Tíminn - 28.11.1940, Qupperneq 2

170
TÍMINN, fimiiitiulaginn 28. nóv. 1940
118. blað

Samkvæmt áætlun"
í stríðstilkynningum hernað-
arþjóðanna er mjög algeng sú
yfirlýsing, bæði þegar vel geng-
ur og illa, að baráttan gangi
„samkvæmt áætlun". Mér finnst
að íslenzkir lýðræðismenn geti
tekið undir þessi orð um bar-
áttu sína við útverði erlendra
ofbeldishreyfinga hér á landi.
Bj arni Benediktsson borgar-
stjóri í Reykjavík hefir nýlega
ritað eftirtektarverða grein um
þetta efni í Morgunblaðið.
Borgarstjórinn er ungur og á-
hugamikill maður. Eins og hon-
um kemur málið fyrir sjónir,
þykir honi<m baráttan ganga
seint og telur einna helzt mis-
smíði á ráði Framsóknarmanna
í þessum efnum. Mér þykir allt
af mikið koma til áhugans, ekki
sízt í hugum ungra manna. Sá
áhugi er varaforði ókominna
ára. Hitt er annað mál, að ung-
ir menn taka stundum ekki
nema dálítinn hluta viðfangs-
efnisins með, er þeir draga þær
ályktanir, sem fyrstu áþlaupin
eru byggð á. Þessa vinnubragða-
galla gætir töluver t mikið í
framangreindri ádeilu.
II.
Bjarni Benediktsson endurtek-
ur fullyrðingar ýmsra Sjálfstæð-
ismanna um, að Framsóknar-
menn hafi „gefizt upp“ og „beð-
izt hjálpar,“ er þeir tóku upp
samstarf á Alþingi og í ríkis-
stjórn um málefni landsins. Að
því leyti, sem þessari ásökun er
beint til mín, er hún sögulega
röng. Á árunum frá 1911—1917
vann ég að því að undirbúa nýja
flokkaskipun á grundvelli inn-
anlandsmála, í stað hins hverf-
ula og nálega eydda grundvall-
ar í sambandi við formdeiluna
við Dani. Þegar Jón Þorláksson
við stjórninni á fjármálunum
Síðan hafa tvenn fjárlög verið
afgreidd á Alþingi, og ráðherra
Sjálfstæðisflokksins undirbjó að
öllu leyti þau síðari, Hér duga
því engin slagorð lengur.
Reynslan er komin til sögunn-
ar. Hún sýnir, að annaðhvort
telur Sjálfstæðisflokkurinn fjár-
veitingar til þeirra fram-
kvæmda,, sem nefndar eru hér
að framan, óþarfa eyðslu, eða
að fullyrðingar hans á liðnum
árum, um að geysiháum fjár-
hæðum af ríkisfé hafi verið eytt
í óþarfa hluti, hafa verið blekk-
ingar.
Það er skylda kjósendanna að
kynna sér þessi mál og önnur
sem vandlegast, dæma af
reynslunni og haga sér þar eftir
í framtíðinni. Sk. G.
breytti Heimastjórnarflokknum,
með nokkrum viðbótum í í-
haldsflokk á árunum 1921—24,
voru aðallínur lagðar í hinni
nýju flokkaskipun. Þá voru að
vaxa í landinu flokkar byggðir
á fjárhagsaðstöðu þegnanna og
varanlegum skoðanamun. En
þessir flokkar áttu eftir að
þroskast og fullmótast. Það
gerðu þeir á árabilinu frá 1924
—36. Þeir höfðu myndazt og
mótast við hörð átök og innri
baráttu. Um það leyti, sem Héð-
inn Valdimarsson lagði fram
þriggja mánaða víxilinn, var
hann að reyna að gera Alþýðu-
flokkinn að byltingarflokki.
Þá sýndi Framsóknarflokkur-
inn vilja sinn í verki og braut
Héðinn á bak aftur og stefnu
hans um leið.
III.
