Tíminn - 27.03.1941, Side 3

mh
\i\. fimmtndaglim 27. marz 1941
143
36. blað
Iagibjörg Helga-
dóttir frá Árbæ
— Nokkur minnlngarorð. —
Þú liorfð'ir með vorhuga móti
hækkandi sól, og sást í hyll-
ingum betri og bjartari daga.
Já, gott eiga þeir, sem geta eins
og þú, lyft með gleði hugsun-
um sínum langt frá hindur-
vitnum hversdagsleikans og
gleymt sínum eigln erfiðleikum
og sjá alltaf eitthvað gott I öllu.
Bjartsýni fylgdi þér frá vögg-
unni til grafarinnar, og þó fórst
þú ekki varhluta af beiskleika-
bikar lífsins. Nægjusamari
maneskju hefi ég aldrei þekkt,
hvað lífsþægindi snerti, og fórn-
fýsi þín og hjálpsemi mun
vandfundin, því að hjarta þitt
brann af eldi að gera þeim
greiða, sem í nauðum voru
staddir og helzt þurftu hjálpar
með, og hugsaðir þú þá aldrei
um andvökur né erfiða daga,
sem voru kröftum þínum mik-
ið um megn síðustu árin, vegna
vanheilsu, slits og útbrunninn-
ar orku. En alltaf hafðir þú
samt á reiðum höndum sára-
smyrsl samúðar og nærgætni.
Þú varst ágætum gáfum gædd,
eins og þú áttir kyn til aö
rekja. Og skilningur þinn var
frábær á andleg verðmæti, og
smekkvís varst þú á ljóð og
listir og unnir mjög íslenzkum
bragarháttum. Það mun ekki
ofmælt, að alltaf er skarð.fyrir
þjóðfélag vort að missa þína
líka, þvi slík sæti sem þitt, eru
of sjaldgæf að þau ekki verði
ætíð vandfyllt. Þú tókst ekki
vlrkan þát í opinberum störf-
um. En hver metur kyrlát verk
göfugrar konusálar? Eru þau
ekki of oft álitin unnin fyrir
gýg, en marka þó spor mann-
úðar og dyggðar, sem aldrei
fennir yfir? Það eru engar ýkj-
ur, að þú varst öllum til góðs,
sem á leið þinni urðu, og mál-
leysingjarnir áttu einnig ítök í
hjarta þínu. Öll framkoma þín
fól í sér þau boðorð, sem flest-
um verður um megn að taka
sér til fyrirmyndar. Kærleikur-
inn og fórnfýsin voru þín aðals-
merki, og eru það ekki einmitt
þeir eiginleikar, sem þjóðlíf vort
vanhagar svo átakanlega um?
Þú. barst ekki kala til nokkurs
manns. Það voru allir bræður
þínir og systur. Því gekkst þú
með hetjulund á hörmungar-
hólm annarra, án tillits til þíns
eigin hagnaðar. Nú er dreng-
lynda, milda hjartað þitt hætt
að slá, og sjúkdómsþjáningar
þínar á enda.
Minning þín lifir hrein og
heið. Þig hjúfrar vorið að barmi
sínum; hver vængjuð hugsun á
Jóhannes Guðmunds
son kennari IráTeígi
Kveðja
frá U. M. F. „Unnur djúpúðga"
flutt við jarðarför hans
10. des. 1940.
Bjart var yfir bláum
bi'únum lífsins fjalla.
Vorsins vökumaður
vakti hugmynd snjalla.
Æskufólki’ í félag
fljótt þú saman náðir.
Unnar forni andi,
efldi nýjar dáðir.
Uxu blóm á bala,
blakti vorsins merki.
Dátt með drengjum glöðum
djarfur gekkstu að verki.
Áttir þú með æsku
alltaf leiðir saman;
skópu félagsfundir
fjör og saklaust gaman.
Hátt þú jafnan horfðir
hærra dagsins striti.
Sókn til sólaráttar,
samt var byggð á viti.
Anda vors og æsku
inn í störfin seiddir.
Sem faðir fyrstu árin
félag okkar leiddir.
Undir þú við yndi
auðan reit að græða.
Lifsins vaxtarvilja
vildir styðja’ og glæða.
Brostu blómin smáu
bæjarveggnum undir;
fóstruð mjúkum mundum
mildar vorsins stundir.
Skelfur björkin bleika,
beygð í stormsins gjósti.
