Tíminn - 20.09.1940, Blaðsíða 2

358
TÍMIM, fttstndagfnn 20. ísept. 1940
90. blað
m
Osamræmi í máleiníngu
ríkísverksmíðjanna
,fÞað er maðnr, þó
bann láti iiiiiina**
'©tminn
Föstudaginn 20. sept.
Morgunblaðið og
tekjuskatturínn
Málgögn Sjálfstæðisflokksins,
einkanlega Morgunblaðið, láta
sér nú mjög tíðrætt um það,
hve beinu skattarnir hér á
landi séu orðnir háir, og útmála
það fyrir fólki á ýmsan hátt, að
allir þeir, sem á þessu ári fái
nokkrar verulegar tekjur, um-
fram það sem verið hefir, megi
búast við að tekjuviðbótin fari
að mestu leyti í skatta og út-
svör.
Ádeilur Morgunblaðsins snerta
aðallega tekjuskattinn, en að
sjálfsögðu bitna þær fyrst og
fxemst á þeim hluta Sjálfstæð-
isflokksins, sem farið hefir með
völdin í Reykjavíkurbæ, og á
bæjarstjórnum í öðrum kaup-
stöðum landsins, þar sem upp-
lýst er, að útsvörin í landinu
eru nú 10 milj. en tekjuskatt-
urinn um 2 miljónir.
Hvert mannsbarn veit, að út-
svörin, hvar sem er á landinu,
eru þannig margfalt þungbærri
heldur en tekjuskatturinn, og
livergi hafa útsvarsálögurnar
aukizt meira heldur en einmitt
í Reykjavík, þar sem flokks-
menn Morgunblaðsins hafa
ráðin.
En í sambandi við þessi skrif
Morgunblaðsins um nauðsyn
þess að lækka skatt á hátekj-
um, er fróðlegt að athuga þá
afstöðu, sem Morgunblaðið og
formaður Sjálfstæðisflokksins,
Ólafur Thors, tóku til skatta-
lagafrumvarps Eysteins Jóns-
sonar á Alþingi 1934.
í frumvarpinu var tekju-
skattslögunum breytt þannig,
að tekjuskattur var felldur burt
og lækkaður á lágum tekjum,
en að öðru leyti hækkaður
nokkuð frá því, sem áður vax.
En þótt skattaukningin bitnaði
mest á hátekjumönnum, en að-
eíns að litlum hluta á þeim, sem
höfðu miðlungstekjur, varð
þó niðurstaðan sú, að efri hluti
skattstigans, þar sem stighækk-
unin var mest fyrir, hækkaði að
hundraðstölu nokkru minna en
sumstaðax neðan til. Ástæðan er
sú, að vegna þess að skattar og
útsvör, sem á menn eru lagðir,
fást dregin frá tekjum þeirra á
næsta ári, getur eigi hjá því
farið, að þegar tekjuskatts- og
útsvarstigarnir sameiginlega eru
komnír í allmikla hæð, skipti
eigi verulegu máli þótt frekari
hækkanir séu á þeim gerðar;
Viðbótin étur sig þá oft upp
aftur í frádrættinum áríð eftir.
_ En þegar Morgunblaðið og
Ólafur Thors uppgötvuðu, að
skattstigiim væri hækkaður
hlutfallslega minna ofan til,
fylltust þau heilagri vandlæt-
ingu. í andstöðu þeirra gegn
frumvarpinu var lögð megin-
áherzla á það hróplega rang-
læti, að skattstiginn væri hækk-
aður meira á miðlungstekjum
en hátekjum. í mörgum þing-
ræðum og Morgunblaðsgrein-
um var dregið fram, að
skattahækkunin væri mest
á lágtekjum og miðlungs-
tekjum!! Þarna gátu menn nú
séð svart á hvítu, hver var stefna
Eysteins Jónssonar og stjórnar-
flokkanna í skattamálum — þeir
vildu „hlífa hærri tekjunum",
en reyta inn aukna skatta af
öllum almenningi.
