Tíminn - 04.02.1941, Síða 1

FORMAÐUR BLAÐSTJÓRNAR:
JÓNAS JÓNSSON.
ÚTGEFANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKORINN.
RITSTJÓRNARSKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI, Llndargötu l D.
SÍMAR: 4373 og 2353.
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargötu 1 D.
Siml 2323.
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
Simar 3948 og 3720.
25. ár.
Reykjavík, þriðjndaginn 4. febrúar 1941
14. blað
Rekstnr ganðfjar-
ræktarbnanna
Fyrstu tilraunír hér á landí með sæðís-
flutníng og frjódælingu
Frásögn Halldórs Pálssonar ráðunauts
Tíðindamaður Tímans hef-
ir átt tal við Halldór Páls-
son, sauðfjárræktarráðu-
naut, og leitað hjá honum
fregna af rekstri sauðfjár-
ræktarbúanna, sem nú eru
átta til hér á landi, að
Hrafnkelsstöðum í Hrepp-
um, Ólafsdal, Svanshóli í
Bjarnarfirði, Þórustöðum í
Eyjafirði, Grænavatni í Mý-
vatnssveit, Rangá í Hróars-
tungu, Stafafelli og Brekku
í Lóni og Höfðabrekku í
Mýrdal.
Frásögn Halldórs er á þessa
leið:
Veiting styrkja.
Sauðfjárræktarbúin, er styrks
hafa notið samkvæmt búfjár-
ræktarlögunum, fengu öll styrk
síðastliðið ár, nema Höfða-
brekkubúið. Þar voru skýrslur
eigi haldnar sökum fjarveru
bóndans, en það bú verður þó
starfrækt framvegis.
Á síðasta Búnaðarþingi voru
samþykktar starfsreglur fyrir
sauðfjárræktarbúin, og var í
þeim ákveðið hvernig skuli út-
hluta styrknum, sem þeim er
ætlaður samkvæmt búfjárrækt-
arlögunum.
Áður fékk hvert búanna á-
kveðna upphæð árlega, sem
hvorki miðaðist við ærtölu né
afköst búanna, heldur hafði ver-
ið ákveðin eftir samkomulagi
milli Búnaðarfélags íslands og
eiganda búsins. Með hinum
nýju reglum var ákveðið að
Þíngmálaíundur í
V.-Húnavatnssýslu
Skúli Guðmundsson, alþm.,
hélt þingmálafund að Ásbyrgi
í Miðfirði föstudaginn 17. jan.
Á fundinum var samþykkt
ályktun um, að rétt væri fyrir
einstaklinga og rikið að lækka
skuldir, meðan verklegar fram-
kvæmdir stöðvast vegna stríðs-
ins. Lagði fundurinn áherzlu á,
að sem mest yrði greitt af
skuldum ríkisins erlendis og
reynt að taka skuldabréfalán
innan lands til greiðslu á er-
lendum lánum. Fundurinn taldi
óráðlegt að lækka skatta eins
og nú standa sakir, en benti á,
að rétt væri að leggja til hlið-
ar verulegan hluta af þeim
tekjum, sem ríkissjóður fær nú
umfram fjárlagaáætlun, og
verði því fé varið til að auka
framlög til endurbygginga
sveitabýla, nýbýlastofnunar,
rafvirkjunar og annarra umbóta
i sveitunum, þegar hægt verður
að ráðast í slíkar framkvæmdir.
Fundurinn samþykkti tillögu
um afnám þeirrar skattaund-
anþágu, sem sj áviarútveginum
var veitt árið 1938, enda hafi
útgerðarfyrirtækin heimild til
að draga eldri töp frá skatt-
skyldum tekjum. Sömuleiðis
lagði fundurinn áherzlu á, að
gerðar verði ráðstafanir til að
tryggja það, að skattar verði
greiddir af verðbréfum og pen-
ingum eins og öðrum eignum,
samkvæmt fyrirmælum skatt-
laganna. Ennfremur voru sam-
þykktar ályktanir um banka-
mál, viðskiptamál og sjálfstæð-
ismálið.
styrkj a* búin að nokkru leyti I
samræmi við ærtölu, en auk þess
skyldi allmikilli fjárupphæð
varið árlega til verðlauna til
þeirra búa, þar sem árangur af
fj árræktarstarfinu yrði mestur.
Styrk til búanna fyrir árið 1940
var úthlutað samkvæmt hinum
nýju reglum.
