Tíminn - 27.08.1940, Blaðsíða 2

330
TÍMINN, Isrlðjndagiitn 27. ágúst 1940
83. blað
DauOinn við stýrið
Eftlr Pétur Slgurdssou
Kaupiélag Austur.-Skaftíell-
inga tuttugu ára
'gtmirm
Þriðjjudat/inn 27. ágúst
SkuldagreíðslurJóns
Þorlákssonar og
»kramvöru«stefnan
Blöð Sjálfstæðismanna hafa
undanfarið verið að gera kröf-
ur um, að þeim erlenda gjald-
eyri, er safnazt hefir fyrir und-
anfarið, verði varið til „aukinna
vörukaupa“.
í seinasta blaði Tímans voru
þessar kröfur teknar til nokk-
urrar athugunar. Var m. a. sýnt
fram á, að ekki væri hægt að
auka innflutning hinna brýn-
ustu nauðsynja (kol, olía, salt,
kornvörur o. s. frv.) öðruvisi en
að ríkið taki hann í sínar hend-
ur, þar sem innflutningur þess-
ara vara væri frjáls og verzl-
unarfyrirtækin vildu ekki á eig-
in ábyrgð draga að sér meiri
birgðir en þau hefðu þegar gert.
í tilefni af þessu beindi Tím-
inn þeirri fyrirspurn til íhalds-
blaðanna, hvort þau meintu
heldur með kröfu sinni um
„aukin vörukaup“, að ríkið færi
að kaupa inn nauðsynjavörur
eða að afnema ætti hömlurnar
á hinum ónauðsynlegri vörum
— „kramvörunum“ — qg inn-
flutningurinn aukinn á þann
hátt.
Morgunblaðið gerir þessa fyr-
irspurn Tímans að umtalsefni
síðastliðinn laugardag. Það
heimtar að vanda „aukin vöru-
kaup“, en lætur alveg ósagt um,
hvora af hinum tveimur fram-
angreindum leiðum eigi frekar
að fara.
Þar sem Morgunblaðið minn-
ist þó ekki á það, að ríkið þurfi
að hafa afskipti af hinum
„auknu vörukaupum" verður
það tæpast skilið öðruvísi en að
það vilji fara síðari leiðina:
Auka vörukaupin með ótak-
mörkuðum innflutningi á
„kramvörum".
Þetta þarf almenningur að
gera sér vel Ijóst: Þegar blöð
Sjálfstæðisflokksins eru að gera
kröfur um „aukin vörukaup“,
eru þau ekki að heimta aukinn
innflutning á brýnum nauð-
synjum heldur á hinum ónauð-
synlegri vörum — „kramvör-
unum“.
Sé þetta ranglega skilið, hefir
Mbl. tækifæri til að leiðrétta
það og mun Timinn telja sér
skylt að koma slíkri leiðrétt-
ingu til lesenda sinna. Mun það
sjást i næstu blöðum Mbl., hvort
skoðun þess er hér ekki túlkuð
á réttan hátt.
Morgunbl. reynir í framan-
greindri grein sinni að læða inn
þeirri skoðun, að Tíminn vilji
engar ráðstafanix gera til notk-
unar á þeim gjaldeyri, er nú
safnast fyrir vegna hins stór-
fellda samdráttar á verklegum
framförum.
Þetta er fullkomlega ósatt.
í Tímanum hefir m. a. verið
bent á eftirfarandi ráðstafanir:
í fyxsta lagi að koma þeirri
skipun á gjaldeyrismálin, að
bankarnir geti jafnan átt
nokkrar inneignir erlendis um
áramót. Myndi slíkt verða mikið
öryggi fyrir utanríkisviðskiptin
í framtíðinni.
í öðru lagi, að leggja til hlið-
ar upphæð, sem nemur vaxta-
og afborgunargreiðslum á lán-
um í Danmörku, Þýzkalandi og
víðar, sem ekki verður hægt að
greiða meðan styrjöldin stendur
yfir.