í meðferð þingsins voru nú
hins vegar leiðrétt að nokkru
leyti þessi missmiði, sem and-
stæðingar stjórnarinnar töldu
vera á frumvarpinu, svo að að-
standendur Mbl. þyrftu eigi að
kvarta undan því, að þeir fengi
ekki að bera skattabyrðina til
jafns við smærri gjaldendur!
Það verður eigi annað sagt,
en að Morgunblaðinu veiti létt
að haga málsvörn sinni eftir að-
stæðunum. Árið 1934 þótti það
vel viðeigandi að reyna að telja
fólki trú um, að Framsóknar-
flokkurinn vildi níðast á lág-
tekjumönnunum en hlífði frem-
ur hærri tekjunum. En nú,
þegar blaðið heldur að af-
koma einhvers hluta þjóðar-
innar sé með betra móti, er
gripið tækifærið til þess að
mikla fyrir mönnum skattinn
Á öllum móttökustöðvum
síldar hjá Síldarverksmiðjum
ríkisins hefir síldin verið vegin
í sumar, nema við nýju verk-
smiðjuna á Raufarhöfn. Þar
hefir síldin verið mæld. En
þetta leiðir til misréttis, sem
orsakast við það, að miklu
meiri þungi en sem svarar
vegnu síldarmáli, fer í mæliker-
ið, sé síldin ekki glæný, þegar
landað er.
Ennfremur telja sjómenn og
útgerðarmenn sig hafa orðið
fyrir skaða af mælingaraðferð-
inni fyrir þá sök, að notað var
mæliker, sem tók i senn tvö
„síldarmár, eða 300 lítra.
Ásmundur Friðriksson skip-
stjóri á vélskipinu Helga segist
t. d. hafa landað á Siglufirði
mest úr veiðiför 1668 málum,
eftir þriggja sólarhringa bið. í
annað sinn landaði hann við
nýju verksmiðjuna á Raufar-
höfn hleðslu, sem hann taldi a.
m. k. 150 síldarmálum meiri
eftir fjögra sólarhringa bið.
Eðlilega rýrnun á farminum
vegna þess eina dags, sem síldin
var eldri við löndunina á Rauf-
arhöfn en á Siglufirði, væri
ekki hægt að áætla meir en 30
mál. Ef vegið. hefði verið upp
úr skipinu, mundi Helgi því
hafa landað 1788 málum. En við
mælinguna á Raufarhöfn komu
upp úr skipinu aðeins 1484 mál.
Mismunurinn er 304 mál, eða
sem nemur kr. 3648.00 "reiknað
með 12 króna verði á máli.
Sighvatur Bjarnason skip-
stjóri á „Erlingunum" taldi sig
hafa tapað allt að sjöunda hluta
af aflanum eitt sinn, er hann
landaði við nýju verksmiðjuna
á Raufarhöfn, miðað við það,
að síldin hefði verið vegin á
öðrum móttökustöðvum ríkis-
verksmiðjanna.
Fleiri dæmi verða ekki nefnd
hér.
„Sildarmál“ verður að vera
ákveðin stærð, alveg eins
og „kíló“ og hver önnur mál-
eining. Er þetta grundvallarat-
riði í sérhverju réttarríki.
Þegar formlegar kvartanir
bárust stjórn Síldarverksmiðja
ríkisins, um þetta misræmi,
báru þeir Þormóður Eyjólfsson
á hæstum tekjum. Má vel á
þessu marka, hversu langt
Morgunblaðið geiigur í lýð-
skrumi sínu og að stefna þess
miðast við það eitt, sem það
heldur að sé líklegast til vin-
sælda á hverjum tíma, en er án
alls tillits til þess, hvað réttast
sé. —n.
