Tíminn - 25.02.1941, Síða 1

\ RITSTJÓRI:
' ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
FORMAÐUR BLAÐSTJÓRNAR:
' JÓNASJÓNSSON.
{
‘ ÚTGEFANDI:
f
\ FRAMSÓKNARFLOKKXTRINN.
| RITSTJÓRNARSKRTFSTOFUR:
EDDUHÚSI, Lindargötu 0 A.
í SÍMAR: 4373 og 2353.
' AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
\ OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
■ EDDUHÚSI, Lindargötu 9 A.
Siml 2323.
\ PRENTSMIÐJAN EDDA h.í.
( Simar 3948 og 3720.
25. ár.
l»riðjudaginn 25. febr. 1941
23. blað
Þing- og héraðsmálaiundur
V estur-Is aí j arð ar sýslu
Helztu ályktanír fundarins
Bretar óttast að Þjóðverjar munl kappkosta, ef til innrásar kemur, að eyðileggja brýr og vegi til að hindra
ferðir enska hersins til þeirra staða, sem hans verður mest þörf. — Munu Þjóðverjar sérstaklega reyna að
gera þetta með loftárásum og fallhlífarhermönnum. Þjóðverjar eru flestum slyngari í þvl, að byggja brýr yfir
fljöt og skurði og kom það þeim að góðu haldi i sókn þeirra i Póllandi og Frakklandi. Bretar hafa nú mik-
inn viðbúnað til þess að vera Þjóðverjum jafnsnjallir á þessu sviði. Hér á myndinni sést brezkt herlið vera
að œfa sig við að koma á skyndibrú yfir fljót eitt í Englandi. Bretar hafa orðið víða birgðir af slíkum bráða-
birgðabrúm og sjást hér á myndinni.
Kúgunarstjórn Rússa í Póllandi
Fertugasti og annar þing-
og héraðsmálafundur Vest-
ur-ísafjarðarsýslu var hald-
inn á Suðureyri í Súganda-
firði, dagana 3.—5. febrúar
þ. á. Fimmtán fulltrúar
voru mættir.
Fundarstjórar voru Ólafur
Ólafsson, Þingeyri, og Kristján
A. Kristjánsson,. Suðureyri. —
Fundarritari var Björn Guð-
mundsson, Núpi. '
Fundurinn tók mörg mál til
meöferðar og fara hér á eftir
nokkrar helztu samþykktir
hans:
Fullveldismál.
Þar eð telja má víst, að Al-
þringi það, sem nú kemur saman,
verði að taka ákvarðanir um
það, hvernig hinu æðsta valdi
þjóðarinnar verði fyrir komið,
vill fundurinn bera fram eftir-
farandi álit:
1. Að losa beri öll tengsl milli
íslands og Danmerkur, eins
fljótt og verða má.
2. Að lýðveldisform muni henta
landinu bezt.
3. Að heppilegt muni að stofna
til þj óðfundar á Þingvöllum
um málið, og
4. Að þó beri eigi að ráða mál-
inu til endanlegra úrslita
fyrr en þjóðaratkvæði hefir
verið látið fram fara um það.
Samþ. í e. hlj.
Frá Búnaðarþingi
Búnaðarþingið hefir nú setið á
rökstólura alllanga hríð. Mun
það þegar vera búið að afgreiða
23 mál, er það hafði til meðferð-
ar. Langflest þessara mála hafa
náð samþykki þingsins. En felld
v,ar tillaga um sérstök búnaðar-
ná.mskeið fyrir húsmæður. Til-
lögu. um almennan bændadag
var ^llsað frá til ítarlegri undir-
búnings fyrir næsta búnaöar-
þing. Askorun til búnaðarþings
um starfsháttu þess var einnig
vísað frá.
Helzt af málum þeim, seni
samþykkt hafa verið, eru þessi:
Tillögur frá tilraunaráði bú-
fjárræktarinnar um tilhögun
þeirra rannsókna, er það telur
mesta þörf að gerðar séu hin
næstu ár.
Tillögur tilraunaráðs jarð-
ræktarinnar varðaðí tilrauna-
starfsemi á því sviði.
Kosning nefndar til þess að
ræða við ríkisstjórnina um verð-
lag á síldarmjöli og leitast við
að koma því í kring, að síldar-
mjöl fáist næstu mánuði fyrir
sama verð og í haust, 25 krónur
pokinn.
Áskorun til ríkisstjórnarinnar
um að fá nú þegar úr þvl skorið
og láta uppskátt hvað fást muni
af tíibúnum áburði næsta vor og
hlutast til um að áburðurinn
verði fiuttur á hafnir kringum
land, án aukakostnaðar.