í þriðja lagi, að reyna að
greiða erlendu skuldirnar í
stærri stíl en nemur hinum um-
sömdu afborgunum.
Með því að gera þetta, væri
áreiðanlega lagður grundvöll-
ur að því, að okkur yrði auð-
veldara en ella að hefja hinar
verklegu framkvæmdir á ný,
þegar verðlag verður hagstæð-
ara og aðrar aðstæður gera þær
mögulegar.
Væri hins vegar þeim gjald-
eyri, sem nú safnast fyrir sök-
um stöðvunar hinna verklegu
framkvæmda, varið til inn-
flutnings á „kramvörum",
myndi það reynast hálfu ó-
hægra að halda uppi verkleg-
um framförum eftir stríðið.
Á borðinu fyrir framan mig
liggur blað, sem prentað er í
Bandaríkjunum. Það er sérstakt
að efni og fráfangi og fjallar
eingöngu um bindindismál. Upp-
lagið er mikið, eitthvað innan við
hálfa milljón. Ég er að virða fyrir
mér eina blaðsíðu þess. Þar eru
tvær myndir. Á annari situr
þreytuleg og mögur ko.na við
saumavélina sína, styður hönd
undir kinn, en heldur með hinni
hendinni utan um barn, sem
hjúfrar sig upp að henni. Hjá
henni situr unglingsstúlka með
reifað ungbarn. Sorg hefir heim-
sótt þetta heimili. Það er auðséð
á myndinni. Hin myndin lætur
mann skilja, hvað komið hefir
fyrir. Þar brunar áfram bíll,
beinagrind situr við stýrið. Það
er dauðinn. Maður konunnar
hefir sennilega farizt í bílslysi,
því að myndunum fylgir hin á-
takanlega saga lesmálsins:
100 — hundrað menn drepnir
í Bandaríkjunum af umferða-
slysum hvern einasta dag ársins,
og annað hundrað slasað svo að
lífstíðar aumingjar verða. Or-
sakirnar eru margar, en megin-
orsökin er ölvun. Er ekki þetta
hryllileg mynd? Hundrað menn
drepnir og hundrað slasaðir að
meðaltali hvern einasta dag. Er
ekki þetta djöfullegasta styrjöld-
Þeim peningum, sem við hefð-
um getað varið til niðurfærslu
á skuldum og til að skapa heil-
brigt gjaldeyrisástand, hefði
þá raunverulega verið kastað á
glæ, því að það verður ekki til
neins ávinnings fyrir hinar
verklegu framfarir, þótt menn
hefðu um tíma getað verið í
eitthvað fínni spjörum og haft
eitthvað meira af kraftlausum
erlendum kræsingum á borðum.
Það myndi þá koma óþægilega
í ljós, að vegna þess, að þjóðin
hefði hagað sér þannig um
stund, yrði hún að basla undir
skuldabyrðum og óheilbrigðu
gj aldeyrisástandi, sem hún
hefði getað losnað við, ef hún
hefði breytt skynsamlegar.
í framannefndri Morgun-
blaðsgrein er Jóni Þorlákssyni
hælt fyrir að hafa greitt skuld-
ir meðan hann var fjármála-
ráðherra. Telur blaðið, að það
hafi verið mjög lofsvert. En er
það ekki eins lofsvert nú að
greiða skuldir og er það ekki í
meira samræmi við þessa stefnu
Jóns Þorlákssonar að reyna að
lækka erlendu skuldirnar, en að
auka innflutning á „kramvör-
um“?
Þetta er mál, sem gætnir og
hagsýnir Sjálfstæðisflokks-
menn ættu að athuga.
Þekktur amerískur blaða-
maður, Allan A. Michie, skrif-
aði nýlegra grein í tímaritið
„The American Legion Maga-
zine“ um útvarpsáróður
stríðsþjóðanna. Lýsir m. a.
hinum ólíku starfsháttum
Breta og Þjóðverja í þessum
efnum, ýmsum þáttum hins
þýzka áróðurs, ótta Þjóðverja
við útvarpsáróður Breta o. s.
frv. Fer hér á eftir útdráttur
úr greininni, í lauslegri þýð-
ingu.