FRAMHALD
Ég hefi margoft lent í mis-
sætt við varpbændur út af
eggjatökunni. Margir halda
fram, að skaðlaust sé að taka
nýorpin æðaregg, sé það hóf-
lega gert, t. d. eitt af 4 og tvö af
5 úr hreiðri. Hver æðarkolla geti
ekki varið flelri en þrjá unga
fyrir óvinahernum, sem ásækir
ungana. Mín skoðun er sú, og
ég fullyrði, að hún sé á rökum
reist, að æðarfuglinn sé svo
meinlaus og kjarklaus, að hann
verji ekki einu sinni einn, hvað
þá fleiri unga fyrir þessum
sterku og grimmu ránfuglum,
beri hættuna að á annað borð.
Þess vegna verði allir þeir æð-
arungar þeim að bráð, sem ekki
geta forðað sér með móður sinni
frá þessum gráðugu vágestum.
Geta allir skilið, að eftir því
sem æðárungarnir eru fleiri, er
von um að fleiri komizt af. Ég
get ekki aðhyllzt, að sjálfur
varpbóndinn gangi í lið með
örgustu ránfuglum og öðrum
óvinum æðarfuglsins, til að
eyða þessum arðmikla og mein-
lausa fugl.
Annars vil ég vekja athygli
þeirra manna, sem æðarvarp
annast, á því, hvað borðað er
mikið af æðareggjum. Sá bóndi,
og Þorsteinn M. Jónsson, full-
trúar Framsóknarflokksins í
verksmiðjustjórninni, fram til-
lögu um að mál þetta yrði rann-
sakað og hlutaðeigendum bætt-
ur skaðinn, sem þeir hefðu orð-
ið fyrir. En sú tillaga var felld
af fulltrúum Sjálfstæðisflokks-
ins og Alþýðuflokksins.
Skiptir það engu máli, hvaða
máleining verður viðhöfð um
móttöku síldar í framtiðinni,
hvort heldur hún verður vegin
eða mæld. En löggjafinn verður
að sjá svo um, að slíkt mis-
ræmi og það, er til þessa hefir
átt sér stað um stærð hugtaks-
ins ,,síldarmál“, eigi sér ekki
stað hér eftir. Sumar einka-
verksmiðjurnar taka síld eftir
máli, og hafa hagnast á því, og
halda áfram að hagnast á því,
meðan útborgunarverð er miðað
við einingu, sem getur verið allt
að 14% minni, heldur en ein-
ing sú, sem lögð er til grund-
vallar fyrir hinu almenna út-
borgunarverði.
En ríkisverksmiðjurnar hafa
í seinni tíð haft alla forustu í
þessum efnum. Þær ráða út-
borgunarverði, þær verða með
aðstoð löggjafarvaldsins að sjá
um, að hjá þeim sjálfum sitji
allir við sama borð, og þær
verða að búa svo um, að það út-
borgunarverð, sem þær ákveða,
miðist við einingu, sem er söm
og jöfn, ekki aðeins hjá þeim
sjálfum, heldúr einnig hjá
einkaverksmiðj unum.
En misræmi það, sem hér hef-
ir átt sér stað og lýst hefir
verið hér að framan, ætti verk-
smiðjustjórnin að hafa metnað
til þess að bæta, áður en henni
yrði skapað aðhald um það af
æðri stjórnarvöldum eða dóm-
stólum.
Og sízt af öllu skyldi hún
freista að styðjast við orðalag á
samningi, sem hrekklausir
menn fyrirfram varast ekki, en
sem á engan hátt getur rétt-
lætt það, sem fram er komið.
Svo sem að líkum lætur, get-
ur ekki hafa orðið nokkur jöfn-
un á því, að öll skip, sem_við
ríkisverksmiðjurnar skipta,
hafi lent í því að landa hlut-
fallslega jafn miklu og þá af
jafngamalli sild við þessa af-
brigðilegu löndunaraðstöðu. Er
því rétt og skylt að bæta þeim,
sem fyrir hallanum hafa orðið.
