Tíminn - 02.11.1940, Blaðsíða 3

107. blat?
TtMIM, laugardagiim 2. n»\ . 1940
427
B Æ K U R
Skógræktarfélag-
Eyfirffinga 10 ára.
Skógræktarfélag Eyfirðinga
hefir gefið út rit til yfirlits um
tíu ára starf sitt. Hefst það á
hvatningarkvæði eftir Friðgeir
H. Berg.
Fyrsta greinin er eftir Áma
Jóhannsson. Rekur hann þar
alla sögu Skógræktarfélags Ey-
firðinga, stofnun þess og starf.
Jafnframt ræðir hann nokkuð
um skógræktina almennt og
víkur í lok greinar sinnar að
nokkrum úrræðum til að bæta
aðstöðu félaga og einstaklinga
til að sinna skógrækt, að veru-
legs árangur megi vænta.
,,Að nýta eða níða landið,“
heitir grein eftir Hákon Bj arna-
son skógræktarstjóra. Fjallar
hún um landsnytjar og rán-
yrkju eins og nafnið ber með
sér.
Enn eru tvær greinar í ritinu:
Önnur um lystigarðinn á Akur-
eyri; eru nú þrjátíu ár liðin
síðan til hans var efnt. Hin er
um skóga í Eyjafirði, eftir Stein-
dór Steindórsson menntaskóla-
kennara frá Hlöðum, alllöng
grein og ítarleg. Er þar saman
dregin sú vitneskja, sem fáan-
leg er um skóga í Eyjafirði á
liðnum öldum. Af þeirri frásögn
mega hverjum einum vera ljós
þau miklu umskipti, sem orðið
hafa um gróðurfar héraðsins.
Hlín.
Um veturnætur ár hvert kem-
ur kær gestur á allmörg íslenzk
heimili. Það er Hlín, ársrit ís-
lenzkra kvenna, sem Halldóra
Bjarnadóttir á Akureyri gefur
út og stjórnar.
Hlín brá ekki venju sinni í
ár. Hún'er þegar komin í hend-
ur lesendum sínum.
Það yrði mál of langt, að telja
hér upp greinar þær, sem í Hlín
eru, eða segja efni þeirra. Þar
er fátt langra greina, en því
fleira af stuttum greinarkorn-
um, þar sem víða er við komið
og miklum fróðleik miðlað. Að
sjálfsögðu er meginrúm ritsins
helgað málefnum húsmæðr-
anna. Þar eru einar níu eða tíu
greinar um ýmsa þætti heimil-
isiðnaðar, nokkuð um húsmæðra
fræðslu o. s. frv. í sérstökum
bálki er minnzt nokkurra lát-
inna kvenna. Þá eru og grein-
ar um heilbrigðismál, garðrækt,
trúmál, þj óðræknismál og margt
fleira. Hlín vill bersýnilega
styrkja hvert gott málefni.
Áfast er litprentuð örk, ætluð
börnunum til lestrar og íhug-
unar.
S j ávar ú tvegur iim
(Frairíh. af 2. síöu)
verja miklu fé til endurnýjunar
og aukningar vélbátaflotanum.
Mikið af hagnaði útgerðarinn-
ar þarf því að nota til skipa-
bygginga og skipakaupa.
Við endurnýjun velðiflotans
koma mörg atriði til greina, sem
þurfa vandlega íhugun. Þýðing-
armikið er að velja þá tegund
og stærð skipa, sem bezt hent-
ar. Eins og áður er að vikið, er
síldveiðin nú stærri og þýðing-
armeiri þáttur í útgerðinni en
áður var. Komið hefir í ljós, að
íslenzku togararnir eru miklu
óhentugri til síldveiða heldur
en smærri skipin. Til þess að
vænta megi sæmilegrar rekstr-
arafkomu, þurfa skipin að geta
stundað veiðar að staðaldri, og
er því mikilsvert að þau séu
hentug bæði til síldveiða og
þorskveiða. Þá er æskilegt, að
skipin séu smíðuð hér á landi.
Allt þetta kemur til álita og
íhugunar, þegar hafizt verður
hianda um endufnýjun veiði-
skipanna.
V.
Verðhækkunin á útflutnings-
vörunum hefir fært útvegs-
mönnum mikinn hagnað í bili.