Maðurinn lifir ekki af einu
saman brauði. Flokkar lifa ekki
af deilum einum saman. Menn
í mismunandi flokkum í sama
landi geta deilt um margt, en
þeir eiga líka mörg sameigin-
leg áhugamál. í mínum augum
var jafn nauðsynlegt 1936, að
lýðræðisflokkarnir gætu unnið
saman um alþjóðleg mál, eins
og mér hafði þótt eðlilegt mörg-
um árum fyr, að til væru sér-
stakir og fastmyndaðir flokkar.
Eitt alþjóðlegt mál, sem mjög
hafði verið vanrækt um langa
stund, var sjálft sjálfstæðis-
málið, þ. e. hinn fullkomni
stjórnarfarslegi aðskilnaður ís-
lands og Danmerkur. Vegna
þess máls eins þurftu stjórn-
málaflokkarnir að geta tekið
upp skipulegt samstarf. Það
hafa þeir líka gert. En það sam-
starf hefði verið lítt fram-
kvæmanlegt, ef engir af þeim
mönnum, sem fást við stjórn-
mál, hefðu munað eftir öðru en
hatursmálum.
IV.
Engir greindir og gegnir Sjálf-
stæðismenn ættu að gleyma
þeirri samstarfsskyldu, sem
lausn sjálfstæðismálsins lagði á
herðar allra lýðræðismanna í
landinu. En dugandi Sjálfstæð-
ismenn, eins og Bjarni Bene-
diktsson, ættu heldur ekki að
gleyma öðru óhjákvæmilegu
samstarfsmáli. íslenzkur útveg-
ur lá í rústum. Ein af mörgum
ástæðum var verðhækkun'krón-
unnar frá 1924—25. Mesti leið-
togi íslenzkra kaupmanna hafði
framkvæmt þessa hækkun, í
góðri trú. En framkvæmdin varð
hið mesta slys fyrir útveginn.
Engin leið var til að ráða bót á
þessu meðan Framsóknarmenn
og Sjálfstæðismenn deildu um
allt. Hálfur Sjálfstæðisflokkur-
inn, framleiðendurnir, vildu
fella krónuna. Hinn helmingur
Sjálfstæðismanna, kaupmenn-
irnir, vildu halda krónunni ó-
breyttri. Alþýðuflokkurinn
fylgdi í þessu stefnu kaup-
manna. Framsóknarflokkurinn
gat hjálpað þeim helmingi
Sjálfstæðisflokksins, sem vildi
bjarga útveginum. En milli
þessara flokka var hörkubar-
átta. Útvegsmenn báðu Fram-
sóknarmenn ekki um hjálp, og
Framsóknarmönnum þótti,
meðan stríðið stóð, tæplega vera
ástæða til að bjarga hálfum
Sjálfstæðisflokknum undan hin-
um helmingi flokksins.
En loks var þetta ástand orð-
ið óbærilegt. Erfiðleikar útvegs-
ins voru að eyðileggja allt fjár-
málalíf við sjávarsíðuna og
sjálfstæði þjóðarinnar. Þá réttu
Framsóknarmenn útveginum
hjálp og buðust til að lækka
gengið, vegna þessarar atvinnu-
greinar. Þeir spurðu útvegs-
menn, hvort allur flokkur Sjálf-
stæðismanna vildi styðja þetta
bjargráð. Því var svarað neit-
andi'. Útvegsmenn gátu ekki
fengið nema hálfan flokkinn
til bjargar í þessu efni. Hinn
armur flokksins streittist á
móti, en varð í minna hluta.
Bjargráðið var framkvæmt af
öllum Fx-amsóknarflokknum og
hálfum Sjálfstæðisflokknum.
Alþýðuflokknum var þessi
breyting mjög á móti skapi.
Enginn greindur maður í Sjálf-
stæðisflokknum getur í alvöru
haldið því fram, að Framsókn-
armenn gætu tekið á sig byrði
gengisfallsins einir, fyrir tví-
skiptan flokk, sem hafði áður
fyrr snúið snöruna að hálsi sér,
og var alls ómegnugur að bjarga
sér úr þeim vanda.