Bretland, Þýzkaland og Ítalía
senda útvaxpsáróður tuttugu og
fjórar klukkustundir .á sólar-
hring frá huhdrað stöðvum, á
hundrað öldulengdum og á
fjörutíu og þrem tungumálum.
Þessi nýja aðferð í hernaði
hefir þrennskonar markmið. Að
veikja óvininn með því að hafa
áhrif á sannfæringu almenn-
ings í hlutaðeigandi landi; að
styrkja traust þjóðarinnar
heima fyrir, og í þriðja lagi að
ávinna sér samúð hinna hlut-
lausu.
„Að þjóðirnar megi ræða
saman friðsamlega,“ voru ein-
kunnarorð Brezka útvarpsfé-
lagsins. Þau orð hljóma nú sem
háð í eyrum flestra.
in? Stjórnir landanna leyfa þessi
viðskipti, áfengisviðskiptin, og
þetta leyfi veita menn og semja
lög þar að lútandi í þingsölum
þjóðanna, menn, sem álitnir eru
að vera allsgáðir og vitibornir.
Og svo málar hin hræðilega
mylla dag og nótt, ár eftir ár.
Drepur menn í tugum þúsunda,
fyllir sjúkrahús, geðveikrahæli,
vitlausraspítala, drykkjumanna-
hæli, réttarsalina, hegningar-
húsin, ræktar óskírlífissjúkdóma,
tæringu, fátækt, eymd og ólýsan-
lega neyð, gerir fallega og
hrausta æskumenn að af-
skræmdum aumingjum og
glæpamönnum, eyðileggur heim-
ili, ánægju manna og sambúð,
og kveikir helvítiseld í beinum
manna og lífi þjóðanna.
í þessari grein blaðsins segir,að
Bandaríkjastjórnin eyði tífaldri
upphæð í það að bæta fyrir hinar
hryllilegu afleiðingar áfengis-
neyzlunnar, samanborið við það,
sem stjórnin hagnast af áfengis-
sölunni. Á ekki slíkur heimur, er
svo brjálæðislega rekur búskap
sinn, skilið hirtingarvönd stríða
og skelfinga?
Hvernig geta stjórnir þjóðanna
horft í hið hvíta dagsljós,
talað um menningu og haldið
þessu áfram? Ef engar bænir
duga, engar áskoranir, engin
neyðaróp barna, mæðra og ann-
arra kvenna, engar frásagnir um
slys, glæpi, úrkynjun og spill-
ingu, þá hlýtur ofbeldi í ein-
hverri mynd fyrr eða síðar að
spretta upp af slíkum stórsynd-
um þjóðanna.
Nú hefi ég legið hér andvaka
nokkrar undanfarnar nætur
klukkustund eftir klukkustund
og hlustað á köll, org, óp og
ærslagang fullra manna á göt-
unum. Ég er staddur á Siglufirði,
sem er einskonar Ameríka ís-
lands á sumrin, þar sem allar
tungur þjóðarinnar eru talaðar
og menn af hvers konar gerð
finnast. Þar sem síldin gefur
mönnum gull í hönd, en dans-
salir, knæpulíf og mannanna
frumstæðustu hvatir gera þá
menn ríka, sem enn kunna að
auðgast á vesaldómi og eymd
annarra. Því að löngum hefir það
verið svo, að þótt menn kunni
ekki einu sinni bókfærslu, og
geti þar með sett skattaeftirlit
landsins í klípu, þá ratar þó á-
girndinu gróðaveginn og finnur
fljótt, hvar mennirnir eru veik-
astir fyrir.
Ég þótti harðorður í erindi
mínu hér í fyrrakvöld, en svo
undirstrikaði komandi nótt
þann beiska sannleika, er ég
sagði. Drykkjuslarkið var í al-
gleymi. Það sögðu allir morgun-
Nazistar senda nú út sífelldar
árásir og svívirðingar um Breta
frá fimmtíu stöðvum. Þýzku
fréttirnar, sem útvarpað er fyr-
ir Breta, eru aldrei lesnar án
þess að hatur og háðsyrði liti
hverja setningu.