Fyrir vænst og afurðamest fé
hlaut Grænavatnsbúið I. verð-
laun, kr. 300,00, Hrafnkelsstaða-
búið II. verðlaun, kr. 2540,00 og
Þórustaðabúið III. verðlaun, kr.
150,00.
Fyrir mestan arð eftir hverja
á í búinu, að frádregnum fóður-
kostnaði, fékk Grænavatnsbúið
I. verðlaun, kr. 200,00, Hrafn-
kelsstaðabúið II. verðlaun, kr.
150,00 og Svanshólsbúið III.
verðlaun, kr. 100,00.
Fyrir mestan fallþunga dilka
í hlutfalli við þunga á fæti
(kjötprocent) hlaut Ólafsdals-
búið I. verðlaun, kr. 250,00,
Svanshólsbúið II. verðlaun, kr.
150,00, og III. verðlaunum, kr.
100,00, var skipt milli Rangár-
búsins og Stafaíells- og Brekku-
búsins.
Fyrstu verðlaun fyrir bezta
fóðrun fékk Grænavatnsbúið,
kr. 125,00, Önnur verðlaun hlaut
Ólafsdalsbúið, kr. 100,00 og
þriðju verðlaun fékk Þórustaða-
búið, kr. 75,00.
Vænt fé.
Á Grænavatni, eru allar ær
bóndans, sem rekur sauðfjár-
ræktarbúið þar, Páls Jónssonar,
102 að tölu, taldar til búsins. í
októbermánuði í fyrrahaust
vógu þær til jafnaðar 74,6 kgr.,
en í lok aprílmánaðar vógu þær
80,7 kgr. Vænsta ærin vóg um
haustið 93,5 kgr., en 101,5 kgr.
um vorið.
Vænstir tvílembingar undan
sömu ánni voru á Hrafnkels-
stöðum 96,5 kgr. að þyngd, á
Þórustöðum 95 kgr. og á Græna-
vatni 93 kgr.
En þyngstir einlembingar
voru í haust er leið, vegnir á
fæti:
Á Þórustöðum, 56,5 kgr., á
Hrafnkelsstöðum, 56,5 kgr., á
(Framh. á 4. síðu.)

í brezka hernum, sem heldur uppi sókninni í Eritreu, eru Indverjar í meiraliluta. Hér á myndinni sést litil ind-
versk herdeild, sem starfaði að flutningum við landamœri Eritreu og Sudan rétt áður en innrásin í Eritreu
hófst. Indvefskir hermenn hafa getið sér mikið frœgðarorð, bœði i Eritreu og Libýu. Alls munu nú um 100 þús.
índverskir hermenn vera l brezka hemum utan Indlands.
Nýr flokkur í Frakklandi
Myndar Laval leppstjórn í París?
Það hefir vakið mikla at-
hygli í Bretlandi og Bandaríkj-
unum, að stofnaður hefir verið
nýr stjórnmálaflokkur í hinu
hernumda Frakklandi, en þar
hefir öll stjórnmálastarfsemi
verið bönnuð. Einn helzti for-
ystumaður flokksins, Fontenay
að nafni, hefir fengið að birta
ávarp til þjóðarinnar í útvarp-
ið og sýnir það mjög greinilega,
að flokkurinn muni njóta
styrks Þjóðverja.
Tvö helztu atriðin í stefnu
flokksins eru að koma á ein-
ræðisstjórnskipulagi og að hafa
sem nánasta samvinnu við
Þjóðverja. í ávarpi Fontenay
var lögð áherzla á, að hefja
yrði strax góða samvinnu við
Þjóðverja, þvi að siðar kynni
það að vera of seint.
í Parísarblöðunum er lýst á-
nægju yfir stofnun þessa nýja
flokks. Jafnframt er deilt harð-
lega á Petainstjórnina fyrir of
lítinn vilja til að bæta sambúð-
ina við Þjóðverja og þess kraf-
izt, að nokkrir ráðherrarnir
biðjist lausnar, og menn, sem
séu vinveittari Þjóðverjum,
komi í staðinn. Einkum er lögð
áherzla á, að Laval fái aftur
sæti i stjórninni.
í hinum nýja' flokki eru nær
allir þeir franskir stjórnmála-
menn, sem hafa aðhyllst stefnu
þýzkra nazista eða hafa kraf-
izt samvinnu Þjóðverja og
Frakka í stað samvinnu Frakka
og Breta. Þekktastur þeirra er
Marcel Deat, sem var flugmála-
ráðherra 1936 og skrifaði rétt
áður en styrjöldin hófst, mjög
umdeilda grein undir fyrirsögn-
inni: Eigum við að deyja fyrir
Danzig?