Reglur um héraðssýningar á
hrossum, styrktar samkvæmt bú-
fjárræktarlögum.
Áskorun til ríkisstjórnarinnar
um sérstakan ríkisráðunaut í
mjólkurmálum, er leiðbeini
mjólkurbúum og veiti aðstoð við
istofnun og rtkstur mjólkur-
vinnslustöðva.
Tilmæli til Alþingis um að taka
upp fjárveitingu, % kostnaðar,
til framræslu og áveitugerðar í
Þingi.
Tilmæli um fjárframlög úr
ríkissjóði til að ljúka áveitu til
varnar sandágangi ng sinna
sandgræðslu í I.Ieðallandi,
Áskorun til rí'isstjórnarinnar
um kaup á tveí '. skurðgröfum.
(Fi imh, á 4. síðu.J
Þegnskylduvinna.
Nefnd sú, er 41. þing- og hér-
aðsmálafundur Vestur-ísafjarð-
arsýslu kaus til þess að koma
fram með tillögur í þegn-
skylduvinnumálinu, hefir orð-
ið sammála um eftirfarandi at-
riði:
1. Að skora á Alþingi að sam-
þykkj a heimildarlög fyrir
sýslu- og bæjarfélög til þess
að koma á þegnskylduvinnu
hjá sér.
2. Ríkið leggi fé til starfræksl-
unnar.
3. Sýslunefndir og bæjarstjórn-
ir sjái um framkvæmd verks-
ins samkvæmt reglugerð, sem
sett verður um það.
4. Unnið skal að ýmsum nyt-
semdarstörfum, svo sem
vegagerð, íþróttavallagerð,
sundlaugabyggingum, fram-
ræslu, skógrækt o. fl.
5. Allir piltar á aldrinum 16—
20 ára séu skyldir að inna af
hendi 2 mánaða vinnu á fyrr-
nefndu aldurstímabili, Vá
mánuð á ári eða 1 mánuð á
2 árum.
Samþ. i e. hlj.
Hernaffaraðgerðir fyrir
Vestfjörffum.
Vegna hernaðaraðgerða Breta
Vestfjörðum skorar fundurinn
á ríkisstjórnina að vinna af al-
efli að því:
a. Að fiskmiðin fyrir Vestfjörð-
um verði opnuð til fulls.
b. Að botnvörpuveiðar verði
ekki stundaðar á svæðinu frá
66°20' n. br. til 65°50' n, br,
30 sjómílur undan iandi,
c. Að vátryggingarfé fiskiskipa,
sem farast af völdum hern-
aðaraðgerða,sé greitt að fullu,
enda þótt skipin séu ekki sér-
staklega stríðstryggð, þar sem
útgerðarmenn hafa almennt
ekki efni á því að stríðs-
tryggja þau, og ennfremur
að fullar striðstryggingar-
bætur komi fyrir sjómenn,
sem farast af smáum sem
(Framh. á 4. síðu.)
í lok síðustu viku féll mikill snjór
austan lands. Hefir fannkoma þessi
valdið snjóflóðum í Mjóafirði og Seyð-
isfirði. í Mjóafirði brast snjóhengja
fram á laugardaginn. Varð maður, Óli
Ólafsson, bróðir Sv.eins í Firði, 64 ára
gamali, fyrir snjóskriðunni og fórst.
Mikið annað tjón varð að snjóflóðinu:
Fjárhús með um 50 kindum sópaðist
brott og spmujeiðis geymsluhús, skúrar
og margir bátar, Símajínur skemmdust
einnig. Óli heitinn var maður kvong-
aður og áttu þau hjónin þrjú börn. Á
Jaugardaginn féll snjófióð rétt utan við
Vestdalseyrí i Seyðisfirði. Tók snjó-
flóðið með sér fjárhús er i voru 65
kindur.
t r t
í greinargerð um atriði þau, er sér-
staklega varða Slysavarnarfélag ís-
lands, og starf þess, skýrði Guðbjartur
Ólafsson hafnsögumaður, forseti fé-
lagsins, svo frá aðalfundi þess, er hófst
fyrir helgina: Alls drukknuðu 58 menn
af íslenzkum skipum síðastliðið ár, 17
af orsökum, er stafa frá styrjöldlnni.
Hafa venju fremur margir menn
drukknað þetta ár. Hins vegar björg-
uðu íslenzkir sjómenn alls 1118 útlend-
um mönnum úr sjávarháska á ýmsum
slóðum, bœði hér við land og á sigl-
ingaleiðum annars staðar. Mun mörg-
um þykja mikið til um þá giftu, sem
íslenzkir sjófarendur hafa haft, að
forða svo miklum fjölda manna frá
háska á þeim hættulegu tímum, sem
nú eru öllum þeim, er um höfin fara.