Blómin hneigja höfuð,
hægt að jarðarbrjósti.
Nú kistan þín er komin,
kveðjudagur hinzti.
Titrar í hljóðum harmi
hj artastrengur innsti.
Dalsins faðmur flytur
friðinn, barni slnu.
Svífur Unnar andi
yfir leiði þínu.
Hljóttu hjartans þakkir
hópsins vonarglaða.
Götu þína greiði
guð til fegri staða.
E. K.
vaxtarleið, viðkvæm lýtur að
kufli þínum. Engin gat um ör-
lög breytt, öldur rísa og fallaf
Nú hefir skeiðið þyngsta þreytt,
þú, sem gladdir alla. Marga
góða ósk ég á, en enga héld ég
slíka, að mannfélagið mætti fá,
marga þína líka. Þó að sorgin
þyngi brá, og þrautir linni varla,
gegnum vorsins blikin blá, bless-
ar drottinn alla. V. S.
niður að 10 þús. krónum — er
unnt að safna fé, þótt lifað sé
fyllsta menningarlífi. — Það
verður að hafa það hugfast, að
æðimikill hluti af heimilis-
gjöldunum er hér greiddur.
Jafnvel maður, er hefir fyrir
fjölmennu heimili að sjá, með
10—14 þús. króna tekjur, ber
þung bæjargjöld og ýmsar
kvaðir aðrar, er talinn mega
græða fé eða greiða skuldir sín-
ar.*)
En svo er eitt sjónarmið, sem
í augum margra hefir úrslita-
þýðingu, þegar um háa skatta
er að ræða. Oft er talað um það,
að ýms störf og sum embætti
séu launuð um of hjá oss ís-
lendingum, og miklu hærra en
tíðkast í sumum nágrannalönd-
unum, um svipuð störf og
stöður. — Nú getur Alþingi og
ríkisvaldið vitanlega ráðið bót
á þessu, og það hefir reynt að
ráða bót á misfellum launamál-
anna, með þvi að skipa nefnd-
ir, er komið hafa með rökstudd-
ar tillögur í þessum málum. En
jafnan hefir, er á átti að herða,
ýmiskonar — og máske ósvífin
— sérhagsmunastreita eyðilagt
árangur af umbótaviðleitni í
þessa átt. — Hálf-opinberar
stofnanir, svo sem Eimskipafé-
lagið, stærsta bæjarfélagið,
bankarnir o. fl., hafa víst ekki
talið sér skylt að hlíta ákvörð-
unum Alþingis í þessu efni. —
Og öil einkafyrirtæki eru vitan-
lega alls sjálfráð um sínar
launagreiðslur. — Þegar svona
er í pottinn búið, getur ríkið
alls ekki skoríð sig úr, og
*) Þetta er mlðað við undan-
farin ár, en ekki eftir að styrj-
aldardýrtíðin hófst.
skammtað sínum starfsmönn-
um lægri laun. Hvort sem litið
er á málið frá réttlætisins sjón-
armiði, eða sjálfsagðri forsjá
um að afla sér sem beztra
starfsmanna, þá má ríkið ekki
fyrir nokkurn mun verða þar
eftirbátur félaga eða einstakl-
inga. Því er eina sjálfsagða úr-
lausnin að hafa háa skatta sem
hemil á há og stundum óhóf-
leg laun.
Agnúar núgildandi skattalaga.
Úrbótatillögur.
Þótt ég fallist ekki á hávær
og heimskuleg hróp út af
skattalögunum, þá eru mér
fyrir löngu ljósir áberandi agn-
úar núgildandi laga og reglu-
gei'ðar.
Allar þær breytingar, sem ég
hér minnist á, miða til lækkun-
ar á sköttunum.
Það eru í fyrsta lagi misjafn-
ar tekjur, sem skattalögin verka
mjög óþyrmilega á. Maður með
9—10 þús. kr. skattskyldar
tekjur árið 1940, hefir barizt í
bökkum og jafnvel safnað
skuldum undanfarln ár, og
lækkar svo máske í tekjum
strax á næsta ári, — einmitt
þegar honum ber að greiða
skattinn og útsvarið, verður
fyrir áberandi ranglæti, sam-
anborið við þá, sem jafnari
tekjur hafa — og lægri. Skatta-
lögin sjálf ætlast sýnilega ekki
til þesskonar misfellna, og fyrir
löngu hefði mátt bæta úr þessu
með reglugerðarákvæði. — Það
er líka heimilað einstaklingum
og atvinnufyrirtækjum, að
jafna tap sitt milli ára um
þriggja ára skeið (sbr. 16. gr.
