes
í Álftaneshreppi í Mýrasýslu fæst til kaups eða ábúðar næsta far-
dagaár. — Upplýsingar gefur
BJARNI ÁSGEIRSSON, alþingismaður.
E.m. „E»»A“
hleður í GEÁOA, LIVOMO og NEAPEL dag-
ana 8.—13. maí beint tll Reykjavíkur. — Um-
boðsmcnn á öllum höfnum lYortherii Shipping
Ageney. — Vörur óskast tilkynntar sem fyrst.
Gunnar Guðjónsson
skipamiðlari.
Símar 2201 og 5206.
öll áburðarefnin inni að halda.
Skal bera það á um leið og jarð-
vinnsla fer fram að vorinu.
Túnræktin er sú ræktun, sem
við þekkjum bezt. Garðjurtirnar
þurfa mikið meiri áburð en tún-
in. Það er talið bezt að nota
helming búpeningsáburðar og
helming tilbúins áburðar. Garð-
jurtunum virðist falla það bezt.
Til frekari tryggingar upp-
skeru í kaldari hluta landsins,
mun ekki veita af að bera 9—12
kg. af Nitrophoska á 100 ferm.
kartöflu- eða rófugarð, sé hann
notaður eingöngu, og allt upp í
15 kg. fyrir káltegundir. Sé bú-
fjáráburður notaður eingöngu,
mun þurfa allt að 900 kg. á sama
flatarmál, sem áður er getið. Sé
hvort tveggja borið á, má auka
eða minnka skammtinn eftir
þessum hlutföllum. J. S. L.
ekki hræddir við hrumlu eða
fall, en þessa gætir mjög lítið
hjá mönnum, sem læra glímu á
réttan hátt, læra að verja sig
og sækja brögð svo að fegurð
fylgi hverri hreyfingu. Það getur
enginn orðið góður glímumaður
nema með mikilli æfingu og lær-
dómi. Það er jafnan einkenni
erfiðra íþrótta.
Dagblöðin skýra frá því að ís-
lenzka ólympíunefndin hafi í
byggju að sækja um það, að fá
leyfi til þess að sýna íslenzka
glímu á Olympíu-leikjunum í
Finnlandi 1940. Þetta er mjög
mikið gleðiefni og væri óskandi
að það mætti takast, því alltaf
hefir íslenzka giíman vakið at-
hygli, þar sem hún hefir verið
sýnd utanlands. En svo bezt get-
ur íslenzka glíman unnið sér
verulegt álit utanlands, að hún
sé æfð hér heima, og skilin á
réttan hátt. í tilefni af þessari
hugmynd ættu allir, sem unna
þjóðlegum einkennum þessa
lands, að hefja nýja sókn með
það markmið í stafni að lyfta
einu íslenzku íþróttinni, glim-
unni, upp í sitt forna öndvegi.
íslenzka gliman er þjóðaríþrótt,
íslenzka glíman er andlegur og
líkamlegur orkugjafi, hún er
skemmtun, ímynd drenglundar,
fegurðar og reglusemi þeim, er
hana æfa og skilja til fulls.
Þessa eiginleika glímunnar meg-
um við ekki missa, þeir eru þjóð-
legir og göfugir, og þeir hafa
verið leiðarljós og þróttur í lífs-
baráttu margra okkar ágætustu
manna. Ég heiti því á hvern
sannan íslending að leggja sitt
lið fram til þess að koma Is-
lenzku glímunni upp í þann
virðingarsess, sem hún lengst af
hefir skipað með þessari þjóð,
og hún vissulega verðskuldar
flestum íþróttum fremur.
Sígurður Ólason &
Egill Sígurgeírsson
Málflutningsskrifstofa
Austurstræti 3. — Sími 1712
Tilkynning
tíl útgerðarmanna og síldarsaltenda.
Þeir útgerðarmenn og síldarsaltendur, sem óska eftir
löggildingu sem síldarútflytjendur fyrir árið 1939, skulu
sækja um löggildingu til Síldarútvegsnefndar fyrir 30.
apríl n. k. Umsókninni fylgi tilkynning um, hvort salt-
endur hafi ráðið sérstakan eftirlitsmann með síldverk-
uninni, hver hann sé, og hvort hann hafi lokið síldverk-
unarprófi.
Ennfremur vill Síldarútvegsnefnd vekja sérstaka at-
hygli útflytjenda á því, að enginn má bjóða síld til sölu
erlendis án leyfis nefndarinnar, og þurfa þeir, er ætla
að gera fyrirframsamninga, að sækja um leyfi til nefnd-
arinnar fyrir 30. apríl n. k.
Allar umsóknir þessu viðvíkjandi sendist til Síldar-
útvegsnefndar, Siglufirði.
Siglufirði, 31. marz 1939.
Síldarútvegsnefnd.