Harffstjórn Þjóðverja í her-
teknu löndunum er mjög höfð
á orði. Einkum þykir framferði
þeirra í Póllandi laust við
mannúð og miskunsemi. Hins
vegar berast minni fréttir af
stjórn Rússa í þeim hluta Pól-
lands, er þeir ráða yfir. Af póli-
tískum ástæðum leggja Banda-
menn heldur ekki eins mikla
áherzlu á að lýsa kúguninni
þar. En þær fáu fréttir, sem
þaðan berast, virðast bera með
sér að kúgunin og grimmdin sé
þar sízt minni.
í ameríska þlaðinu „The
Christian iScience Monitor“ birt-
ist nýjega grein um þessi mái
eftir mann, serrj vap gjörkunn-
ugur í Póllandi fyrir styrjöld-
ina og hefir síffun haft góðp,r
fréttir þaðan, því að hann hefir
haft náið samband við pólska
flóttamenn í Rúmenlu. Hann
minnist alveg sérstaklega á eitt
atriði, brottflutning Pólverja
frá heimkynnum sínum til fjar-
lægra landshluta.
Um félagið sjálft og starf þess gat for-
seti meðal annars þessara atriða:
í Slysavamafélaginu era nú 13700 með-
limir, en deildirnar era 106. Fjölgun
meðlima 770 siðastliðið ár. 823 menn
nutu námskeiða félagsins. Björgunar-
stöðvar þess eru 38. Þann tíma, er
björgunskútan Sæbjörg sinnti björgun-
arstarfi, veitti hún 37 bátum og skipum,
er á voru 260 menn, aðstoð. Þá gat for-
seti þess, að félaginu hefðu hlotnazt
miklar gjafir frá ýmsum mönnum,
meðal annars 15 þúsund krónur frá
dönskum útgerðarmanni I Kaupmanna-
höfn. Ýmsar tillögur voru samþykktar,
meðal annars að ríkisstjómin léti nú
þegar eitt varðskipa slnna því að eyði-
leggja tundurdufl þau, sem hvarvetna
eru á reki við strendur og að skyttur
yrðu settar á skip þau, sem til strand-
ferða eru notuð, svo unnt verði að
eyðileggja eitthvað af duflum, er vart
verður við í slikum ferðum1.
r t r
í nýútkomnum hagskýrslum er greint
frá vörainnflutningi til landsins síð-
astliðið ár. Var hann nær 10 milljónum
króna meiri en árið 1939. Stærsti liður
innflutningsins er kol, olía og smum-
ingsolía,15.673 þúsund, 4 milljónum
hærri en árið áður. Álnavara var flutt
inn fyrir 6494 þúsund krónur, og er
hækkunin frá fyrra árl 3500 þúsund kr.
Kornvörur til manneldis hafa verið
fluttar inn fyrir 4289 þúsund krónur,
eða fyrir 800 þúsund krónur meira en
árið áður. Þessir þrír liðir era hinir
Það er kunnugt, segir hann,
að Þjóðverjar flytja Pólverja í
þúsundatali úr ýmsum héruðum
við þýzku landamærin til ann-
ara staða i Póllandi, þar sem
Þjóðverjar segja að framtíðar-
heimkynni Pólverja eigi að vera.
Þýzkir aðkomumenn fá búgarða
og aðrar eignir hinna brott-
fluttu Pólverja. Rússar fara
öðruvisi að. Þeir flytja Pólverja
einnig frá heimkynnum sínuip,
en ekki til annara pólskra hér-
aða, heldur til hinna allra fjar-
lægustu landshluta. Þúsundir
Pólverja hafa verið fluttaf til
landamæra Sovétríkjanna og
Kína í Síberíu. Þar er verið að
koma upp eins kpnar pólskum
nýlendum. Ferðjn þangað aust*
ur tekur oft mánuð eða Jengra
tíma og er vissulega ekki verið
að hirða um aðbúð fólksins á
leiðinni. Enn sem komið er hafa
Pólverjar þeir, sem hafa verið
fluttir til þessara staða, ekki
fengið nema illa gerða skála til
(Framh. á 4. siðu.)
stærstu og hafa allir farið hækkandi
frá árinu áður. Þótt verðmæti innflutts
varnings *hafi hækkað í heild sinni,
hefir minna fé verið varið til innflutn-
ings ýihissa vara en áður. Þar á meðal
eru trjávörur og korkvörur. Slíkar vör-
ur voru fluttar inn fyrir 5734 þúsund
krónur árið 1939, en aðeins 3 milljónir
1940. Þá hefir innflutningur óunninna
eða lítt unninna jarðefna, svo sem salts
og sements, gengið saman að verðmæti.
