Morgunblaðið - 13.07.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 1978
— Herða ákvæði
Framhald af bls. 1
manna þótt tilgangur laganna
væri sá að vernda bandarískan
fiskiðnað og hieypa í hann nýju
lífi.
Sovézk og kóresk fiskvinnslufyr-
irtæki hafa þegar sent bandaríska
verzlunarráðuneytinu umsókn um
að fá að vinna úr um 80.000 lestum
fisks sem bandarískir fiskimenn
hafa veitt undan norðvesturströnd
Bandaríkjanna á Kyrrahafi.
— SAS-afsláttur
Framhald af bls. 1
hljóta samþykki viðkomandi ríkis-
stjórna en áætlað er að allt að
100.000 farþegar muni notfæra sér
þau.
Brezki viðskiptaráðherrann Ed-
mund Dell ákvað í dag að aftur-
kalla heimild flugfélagsins British
Caledonian til að fljúga til borga
á Norðurlöndum frá Gatwick-flug-
velli við London þar sem ríkis-
stjórnir Norðurlandanna hafa ekki
veitt leyfi sitt fyrir því flugi.
— Frakki
Framhald af bls. 1
að í hópi 604 sovézkra borgara sem
búsettir væru í París væru 60
njósnarar, sem talið væri að hefðu
hlotið þjálfun sína í sérstökum
njósnaskóla sovézku hernaðar-
leyniþjónustunnar.
— 300 látnir...
Framhald af bls. 1
V-Þjóðverjar, HoHgndingar og
Frakkar sendu þegar 1 gær flug-
vélar með stóran hóp lækna og
hjúkrunarliðs til aö aðstoða Spán-
verja við að hlynna þeim sem
komust lífs af og til að flytja þá
sem ferðafærir voru á sérstök
sjúkrahús ætluð brunasjúklingum
í heimalöndum þeirra.
Mjög erfitt er að bera kennsl á
lík þeirra sem fórust og jafnvel
einnig suma þeirra sem komust
lífs af, svo illa voru þeir útleiknir.
Þeir, sem þarna fórust voru flestir
skemmtiferðamenn frá Þýzka-
landi, Frakklandi og Hollandi en
einnig Bretar og Spánverjar. Er
talið að einhverja þeirra verði að
jarðsetja án þess að kennsl verði
borin á þá. Margir þeirra sem
fórust voru börn en einnig hafa
mörg börn verið skilin eftir
foreldralaus í þessum harmleik.
Lítil þýzk stúlka gaf sig fram við
hjálparsveitirnar í gær þegar
eldhafið geisaði. Hún hafði farið
að kaupa ís handa sér og foreldr-
um sínum og hafði það bjargað lífi
hennar en foreldrarnir fórust.
— Umboð mitt...
Framhald af bls. 36
Benedikt Urondal sagoi í gær að
hann gerði sér vonir um jákvæð
svör frá báðum flokkunum. Hann
var spurður að því hvernig hann
myndi haga viðræðunum í því
tilfelli og sagði hann að venjan
hefði verið að ræða fyrst einu
sinni við hvorn flokk sérstaklega
og síðan yrðu sameiginlegar við-
ræður. „Ég get vel hugsað mér að
hafa þann háttinn á,“ sagði
Benedikt. Um þann möguleika að
Alþýðubandalagið hafnaði viðræð-
um vegna aðildar Sjálfstæðis-
flokksins sagði Benedikt: „Það er
sjálfsagt heila málið að þeir geri
þetta atriði upp við sig.
Ég vil ekkert segja neitt um það
fyrr en ég þá stend andspænis því.
En það umboð sem ég hef frá
flokksstjórninni má segja að
takmarkist við það sem ég er nú
að gera.“
Benedikt var spurður um þá
möguleika aðra sem Alþýðuflokk-
urinn hefði til myndunar meiri-
hlutastjórnar; þ.e. viðreisnar-
stjórn og stjórn Alþýðuflokks,
Alþýðubandalags og Framsóknar-
flokks. Benedikt kvaðst aðeins
geta ítrekað þann eindregna vilja
Alþýðuflokksins að mynduð yrði
samstjórn Alþýðuflokks, Alþýðu-
bandalags og Sjálfstæðisflokks.
Varðandi samstjórn Alþýðuflokks
og Sjálfstæðisflokks kvaðst hann
telja hana „óraunhæfan mögu-
leika" þar sem sú stjórn hefði
ákaflega litla möguleika til að
koma á þeirri samstöðu og því
samkomulagi sem nauðsynlegt
væri til kjarasáttmála.