T i I k y ii ii í ii «
tll nt^erðarmanna
»8 Nkipaei^enda.
Þeir útgerðarmenn, sem hafa í hyggju að gera út
skip á síldveiðar til söltunar næsta sumar, eru beðnir
að tilkynna Síldarútvegsnefnd tölu skipanna, tilgreina
nafn skipsins, einkennistölu, stærð og hverskonar veið-
arfæri (reknet, snurpunót). Ef fleiri en eitt skip ætla
að vera saman um eina herpinót, óskast það tekið fram
sérstaklega.
Tilkynningin óskast send Síldarútvegsnefnd, Siglu-
firði, fyrir 1. júní n. k.
Það athugist, að skipum, sem ekki sækja um veiði-
leyfi fyrir þann tíma, sem að ofan er tiltekinn (1. júní)
eða ekki fullnægja þeim reglum og skilyrðum, sem sett
kunna að verða um meðferð síldar um borð í skipi,
verður ekki veitt leyfi til söltunar.
Siglufirði, 31. marz 1939.
Síldarúivegsnefnd.
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN
28
Lettice Ulpha Cooper:
Málarinn
25
ekki. Aðeins eitt hryggði mig: Að ég hafði sagt
henni frá honum.
Ég vissi, að með „henni“ átti hún ekki við
frú Halliday, heldur konuna, sem hafði bolað
henni burtu, konuna, sem hún, jafn heil í
afbrýðisemi sinni sem ást, hafði oft hugsað
um að drepa. Ég var að hugleiða það, um hve
þrönga farvegi og djúpa hinir innibyrgðu
straumar huga hennar hefðu flætt, þegar hún
'.agöi sannfærandi:
— Hann málar aldrei stóra málverkið.
Ég býst ekki við, að hann geri það. Ef lýsing
hennar hefir gefið mér rétta hugmynd um
manninn, þá hefir stóra málverkið fremur verið
reikul ósk um fullnægju þess, er hann áður
skorti, auðlegð, upphefð, aðdáun, er hann hafði
nú öðlazt, heldur en hinn sanni draumur lista-
mannsins. Afrek af hans hálfu hefði verið Ellen
Crane ánægjuauki og málsbætur — ef hún
hefði þurft málsbóta við. En hún þurfti ekki á
neinum málsbótum að halda, og það vissi hún
bezt sjálf. Ég hygg að henni hafi ekki verið
það lagið að blekkja sjálfa sig. Hún hefir ef til
vill aldrei reynt það.
Hún rétti sig upp og dróg hendumar að sér og
sagði með hinum venjulega hreim almennrar
kurteisi í röddinni:
— Ég bið afsökunar. Góða nótt.
— Góða nótt, svaraði ég. Ekkert annað gat
ég sagt. Ekkert, sem þýðingu hefði fyrir hana.
Ég tók að horfa út á sjóinn að nýju, en hún
gekk kyrrlátlega burtu í myrkrinu. ENDIR.
hún.hafði gefið á peningatökunni: Skilurðu það
ekki? Ég elskaöi hann.
— Endalokin komu alveg óviðbúið og ég varð
ekki áhorfandi að þeim. í byrjun febrúarmán-
aðar fékk Tamsína mislinga. Það varð auðvitað
mesta uppþot í gistihúsinu. Við vorum öll, frú
Halliday, fóstran, börnin og ég, sett í sóttkví í
einni álmu hússins. Okkur fannst það ekki ó-
maksins vert, að halda Hönnu sér, og fáum
dögum seinna tók hún veikina líka. Tamsína
varð ekki mikið veik, leið bara illa og var stúrin
í geði, en Hanna fékk strax mikinn hita og upp
úr því hastarlega lungnabólgu. Hún var ekki
heilsuhraust og hafði vaxið mikið örar en góðu
hófi gegndi. Það var meðfram vegna hennar,
að Halliday-hjónin dvöldu á Madeira. Eitt kvöld-
ið hugðum við henni alls ekki líf. Við gátum
ekki fengið húkrunarkonu og skiptumst á um
að vaka yfir henni, móðir hennar og ég. Nanna,
barnfóstran, annaðist um Tamsínu. Hanna hafði
ávallt haft ótta af Nönnu og var ekki róleg hjá
henni.
Þú veizt hvernig það er í tvísýnum veikindum.
Maður gleymir öllu öðru og við vorum alveg
einangruð frá umheiminum. Jafnvel Halliday
sjálfum var ekki leyft að koma til okkar, nema
kvöldið, sem Hanna litla var þyngst haldin.
Clare sáum við aldrei.
Hönnu batnaði fremur seint. Dag einn, litlu
eftir að hún fór að hafa fótavist, hafði ég lagt
hana upp i rúmið, svo hún gæti notið hvfldar
seinni hluta dagsins. Frú Halliday kom inn með