En enginn skyldi ganga þess
dulinn, að hér er aðeins um
stundarvelgengni að ræða.
Verðfallið kemur, þegar minnst
varir. Þegar stríðsþjóðirnar
geta aftur aukið fiskveiðarnar,
má búast við verðlækkun, og e.
t. v. sölutakmörkunum, sm út-
flytjendur kannast við frá liðn-
um árum. Útgerðarmenn þurfa
nú þegar að búa sig undir að
mæta því nýja viðhorfi, sem þá
skapast, með skynsamlegum að-
gerðum.
Vegna þeirra mörgu ráðstaf-
ana, sem gerðar hafa verið á
undanförnum kreppuárum til
viðreisnar sjávarútveginum, er
hann nú að mörgu leyti betur
viðbúinn erfiðleikum, heldur en
þegar kreppan hófst 1930. Þá
var síldarverksmiðjureksturinn
á byrjunarstigi, en nú eru til
Auglýsið í Tímanum!
verksmiðjur í landinu, sem geta
framleitt meira af mjöli og lýsi
heldur en hægt er að selja. Þá
voru engir möguleikar til út-
flutnings á frystum fiski, en
nú geta hraðfrystihúsin tekið á
móti miklum afla til verkunar,
og markaður hefir unnizt fyrir
frystan fisk. Síðast en ekki sízt
má nefna betra fyrirkomulag á
sölu sjávarafurða, sem komið
hefir í stað þess sleifarlags, sem
áður var á verzlun með þessar
vírur, og hefir mikla þýð-
íngu fyrir útgerðina.
VI.
Mælt er, að eigi sé minni
vandi að gæta fengins fjár en
að afla þess. Varðar miklu, að
útvegsmenn og landsmenn allir,
fari skynsamlega með þann á-
góða, sem þeim nú berst í hend-
ur. Tvímælalaust á það að sitja
fyrir nýjum framkvæmdum, að
borga skuldir kreppuáranna.
Talið er, að mörg útgerðarfyrir-
tæki hafi nú þegar greitt skuld-
ir sínar við bankana að mestu
eða öllu leyti. Að því loknu
þurfa útgerðarmenn að forðast
að binda sér aftur slíkan fjötur
um fót, með ógætilegum ráð-
stöfunum.
Skuldasöfnun útgerðarfyrir-
tækjanna hjá bönkunum var
orðin mjög alvarlegt og erfitt
úrlausnarefni. Hj á einstökum
útgerðarfyrirtækjum námu
þessar skuldir mörgum miljón-
um króna, og horfði óvænlega
um greiðslu þeirra/ Eftir að
þessi fyrirtæki höfðu tapað
sínu eigin veltufé, héldu þau
áfram hallarekstrinum ár eftir
ár — og bankarnir lögðu til féð.
Þessi saga má ekki endurtaka
sig. Heimild bankanna til að
veita lán gegn veði í óveiddum
fiski, þarf að nema úr lögum.
Bankarnir eiga ekki að veita
lán til útgerðar eða annars at-
vinnurekstrar, nema gegn full-
gildum tryggingum. Það er út-
gerðarmönnum og öllum öðrum
fyrir beztu, að þessi stefna verði
nú þegar tekin, og að ekki verði
frá henni hvikað. Sk. G.
Heppileg árétting
(Frartih. af 2. síöu)
og niðurlæging þjóðar sinnar.
Hann sýndi sáma skoðunarhátt
gagnvart sveitafólkinu á Suður-
landi i brúamálinu. Og við út-
för Jóns Sigurðssonar kom hann
þannig fram, að út af því er
ort heitasta og snjallasta ádeil-
an, sem til er á íslenzku máli í
sambandi við nokkra útför.
M. T. bætir einni röksemd við
mál mitt, um hversu þjóðmála-
framkoma Gr. Th. spillti fyrir
honum sem skáldi í hugum
samtíðarmannanna. Hann nefn-
ir nokkra menn, sem hafa farið
viðurkenningarorðum um Grím
sem skáld, sumpart á elliárum
hans, sumpart eftir dauða ahns.