skattareglugerðarinnar), en
grunur minn er sá, að of fáir
hafi veitt þessu athygli og not-
að sér nefnda heimild. Nú ætti
að bæta inn í reglugerðina —
og skattalögin ef með þarf —
ákvæði um að öllum skattgreið-
endum væri heimilt að jafna
tekju- og eignaframtal sitt um
þriggja ára skeið. Þá ætti og á-
vallt að leyfa frádrátt fyrir
sjúkrakostnaði aðstandenda
skattþegans. — Það er ekkert
vit í því, að láta mann, sem af
góðum hug hefir greitt sjúk-
dómskostnað ættingja síns eða
annarra, og þannig verndað
oftast efnalaust fólk og stund-
um máske bæjar- eða sveitar-
félag frá útgjöldum, borga
tekjuskatt af gjafafénu.
Nefna má og skólakostnað.
Nú mega foreldrar og aðrir
vandamenn skólafólks ekki
draga frá kostnað af skóla-
göngu þeirra nema til 16 ára
aldurs. Þarf að rýmka til um
þessi ákvæði og leyfa þarna í-
vilnun að vissu marki. Senni-
lega væri réttast að láta per-
sónufi'ádráttinn haldast meðan
skattþegn stendur straum af
skólaveru barna sinna eða að-
standenda.
Talað hefir og verið um að
leyfa frádrátt á vissri upphæð
hjá skuldugum skattþegnum,
til niðurfærslu skulda hans. —
En vissa yrði að vera fyrir, að
upphæðinni yrði varið til
skulda-afborgana. Mundi þetta
verka hvetjandi á skattþegna
til að greiða skuldir sínar.
Hækkun persónufrádráttar-
ins vegna verðlagsbólgunnar
nú er svo sjálfsögð, að um það
atriði þarf ekki að ræða. Væri
eflaust réttast að láta það
ákvæði vera háð verðlagsvísi-
tölu, svo ekki þyrfti að breyta
lögunum eða reglugerðinni,
þótt verðlagið breytist.
Ýms fleiri atriði skattalag-
anna þarfnast vitanlega athug-
unar og endurskoðunar, en
þessa, sem ég hefi nefnt, man
ég eftir nú í svipinn.
Stríðsgróðaskattur —
Hátekjuskattur.
Plestir þeir, sem stungið hafa
niður penna um skattamál
undanfarið, hafa gert ráð fyrir,
að sett yrðu sérstök lög um
stríðsgróðaskatt. Ekki hefir þó
verið borið við að skilgreina
hvað væri „stríðsgróðaskattur'
og þess þurfti þó sannarlega
með. Sannleikurinn er líka sá,
að stríðsgróði er alltaf að verki
í einhverri mynd á þessum tím-
um, þar sem um verulega aukn-
ar tekjur er að ræða. Fiskimenn
og farmenn hafa hlotið hærri
tekjur en áður af völdum ófrið-
arins. Landbændur vonandi að
einhverju leyti. Svo og ekki sízt
fiskiskipaeigendur, bæði félög
og einstaklingar, og loks lausa-
braskarar þeir, sem keypt hafa
ísaðan fisk til útflutnings og
leigt skiþ í þvi skyni, og sumir
átt þau sjálfir.
Til þess að einstaklingarnir,
fiskimenn og aðrir, verði ekki
of hart úti, verður að hækka
persónufrádráttinn til muna.
Ennfremur verður að leyfa
tekjujöfnun um tveggja til
þriggja ára skeið, eins og drep-
ið er á hér að framan. Fiski-
skipaeigendum þeim, sem út-
gerð stunda, ber að veita heim-
ild til varasjóðs og ríflega fyrir
endurnýjun skipa sinna. Þá eru
eftir lausamennirnir, sem ekki
eiga framleiðslutæki og gera má
ráð fyrir að reki ekki útgerð
undir venjulegum skilyrðum.
Þeir geta því ekki orðið aðnjót-
andi varasjóðs-tillags né ann-
arra ívilnana.
Um þann stórgróða, sem safn-
azt hefir á hendur einstaklinga
og félaga, að þessu athuguðu,
má að mínu áliti nota núgild-
andi skattstiga það, sem hann
nær. — Skatturinn er nú 8460
kr. af 28 þúsund króna skatt-
skyldum tekjum, þ. e. þegar all-
ur reksturskostnaður, útsvör,
skattar o. s. frv. hefir verið
di'egið frá.