Þá var Benedikt spurður um
viðhorf hans til minnihlutastjórn-
ar Alþýðuflokks og Alþýðubanda-
lags og kvaðst hann telja það
beinlínis nauðsynlegt að mynduð
verði meirihlutastjórn og mætti
líta á samþykkt Alþýðuflokksins
um nýsköpunarstjórn meðal ann-
ars sem svar við hugmyndum um
minnihlutastjórn. „Það var ekki
tekið vel í þá hugmynd en við
höfum hins vegar ekki útilokað
hana. Og reyndar má segja að við
höfum ekki útilokað neinn mögu-
leika," sagði Benedikt.
„Okkar afstaða hefur komið
skýrt fram,“ sagði Lúðvík Jóseps-
son í samtali við Mbl. í gærkvöldi.
„Við munum hins vegar fjalla um
bréf Benedikts í fyrramálið og ég
get ekki sagt neitt til um það nú
hvernig því verður svarað."
Þegar Mbl. spurði Lúðvík álits á
þeirri ákvörðun forseta Islands að
fela Benedikt Gröndal að hafa
forystu um viðræður stjórnmála-
flokka sagði hann: „Ég hef ekkert
við hana að athuga. Ég tel alveg
víst að forsetinn hafi valið Bene-
dikt vegna þess að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi mælt með því.
Annars hefði stærsti flokkurinn
orðið fyrir valinu fyrst, síðan sá
næststærsti og síðan sá þriðji. Ég
tel víst að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi ekki viljaö hafa forystuna og
því bent á Alþýðuflokkinn."
Mbl. spurði Geir Hallgrímsson í
tilefni af framangreindum um-
mælum Lúðvíks Jósepssonar hvort
það væri rétt að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði bent á Alþýðu-
flokkinn til að hafa forystu um
stjórnarmyndunarviðræður. „Ég
hef engar athugasemdir að gera
varðandi þá ákvörðun forseta
íslands að fela Benedikt Gröndal
formanni Alþýðuflokksins tilraun-
ir til stjórnarmyndunar við þessar
aðstæður.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ekki bent á neinn sérstakan aðila
til að hefja tilraunir til stjórnar-
myndunar að þessu sinni." Og
spurningu um það hvort Sjálf-
stæðisflokkurinn hefði hafnað
forystu á slíkum viðræðum svaraði
Geir: „Það komst ekki á dagskrá
að svara slíkri spurningu.
Að öðru leyti eru viðræður
mínar eins og viðræður forystu-
manna annarra flokka við forseta
íslands trúnaðarmál eins og vera
ber. Meðan forystumenn annarra
flokka vilja virða þennan trúnað
um eigin viðræður er ástæðulaust
fyrir þá að draga ákveðnar
ályktanir varðandi viðræður mín-
ar við forseta Islands."
„Við Framsóknarmenn bíðum
bara og sjáum til hvort óskað
verður eftir þátttöku okkar í
stjórnarmyndunarviðræðum,“
sagði Steingrímur Hermannsson
ritari Framsóknarflokksins í sam-
tali við Mbl. í gær. Þegar Mbl.
leitaði álits hans á þeirri ákvörðun
forsetans að fela Benedikt forystu
um viðræður flokkanna sagði
Steingrímur: „Persónulega hélt ég
nú að hann myndi fyrst tala við
Geir Hallgrímsson sem þá myndi
ef til vill benda á Benedikt. Án
þess að ég viti neitt til þess að það
hafi gerzt þá vil ég ekki gagnrýna
þessa ákvörðun forsetans á neinn
hátt.“
„Við vitum,“ sagði Steingrímur,
„að Alþýðuflokkurinn leggur
áherzlu á nýsköpunarstjórn og
okkur skilzt að Alþýðubandalagið
sé ekki samþykkt slíkri ríkis-
stjórn. Þá stendur Alþýðuflokkur-
inn frammi fyrir því hvort hann
vill tala við Sjálfstæðisflokkinn
um viðreisnarstjórn eða fara í
viðræður við Alþýðubandalagið og
okkur.
Við tökum bara lífinu með ró á
meðan," sagði Steingrímur Her-
mannsson.
Þingflokkur Alþ^ðuflokksins
kom saman kl. 17 í gær og næsti
fundur er ákveðinn klukkan 18 í
dag. Bréf Benedikts fékkst ekki í
gærkvöldi og kvaðst hann hafa
óskað eftir því að nákvæmt efni
þess yrði ekki látið uppi fyrr en
klukkan 18 í dag.
