Tíminn - 25.02.1941, Qupperneq 3

23. bla3f
Ttaim, þriðjndagmn 25. febr. 1941
91
B Æ K U R
Búnaðarrit 1040.
Síðara hefti.
Fyrst í þessu hefti er ítarleg
grein um Hjört Snorrason skóla-
stjóra og alþingismann. Er hún
eftir einn af nemendum Hjart-
ar á Hvanneyrarskólanum,
Sigurjón Kristjánsson frá
Krummshólum.
Aðrar greinar eru: Hrúta-
sýningar haustið 1939 eftir
Halldór Pálsson, Nýræktin og
mælingamennirnir eftir Guð-
mund Jónsson, Jarðabæturnar
og störf trúnaðarmanna eftir
Steingrím Steinþórsson, Garð-
jurtir og kvillar eftir Ingólf
Davíðsson og loks skýrslur um
veittan jarðabótastyrk á árinu
1939.
Sérstök ástæða þykir til þess
að vekja athygli á greinum
þeirra Guðmundar og Stein-
gríms. Greinar þessar eru báð-
ar skrifaðar í tilefni af árásum
Ásgeirs L. Jónssonar á bændur
fyrir lélega jarðrækt. Er nauð-
synlegt fyrir bændur að fylgj-
ast vel með því máli. Skal 1
þesu sambandi vakin athygli á
snjallri grein í seinasta hefti
Freys um þetta mál. Er hún eft-
ir ritstjórann, Árna G. Eylands.
í grein sinni hreyfir Guð-
mundur þeirri tillögu, að „hafa
gæðamat á jarðabótum og
styrkja 1. flokks jarðabætur
mun hærra en 2. flokks í því
skyni, að .fá jarðabótamenn til
til þess að vinna með meiri
vandvirkni en nú á sér víða
stað.“ Guðmundur tekur það
fram, að hann álíti að megnið
af jarðabótum myndi heyra
undir 1. flokk.
Steingrímur segir í grein
sinni um þessa tillögu, að hún
verðskuldi rækilega íhugun.
Steingrímur telur æskilegt, að
fljótlega yrði haldinn fundur
með öllum trúnaðarmönnum
Búnaðarfélagsins, þar sem þessi
og fleiri mál yrðu rædd.
Steingrímur leggur áherzlu á,
að styrkur til framræslu verði
aukinn, því að hún sé eitt und-
irstöðuatriði jarðabótanna. Til
að sýna, hversu mikil firra það
er hjá Ásgeir L. Jónssyni, að
jarðræktarlögin hafi ekki náð
tilgangi sínum og jafnvel orð-
ið til ills að vissu leyti, bendir
Steingrímur á þá staðreynd, að
töðumagnið hefir tvöfaldazt
síðan 1924, en þá komu þau
fyrst til framkvæmda.
Auglýsið í Tímaimm!
Eopar,
aluminium og fleiri málmar
keyptir í LANDSSMIÐJUNNI.
HEIMILIÐ
Bréfaskóli
Msmæðra.
Fyrir 14 árum skipaði Bún-
aðarfélag íslands þriggja
manna nefnd til þess að rann-
saka, hvað gert hefði verið til
húsmæðip,fræðslu hér á landi,
og hverhig henni skuli hagað í
framtíðinni.
Formaður þessarar nefndar
var hinn áhugasami ágæti bún-
aðarfrömuður, Sigurður Sig-
urðsson búnaðarmálastjóri.
Með honum störfuðu í nefnd-
inni frú Ragnhildur Péturs-
dóttir og frú Guðrún Briem.
Nefnd þessi skrifaði öllum
konum, sem starfað höfðu að
þessum málum, og leitaði upp-
lýsingá og umsagnar þeirra.
Var ég ein meðal þeirra, sem
skrifað var, og óskað eftir til-
lögum frá. Svör þessi voru
prentuð í fylgiriti Búnaðarrits-
ins, sem nefndin gaf út.
í svari mínu segir svo meðal
annars:
„Mörgum húsmæðrum mundi
geta komið það að góðu’ gagni
ef til væri bréfaskóli fyrir hús-
mæður, í matreiðslu, heilsu-
fræði og hjúkrun. En þar þyrfti
að gera nákvæma áætlun fyrir-
fram um það, hvaða efni yrðu
notuð til kennslunnar, svo
heimilin gætu haft þau til.