Árið 1939 voru slíkar vörur keyptar til
lands fyrir 3440 þúsund krónur en 3Ó50
þúsund árið 1940. Vagnar og flutnings-
tæki vora fyrra árið keypt fyrir 4108
þúsund, síðara árið fyrir aðeins 1818
þúsund. Rafmagnsáhöld fyrjr 223Q þús-
und fyrra árið, en 2172 þúspnd hjð síð-
ara. Aðrar véiar og áhöld fyrir 2907
þúsund fyrra árið, en 2538 þúsund hið
siðara. Munir úr ódýrum málmum voru
fyrra árið keyptir fyrir 3032 þúsund
krónur, en 2521 þúsund krónur árið
1940. Tilbúinn áðurður fyrir 1092 þús-
und krónur 1939, en 708 þúsund 1940.
Era þá taldir þeir þættir innflutnings-
ins, er mestu munar, hversu rýrari era
að verðmæti árið 1940 en 1939.
r r r
Samkvæmt útreikningi kauplags-
nefndar og hagstofunnar hefir dýrtíð-
arvísitalan hækkað um 2 af hundraði
í janúarmánuði og er nú 148, miðað við
það, sem var fyrir strið. Eykst dýrtíðin
í landinu æ smátt og smátt;, þótt sú
aukning sé tiltölulega litil á hverjum
mánuði.
Erlendar fréttír
Þýzkur her hefir ekki enn
ráðizt inn í Búlgaríu, en lausa-
fregnir berast um það, að þýzkt
herforingjaráð sé þegar komið
til höfuðborgarinnar til að und-
irbúa innrásina. Herforingjarn-
ir, sem eiga sæti i þessu ráði,
séu óeinkennisbúnir. Ennfrem-
ur segir-, að koiminn sé til Búlg-
aríu mikill fjöldi þýzkra ferða-
manna, sem eigi að iétta inn-
rásina. Vitað er, að fjöjmennur
og vel búinn þýzkur her, er nú
við riandamæri Búlgaríu. Búlg-
arska stjórnin er sögð hafa
gripið til aukinna þvingunar-
ráðstafana gegn þeim flokkum,
sem eru Þjóðverjum andvíg-
astir, Annars virðast fregnir
um þessi mál mjög óvissar og
ýkjukenndar,
Sarajoglu utanríkismálaráð-
herra hefir lýst yfir því, að
Tyrkir myndu grípa til vopna,
ef á land þeirra væri ráðizt. Þá
sagði hann, að Tyrkir myndu
ekki láta það afskiptalaust, sem
stórveldin kynni að aðhafast á
hagsmunasvæði Tyrkja. Telja
ýmsir að Sarajoglu hafi átt við
Búlgaríu. Yfirlýsingu þessari
hefir verið mjög vel tekið S
Bretlandi.
í Somalilandi heldur sókn
Breta áfram og eru þeir búnir
að taka allstórt landsvæði, m. a.
þýðingarmikla hafnarborg. Um
6000 hermenn ítala hafa verið
teknir til fanga, þar af eru um
5000 innfæddir menn.
Mussolini flutti ræðu síðast-
liðinn sunnudag. Hann sagði að
ítalir hefðu beðið nokkra ó-
sigra, enda hefði styrjöldin að-
allega mætt á þeim. Hann við-
urkenndi, að ítalir hefðu misst
i/s hluta af loftflota sínum. En
hann sagði, að þetta myndi
breytast með vorinu og þá skap-
ast ný hlutföll.
Þjóffverjar telja sig hafa haf-
ið hinn aukna kafbátahernað,
sem þeir hafa boðað undanfar-
ið. í gærkveldi var tjlkynnt i
Berlín, að seinustu tvo sólar-
hringana hefði verið sökkt
brezkum skipum, er námu sam-
tals 215 þús. smál., þar af hefðu
kafbátar sökkt 190 þús. smál.
Þá segja Þjóðverjar, að þeir
muni enn herða kafbátahern-
aðinn 1 marz og apríl. Bretar
segja, að framangreindar
fregnir Þjóðverja séu hreinustu
ýkjur.
Hitler flutti ræðu í gær í til-
efni af því, að 21 ár var liðið
síðan hann birti fyrst stefnu-
skrá nazistaflokksins. Ræðan
fjallaði aðallega um baráttu
nazistaflokksins.