— Boða stöðvun
Framhald af bls. 36
spurður hvort algjör eining hefði
verið á fundinum og hann svaraði:
„Það er ekkert til að vera ósam-
mála um, því að það er einfaldlega
ekki hægt að reka húsin eins og
ástandið er nú,“ svaraði hann.
Frystihúsamenn á Suðurnesjum
boðuðu svipaðar aðgerðir í fyrra
en minna varð þá úr stöðvun
húsanna en yfirlýsingar gáfu til
kynna.
— Hlunnindastríð
Framhald af bls. 36
leggja ekki að nýju fyrr en á
þriðjudagsmorgnum.
Nú hefur hins vegar dregið
til tíðinda á nýjan leik. Lax-
veiðibændur hafa netabændur
enn sterklega grunaða um
ólöglegar netaveiðar á laxi.
Þetta hefur leitt til þess að
Landhelgisgæzlan hefur haft
afskipti af málinu og m.a. hefur
flugvél Landhelgisgæzlunnar
iðulega flogið yfir botn Húna-
flóa, einnig þyrlan og einn
daginn var varðskip komið inn
í botn flóans, þar sem varð-
skipsmenn fóru í gúmbátum
milli netalagnanna til að kanna
veiðina.
Margir netabænda telja
Landhelgisgæzluna hafa tekið
þarna afstöðu með öðrum
deiluaðilanum, jafnframt því
sem þeir saka Landhelgisgæzl-
una um að hafa skaðað stórlega
hiunnindi sín varðandi æður og
sel, sem hafi styggzt við þessi
læti, t.d. hafi æðarfuglinn
flogið af hreiðrum.
Fulltrúi sýslumanns í Húna-
vatnssýslu var einnig á
Hvammstanga í gær til að
rannsaka kæru veiðivarðar á
tvo menn fyrir að hafa í
hótunum við sig og hafa síðan
hleypt úr dekkjum bifreiðar
hans, er hann vildi kanna hvort
allt væri með felidu um neta-
lagnirnar. Tveir rannsóknar-
lögreglumenn frá Rannsóknar-
lögreglu ríkisins voru kvaddir
norður vegna máls þessa eftir
því sem Morgunblaðið hefur
fregnað.
— Fékk fjárstyrk
Framhald af bls. 36
krónur. Samkvæmt meðalgengi
á hverjum tíma, þegar fjár-
munirnir hafa borizt er þessi
fjárhæð í íslenzkum krónum
7.752.400 krónur. Þar fyrir utan
hefur norska A-pressan greitt
pappírsskuld Alþýðublaðsins við
norskt pappírsfyrirtæki að upp-
hæð 150 þúsund norskar krónur,
sem er jafngildi 7,2 milljóna
króna. Samtals er því styrkur-
inn frá Norðurlöndum rétt
tæplega 15 milljónir króna.
Éins og fram kom í Morgun-
blaðinu í gær átti Morgunblaðið
viðtöl við talsmenn norrænu
jafnaðarmannaflokkanna um
styrkveitingar flokka þeirra til
íslenzkra jafnaðarmanna. Þar
var birt talan rétt tæplega 20
milljónir króna, sem staðfest
hafði verið. Sá reikningur
byggðist á því, að reiknað var
með gengi gjaldmiölanna í dag,
en þær greiðslur, sem Alþýðu-
flokkurinn hefur fengið inn á
norræna styrktarsjóðinn í
Landsbankanum, voru yfir-
færðar á þeim tíma, sem
greiðslurnar komu. Síðan hafa
orðið gengisbreytingar.
í viðtölum Morgunblaðsins
við t.d. Sven Dahlin, sem er
framkvæmdastjóri sambands
norrænna jafnaðarmanna-
flokka, sendu Svíar þrisvar 40
þúsund krónur. Alþýðuflokkur-
inn segir hins vegar að Sviarnir
hafi tvisvar sinnum sent 40
þúsund sænskar krónur og einu
sinni 50 '4 þúsund. Ejner
Hovgaard Christiansen, fram-
kvæmdastjóri danska jafnaðar-
mannaflokksins, segir hins
vegar að Danirnir hafi tvisvar
til þrisvar sent 20 þúsund
krónur danskar, en Álþýðu-
flokkurinn hefur aðeins mót-
tekið eina 20 þúsund króna
sendingu. Er þá óljóst, hvað
orðið hefur um eina til tvær 20
þúsund króna sendingar. Þá
hefur Alþýðuflokkurinn aldrei
fengið eyri frá finnskum jafn-
aðarmönnum.