Mætti hafa þennan skatt-
stiga stighækkandi, verulega, er
kæmi upp fyrir 28 þús. kr. tekj-
ur. Er auðgert að finna hversu
hár sá stigi skyldi vera, til þess
að ná ríflegum hluta af hinum
óeðlilega og oft fyrirhafnar-
litla ófriðargróða, í ríkissjóð.
Það myndi aðeins til aukinnar
fyrirhafnar skattanefnda, að
setja sérstök lög um „stríðs-
gróðaskatt“. Auk þess myndi
það harla óvinsælt og tæplega
(Framh. á 4. síöu.)
Innilegar þakkir
færi ég hér með öllum sóknar-
börnum mínum L Grindavík og
Höfnum fyrir auðsýnda vináttu
og góðar gjafir, er þau færðu
mér á sextugsafmæli mínu, eins
og yfir höfuð fyrir allt samlíf
og samstarf á liðnum prests-
þjónustuárum mínum. Bið ég
guð að blessa þessa söfnuði
mína og vera þeim ávallt hinn
sterki kraftur til sigurs í hinni
oft ströngu baráttu við hafið.
. Ennfremur þakka ég öllum
öðrum vinum mínum, sem
sendu mér og heimili mínu
hlýjar samúðarhugsanir á öld-
um ljósvakans.
Þær minntu mig svo fagur-
lega á hann, sem kom úr ljósinu
með hina dýrðlegu bræðralags-
hugsjón og minnti okkur á það,
sem allri hinni litlu íslenzku
þjóð er nú svo alveg sérstak-
lega áríðandi að muna og geta
hvilt i, en það er: að vor guð er
borg á bjargi traust, hið bezta
sverð og verja.
Guð blessi íslenzka kirkju og
kristni.
Grindavík, 12. marz 1941.
Brynjólfur Magnússon.
Enn um bifreiðaslysin
(Framh. af 2. síöu.)
lega að nota brautina, þá eiga
ökutæki að víkja. — Þessu er
ekki til að dreifa hér. Fótgang-
andi fólk hefir engu meiri rétt
á sér á gangbrautum en annars
staðar á akbrautunum. Til-
gangurinn með þessari gang-
brautagerð er því með öllu ó-
skiljanlegur.
Þá þyrfti einnig að taka til
athugunar umferð á vegum í
sveitum landsins. Það virðist
ekkert hugsað fyrir því, að
gangandi fólk og ríðandi, menn
með fjárrekstra og aðrir, sem
ekki aka í bílum, hafi neinn
möguleika til að komast ferða
sinna, — bílarnir eru allsráðandi
á vegunum. Þó að bílar séu
nytsöm farartæki og sjálfsagt sé
að gefa alla umferð sem greið-
asta fyrir þá, má ekki gleyma
þvi, að meirihluti manna hér í
bæ verður aö sætta sig við að
fara ferða sinna fótgangandi.
Þetta fólk unir því illa, að með
það sé fariö eins og réttlausar
skepnur.
Sakadómari segir, að alla
heimild skorti til þess að refsa
fyrir, ef bíleigandi lánar öðr-
um bíl og slys hlýzt af, eins og
átti sér stað í dæminu, sem ég
nefndi í fyrri grein minni. En
hvernig væri að taka bæði þetta
atriði og ýms önnur til athug-
unar nú þegar, og reyna að
ganga svo frá umferðalöggjöf-
inni, að fyrir manndráp og stór-
slys komi hæfilegar refsingar,
eftir því, sem málefni standa
til? X.
TRAKTOR
óskast til kaups ásamt jarð-
yrkjuverkfærum. Tilboff sendist
Kristjáni Símonarsyni, Brunn-
stíg 1, Hafnarfirði.
Lögtak.
Eftlr kröfu Sjúkrasamlags Reykjavíkur
og að andangengnmu úrsknrði, nppkveðnnm
í dag, og mcð tilvísim til 88. gr. laga um al-
þýðutryggingar nr. 74, 31. des. 1937, sbr. 86.
gr. og 42 gr. sömu laga, sbr. lög nr. 29., 16.
des. 1885, verður án frekari fyrirvara lög-
taka látið fram fara fyrir öllum ógreiddum
iðgjöldum Sjúkrasamlagsins, þeim er féllu í
gjalddaga 1. nóv., 1. des. 1940, 1. jan., 1. fcbr.,
1. marz, 1940, að átta dögum liðimm frá birt-
ingu þessarar auglýsingar, verði þau eigi
greidd innan þess tíma.