Frelsismál þjóðarinnar og
gengismálið gerðu óhjákvæmi-
lega samvinnu Fíramsóknar-
manna og Sjálfstæðismanna um
stjórn landsins. Sú leið var tek-
in með viðunandi árangri. Þá
bættist við þriðja stórmálið,
sem krafðist sameiningar um
stund. Það voru afleiöingar
heimsófriðaiúns. íslendingar
voru eina þjóðin í álfunni, sem
höfðu komið á samstjórn lýð-
ræðisflokkanna, þegar hið mikla
óveður skall á. Aði'ar þjóðir
urðu þá, oft undir miklum erf-
iðleikum, að feta í fótspor
minnsta rikis í álfunni, sem i
þetta sinn hafði sýnt mesta
framsýni.
V.
Á þingi 1939 var gerð stór-
vægileg framkvæmd í þá átt að
koma sómasamlegu skipulagi á
hin hrynjandi fátæki-amál. Til-
lagan kom fram í fjárveitinga-
nefnd og áttum við Pétur Otte-
sen einna mestan þátt í að
koma henni í framkvæmd. Af
Jens Hólmgeirsson:
Ræktunarmái kauptúnanna
‘gímirot
Fhntudayinn 28. nóv.
Fjármálm
í tveim síðustu blöðum Tím-
ans var nokkuð skýrt frá fram-
komu Sjálfstæðismanna í fjár-
málum. Voru þar fáein sýnis-
horn af skrifum þeirra um fjár-
málastjórn Framsóknarflokks-
ins, og ennfremur greint frá
fjárlagafrumvarpinu, sem ráð-
herra Sjálfstæðisflokksins lagði
fyrir síðasta Alþingi.
Meðan Framsóknarflokkurinn
fór með fjármálastjórnina,
héldu Sjálfstæðismenn uppi
látlausum árásum á hann fyrir
stjórnina á þeim málum. Héldu
þeir því fram, að skatta- og
tollabyrðin væri miklu þyngri
en þjóðin gæti undir risið, og
að gegndarlaus eyðsla og sukk
væri í öllum ríkjsreikstrinum.
Jafnframt var fullyrt, að hægt
væri að spara stórar upphæðir,
jafnvel svo miljónum skipti, að-
eins með því að skera niður
óþarfa útgjaldaliði á fjárlögun-
um.
Þar sem Sjálfstæðismenn
höfðu haldið slíku fram um
langt skeið, er líklegt, að
margir hafi beðið þess með
nokkurri eftirvæntingu að
sjá fjárlagafrumvarpið, sem
ráðherra þeirra lagði fyrir síð-
asta Alþingi. Vegna gengis-
breýtingarinnar og stríðsins
hlutu nokkrir gjaldaliðir að
hækka, enda kom það á daginn,
og auk þess hækkuðu nokkrir
liðir án þess að þeim orsökum
yrði um kennt. En ef Sjálf-
stæðisflokkurinn vildi standa
við stóru orðin um sparnað og
niðurskurð, hlaut hann að gera
tillögur um lækkun á óþörfum
útgjöldum í stórum stíl.
í síðasta blaði Tímans var
gerður samanburður á fjár-
lagafrumvarpinu, sem ráðherra
Sjálfstæðisflokksins lagði fyrir
síðasta þing, við það frumvarp,
sem ráðherra Framsóknar-
flokksins lagði fram árið áður,og
getið um lækkunartillögur nú-
verandi fjármálaráðherra. Það,
sem hann vildi lækka, voru
framlög til:
J arðræktarsty rks,
bygginga í sveitum,
strandferða,
verkamannabústaða,
nýbýla,
landhelgisgæzlu,
Eimskipafélagsins,
verkfærakaupasjóðs,
ráðstafana vegna sauðfjár-
veiki,
fiskveiðasjóðs,
landmælinga,
fyrirhleðslu í Rangárvallas.,
Faxaflóafriðunar,
frystihúsa.
Auk þess, sem hér er talið,
voru lækkanir á nokkrum lið-
um, svo sem alþingiskostnaði,
framlagi til flugmála, áburðar-
kaupa o. fl., sem nam samtals
80—90 þúsund krónum.