Ein vafasöm kenning er í grein
M. T. Hann virðist telja sannað,
að „dragsúgsdoktorinn“ hafi
haft sýnileg áhrif á bókmennta-
skoðanir íslendinga. Það þarf
að færa mjög sterk rök fyrir
slikri skoðun áður en henni er
trúað. — Hitt er mála sannast
að almenningur á íslandi
byrjaði að meta Grím Thom-
sen sem skáld, án nokkurar
eiginlegrar handleiðslu frá
bókmenntafræðingum, þegar
fennt var yfir pólitíska fram-
komu skáldsins. Eftir að þjóðin
hafði, á vegum Jóns Sigurðs-
sonar og annarra andstæðinga
Gr. Th., hafið stórfellda fram-
farabaráttu, þar á meðal brúað
flest stórfljót á Suðurlandi, er
engin ástæða til að láta van-
þroska þessa manns í félags-
málum skyggja á hina einsýnu
og ótvíræðu kósti hans sem
listamanns.
Hinn varanlegi ávinningur
við grein M. T. er sá, að hún
verður til að bregða ljósi yfir þá
staðreynd, að margir merkir
listamenn eru á sviði hins
borgaralega lífs mjög oft veikir
eins og brothættur reyr. Meðan
þessir skapgerðarveiku menn
lifa með samborgurum sínum í
táradal hins jarðneska lifs, ber
mikið á þessum göllum lundar-
farsins. En þegar þeir eru falln-
ir frá, hætta sprungurnar í
skapgerð þeirra að hafa þýð-
ingu, þar sem unnt er að meta
óhlutdrægt gildi listamannsins
og gildi verka hans. J. J.

Húðiv <>g skinn.
Ef bændur nota ekki tll eigin þarfa allar HÚÐIR
og SKINN, sem falla til á heimilum þeirra, ættu þeir
aff biffja KAUPFÉLAG sitt aff koma þessum vörum
í verff. — SAMBAND ÍSL. SAMYINNUFÉLAGA selur
NAUTGRIPAHÚÐIR, HROSSHÚÐIR, KÁLFSKINN,
LAMBSKINN og SELSKINN til útlanda OG KAUPIR
ÞESSAR VÖRUR TIL SÚTUNAR. — NAUTGRIPA-
HÚÐIR, HROSSHÚÐIR og KÁLFSKINN er bezt að
salta, en gera verffur þaff strax aff lokinni slátrun.
Fláningu verffur að vanda sem bezt og þvo óhreinindi
og blóff af skinnunum, bæði úr holdrosa og hári, áffur
en saltaff er. Góff og hreinleg meffferff, á þessum vörum
sem öðrum, borgar sig. —
iHNiliHlilWilMililMilMIHilililimilWililiiiliilHiliy
The World’s News Seen Through
THE Christian Science Monitor
An International Daily Newspaþer
is Truthful—Constructive—Unbiased—Free from Sensational-
ism — Editorials Are Timcly and Instructive and Its Daily
Features, Together with the Weekly Magazine Section, Make
the Monitor an Ideal Newspaper for the Home.
The Christian Science Publishing Society
One, Norway Street, Boston, Massachusetcs
Price # 12.00 Yearly, or #1.00 a Month.
Saturday Issue, including Magazine Section, #2.60 a Year.
Introductory Offer, 6 Issues 25 Cents.
Name--------------------------------------------
Address-----------------------------------------
SAMPLB COPY ON RBQUEST
vinnufæru fólki, sem nú er bú-
sett í þorpum og bæjum, sem
snauðir eru af lífsmöguleikum
— framfærslustyrki í ýmsum
myndum, i stað þess að hjálpa
því til þess að byrj a nýtt líf á
b j argvænlegum stöðum, sem
ennþá eru óendanlega margir í
okkar lítt numda landi?
NIÐURLAG.
Þeir, sem lesið hafa undan-
farna kafla um kauptún og sjó-
þorp á Austur- og Norðaustur-
landi, hafa átt þess kost, að fá
nokkra innsýn um þau atvinnu-
viðhorf og lífsskilyrði, sem þess-
ir staðir hafa að bjóða.