Ellegar hyggst meirihluti verk-
smiðjustjórnarinnar að nota
það sem nælst hefir, til þess
að gjöra hlut þeirra skipa betri,
sem sjaldan eða aldrei lönduðu
á þessum stað.
sem hefir 50 pd. dúntekju og
hefir fyrir venju að taka tvö
egg úr hreiðri að meðaltali,
sem mun vera nokkuð algengt,
borðar á hverju ári 2500 æðar-
unga. Sé nú gert ráð fyrir, að
helmingur af þessum æðareggj-
um, sem hann hefir borðað,
hefði orðið kvenfugl, eyðilegg-
ur þessi bóndi fyrir sjálfum sér
önnur 50 pd. æðardúns árlega.
Þótt talsvert hár hundraðshluti
væri dreginn frá þessum etnu
eggjum fyrir vanhöldum af
völdum ráhfugla, hlyti að verða
mikil æðarfuglsaukning, ef eng-
in egg væru etin. Því verður
ekki mótmælt, að æðarvarps-
bændur, sem hafa fyrir venju
að taka æðaregg, stuðla að
eyðileggingu æðarvarpsins að
meira eða minna leyti og ganga
því í lið með ránfuglum og rán-
dýrum og verða sínir eigin böðl-
ar í varplöndunum.
Þá er það ennfremur athuga-
vert við æðarvarpsræktunina,
að þeir sem hafa fyrir venju að
taka mikið af æðardún strax og
hann losnar af fuglinum, stuðla
að því að fuglinum gengur erfið-
ara og seinna að unga út, heldur
en ef hann missti ekkert af dún
inum. Af því leiðir að fuglinn
verður horaður, þvi að vissa er
ERU FARÞEGAR
RÉTTLAUSIR?
Kært yfir ókurteisi bílstjóra
hjá Steindóri.
Tíðindamaður Tímans hefir
átt tal við merkan Norðlend-
ing, sem var farþegi með áætl-
unarbifreið frá Steindóri Ein-
arssyni á leiðinni frá Akureyri
til Akraness 15. þ. m. Sagðist
honum þannig frá:
„í byrjun ferðarinnar að norð-
an, þegar nokkrir af farþegun-
um byrjuðu að reykja í bílnum,
fórum við ýmsir farþeganna
fram á, að ekki væri reykt í bif-
reiðinni og leituðum við liðsinn-
is bílstjórans til þess að aftra
reykingum. Svaraði hann því
með kulda og ónotum, að slíkt
kæmi sér ekkert við. Og öðru
hvoru á leiðinni svaraði hann
skætingi til farþeganna, að
okkur fannst alveg að ástæðu-
lausu. En þó flóði fyrst út yfir
í þessum efnum, þegar komið
var að Hreðavatni. Þá óskuðu
farþegarnir almennt að fá að
stanza þar litla stund. Þess skal
geta, að okkar bíll var drjúga
stund á undan tveim öðrum bíl-
um í áætlunarferðinni og nóg-
ur tími til þess að ná á Akranes
í tæka tíð. Fannst okkur far-
þegunum sjálfsagt að mega
stanza örlitla stund á þeim eina
stað leiðarinnar, sem við óskuð-
um almennt eftir, ekki sízt þar
sem bílstjórinn hafði oft stanz-
að að nauðsynjalitlu á leiðinni
til að taka á móti og afhenda
böggla, vegna sígarettukaupa
og annarra álíkra nauðsynlegra
hluta.
Nokkrir farþeganna komust
út úr bílnum á Hreðavatni svo
sem í eina mínútu, en þá ætlaði
bílstjórinn alveg að ærast og
skipaði öllum að snáfa í bílana,
eða að hann skildi þá eftir, sem
ekki hlýddu. Og þegar af stað
var haldið, kallaði hann farþeg-
ana „bölvaða ediota“ og öðrum
ókvæðisorðum og var svo reið-
ur, að hann sleppti stýrinu á
hraðri ferð til þess að reiða
hnefana á loft.
Við norðanmenn eigum ekki
slíkri framkomu bílstjóra að
venjast. T. d. eru bílstjórar hjá
B. S. A. almennt rómaðir fyrir
prúðmennsku og hjálpsemi við
farþegana.