Oft á tíðum eiga menn erfitt
með að skilja, hvað nazistarnir
ætla sér að græða á þessu. Mik-
ið af því, sem frá þeim heyrist
á ensku, getur aðeins orðið til
þess að ergja hlustendurna og
skaprauna þeim.
Á útvarpsstöðinni í Berlín er
fjöldi manna og kvenng af öll-
um þjóðum og litum, sem lesa
í útvarpið „fréttir“ á öllum
tungumálum, og sem eiga að
heyrast til fjarlægustu landa
jarðarinnar. Gott dæmi þessa
fólks er Egypti nokkur, Fakousa
að nafni, sem varð jnnlyksa í
Þýzkalandi í byrjun stríðsins.
Honum voru gerðir tveir kostir,
að lesa áróður á arabisku í út-
varpið þýzka, eða dvelja ella í
þýzkum fangabúðum þar til
stríðinu lyki. Hann kaus fyrri
kostinn.
Sá maðurinn, sem mest ber á
í þessu útvarps-stríði, er Haw-
Haw lávarður, sem svo er kall-
aður. Hann talar oft sex sinn-
um sama kvöldið og nóttina frá
inn eftir. Hafði verið með versta
móti. Uppi í brekku lá dauða-
drukkinn maður sofandi í garði,
og vaknaði varla, er lögreglan
var að rétta hann á milli sín
yfir garð eða girðingu. Á einum
stað voru margir barðir niður,
menn brutu og eyðilögðu eitt og
annað og í öllum holum voru
fullir menn. Ég var samt ekki
sjónarvottur að þessu, en vitn-
in eru ekki vandfundin. Ég
heyrði aðeins óminn inn af göt-
unni. Næsta kvöld ákvað ég að
vera á fótum fram yfir mið-
nættið og sjá með eigin augum
það sem geröist. Og það var
sama sagan og fyrra kvöldið.
Allstaðar sá maður ölvaða menn
reikandi á götunum. Ég gekk
framhjá Hótel Siglunes, sem er
frægur staður á Siglufirði, og
gatan var svört af fólki fyrir
framan gistihúsið. Menn leidd-
ust, slöguðu og héldu flöskunni
á lofti og supu á. Svo stóð fjöldi
ungra manna utan um nokkra
drukkna menn, er voru að skoxa
hver annan á hólm, forvitin og
ung andlit í gluggum, barna og
unglinga, sem til hvílu voru
gengin, eða urðu að vera inni.
Flöskur smullu í húsveggjunum
og víða sjást nú flöskubrot á
götunum, morguninn eftir. Ég
leit inn í ganginn á þessu gisti-
húsi klukkan 12 á miðnætti,þeg-
ar ballið var að byrja, en dvaldi
þar ekki lengi, loftið var svart
og þykkt af tóbaksreyk, og svo
byrjaði ballið. Stólum var sent,
borðum velt, glös brotin; og svo
þegar ég fór að tala um þetta í
morgun við einn mjög svo gæt-
inn og heiðvirðan mann hér,
sem ég veit að vill Siglufirði allt
hið bezta, þá sagði hann: „Þú
sérð nú ekkert hér fyrr en
dimma tekur nótt“. Satt að
segja langar mig ekki til að sjá
meira, en trúi þó hinu.
Þetta er þá ofurlítið af hinum
sýnilegu ávöxtum áfengisvið-
viðskiptanna. Hve mikið hjálp-
ar nú þetta ríkissjóði? Hve
miklu tapar þjóðin? Vér eigrum
heimtíngu á því, að löggjafar-
þing þjóðarinnar og stjórn
landsins finni einhverja sæmi-
legri lausn á þessu vandamáli.
Annars hlýtur löggjafarþing
þjóðarinnar að fá sinn dóm.
Þann dóm, að það sé ekki hæft
til þess að sjá hag og velferð
landsmanna borgið.