Hér eru taldir þeir gjaldalið-
ir, sem ráðherra Sjálfstæðis-
flokksins vildi lækka. Og þá
hljóta menn að spyrja: Var
þetta „eyðslan og sukkið“, sem
þurfti að skera niður? Ekki er
hægt að álykta öðruvísi, þar
sem aðrar sparnaðartillögur
komu ekki frá Sjálfstæðis-
flokknum. Það skiptir ekki máli
í þessu sambandi, að sumar af
tillögunum voru réttmætar,
eins og ástatt var, þó að þær
væru um lækkun á framlögum
til þarflegra hluta.
Vafalaust hafa margir af
fylgismönnum Sjálfstæðis-
flokksins lifað í þeirri trú, að
flokkurinn myndi taka upp
nýja stefnu í fjármálum, ef
hann fengi þar völd. Þeir hafa
lagt trúnað á, að á fjárlögunum
væru háir, óþarfa útgjaldaliðir,
sem Sjálfstæðismenn myndu
skera niður, ef þeim væri falin
stjórn fjármálanna. Margir þeir
menn, sem hafa kosið fram-
bjóðendur Sjálfstæðisflokksins
við þingkosningar, vilja gæti-
lega fjármálastjórn, og hafa
fylgt Sjálfstæðisflokknum af
því, að þeir hafa litið svo á, að
honum væri betur treystandi en
öðrum til að fara með fjármál
ríkisins.
Nú eru liðnir 19 mánuðir síð-
an þjóðstjórnin var mynduð, en
þá tók Sjálfstæðisflokkurinn
I.
Eitt hið erfiðasta þjóðfélags-
vandamál síðari ára, er atvinnu-
leysi og erfið fjárhagsafkoma
fólksins í kaupstöðum og kaup-
túnum þessa lands. Afleiðing-
arnar af því hafa meðal annars
komið fram í sívaxandi styrk-
þegaframfæri og aukinni opin-
berri aðstoð í ýmsum myndum.
Árið 1938 var styrkþegafram-
færið sem hér segir:
íbúar Framfr,- kostnaður
kr.
Reykjavík 37366 1676942,00
Aðrir kaupstaðir (7) 19863 755836,00
Kauptún yfir 500
íbúa (12) 9860 310717,00
Kauptún undir 500
íbúa (32) um 9000 260000,00
Aðrir hreppar, þar í nokkur lítil kaup-
tún um 43000 275467,00
Allt landið um 118909 3278962,00
Þess má geta, að 34 hréppar,
allt sveitahreppar, hafa ekkert
styrkþegaframfæri þetta ár, en
eru þó taldir með í mannfjölda-
yfirliti.
Framangreint yfirlit sýnir, að
árið 1938 hefir styrkþegafram-
færið kostað þjóðfélagið sam-
tals kr. 3.278.962,00. Á því sama
ári er varið til atvinnubóta frá
ríki, bæjar- og hreppsfélögum
samtals kr. 1,300,000.00, eftir því
sem bezt verður vitað. Ennfrem-
ur er samtímis varið til elli-
launa og örorkubóta alls kr. 1,-
370,819.00. Samtals er því varið
til þessara þriggja liða á einu
ári nálega 6 miljónum króna.
Nú fer því mjög fjarri, að rétt
sé að færa greiðslur til atvinnu-
bóta, ellilauna og örorkubóta
að öllu leyti á útgjaldareikning
framfærslunnar í landinu. Hins
vegar er víst, að ef dregið hefði
verið verulega úr greiðslum til
þeirra mála, þá er mjög hætt
við að hinn beini framfærslu-
kostnaður hefði oi’ðið drjúgum
hærri, heldur en raun ber vitni.
Við nánari athugun á hinum
beina framfærslukostnaði verð-
ur ljóst, • að meginhluti hans,
eða tæplega 3 miljónir króna,
fer til framfærslu fólks, sem nú
býr í kaupstöðum og kauptún-
um, en þar á nú heima um það
bil tveir þriðjungar þjóðarinn-
ar. Framfærslukostnaður á
hvern íbúa þar er sem næst 37
krónur. Sá þriðjungur þjóðar-
innar, sem í sveitunum býr, tek-
ur hins vegar ekki til sín nema
tæplega 1/12 af heildarfram-
færslukostnaðinum, og verður
fi’amfærslukostnaðurinn tæpar
7 krónur á hvern ibúa, sem á
þar heima.