Þó að Steindóri sé illa við
gestgjafann á Hreðavatni fyrir
að hann hefir ekki viljað beygja
sig fyrir ofríki hans og yfir-
gangi, en stuðlað að því að fleiri
menn mættu aka um þetta land
heldur en Steindór Einarsson,
þá fannst okkur farþegunum í
bil hans, að við ættum heimt-
ingu á almennri kurteisi frá
hendi bílstjórans. Við höfum nú
líka kært yfir dónaskap bíl-
(Framh. á 3. siðuj
um, að hann neytir engrar fæðu
á meðan hann liggur á eggjun-
um, og af því leiðandi verður
hann ófærari til að bjarga ung-
unum. Ungarnir verða tápminni,
eftir því sem þeir skríða seinna
úr eggjunum, og því ver undir
hausthretin og sjávarbrimin
búnir. Þess vegna styður það
beint og óbeint að eyðileggingu
æðarvarpsins, þegar tekið er
mikið af æðardún úr hreiðrun-
um fyrir útungunartímann, auk
ónæðis, sem fuglinn hefir af
mikilli umferð um varptímann.
Það er lítill hólmi skammt frá
landi framundan túninu á Stað-
arfelli. Sagnir eru um, að á
fyrri tímum hafi verið mikið
varp í hólmanum. Er ég kom
að Staðarfelli vorið 1903, var
þar engin æðarkolla, en eftir
14 ára ábúð mína voru komn-
ar 55 æðarkollur í hólmann.
Fyrstu árin var litið eitt tekið
af eggjum úr hólmanum, en eft-
ir 7 ára ábúð var ekkert egg
tekið. Á næstu 7 árum fjölgaði
ört æðarfuglum, eða um 40 á
því tímabili. Venja var, að koma
ekki í hólmann frá því fyrst að
fuglinn byrjaði að verpa, þar til
allt var útleitt. Virtist mér að
útungunin gengi fljótara þar en
í öörum varplöndum. Mun því
vera bezt að koma sem sjaldn-
ast í varplöndin um varptím-
ann og taka engan dún fyrr en
allt er útleitt. En þar sem stór
og skjóllítil varplönd eru, er erf-
itt að komast hjá því. Fuglinn
verpir á misjöfnum tíma og ung
ar því út á misjöfnum tíma. Af
þeim ástæðum getur verið knýj-
andi nauðsyn að fara oftar
Sumir menn, sem gert hafa
vel í einhverri grein, eru haldn-
ir þeim ósköpum, að telja sér
trú um, að þeir hafi vit á öllum
sköpuðum hlutum. Þeir eru
hinn óskeikuli dómari í einu
sem öðru,' hið alsjáandi auga,
hinir einu, sem kunna rétt hátt-
erni.
Slíkir menn eru sjálfkjörnir
siðameistarar. Ef einhver snýr
sér við annan veg en þeim líkar,
svo að ekki sé minnzt á, ef ein-
hver ræskir sig, þjóta þeir upp
til handa og fóta og hella sér
yfir dónann, úttroðnir og upp-
blásnir af vandlætingu, sárlega
móðgaðir, skrifandi, talandi og
æpandi jafnt um þau efni, sem
þeir eru að sér í, eins og hin,
sem þeir hafa aldrei borið við
að kynna sér. Vígorðin
„heimska“, „siðleysi“, „ómenn-
ing“, „vöntun á mannasiðum“,
dynja á okkur, góðlyndum og
meinhægum hversdagsmönn-
um, sem getum þó ekki játað, að
þessar steigurlátu slettirekur
hafi minnsta leyfi til að skipta
sér af daglegu framferði okkar,
meðan við látum þá óáreitta.
Auk þess mætti það virðast
skortur á kurteisi, jafnvel ör-
lítið skarð í mannasiðina, þeg-
ar siðameistararnir bera ekki
með sér gleggra mark hins
gagnmenntaða manns en svo,
að þeir skrifa líkt og fagmenn
um þá hluti, sem þeir, sökum
þekkingarskorts, eru gersam-
lega utanveltu við.