Ýmsar fregnir herma, að La-
val eigi að verða foringi þessa
nýja flokks.
Flokksmyndun þessi hefir
mjög ýtt undir eftirgreindar
sögusagnir, sem voru á kreiki
um fyrirætlanir Þjóðverja:
Ef Petainstjórnin gengur
ekki mjög bráðlega að kröfum
Þjóðverja um afhendingu flot-
ans og flotahafna i Norður-
Afríku, verður Laval látinn
mynda nýja stjórn í París og
munu Þjóðverjar viðurkenna
hana sem stjórn Frakka í hinu
hernumda Frakklandi.
Fyrst í stað var til þess ætl-
azt, að þessi stjórn lýsti yfir
því, að Petainstjórnin væri ekki
fær til að stjórna landinu, og
yrði því að biðja Þjóðverja um
hjálp til að reka hana frá
völdum. Þjóðverjar yrðu strax
við þessari beiðni, létu hernema
allt Frakkland og viðurkenndu
Lavals-stjórnina sem hina lög-
legu stjórn Frakkaveldis.
Þegar betur var aðgætt, þótti
þetta ekki hyggilegt. Ef þýzkur
her hefði ráðizt inn í hin ó-
(Framh. á 4. slðu.)
A.
Sjö menn farast. — Drykkjumannahæli. — Saltfiskveiðar f rá Ólafsvík og
Sandi. — Breyting á hegningarlögunum. — Drukknun.
Sjö menn hafa farizt í norðanveðr-
inu í vikunni, er leið. Vélbátsins Bald-
urs frá Bolungarvík hefir eigi orðið
vart síðan, þrátt fyrir allmikla leit, og
er hann nú talinn af. Á honum voru
fjórir menn, Guðmundur Pétursson,
formaður, ókvæntur, Ólafur Pétursson
kvæntur og átti tvö börn, Óskar Hall-
dórsson, kvæntur og átti eitt barn og
Runólfur Hjálmarsson, kvæntur og átti
eitt barn. Guðmundur og Ólafur voru
bræður, en hinir tvelr tengdir þeim.
Allir þessir menn voru á bezta aldri.
Vélbáturinn Baldur var litill, aðeins 8
smálestir að stærð. — Á föstudags-
morgun tók út fimm menn af vélbátn-
um. Pilot frá Njarðvík og drukknuðu
þrír þelrra, en tveimur tókst að bjarga.
Voru þessir menn að taka inn Ijósdufl,
sem báturinn hafði legið við um nótt-
ina, þegar alda reið á hann og
færði hann í kaf. Samtals voru
átta menn á bátnum. Þeir, sem
drukknuðu, voru allir ungir að aldri,
tveir um tvltugt, Hörður Sæmundsson
vélstjóri frá Stokkseyri, Árni Guðjóns-
son úr Arnarfirði og Ólafur Lárusson
af Snæfellsnesi, á fertugsaldri.
Víða unr land var fé safnað til
drykkjumannahælis á sunnudaginn.
Hér í bæ er talið, að safnazt hafi um
10 þúsund krónur. Unnu margir sjálf-
boðaliðar að fjársöfnuninni og urðu
margir til þess að leggja rausnarlegar
fjárhæðir að mörkum til hinnar fyrir-
huguðu stofnunar. Enn er ekki vitað
með vissu, hversu mikið fé hefir feng-
izt annars staðar á landinu, þar sem
söfnun fór fram, en vænta má, að það
nemi talsverðum upphæðum.
f t t
Um þetta leyti hefir saltfiskvertíðin
hjá togurunum venjulega byrjuð. Nú
má telja víst, að togararnir fari ekki á
saltfiskveiðar, þar sem verðið á ísfisk-
inum í Englandi er mjög hátt. Meðan
það verð helzt munu togaraeigendur
ekki hugsa til saltfiskveiða.
t t t
Frá Ólafsvík og Sandi hefir Tíminn
fengið þær fréttir að gæftir hafi ver-
ið þar góðar i janúarmánuði, en fisk-
afli tregur. Hlutur sjómanna hefir orð-
ið sæmilegur, sökum hagstæðs verð-
lags.