Að sjálfsögðu eru ýmsar á-
stæður fyrir þessum reginmun
og verða þær eigi raktar hér.
Fullyrða má þó, að meginástæð-
an sé sú, að fólkið í kaupstöð-
um og kauptúnum skortir að-
stöðu, eða hagnýtir hana ekki
réttilega — til þess að vinna sér
brauð.
Því miður eru ekki ennþá til
skýrslur um það, hve mikill
hluti framfærslunnar orsakast
af atvinnuleysi þess fólks, er
hennar hefir notið. Ég hefi þó
gilda ástæðu til að ætla, að sá
hluti sé eitthvað töluvert yfir
eina miljón króna. Það eru út-
gjöld, sem hefði mátt spara, ef
styi’kþegarnir hefðu haft næga
atvinnu.
Hér hefir þá verið dregin
saman í eina heild hin fjár-
hagslega hlið framfærslunnar í
landinu, og hún mæld í krónum.
En hver vill taka að sér að
reikna út og meta til peninga,
alla þá manngildishrörnun,
sem að öllum jafnaði siglir í
kjölfar styrkþágu manna, sem
geta unnið fyrir sér, en brestur
af einhverjum ástæðum ytri
möguleika til þess? Hver treyst-
ir sér til að reikna til verðmæta
tapaða sjálfsbjargarlöngun og
glataða lífstrú styrkþeganna?
II.
í greinarflokki, er birtist í
Tímanum fyrir nokkru, varpaði
ég fram þeiri’i staðhæfingu, að
ekkert eitt mál mundi orka
jafnmikið almennt og varan-
lega til umbóta á lífskjörum
fólksins í kauptúnum og kaup-
stöðurn, eins og það, að veita
því aðgang að hæfilega stóru
landi með aðgengilegum kjör-
um. Þessi staðhæfing skal nán-
ar rökstudd hér.
Þegar frá er talinn sá vísir
utanþingsmönnum munaði mest
um stuðning Bjarna Benedikts-
sonar. Sá hann glögglega, að fá-
tækraframfærið var að sliga
Reykjavík, enda átti hann sæti
í fátækranefnd. Upp úr þessu
samstarfi kom einskonar þjóð-
stjórn um fátækramálin. Eiga
þar sæti þrír röskir menn úr
þjóðstjórnarflokkunum. Skyldi
nefndin hafa yfirumsjón með
framkvæmd fátækramála og
ráðstafa því fé, sem áður var
varið í klakahögg, til nýsköpun-
ar á atvinnulífinu. Hefir nefnd
þessi unnið stórfellt byrjunar-
verk. En áðúr en hún var skip-
uð hafði Reykjavík og Hafnar-
fjörður sogið í gömlu atvinnu-
bótahitina megnið af því fé,
sem átti aö ganga til atvinnu-
aukningar 1940. En samkvæmt
nýútkominni auglýsingu frá
stjórnarráöinu, á framkvæmdin
aö verða önnur og betri næsta
ár. Jafnframt þessu var breytt
lögum um fátækranefn'dina í
Reykjavík í því skyni að bjarga
fjórum fullelfdum kai’lmönnum
úr yfirvofandi hættu. Fimmta
persónan var kommúnisti og
kvenmaður. Lífsskoðanir þessa
fátækrafulltrúa voru að vísu
slæmar, en þó var hitt hálfu
verra, að þessi kona hafði náð-
argáfu óskemmtilegheitanna á
svo háu stigi, að hún gerði
nálega óstarfandi í nefndinni.
Eftir lagabreytinguna bauð
Bjarni Benediktsson mér, að
tryggja Framsóknarmanni sæti
í nefndinni. Kom í hana óvenju-
lega dugiegur, kornungur og
laginn starfsmaður úr Sam-
bandinu, Kristjón Kristjónsson.
Hefir allt þetta samstarf tekizt
svo vel, þó að um byrjunarverk
eitt sé að ræða, að útgjöldin við
fátækramálin hafa lækkað í ár,
og er það nýlunda í Reykjavík.