Nú nýlega skrifar Halldór
Kilj an Laxness rithöfundur
tvær siðaprédikanir í tlmarit
Máls og Menningar. Önnur
fjallar um drukkna menn, þar
sem læknum og heilbrigðisyfir-
völdum er leiðbeint um meðferð
þeirra, ráðlagt að setja þá í bað
og gefa þeim meðöl, án þess til-
greind sé þó stærð lyfja-
skammta. Hin er um ræsking-
ar og vitnar rithöfundurinn þar
í brezkan nöldrunarsegg, sem
lét þess getið, að leikhússgestir
í Reykjavík tækju að ræskja sig
í gríð og ergi í þáttarbyrj un,
„líkt og þeir væru að búa sig
undir að hrækja á leikend-
urna“.
Uimþetta efni segir rithöf-
undurinn ennfremur: „íslenzk-
ar kirkjuræskingar eru forn-
frægar — kirkjuhóstinn. Nú er
ekki þar með sagt, að íslend-
ingar þjáist af meiri brjóst-
hroða en aðrir menn, þótt þeir
elski þetta ófagra „kropp-
hljóð" heitar. Spurningin er
aðeins um mannasiði"...........
„Þá keyrir um þverbak, þegar
menn, sem eiga að flytja alþjóð
í varplöndin en æskilegt er, til
að hirða dún úr þeim hreiðrum,
sem ungar eru skriðnir úr.
Vindar og rigningar spilía og
jafnvel eyðileggja dúninn,
sé hann ekki hirtur á þeim
tíma, sem þörf er. Hófleg
umferð um varplöndin um
útungunartímapn er því næst-
um óumflýjanleg og ætti ekki
að saka sé allrar varúðar gætt
að styggja ekki fuglinn, sem
liggur á, með of hraðri umferð
eða hávaða.
Dæmið af litla hólmanum hjá
Staðarfelli sýnir, hvers virði það
er að ræna ekki fuglinn eggj-
unum, og að hann hænist að
þar sem er kyrrð og friður. Mun
þetta eini varphólminn hjá
Staðarfelli, sem hefir haldið
svipaðri æðarfuglstölu, sem var
þar í varplöndum, er ég hvarf
þaðan. Mér eru kunn fleiri
dæmi þessu lík, sem hægt væri
að tilfæra, ef á þyrfti að halda.
Þessi reynsla mín með eggja-
tökuna og alla umgengni æðar-
varpsins, kemur að öllu leyti
heim við umsagnir þeirra Guðm.
G. Bárðarsonar og séra Sigurð-
ar Stefánssonar. Báðir þessir
menn telja eggjatöku og ónauð-
synlega umferð um varplöndin
um varptímann mjög skað-
lega. Ef æðarvarpseigendur
tækju sig til og læsu með
athygli ritgerðir þeirra Guðm.
G. Bárðarsonar og séra Sig-
urðar Stefánssonar og færu
eftir þeim reglum, sem þeir
telja nauðsynlegar við alla
hirðingu og umgengni æðar-
varpslandanna, myndu útflutn-
ingsskýrslurnar vafalaust sýna,
fróðleik og aðra skemmtan
orðsins úr fjölheyrðustu ræðu-
stólum landsins, t. d. ríkisút-
varpinu, gera sér leik að því, að
iðká þessi óhljóð, líkt og þeir
væru að búa sig undir að
hrækja á allan landslýðinn.“
Sjálfsagt er að vera rithöf-
undinum sammála um það, að
ræskingar geti verið hvumleið-
ar, líkt og t. d. hósti lungna-
bólgusjúklings, enda þótt hvort-
tveggja mæði mest á þolandan-
um. Hitt er ég engan veginn
jafn handviss um, að þær séu
„aðeins spurning um manna-
siði.“ Ég er heldur alls ekki
handviss um, að bak við þenna
stranga dóm felist slík athug-
un á fyrirbrigðinu, að nokkur
ástæða sé til að taka hann al-
varlega. Það er meira að segja
freistandi, að líta á hann sem
ábyrgðarlaust fleipur — ger-
samlega út í bláinn. í fyrsta lagi
mun hvorki rithöfundurinn né
Bretinn hafa safnað um það
skýrslum, hvaða þjóðir ræski sig
mest. Og þótt svo væri, að ís-
lendingar ræsktu sig meira en
aðrar Evrópuþjóðir (rithöf-
undurinn vitnar raunar í öll
útvörp heimsins), er til önnuT
skýring, sem mun fara miklu
nær því sanna.