Á flestum þessum stöðum
skortir ennþá mörg þeirra þæg-
inda, sem þráð eru og eftirsótt
í nútímamenningarlífi. Götur,
vatns- og skolpæðar, raforku,
greiðar samgöngur og önnur slík
félagsleg þægindi, eru allvíða
ekki til staðar, enda að sumu
leyti eðlilegt, þar sem flest þorp-
anna eiga sér aðeins stutta þró-
unarsögu.
Sum þorpanna vantar at-
vinnutæki og bætta aðstöðu til
atvinnusóknar. Hæfileg aukn-
ing veiðiflotans, nauðsynlegar
lendingar- og hafnarbætur og
möguleikar til fullkomnari hag-
nýtingar á sjávaraflanum, svo
sem hraðfrystihús o. fl., getur
allt stórlega bætt úr atvinnu-
þörfinni, eftir því sem við á á
hverjum stað. Það er hlutverk
áhuga- og ráðamannanna í
þorpum og kauptúnum, að hefj-
ast handa um að bæta úr þessu,
og leitast við að skapa heil-
brigt atvinnulíf, eftir því sem á-
stæður standa til. Verður að
telja í fyllsta máta réttmætt,
að þeir njóti um það stuðnings
og aðstoðar ríkisins. Það mun
nú einnig almennt viðurkennt,
að eigi verði framleiðslubóta-
fénu betur ráðstafað, heldur en
að verja því í nýsköpun at-
vinnulífsins og til nýrra at-
vinnutækja, allt í þeirri mynd
og í því formi, að það uppörfi
og hvetji einstaklingana á
hverjum stað til sjálfsbjargar
og karlmannlegra athafna.
Þá eru til þorp, þar sem af-
komuskilyrði og fólksfjöldi eru
í svo óhagstæðum hlutföllum,
að eina úrræði fólkinu til sjálfs-
bjargar, virðist vera það, að
hjálpa því til brottflutnings og
nýs lifs á bjargvænlegri stöð-
um. Andstæður þessara staða
eru þorpin, er enn þá hafa
aðeins hagnýtt sér lítinn
hluta af þeim lífsmöguleikum,
sem á boðstólum eru. Það er að-
kallandi hlutverk, að hagnýta
þessi og önnur ónotuð lífsgæði,
og beina þangað hæfilega
mörgu fólki ásamt nauðsyn-
legu fjármagni.
Ef að líf og atvinnuhættir
fólksins í kauptúnum og sjáv-
arþorpum er gaumgæfilega at-
hugað, kemur það í ljós — sem
að vísu hefir aldrei verið neinn
leyndardómur — að mikill hluti
þess lifir jöfnum höndum af
landi og sjó. Það kemur einnig
í ljós, að á þeim stöðum, sem
bezt hefir tekizt að þjóna þessu
tvöfalda hlutverki, þar hefir
fólkinu vegnað bezt undanfarin
fiskileysis- og kreppuár. Þetta
er engin ný uppgötvun, enda
þótt þessari staðreynd hafi í
framkvæmd verið minni gaum-
ur gefinn heldur en vera bar.
Atvinnuhættirnir í sj óþorpum
og kauptúnum eru yfirleitt á þá
lund, að sjósókn og vinna við
ummyndun sjávaraflans stend-
ur yfir aðeins hluta af ári
hverju, mismunandi lengi að
vísu eftir gæftum, fiskgengd-
um og markaðsástæðum. Hinn
hluta ársins er fólkið dæmt til
atvinnuleysis og þar af leiðandi
örbirgðar, ef ekki tekst að skapa
því atvinnu, meðan eyðurnar í
sjósóknina standa yfir. Enn sem
komið er getur ekkert fyllt upp
þessi skörð í atvinnuna við sjó-
inn, annað en að fólkið geti
samhliða sjósókninni rekið of-
urlítinn smábúskap til fram-
leiðslu á landbúnaðarafurðum
til eigin þarfa. Þenna sann-
leika hefir fólkið í sjóþorpun-
um víða reynt að tileinká sér,
þótt mjög mikið bresti á um
fullnægjandi framkvæmdir. Því
veldur að sjálfsögðu margt, og
sumt af því lítt viðráðanlegt
nema opinber afskipti komi til.