íslenzk menning hefir lengst
af lifað á sjálfsmenntun en
ekki skólanámi, og ætti þetta
að vera góður stuðningur til
viðhalds heimilunum, og gera
þau innihaldsríkari.“
Nú í vetur þegar ég hefi
heyrt auglýsingar S. í. S. um
bréfaskóla í bókfærslu og fleira,
hefir mér oft dottið þessi hug-
mynd mín í hug. Á þeim tíma,
sem ég kom fram með hana,
voru bréfaskólar lítt þekktir
hérlendis, en síðan hefir margt
breytzt, og nú hlýtur þessi hug-
mynd mín að fara að verða
tímabær og framkvæmanleg.
Væri ekki vel til fallið, að S. í.
S. vildi bæta því við bréfaskóla
sinn næsta vetur, að einn þátt-
ur hans væri helgaður hús-
mæðrunum.
Ég get ekki öðru trúað, en sú
nýbreytni yrði vinsæl meðal
húsmæðra. Þær mundu taka
fegins hendi móti bréfinu, sem
væri þeim til fróðleiks og upp-
örfunar í starfinu. Auk þess
ætti þessi kennsla að hafa þýð-
ingu fyrir góða afkomu og efna-
legt sjálfstæði heimilanna, eins
og góð matreiðslukennsla ávallt
hefir. J. S. L.
Vinnief ötullega fyrir
Tímann.
eins og víða hefir brunnið við
hingað til.
Þeir menn, sem mæla á þessa
lund, gleyma tveim veigamikl-
um atriðum. Fyrst heiti Breta,
að skipta sér ekki af málefn-
um þjóðarinnar sjálfrar og í
öðru lagi, að núverandi forráða-
menn Breta hafa fyrir fáum
missirum gefið íslendingum al-
veg ákveðið og ótvírætt for-
dæmi í þessu efni. Leiðtogar
Bretaveldis hafa nýlega hátíð-
lega sýnt í verki, að ef árekst-
ur verður með konungsvaldi i
Bretaveldi og hagsmunum
ensku þjóðarinnar og alríkis-
ins, þá verða hagsmunir hinn-
ar konungbornu persónu að
víkja fyrir þörfum þjóðarinnar.
Það er alkunna, að Bretar
hafa frá upphafi sögunnar haft
konungsstj órn og telja, að það
hafi gefizt þjóðinni og síðar al-
ríkinu ágæta vel. Er það mál
flestra sem til þekkja, að Bret-
ar séu konunghollasta þjóð í
heimi. Fyrir fáum árum kom
til valda í Englandi konugs-
efni, sem var betur undirbúinn
að stýra Bretaveldi heldur en
nokkur fyrirennari hans. í 25
ár hafði hann ferðazt um allt
hið víðlenda heimsveldi til að
kynna sér þjóðirnar og ástand
þeirra. Hann var borinn á hönd-
um, hvar sem hann fór. Til-
vonandi þegnar hans nefndu
hann „Prince Charming“ eða
hið yndislega konungsefni. Eng-
inn þeirra hafði áður í sögu
Bretaveldis hlotið þvílíka aödá-
un og vinsældir.
Flestum mönnum myndi
þykja sennilegt, að hin konung-
hollasta af þjóðum myndi láta
hinn vinsælasta af prinsum
verða ellidauðan í hásætinu.
En svo varð ekki. Nokkrum
mánuðum eftir að Játvarður
VIII. hafði tekið við völdum
eftir föður sinn, gerði hann
framkvæmd í einkalífi sínu,
sem er fullkomlega leyfileg fyr-
ir hvern borgara. Hann festi
sér þá konu, sem honum lék
hugur á. En þessi ráðstöfun
hentaði hvorki Englendingum
né samveldisþjóðunum. Það
varð almenn óánægja í land-
inu. Yfirbiskup landsins og yf-
irblað enskra blaða risu upp
gegn konunginum. Eftir stutta
stund hafði hann alla þjóðina
og allar stéttir hennar á móti
sér. Sama varð raunin á í sam-
veldislöndunum. Mótstaða þegn-
anna varð eins og hvirfilbylur,
sem bar hinn vinsælasta og
bezt undirbúna ríkiserfingja,
sem sagan hermir frá, úr há-
sætinu og konungdómnum í
einhverja minnstu eyju, sem
Bretar ráða yfir í fjarlægri
heimsálfu.