t r t
Ríkisstjórn hefir gefið út bráða-
birgðalög um tvær breytingar á núgild-
andi hegningarlögum. Fyrri breyting-
in er við 1. málsgrein 88. greinar. Þar
var ákveðið að hver sá, sem opinber-
lega i ræðu eða riti stuðlar að því, að
erlent ríki byrjl á fjandsamlegum til-
tækjum við íslenzka ríkið eða hlutist
til um málefni þess skuli sæta varð-
haldi eða fangelsi allt að 6 árum. Við
þetta bætist samkvæmt bráðabirgða-
lögum að sama hegning skuli ná til
þeirra „er valda hættu á slíkri íhlutun
eða móðgunum, líkamsárásum, eigna-
spjöllum, og öðrum athöfnum, sem
liklegar eru til að valda slíkri hættu“.
Önnur breytingin er fólgin í aukinnl
hegningu fyrir að smána erlenda þjóð-
höfðingja eða viðurkennt þjóðarmerki.
— Bráðabirgðalög þessi munu m. a.
sett til að koma í veg fyrir árekstra við
setullðið, sem nú dvelur hér.
Aðfaranótt 28. janúar vlldi það slys
tii, að Magnús Pálsson stýrimaður á
v. b. „Vöggur" frá Ytri-Njarðvík
drukknaði í höfninn í Fleetwood.
Aðrar fréttlr.
Brezki herinn hefir nú tekið
Agordat í Eritreu, en þaðan
liggur járnbrautin til höfuð-
borgarinnar Asmara og frá As-
mara til hafnarborgarinnar
Massava við Rauðahaf. Frá
Agordat eru 110 km. til Asmara,
en 160 km. til Massava. Frá
landamærum Sudan til Agordat
eru 150 km. og hefir brezka
hernum því gengið sóknin
greiðlega. Miklar líkur þykja
benda til, að ítalir geti ekki
varið Eritreu lengi úr þessu. —
Eritrea er heldur stærri en ís
land og hefir um 600 þús. íbúa.
Meðfram Rauðahafi er landið
láglent og gróðurlítið, vegna
mikilla hita, en er hálent, þegar
dregur frá ströndinni og eru
þar víða frjósöm héruð, einkum
kringum Asmara, sem hefir um
25 þús. íbúa. Eritrea hefir mikla
hernaðarlega þýðingu. Þaðan er
bezt að sækja með her inn í
Abessiniu, enda fóru ítalir þá
leiö, er þeir lögðu Abessinuiu
undir sig. Góðar flotastöðvar
eru einnig meðfram Rauðahafi.
ítalski herinn í Albaniu hefir
beðið mikið manntjón í síðast-
liðinni viku, sökum misheppn-
aðra gagnárása. Áætla Grikkir
að ítalir hafi á þrem dögum
misst um 10 þús. manns, þar
með taldir fangar. Auk þes hafa
Grikkir tekið . mikið herfang.
Þeir telja sig hafa bætt aðstöðu
sína, þrátt fyrir þessar gagn-
árásatilraunir ítala.
Biskupar Noregs hafa nýlega
sent út hirðisbréf, þar sem þeir
lýsa vanþóknun sinni á ýmsum
aðgerðum Quislingsstjórnar
innar og halda fram rétti kirkj-
unnar. M. a. mótmæla þeir fyr-
irskipun um, að prestar séu
skyldir til að segj a yfirvöldunum
frá þeim leyndarmálum, sem
sóknarbörn þeirra kunna að
trúa þeim fyrir. Margir norskir
prestar hafa óhlýðnast þeirri
fyrirskipun, að hætta að biðja
fyrir konunginum, ríkisstjórn-
inni og þinginu. Á einum stað,
þar sem presturinn felldi kafl-
ann um þetta niður úr hinni
venjulegu bæn, las söfnuðurinn
hann sjálfur á meðan prestur
inn hélt áfram að lesa bænina.
í Libyu hafa ekki orðið veru
legar breytingar seinustu' dag-
ana. Brezki herinn nálgaðist
óðum helztu varnarstöðvar
ítala við Benghazi. Athygli vek-
ur það, að þýzkar flugvélar
hafa gert árásir á Sollum og
Bardia. •
Brezkar sprengjuflugvélar,
varðar orustuflugvélum, gerðu
harðar árásir á innrásarbæki
stöðvar Þjóðverja við Ermar-
sund síðasliðinn sunnudags-
og mánudagsmorgun.
Stjórn Kanaða hefir tilkynnt
að ákveðið hafi verið að senda
50 þús. hermenn til vígstöðv
anna I Evrópu eða Afríku á
þessu ári. Verða þetta nær ein.
göngu vélaherdeildir.