Ég vil því leyfa mér að full-
yrða, að engar ráðstafanir til
bættrar lífsafkomu fólksins,
sem býr í kauptúnum og sjávar-
þorpum, séu jafn þýðingarmikl-
ar og eins líklegar til varan-
legra og víðtækra umbóta á
kjörum þess, — eins og ef unn-
ið er kröftuglega að því, að sem
flestir verkamenn og sjómenn
hafi aðgang að landi til rækt-
unar, með viðráðanlegum kjör-
um. Mun ég víkja að þessum
málum hér í blaðinu áður en
langt um líður.
Til anglýsenda!
Tlrnlnn ei geflnn út 1
flelri eintökum en nokk-
urt annað blað á íslandl.
Glldi almennra auglýs-
lnga er I hlutfalll vlð
þann fjölda manna er les
þær. Tíminn er öruggasta
boðleiðln til flestra neyt-
endanna í landinu. —
Þeir, sem vilja kynna vör-
ur sinar sem flestum
auglýsa þær þessvegna i
. Tímanum
Kopar,
aluminium og fleiri málmar
keyptir í LANDSSMIÐJUNNI.
MEST
OG BEZT
fyrir krónuna
með því að
nota
þvotta-
duftið
Pcrla
i
301 0STAR
frá Sauðárkróki eru komnir aftur
Samband ísl samvínnufélaga
Sími 1080.
92
Robert C. Oliver:
höfn. Eitthvað sérstakt vildu þeir hon-
um.
Nú fyrst varð Bob Hollman ljóst
hvað hann hafði leikið djarft, — glæpa-
fréttaritari, sem hafði sambönd við
Scotland Yard og trúnaðarmenn í
„undirdjúpunum.“ Bob Hollman hafði
lifað æfintýraríku lífi og nú var hefnd-
in að koma.
En það skeði ekki neitt. Klukku-
stund eftir klukkustund leið 1 lam-
andi þögn. Bob vissi ekki hvort það var
dagur eða nótt. Hann gat ekki séð á
úrið sitt; því miður voru vísarnir ekki
sjálflýsandi. Hann kvaldist af kvíða og
óþolinmæði. Hann hlustaði eftir úr-
inu. Það gekk. Venjulega dró hann
það upp á kvöldin, en hann hafði ekki
gert það áður en hann fór út um kvöld-
ið. Það gat gengið 48 tíma án þess að
vera dregið upp, og það gekk. Það var þá
ekki komið kvöld. Það eitt vissi hann.
Ekkert gerir mann eins ruglaðan og
sljóan eins og að sitja í myrkri klukku-
stundum saman. Bob gat því ekki látið
sér detta í hug, að aðeins þrjár stundir
voru liðnar frá því hann hafði verið
tekinn af „lögreglunni“ í Chapel Street.
Allt í einu féll sterkur ljósgeisli beint
í andlit hans. Það sást enginn lampi
eða lukt, aðeins ljósið. Bob flutti sig til,
en ljósgeislinn fylgdi honum og féll
Æfintýri blaðamannsins 89
að garðurinn var að enda og brátt
myndu þeir koma út á götu, þar sem
umferð væri og götulögregla — reglu-
leg lögregla — hann andaði djúpt —
eina leiðin var að æpa. Ég skal æpa
svo að það heyrist um hálfa borgina,
hugsaði hann.
— Nú erum við að koma út á fjöl-
farna götu, sagði „lögregluþjónninn"
og ég vil aðvara yður um að reyna að
kalla á hjálp, en þér eruð ef til vill
ekki vissir um að geta stillt yður. Lofið
þér því?
Bob kinkaði kolli, samþykkjandi.
Honum fannst það engin synd þótt
hann sviki loforð við svikara og mann-
ræningja. Hann þurfti ekkert sam-
vizkubit að hafa út af því.
— Ágætt, sagði „lögregluþjónninn."
En við erum nú þannig gerðir, að við
treystum ekki á loforð — flöskuna,
John ....
Bob skildi hvað um var að vera og
rak upp öskur, en jafnskjótt fékk hann
högg í andlitið og heljartak um háls-
inn, svo hann missti andans. Um leið
var votum klút brugðið fyrir vit hans
-----og eftir fáar sekúndur vissi hann
ekkert framar.
Bíllinn hélt stanzlaust áfram. BIl-
stjórinn'virtist ekki taka eftir neinu,
— ef til vill hefir hann verið vanur