Er ekki nægur tími til fyrir
menn, er sækja séx aura á
Siglufjörö, að eyða þeim heima
hjá sér á vetrum, þegar lítið er
að gera, og nægur tími þá til að
dansa og leika sér? Á Siglu-
fjörður það skilið, að hann sé
gerður að einskonar úrkynjun-
arstöð og spillingarbæli þann
bjartasta og bezta tíma ársins,
sem hann auðgar alla þjóðina
mest? Er ekki hægt að veita
mönnum atvinnu hér um
tveggja mánaða tíma án þess
stöðinni sem kennd er við Zee-
sen. Flestir þeir, sem á annað
borð hlusta á erlent útvarp,
munu hafa heyrt til hans. Og í
Englandi er hann svo vel þekkt-
ur, að söngleikur, sem sýndur
var í London, var látinn heita
eftir honum, skopsaga um líf
hans gefin út og dægurlag og
vísa samin um hann.
Haw Haw lávarður er Eng-
lendingur og heitir William
Joyce. Hann var í flokki enska
fasistaforingjans Oswald Mos-
ley, en sagði sig úr honum til að
stofna nazista-flokk í Englandi.
Þær fyrirætlanir urðu þó að
engu sökum fjárskorts, og Joyce
fór til Þýzkalands ásamt vin-
konu sinni, sem þekkt er í út-
breiðslumálaráðuneyti nazista
undir nafninu Margaret Joyce.
Hún skrifar og leiðréttir ensk
handrit fyrir útvarpið.
Haw Haw er bezt launaður af
erlendum starfsmönnum við
þýzka útvarpið. Hann hefir 15
sterlingspund á viku.
Stundum talar Lady Haw
Haw á eftir manni sínum.
Menn gizka á, að það sé Marga-
ret.
Skozkur liðsforingi, Baillie-
Stewart, sem dæmdur var til
tveggja ára fangelsisvistar í
Tower í London fyrir að selja
Þjóðverjum hernaðarleg leynd-
armál, var fastur ræðumaður í
Berlínar-útvarpinu þar til um
síðustu áramót. Þá fór hann til
Bæheims ásamt leikkonu nokk-
urri úr fjölleikahúsi. Hann mun
upphaflega hafa selt henni
hernaðarleyndarmálin. Þau
skötuhjú þóttust ætla að stofna
Kaupfélag Austur-Skaftfell-
inga í Hornafirði átti 20 ára
starfsafmæli þann 1. júní sið-
astliðinn. Það var stofnað seint
á árinu 1919, en hóf verzlun
vorið eftir á Höfn. Fram-
kvæmdastjóri félagsins árin
1920 og 1921 var Guðmundur J.
Hoffell, núverandi bóndi í Hof-
felli, en núverandi fram-
kvæmdastjóri, Jón ívarsson, tók
við forstöðu þess í ársbyrjun
1922 og hefir síðan gegnt því
starfi.
Hinn 8. júní síðastliðinn hélt
félagið aðalfund sinn á Höfn,
þar voru lagðir fram og úr-
skurðaðir reikningar félagsins
fyrir árið 1939, sem var tuttug-
asta starfsár þess.
Eignir félagsins við árslokin
voru þessar helztar: Húseignir,
lóðir, bryggjur, bátar og ýmis-
konar verzlunaráhöld samtals
270 þús. kr. Vörubirgðir ýmsar,
bæði aðfluttar útlendar vör-
ur og innlendar iðnaðarvörur
og óseldar ísl. afurðir 135 þús.
krónur. SkUldir viðskiptamanna
við félagið voru 24 y2 þús. krón-
ur. Innieignir félagsins hjá
bönkum og Sambandi ísl. sam-
vinnufélaga voru 244 þús. krón-
ur, auk innstæðu í Sambands-
stofnsjóði 29 þús. kr. Félagið
skuldaði bönkum við árslokin
73 þúsund krónur. Innieignir
viðskiptamanna hjá félaginu
voru alls 295 þús. kr., og eru
bæði í innlánsdeild, stofnsjóði
aff hafa þetta svona? Þetta er
óþolandi, þetta er til háborinn-
ar skammar hverri siffaffri þjóff,
og til stórtjóns fyrir fjölda
manna.