Herskip Breta hafa nýlega
farið fjögra daga eftirlitsferð
um miðbik Miðjarðarhafs.
A víðavangi
ÞING- OG HÉRAÐSMÁLA-
FUNDUR VESTUR-
ÍSFIRÐINGA.
Á öðrum stað hér í blaðinu
birtast ályktanir frá þing- og
héraðsmálafundi Vestur-ísa-
fj arðarsýslu. Alls eru Vestur-
::sfirðingar búnir að halda 42
slíka fundi og er þessi siður því
orðinn gamall hjá þeim. Á
fundum þessum, sem eru haldn-
ir árlega, mæta fulltrúar fyrir
hvern hrepp og eru þeir sér-
staklega til þess kjörnir af
hreppsbúum. Fundirnir ræða
helztu lands- og héraðsmál,
sem efst eru á baugi á hverjum
tima. Fundirnir standa venju-
lega nokkra daga og fá málin
iví nægilega athugun. Slíkir
fundir eru áreiðanlega miklu
gagnlegri og heillavænlegri en
hinir fjölmennu þingmála-
fundir, þar sem iðulega kennir
meira æsinga en rökræðna um
mál. Norður-isfirðingar halda
einnig slíka þing- og héraðs-
málafundi, en annars staðar
munu þeir ekki haldnir. For-
ráðamenn annara héraða ættu
að taka það til athugunar,
hvort það væri ekki rétt að taka
upp þennan sið Vestfirðinga.
NÝJA ESJA.
Mjög má þjóðin vera þakk-
Ját þeim Pálma Lofssyni og
Skúla Guðmundssyni, sem
stýrðu því gæíuverki, að
byggja nýja Esju. Reiknings-
skil strandferðanna sýna
hverju rétt og drengileg hugs-
un má áorka. í fyrra stríðinu
var 300 þús. kr. rekstrarhalli á
strandferðaskipinu Sterling. Nú
er tekjuafgangur af strandferð-
unum. Þó eru fargjöld og farm-
gjöld með Esju miklu lægri en
þau voru í Noregi og Danmörku
áður. en þessi lönd voru her-
tekin. Útlendar vörur eru nú að
mestu landsettar í Reykjavík.
Strandferðaskipin verða að
færa lífsbjörgina handa megin-
þorra fólksins á hafnirnar allt
í kring um land. Auk þess flyt-
ur Esja um 12000 farþega með
ströndum fram árlega í hinum
mennilegustu vistarverum. Vor-
ið 1921 var svo hörmulega á-
statt með strandferðir hér við
land, að kolaherbergin í Sel-
fossi voru tjölduð innan, sem
vistarverur, og reynt að tjalda
yfir fólk á þiljum uppi.
TUNDURDUFLIN.
Mjög víða er tekið undir þá
tillögu Tímans, að ríkisstjórn-
in láti varðskip fara með
ströndum fram til að eyða
tundurduflum. Verður líklega
ekki um annað að ræða en að
taka Þór til þéss. Bærinn ætl-
aði að fá skipið til að veiða
fisk handa bæjarbúum og
lækka fiskverðið, en ekki varð
úr þvl, og er skipið nú í milli-
landaflutningum. Virðist ein-
sætt að meta meir í þessu efni
lifsbjörg sjómanna og sæfar-
enda með ströndum fram. Her-
stjórn Breta mun vafalaust
finna, að henni beri að standa
straum af þeim útgjöldum.
Þýzkar sprengjuflugvélar gerðu
allmargar árásir á þau, en
Bretar segja, að þær hafi eng-
an árangur borið.
Seinustu sólarhringana hafa
Þjóðverjar aukið loftárásirnar
á Bretland. Bretar hafa haldið
áfram loftárásum á innrásar-
bækistöðvar Þjóðverja og bæki-
stöðvar þeirra á Sikiley.
ítalska stjórnin mun nú vera
að semja um það við Vichy-
stjórnina, að ítalskir landnem-
ar í Tripolitaniu (þeim hluta
Libyu, sem ítalir ráða enn) fái
að flytja til Tunis, ef Bretar
halda áfram sólm sinni. Er hér
um 80 þús. manns að ræöa. Er
óvíst, hvort Frakkar leyfa þetta,
því að þeim hefir verið illa við
ítölsk áhrif í Tunis.
A. KROSSGÖTTJM
Manntjón af völdum snjóflóðs. — Frá Slysavarnafélaginu. — Innflutningur-
inn 1940. — Vísitalan hækkar.