Á víðavangi
ÁHUGAMIKILL
SJÁLFSTÆÐISMAÐUR
fer hörðum orðum um kirkju-
málastjórnina fyrir að veita sr.
Jakobi Jónssyni annað prests-
embættið í Hallgrímssókn.
Telur höf. mikla þörf að hefna
Dessara aðgerða. Auk þess telur
hann Hannesi Hafstein og Þór-
halli biskupi stórlega misboðið
með þvi að segja frá, að þeir
veittu Hólmaprestakall merkis-
presti, sem fékk 5 atkvæði. Tel-
ur hann, að sóknarnefndin
austur þar hafi ráðið og átt að
ráða fyrir bisup og ráðherra.
Það virðist tæplega i anda
Deirra, sem leita Krists, að
heimta hefndir út af ráðningu
góðra presta. f öðru lagi var
undirstaða sú, sem Þórhallur og
Hannes byggðu á, mjög veik,
irír sóknarnefndarmenn og
tveir aðrir kjósendur. En úrbót
var það, að Þórhallur og Hann-
es voru nákunnugir presti þeim,
er þeir veittu. Var hann ná-
kominn pólitískur samher j i
þeirra og einn af vöskustu liðs-
mönnum Hafsteins á Alþingi
1904—1908. Vegna hins nána
kunnugleika, atgervis og kosta
umsækjanda, voru þeir Hann-
es og Þórhallur í fyllsta rétti
að veita þessum umsækjanda,
þó að hann hefði ekki í fyrstu
fast fylgi nema sóknarnefndar
og tveggja manna annara.
3% effa 90%.
Sjálfstæðismönnum þeim, sem
gagnrýna veitingu sr. Jakobs
Jónssonar, skal bent á, að hann
hafði 1500 atkvæði, en ekki 5.
Sá grundvöllur, sem hinir
burtförnu safnaðarmeðlimir
reyna að byggja á, er 3% af
kjósendatölu safnaðarins. En
þegar Sjálfstæðisflokkuriim
og blöð hans bannsungu Fram-
sóknarstjórnina hér á árum
fyrir að veita jafn ágætum
lækni eins og Kristjáni Sveins-
syni Dalasýslu, lágu fyrir í
stjórnarráðinu meðmæli með
Kristjáni frá 90% af öllu full-
orðnu fólki í Dalasýslu. Hvað
finnst þessum áhugasömu
Morgunblaðsmönnum um það
lýðræðisandlit, sem flokkur
þeirra setti upp i sambandi við
það, að ríkisstjórnin fór að
óskum nálega allra Dala-
manna?
ÁRANGUR „HINS
ÞRAUTSEIGA STARFS“.
Síðastliðinn laugardag fór-
ust Vísi orð um Dagsbrúnar-
kosninguna á þessa leið: „Hið
þrautseiga starf Sjálfstæðis-
verkamanna í alþýðusamtök-
unum hefir nú þegar, eftir örfá
misseri, borið þann árangur, að
bæði þeir sjálfir og flokkurinn
ipega vel við una.“ Hver er hinn
raunverulegi árangur „hins
þrautseiga starfs.“ Sá maður,
sem íhaldsblöðin hafa árum
saman talið versta og hættu-
legasta manninn í verkalýðs-
félögunum, hefir verið kjörinn
formaður Dagsbrúnar. Kom-
múnistar hafa nú margfallt
meira fylgi en seinast, þegar
þeir gengu einir til kosninga.
Það er bein afleiðing þeirrar
lélegu forustu, sem Dagsbrún
hafði í kaupgj aldsmálunum um
seinustu áramót, en Sjálfstæð-
isflokkurinn réði þá í stjórn
Dagsbrúnar. Það er svo sem
engin furða, þótt heildsalablað-
ið þykist mega vel við una.
YFIRSKOÐUNARMAÐUR
JÓNS PÁLMASONAR.
Jón Pálmason heldur áfram
að birta í Morgunblaðinu
hverja langlokuvitleysuna á
fætur annari. í seinustu grein-
inni kallar hann sig „yfirskoð-
unarmann Alþingis", en enginn
hefir heyrt um það starf getið
og áreiðanlega myndi engum
geta dottið í hug, að veita Jóni
slíkt starf, nema honum sjálf-
um. Einn mætur Sjálfstæðis-
(Framh. á 4. siðu.)