Þó að mér þyki fullsannað
sem íslendingi, að íslenzku
þjóðinni henti bezt að vera
þjóðveldi, þá vil ég ekki neita
því, að ef ég væri búsettur í
Englandi, myndi ég vera kon-
ungssinni að því er snerti þá
þjóð. Og ég myndi hafa verið
algerlega sammála þeim tignu
mönnum í Bretaveldi, sem létu
hinn ástsæla konung hverfa yf-
ir í einkalífið, úr því að hags-
munir lands og þjóðar kröfð-
ust þeirra breytinga.
Fe^urð lífsins
/ ritgerðinni um Einar Benediktsson segir á þessa leið: ■
„í eðli íslendinga er undarleg mótsögn. Engin þjóð er
jafn útleitin eins og þeir, og engin þjóð er jafn heim-
elsk að landi sínu.--Landið býr yfir ótrúlegu ^
seiðmagni, sem dregur til sín hugi þeirra, sem þar hafa
fæðzt, þó að þeir hafi tekið sér byggð við hin yztu höf.
í Einari Benediktssyni var útþráin og heimþráin á j8 f-
óvenjulega háu stigi. Hann þurfti að vera utan til að
njóta gæða hámenningarinnar, sem hann nefnir svo í ^
einu af kvseðum sínum. En þegar hann var ytra, leitaði ‘
hugurinn heim. Viðfangsefni hans í fjármálum snertu
ætíð land hans og skáldskaparíþróttina notaði hann
eingöngu til vegsauka móðurmálinu og þjóð sinni.“ Einar Benediktsson
Bókin kostar 5 kr. og fœst hjá umhoðsmönnum Sambands
ungra Framsóknarmanna.
I
Bryndís Gnðtadsdóttir
Ólafsvík.
F. 20. júlí 1939. D. 10. júní 1940.
I
Þitt líf var sem blómstur, sem lék
við sól og yl,
en ljúfar hm-fu vonir við dauðans
kaida spil.
Þitt bros var sem sólskin, sem birtu
gaf í sál,
nú brostin eru augun, og
fyrirheitin tál.
En sól skín á veginn, þótt syrti að
vorri sýn,
og sjálfur drottinn vakir við æðri
fótspor þin.
Hve gott er að vakna við alvalds
föður arm,
í alsælunnar heimi, sem þekkir
ekki harm.
Víg dauðans er þungbært og þrýstir
hjartans reit,
en þyngst af öllu verða þau tár,
sem enginn leit.
En ungbamsins sál krýnist
sálargöfgi hans,
sem sigurkransinn fléttar í heimi
kærleikans.
Hér ber oss að huggast og horfa
fram á braut,
því hendi drottins stýrir í gegnum
hverja þraut.
Og þegar vort lífsfley er leyst frá
jarðar strönd,
hans leiðsögn mun ei bregðast um
sólbjört friðarlönd.
Jónas Þorvaldsson.
Skammdegis-
hugleiðing
(Framh. af 2. síðu.)
safni, er auðveldi kennslu og
auki áhuga nemenda í þeirri
grein. Auk þess þyrfti að vera
þar íþróttavöllur,' og skauta-
svell og skíðabrekkur á vetrum.
Börnunum þyrfti að skipta í
flokka, og ætti hver flokkur
ekki að dvelja lengur en hálfan
mánuð í skólanum í einu, en
æskilegt mundi að hver nem-
andi dveldi alls um hálfan
annan mánuð í skólanum ár-
lega. Mörgum mun finnast sá
tími stuttur, en ætli forráða-

V.
Bretar hafa með því að láta
Játvarð VIII hætta konung-
dómi gefið öðrum og reynslu-
minni þjóðum fordæmi. Eng-
land hefir sýnt í verki, að jafn-
vel hinn vinsælasti konungur
heldur ekki völdum í landinu
vegna persónulegra eiginleika
sinna. Hann er starfsmaður
þjóðfélagsins. Ef hann getur
ekki innt af hendi störf sín fyr-
ir þjóðfélagið, eða öllu heldur,
ef þjóðfélagið telur sér ekki
henta að hafa hann í þjónustu
sinni, þá er hann látinn hætta
störfum, hvort sem honum lík-
ar það betur eða ver.