Fleiri ástæður komu þar til
greina, en hitt mun enginn vé-
fengja, að hið nýtilkomna sam-
starf um fátækramálin, sem
Framsóknarflokkurinn hefir átt
verulegan þátt í að mynda, er
ein hin lífvænlegasta nýjung í
stjórnmálaaðgerðum síðari ára.
Þegar þess er gætt, hversu sam-
starf Framsóknarmanna og
Sjálfstæðismanna hefir gefizt
vel um íatækramálin, má kalla
fui’ðulegt, að engum af félögum
Bjarna Benediktssonar í bæjar-
stjórn skuli hafa komið til hugar
að auka slíkt samtarf í fleiri
nefndum. Hefir þar gætt minni
framsýni og kurteisi enjáAlþingi,
þar sem Framsóknarmenn hafa
skilað auðum seðlum við for-
setakosningar hin síðari ár til
að tryggj a Sj álfstæðismönnum
sæti í stjórn þingsins.. í niður-
lagi þessarar greinar í næsta
blaði, mun ég leiða rök að því,
hversu lýðræðisflokkunum hefir
tekizt á síðari árum að þrengja
nokkxxð hringinn um ofbeldis-
að iðnaði, sem til er í landinu,
má segja, að aðalatvinna hins
vinnandi fólks í kaupstöðum og
kauptúnum sé yfirleitt fólgin i
því að afla fiskjar og breyta
honum í söluhæft ástand. Af
þessum ástæðum er atvinna
sjómanna og verkafólks mjög
samtvinnuð. Góður sjávarafli
veitir mikla landvinnu. Lélegur
sjávarafli hefir hins vegar í för
með sér atvinnuleysi i landi.
Vegna gæftaleysis, markaðs-
örðugleika, fiskileysis, breytinga
á veiðiaðferðum, viðgerða á
fiskibátunum, og af öðrum slík-
um ástæðum, verða árlega veru-
legar eyður í útgerðartíma fiski-
flotans. Hefir það eðlilega í för
með sér tilsvarandi atvinnu-
rýrnun hjá verkafólkinu í landi.
Athugun hefir sýnt, að á
nokkrum undanförnum árum
(þetta ár er ekki meðtalið)
hefir veiðitími fiskiflotans á
sumum stöðum aðeins verið 4
til 8 mánuði árlega. Og af eðli-
legum ástæðum var landvinnan
háð tilsvarandi takmörkunum.
Það er vart hægt að gera ráð
fyrir, að fólk, sem hefir starfs-
aðstöðu aðeins 4—8 mánuði úr
ári hverju geti lifað menningar-
lífi og haft sæmilega afkomu.
Og vafalaust er það víðar en á
íslandi, sem svo er ástatt. Þegar
svo verulega út af ber með afla-
brögð, svo sem dæmin sanna að
oft kemur fyrir, þá er afkomu
þessara fjölmennu stétta þjóð-
félagsins — verkamanna og
sjómanna — teflt í hinn mesta
voða. Afleiðingarnar af því hafa
sýnt sig í stórhækkuðu styrk-
þegaframfæri og ^ allskonar
St j órnmálanámskeið
Framsóknariélags
Akurcyrar
Framsóknarfélag Akui’eyrar
hefir sýnt þann myndarskap, að
gangast fyrir séi’stöku þjóð-
málanámskeiði, sem stendur yf-
ir þessa dagana. Segir svo frá
sethingu námskeiðsins í Degi
21. þ. m.:
„Stjórnmálanámskeið Akur-
eyrar var sett í samkomuhúsinu
Skjaldborg kl. 2 e. h. síðastl.
máriudag af formanni félagsins,
Guðmundi Guðlaugssyni verk-
smiðjustjóra. Viðstaddir voru
væntanlegir þátttakendur nárii-
skeiðisins og margir gestir,
þeirra á meðal Hermann Jónas-
son forsætisi’áðherra; flutti
hann afarsnjalla ávarpsræðu til
hinna ungu manna, er komnir
voru til námsskeiðisins, og var
henni fagnað með dynjandi
lófataki. Að því loknu flutti for-
stöðumaður námsskeiðsins,
Daníel Ágústínusson, erindreki
Framsóknarflokksins, aðra ræðu
og skýrði frá fyrirkomulagi þess
og þýðirigu þeiiri, er slík náms-
skeið geta haft.