Veðrátta er hér mun um-
hleypingasamari en í flestum
löndum álfunnar, húsakynni
víða köld og viðurværi oft af
skornum skammti, einkum áð-
ur fyrr. Kuldi og tiðar lofts-
lagsbreytingar erta slímhúðir
koks og öndunarfæra, þær verða
viðkvæmar, veita minni vörn
sóttkveikjum, menn fá kvef,
skammvinnt eða langvinnt, og
slímmyndun verður meiri en
ella. Slímið situr um kyrrt, ef
ekki er að gert, en gegn því hef-
ir maðurinn frá náttúrunnar
hendi þá „dónalegu" vörn, að
hósta og ræskja sig. Kirkju-
hóstinn „fornfrægi" er svo
eðlilegt fyrirbrigði, að hver
heilvita maður ætti að geta
rennt grun í orsakir hans.
Sveitakirkjur hafa jafnan verið
kaldar eins og frystihús. Þær
hefir að öðru jöfnu meir sótt
eldra fólk en yngra. Sveitakon-
ur liföu hálfa ævina í eldhús-
reyk, bændur í heyryki. Af
hvorutveggja hlýzt fyrr eða síð-
ar langvinnt kvef, síðar lungna-
þemba. Hóstinn er lífeðlisfræði-
leg afleiðing þessa. Menn eru
auðvitað misnæmir fyrir og
eiga misjafna aðbúð, þola mis-
vel loftslagsbreytingar og önn-
ur áfelli. En það mun álit
lækna, að hér sé meira um
(Framh. á 3. síöu)
eftir nokkur ár, stóraukna
framleiðslu æðardúns.
Það er eftirtektarvert, að ýmsir
menn víða um land, og það jafn-
vel bændur, sem búa á góðum
varpjörðum, hafa undanfarin ár
keppzt eftir að stunda nýjar en
lítt þekktar atvinnugreinar, svo
sem loðdýrarækt, með ærnum
tilkostnaði en tvísýnum hagnaði,
eins og sums staðar hefir líka
komið í ljós. Hins vegar ganga
þeir fram hjá að hlynna að
margra alda gamalli atvinnu-
grein, sem engan stofnkostnað
útheimtir, aðeins nákvæma og
sómasamlega umgengni, — at-
vinnugrein, sem vissa er fyrir, að
hægt er að auka að miklum mun.
Það er naumast hægt að segja
annað um þessa menn, en að þeir
séu „misvitrir".
Ég tel víst að ekki þurfi að efa,
að þeir menn, sem hafa þá skoð-
un, að eitthvað þurfi að aðhaf-
ast, svo að æðarvarpið eyðilegg-
ist ekki meira en orðið er, fylgi
að málum hverri þeirri ráðstöf-
un, sem fær þykir þessu máli til
umbóta. Þarf engum blöðum um
það að fletta, hverjar aðalástæð-
ur séu til þessarar rýrnunar æð-
arvarpsins. Hún stafar aðallega
af æðareggjaráni varpbænd-
anna, ránfugla og rándýra. Ekki
er hægt að kenna frostavetrum
um þessa afturför. Lög frá 22.
marz 1890 og lög nr. 58, frá 10.
nóv. 1913 banna að selja æðar-
egg, en þau banna ekki að borða
þau eða gefa. Síðan þau lög komu
í gildi, hafa gengið sögur um
suma varpeigendur, sem séu
gjafmildir á æðaregg. Fáist æð-
arvarpsbændur ekki til að hefja
Magnús Friðriksson frá Staðarfelli:
Er æðarvarpið að eyðí-
leggjast á Íslandí?