Nú er þannig ástatt með
Kristján X., að hann getur alls
ekki sinnt störfum sínum sem
æðsti yfirmaður hins íslenzka
ríkis. Hann nýtur hér engra
þeirra vinsælda, sem „Prince
Charming“ átti við að búa í
Englandi. Hins vegar á hann
enga andstæðinga. Hann hefir
reynt að vera skyldurækinn
starfsmaður fyrir íslenzka rík-
ið. Þegar honum hefir fatazt í
framkomu sinni, eins og þegar
hann kom í dönskum aðmíráls-
búningi á Alþingishátíðina, þá
var það eingöngu af því hann
var danskur maður og skildi
ekki tilfinningalíf íslendinga.
Það er ekkert sem bindur ís-
lendinga við Kristján X., og
ekkert sem hrindir frá honum,
nema sú staðreynd, að hann
er algerlga á valdi framandi
herþjóðar, og getur ekki gegnt
störfum sínum.
Valdamenn og borgarar Breta-
(Framh. á 4. síðu.)
mönnum barnanna finnist
samt ekki nógu hár reikningur-
inn, sem þau koma með heim,
þótt dvölin sé ekki lengri?
Til þess að hægt væri að
kenna á þennan hátt þarf dýr
og myndarleg skólasetur. Ekk-
ert væri skemmtilegra við-
fangsefni fyrir unglinga, sem
ynnu þegnskylduvinnu, en að
vinna að byggingu slíks skóla.
Þeim gæti liðið vel meðan á
verkinu stæði, og ef til vill not-
ið leiðbeininga um hugðarefni
sín, og hert líkama sinn við í-
þróttir. Skólasetrið yrði á þann
hátt kært hinni vaxandi kyn-
slóð, því að vitað er, að það
verður hverjum marini kærast,
sem hann hefir fært þyngstar
fórnir fyrir.
Ég álít þegnskylduvinnuna
nauðsynlegan þátt í uppeldis-
málum þjóðarinnar, til þess að
þroska unglinginn en gera
hann að einlægari og sannari
ríkisborgara. Það er lítill vafi,
að vinnuleysi og agaleysi ungl-
inga á langmesta þáttinn í
þeirri lausung, sem kvartað er
undan að ríki á sumum sviðum
þjóðfélagsins. Og ekki er hægt
að búast við að sú kynslóð, sem
næst kemur, verði betri.
Nú mun málum víða vera svo
farið, að foreldrar vilja fegnir
losna við börn sín að heiman
eftir fermingu. Þau eru ráðin í
vist, skiprúm, vegavinnu og svo
framvegis. Heima er ekki talið,
að þau hafi við neitt að vera.
Þeim er beinlínis ýtt út á ver-
aldarhafið. Þau hafa enga
möguleikfi til að setjast að í
strjálbýlinu, þótt þau kysu það
helzt. Þeirra eina úrræði verður
að halda að heiman. Útkoman
verður sú, »að fólkið flýr sveit-
ina í hópum. Ég er einn af
þeim fáu, sem ekki lái því það.
Það er svo margt, sem knýr það
brott. En það er svo oft, að ein-
staklingurinn veit hverju hann
sleppir, en ekki hvað hann
hreppir.
Ég hefi leitazt við að setja
hugsanir mínar á pappírinn, ef
takast mætti a.ð fá áhrifamenn
þjóðfélagsins til að hugsa þessi
mál. Hvort mér hefir tekizt að
gera mig fyllilega skilj anlegan,
er mér ekki ljóst. Mér er svo
miklu tamara að handleika
rekuna en pennann.
Jóhann Kristmundsson.
Gangið í
GEFJUNAR
íötum
Á síðustu árum hefir íslenzk-
um iðnaði fleygt fram, ekki
sízt hefir ullariðnaðurinn
aukizt og batnað og á ullar-
verksmiðjan Gefjun á Ak-
ureyri mikinn þátt f þessum
framförum.
Gef junardúkarnir eru nú!
löngu orðnir landskunnir \
fyrir gæði.
Ullarverksmiðjan vinnur úr!
íslenzkri ull, f jölmargar teg-:
undir af bandi og dúkum til
fata á karla og konur, börn ]
og unglinga.