Hér þarf að hafa góða lög-
reglu yfir sumartímann, vel
æfða og vel stjórnað. Svo þarf
að loka áfengisverzlun ríkisins
bæði á Siglufirði og Akureyri,
að minnsta kosti yfir þessa tvo
mánuði, sem mest er að gera,
leynisala þarf að taka og dæma
eftir líkum, ef ekki eru fyrir
hendi nægar sannanir, og þax
duga engin vetlingatök, sann-
anir er stundum erfitt að fá, en
líkurnar eru sterkar og al-
mannarómur lýgur sj aldan.
Dansknæpur allar á að banna
þessa tvo mánuði og loka veit-
ingahúsum seinast kl. 11 síð-
degis. Ef við kunnum ekki
stjórn á okkur sjálfum, er ekk-
ert líklegra en að einn góðan
veðurdag komi einhver og taki
að sér að stjórna okkur. Ef til
vill ekki með blíðuhótum. Enn
er tími til hyggilegra aðgerða.
kvikmyndafélag í Bæheimi en
úr því varð ekkert. En snemma í
febrúar í vetur tók ný útvarps-
stöð að flytja þýzkan áróður á
ensku. Ábyggilegar heimildir
mega teljast fyrir því, að raun-
verulegt erindi Baillie-Stewarts
suður á bóginn hafi verið að
koma þessari áróðursstöð á
laggirnar.
Nazistar velja oft úvarpsefni
sitt með það fyrir augum, að
sannfæra hlustendurna um það,
að í ríki Hitlers sé lífið óblandin
hamingja og ánægja, og að þar
leiki allt í lyndi. Til dæmis
ávarpar slátrari frá Hamborg
húsmæðurnar og fullvissar þær
um að ekki sé til neitt sem
heitir skortur á matvælum.
Þær þurfi aðeins að nefna kjöt,
og það sé þegar komið á eld-
húsborðið hjá þeim.
Brezkir stríðsfangar, flug-
menn og hermenn, sem oft
munu þó vera enskumælandi
starfsmenn Berlínarútvarpsins,
eru látnir lýsa þýzku fanga-
búðunum á þann hátt, að þar sé
vistin betri en á beztu gistihús-
um.
Útvarp naZista eyðir fimm
sinnum lengri tíma til flutnings
á útvarpsefni á ensku heldur en
brezka útvarpið notar til að út-
varpa á þýzku. En Bretum mun
þó sækjast róðurinn fullt svo
vel, því vafalaust hætta ekki
aðrir Þjóðverjar á það að hlusta
á brezka útvarpið en þeir, sem
mótækilegir eru fyrir and-naz-
istisk áhrif.
Nazistar hafa komið á fót sér-
stökum dómstóli, er dæmir þá,
sem í óleyfi hlusta á erlent út-
og viðskiptareikningum. Sam-
eignarsjóðir félagsins, varasjóð-
ur, skuldtryggingasjóður, fyrn-
ingasjóður og Sambandsstofn-
sjóður eru alls um 184 þús. kr.
Vörubirgðir höfðu aukizt á ár-
inu, og innstæða félagsins hjá
Sambandinu hafði hækkað
verulega, en útistandandi skuld-
ir lækkað. Sameignarsjóðirnir
höfðu aukizt um 24 þús. kr.
Sala erlendra vara og inn-
lendra iðnaðarvara nam alls um
440 þús. kr. og var svipað og
næsta ár á undan.
Félagsmenn voru 259, og
höfðu 15 nýir félagsmenn bætzt
við á síðasta ári og 17 næsta ár
á undan. Á félagssvæðinu eiga
heima rúmlega 900 manns alls
og er því nokkru meira en fjórði
hver þeirra, sem heimilisfastir
eru á félagssvæðinu, í félaginu.