Lögmaðurinn í Reykjavik 25. marz 1941
ISjörii Þórðarson.
Að gefiin tilefni
skai tekiff fram, aff Mjólkurverfflagsnefnd hefir á-
kveðiff útsöluverff á smjöri kr. 6.90 pr. kg., og er öllum
óheimilt aff selja smjör hærra verffi. —
F. h. Mjólkurverfflagsnefndar,
Páll Zóphóníasson.
ENSKT MUNNTÓBAK
Smásöluverð má eigi vera hærra en hér segir:
WILL’S BOGIE TWIST í 1 lbs. blikkdósum (hvítum).
Kr. 20.40 dósin.
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má verðið vera 3%
hærra vegna flutningskostnaðar.
Tóbakseinkasala ríkisins.
Muníð hina ágætu
Sjafnar blautsápu
í 1/2 kg. pökkum.
Sápuverksmiðj an Sjöfn.
Heildsölubirgðir hjá:
SAMBANDl ÍSL. SAMVIMCFÉLAOA.
TÍMINN er víðlcsnasta auglýsingablaðið!
312
Robert C. Oliver:
Æfintýri blaðamannsins
309
aftur til flugs með John Taylor innan-
borðs.
Flugmaðurinn renndi flugvélinni í
boga yfir bænum og Taylor litaðist um.
Þarna var höfnin — þarna húsið, sem
hann hafði setið sem fangi, sannfærð-
ur um að hver dagurinn v°eri sinn sið-
asti ‘— þarna var franska lögreglu-
stöðin, þar sem Emir, Mustapha og
margir fleiri voru í haldi.
Það fyrsta, sem Taylor gerði, þegar
hann kom til Marseille, var að hitta
lögreglustjórann þar.
Rannsókn málsins var nú í fullum
gangi og á hverjum hálftíma komu ný
stórtíðindi og nýjar upplýsingar.
Frá ótal stöðum komu tilkynningar
um nýjar handtökur meðlima „Keðj-
unnar“. Sumir þeirra, sem handteknir
voru, höfðu til þessa verið álitnir heið-
arlegir og mikilsmetnir borgarar.
James Mody hafði verið tekinn í
London í þeirri andránni, er hann var
að laumast út í skip, sem var á förum
til Ameríku. Þótti lögreglunni hann
góður fengur.
En hvar var Enoch Grabenhorst?
Hann var algjörlega uppnuminn. Lög-
reglan komst að þvi, að hann hafði
komið sem snöggvast í skrauthýsi sitt
— sennilega til þess að ná í peninga
og dýrgripi — en síðan hafði ekkert til
að svari við þessari spurningu en ekki
fundið hana. En eitt vil ég segja þér.
Allt, sem ég á, er þín eign eftir minn
dag. Það er heiðarlega fengið fé — ekki
blóðpeningar. Grabenhorst hefir fyrir
löngu fengið fé sitt með vöxtum og
vaxtavöxtum. Faðir þinn, Lucy, var
veiklyndur, en hann var ekki vondur.
Þetta bið ég þig að muna. Ég hefi nú
fyrirgefið öllum, sem illa hafa breytt
gegn mér — einnig vesalings móður
þinni, sem sveik mig, en hún hlaut
sína hegningu. Hugsaðu ekki illa um
hana.
Þó er það ein manneskja, sem ég
hata og mun hata út yfir gröf og dauða.
Það er Enoch Grabenhorst.
Biblían segir, að við eigum að elska
óvini vora. En hún segir einnig, að við
eigum að hata það illa. Grabenhorst
er ekki maður. Hann er sjálfur myrkra-
höfðinginn. Og ég hata hann.
Hvað gerir þú nú, Lucy? Ég hefi ekki
haft kjark til að segja þetta við þig. Ég
vildi ekki koma upp um mig fyrr en ég
þyrfti ekki að horfast í augu við þig.
Vilt þú varðveita þetta leyndarmál?
Ertu nógu sterk til þess Eða vilt þú þvo
þennan smánarblett af mér í gröfinni?
Ég bið þig aðeins um eitt. Fyrirgefðu
mér — hugsaðu vingjarnlega til mín.
Á einn hátt getur þú bætt fyrir það,