Námsskeiðið fer að mestu
fram á skrifstofu Framsóknar-
félags Akureyrar við Kaup-
vangstorg og stendur yfir til
næstu mánaðamóta. Þátttak-
endur eru 27 að tölu og eru
þeir þessir:
Jóhannes Haraldsson, Garðs-
horni, Svarfaðardal; Hjalti Har-
aldsson, s. st.; Friðbjörn Zoph-
oníasson, Hóli, Svarfaðardal,
Stefán Valgeii’sson, Auðbrekku,
Hörgárdal; Þórir Valgeirsson, s.
st.; Þorsteinn Valgeirsson, s. st.;
Guðmundur Eiðsson, Þúfnavöll-
um, Hörgárdal; Friðfinnur
Magnússon, Skriðu, Hörgárdal;
Angantýr Hjálmarsson, Villinga-
dal, Saurbæjarhreppi; Jón
Hjálmarsson frá Villingadal,
Stokkahl., Hrafnagilshr.; Páll
Helgason, Þórustöðum, Öngul-
staðahreppi; Kristján Tryggva-
son, Varðgjá, Öngulstaðahreppi;
Gunnar Kristjánsson, Dagverð-
areyri, Glæsibæjárhr.; Arnór
Karlsson, Veisu, Fnjóskadal;
Sigfús Jónsson, Einarsstöðum,
Þing.; Lúðvík Jónasson, Húsa-
vík; Kristján Benediktsson,
Húsavík; Halldór Víglundsson,
(Framh. á 4. síðu)
flokkana tvo, kommúnista og
hina svokölluðu þjóðernissinna.
Mun þá koma 1 ljós, að nábúar
Framsóknarflokksins eiga enn
eftir óunnið allmikið verk, að
bera vatn í eldsglæður, sem log-
ar gjósa upp úr, oftar en skyldi,
innan við túngarða hjá ráðsettu
lýðræðisfólki. .
Frh. J. J.
vandræðum, sem á sumum
stöðum hafa leitt til þess, að
fólkið hefir beinlínis gefizt upp
í því að reyna að bjarga sér, og
er það ástand eitt hið erfiðasta
þjóðfélagsfyrirbrjgði við að fást.
Það er ekki vert að fela þá
staðreynd, að sjávarútvegurinn
sem atvinnuvegur, er háður
þeim takmörkunum, sem fyrr
hefir verið lýst. Frá því eru að
vísu nokkrar undantekningar,
sem frekast eru þá bundnar við
einstök aflaár, eða bráðabirgða-
verðbólgu á sjávarafurðunum.
Hitt er aðalreglan, lögmál, sem
enn sem komið er er erfitt að
flýja. Það er því augljóst, að
ef ekki tekst að skapa því fólki,
sem sjóinn stundar og aflann
verkar, einhverja arðbæra at-
vinnu þann tíma árs, sem sjó-
sókn er ekki stunduð, þá er það
dæmt til örbirgðar og skorts í
öllum lakari árum.
Eins og sakir standa, er ekki
unnt að koma auga á neitt úr-
ræði til þess að bæta úr þessari
atvinnuvöntun, annað en að
beina huga og höndum fólksins
að því nægtabúri lífsins —
moldinni — sem ennþá er lítt
hagnýtt í okkar gagnauðuga
landi. Og það er skoðun mín, að
stærsta ástæðan til atvinnu-
vandræðanna og hinnar erfiðu
afkomu fólksins í kauptúnum
landsins, sé einmitt sú, að geng-
ið hefir verið fram hjá þessu at-
riði. Kaupstaðir og kauptún
hafa byggst og vaxið á þeim at-
vinnugrundvelli einum, að fólk-
ið gæti eingöngu lifað á sjáv-
arafla og verkun hans, enda
þótt það væri háð þeim stór-