Af tekjuafgangi síðasta árs
ákvað aðalfundur að úthluta
8y2% til félagsmanna, miðað
við ágóðaskyld viðskipti þeirra.
Er þetta nokkru minna en
nokkur seinustu árin, en þá var
úthlutað 10 af hundraði.
Fulltrúráð félagsins skipa nú:
Stefán Þórarinsson, bóndi,
Borgarhöfn, Benedikt Þórðar-
son, bóndi, Kálfafelli, Hálfdán
Arason, bóndi, Bakka, Halldór
Sæmundssðn, bústjóri Bóli, Jón
Björnsson, bústjóri Dilksnesi,
Hákon Finnsson, bóndi, Borgum,
Björn Guðmundsson, póstaf-
gr.m., Höfn, Bjarni Guðmunds-
son, bókari, Höfn, Jón Eiríksson,
bóndi, Volaseli, Stefán Jónsson,
bóndi, Hlíð.
í stjórn félagsins eru: Þor-
leifur Jónsson, Hólum, formað-
ur, Sigurður Jónsson, bóndi,
Stafafelli, Kristján Benedikts-
son, bóndi, Einholti, Qunnar
Jónsson, bóksali, Höfn, og
Steinþór Þórðarson, bóndi, Hala.
RaShitun húsa I
Noregi
Tímanum hefir borizt sér-
prentun úr Tímariti iðnaðar-
manna í Reykjavík (1. hefti þ.
á), af ferðaskýrslu Nikulásar
Friðrikssonar, umsjónarmanns
við rafmagnsveitu Reykjavík-
ur, um ferð hans til Noregs árið
1938, sem hann fór til að kynna
sér tilraunir og framkvæmdir
Norðmanna á upphitun húsa
með raforku. Hefir hér í blað-
inu komið viðtal við umsjónar-
manninn um ferð þessa. Ættu
þeir, sem hafa hug á að hita
(Framh. á 3. síðu)
varp. Margir eru dæmdir í
fjögra til sex ára fangavinnu.
Hafi menn fréttir eftir, sem þeir
heyra, eða lofi öðrum að hlusta
á útlendar stöðvar, getur það
kostað þá lífið. Er ekki ótítt að
þýzku blöðin birti frásagnir um
aftökur vegna þesskonar „svika“
við föðurlandið.
En Þjóðverjar halda áfram að
hlusta. Öruggast er talið að hafa
tvö tæki. Er þá annað stillt á
þýzka stöð og látið hafa hátt,
en í hitt tækið er samtímis
hlustað á erlendar stöðvar. Oft
eru fyrirferðalítil erlend út-
varpstæki falin innan í þýzkum
tækjum, sem aðeins er hægt að
ná þýzkum stöðvum á.
Þjóðverji spyr ef til vill kunn-
ingja sinn, hvað hann hafi
dreymt í nótt. Hann svarar að
sig hafi dreymt einkennilega, t.
d. að „Ark Royal“ sé enn ofan-
sjávar. „Það var merkilegt, mig
dreymdi það sama,“ svarar sá
fyrri. Þessi aðferð í fréttaflutn-
ingi er auðvitað ekki neitt sér-
lega frumleg eða örugg, en hún
er mikið notuð engu að síður.
Brezka útvarpið notar sér það
óspart í óróðri sínum, að naz-
istar leyfi fólki ekki að hlusta
á erlendar útvarpsstöðvar.
„Himmler fræðir ykkur á því,
að það sé ekki hollt fyrir taug-
arnar, að hlusta á útvarp frá
útlöndum. En það er ekki tauga-
kerfi ykkar Þjóðverja, sem hann
ber umhyggju fyrir. Hann ótt-
ast hugsanir ykkar — minning-
ar ykkar. Þið eruð nærðir á ó-
sannindum. En hér í Englandi
er okkur hinsvegar óhætt að
hlusta á þýzkt útvarp að kvöld-
Siglufirði, 27. júlí.
Allan A. Michie:
Ctvarp^áróðnr
stríðsþjóðanna