Gefjun starfrækir sauma-
stofur f Reykjavík og á Ak-
uijeyri. Gefjunarföt eru
smekkleg, haldgóð og hlý.
Gefjunarvörur fást um land
allt hjá kaupfélögum og
kaupmönnum.
ef | uii
w
Flutningur til Islands
Reglulegar hálfsmánaðar ferðir frá vesturströnd Bretlands til
Reykjavikur. 3—4 skip í förum. Sérstaklega hagkvæm flutnings-
gjöld, ef um stærri vörusendingar er að ræða.
Tilkynningar um vörur sendist
CIJLLIFORD & CLARK Ltd.
Bradleys Chambers,
London Street, Fleetwood,
eða
GEIR H. ZOEGA
Símar 1964 og 4017,
er gefur frekari upplýsingar.
Afgreiðslu Tímans
Dvöl r“*r 2-3-4- »e ’■tM- *■á-
’■ — Útsölumenn, sem eiga þessi blöð
óseld, sendi þau afgr. Tímans
sem fyrst.
hundruðum úrvals
sagna, ljóðum, ferðasögum, lausavísum,
íitgerðum, kímnisögum og fleiru, kost-
ar aðeins 45 krónur alls. Sent gegn
póstkröfu um allt land. Áritun: Dvöl,
Reykjavík.
ÍTtbreiðið Tímann!
264
Robert C. Oliver:
Æfintýri blaðamannsins
261
— Lögregla! hrópaði Cabera. Lög-
regla!
— Verið bara rólegir, sagði einn Eng-
lendingurinr^, hraustlegur náungi, sem
hugsaði sér að ofurlítill slagur gæti
verið nógu hressandi skemmtun. — Við
skulum sjá um að lögreglan nái tali af
yður.
— Hvað er að gerast hér? spurði lög-
reglan, sem nú var komin alveg að
hópnum.
Englendingarnir fóru að svipast um
eftir Bob til þess að láta hann gefa
skýringu, en hann var þegar kominn á
harðahlaup, því nú varð að láta hendur
standa fram úr ermum. Allt í einu var
brugðið fyrir hann fæti og hann kast-
aðist á magann ofan í götuna. í sama
vitfangi köstuðu tveir menn sér yfir
hann.
— Það er nú ekki svona auðvelt að
svíkjast í burtu, hvæsti rödd í eyra
hans. Bob barðist um á hæl og hnakka,
en árangurslaust. Mennirnir leiddu
hann þangað, sem lögreglan og Eng-
lendingarnir voru með Cabera.
Sá, sem brugðið hafði fæti fyrir hann,
leit út eins og sakleysislegur ferða-
maður — en Bob minntist orða Graben-
horst og bjóst við hinu versta. Þó varð
hann rólegri, þegar hann sá að lög-
reglan hélt Cabera, sem var allfölur,
svart skegg, svört, hvöss augu og mikið
arnarnef.
Hann virtist verða all undrandi yfir
að sjá þarna ókunnan gest, en Cabera
flýtti sér að kynna Bob, sem „nýjan
lið í keðjunni“. Var það látið nægja,
og ekki fékk Bob að vita nafn manns-
ins. — Ég kem til þess að ræða við yð-
ur undir fjögur augu, sagði Cabera.
— Ég skal ganga út á meðan, flýtti
Bob sér að segja, og reis á fætur. Ca-
bera hló. — Það er vafalaust til annað
herbergi í húsinu þar sem þér getið ver-
ið á meðan — eða við.
Húsbóndinn stóð á fætur og benti
Bob þegjandi að koma með sér. Hann
vísaði honum inn í herbergi og dróg svo
þykk dyratjöld fyrir dyrnar.
Bob sá, að hér var ekkert hægt að
gera nema að bíða eftir tækifæri á
heimleiðinni. Hann beið þvi, og hlustaði
á óminn af samtali hinna frammi í
herberginu.
Viðræðurnar virtust ganga vel, því
eftir nokkrar mínútur kom húsbónd-
inn aftur og sagði við Bob: Mr. Cabera
hefir gefið mér í skyn, að við munum
eiga eftir að hafa samband okkar á
milli í framtíðinni — — —
Þótt Bob kæmi þetta á óvart, lét hann
ekki á því bera og kinkaði aðeins kolli.
— Ég vona, að yður megi takast að