Samkvæmt upplýsingum
Snorra Jónssonar, varaforseta
Alþýðusambands Islands, hefur
Alþýðusambandið fengið fjár-
styrk frá samtökum opinberra
starfsmanna í Finnlandi. Þessi
fjárstyrkur var greiddur á árinu
1977 og hafa þeir fjármunir
legið á gjaldeyrisreikningi í
Landsbanka íslands. Kvaðst
Snorri ekki muna, hve há
fjárhæðin var. Þá kvaðst Snorri
jafnframt hafa hugboð um að
einhverjar peningagreiðslur
væru á leiðinni til Alþýðusam-
bandsins frá hinum Norður-
löndunum, en formlega kvaðst
hann ekki hafa fengið neina
tilkynningu um það.
Morgunblaðið spurði Snorra,
hvort það væri möguleiki að
Alþýðusambandið hefði fengið
þessa peninga vegna mis-
skilnings, þar sem Alþýðusam-
böndin og jafnaðarmanna-
flokkarnir væru svo miklu
nátengdari á hinum Norður-
löndunum en hérlendis. Það
kvaðst Snorri ekki telja, pening-
arnir frá Finnum hefðu verið
sendir á nafn, fyrir þá hefði
verið kvittað og fyrir þá þakkað.
Jafnframt hefði verið tilkynnt
um það áður að þessir peningar
myndu koma. Snorri kvað það
hafa verið ákvörðun stjórnar
sambandsins í Finnlandi að
afhenda þessa peninga til
AlþýðUsambandsins. Þessi fjár-
styrkur hafi verið á dagskrá þar
um leið og fjárstyrkur til
Alþýðuflokksins og þeir síðan
fylgzt að. Þó taldi Snorri
Jónsson útilokað að Alþýðusam-
bandið hefði tekið við fjárstyrk,
sem ætlaður var Alþýðuflokkn-
um. „Ég fullyrði," sagði Snorri,
„að það eru engir peningar í
geymslu hjá Alþýðusamband-
inu, sem ætlaðir voru Alþýðu-
flokknum." Peningarnir, sem
sendir voru Alþýðusambandinu,
voru heldur ekki frá flokknum
heldur frá verkalýðssamband-
inu í Finnlandi. Snorri Jónsson
kvað þetta vera eina fjár-
stuðninginn, sem ASI hefði
fengið erlendis frá og lægi hann
óhreyfður á banka.
— Þorskveiði-
bann
Framhald af bls. 2
samþykkis ráðuneytisins ef þeir
vilja breyta þeim.
Á þeim tíma, sem fiskiskip mega
ekki stunda þorskveiðar, má hlut-
deild þorsks í heildarafla hverrar
veiðiferðar ekki nema meira en
15%. Þorskafli undir þeim mörk-
um skoðast sem iöglegur aukaafli,
en fari þorskafli fram úr 15%> af
heildarafla verður það, sem um-
fram er, gert upptækt samkvæmt
lögum um upptöku ólöglegs sjáv-
arafla.
Þá segir í reglugerðinni að komi
fiskiskip að landi á tímabili því,
sem þorskveiðar eru bannaðar og
hlutfall þorsks í aflanum reynist
hærra en 15%> skal litið svo á, að
um ólöglegan afla sé að ræða og
hann gerður upptækur, nema í ljós
komi að veiðar hafi ekki verið
stundaðar á þeim tíma, sem
þorskveiðar eru óheimilar. Sama
gildi komi fiskiskip að landi eftir
lok tímabilsins hafi afli að ein-
hverju leyti fengist á tímabilinu.
— Islenzk síld
Framhald af bls. 36
tunnur með „seígum pækli“. Hina
gölluðu síld segðu kaupendur vera
frá fjölmörgum söltunarstöðvum á
íslandi.
Gunnar sagði að í tilefni af
þessum kvörtunum hefði Síldarút-
vegsnefnd óskað eftir því við
Framleiðslueftirlit sjávarafurða
að forstjóri þess, Jóhann
Guðmundsson, og Ásgrímur Krist-
jánsson yfirsíldarmatsmaður hjá
Framleiðslueftirlitinu færu til
Finnlands til að kanna þetta mál
nánar og Framleiðslueftirlitið
hefði orðið við þessari ósk Síldar-
útvegsnefndar. Jafnframt hefði
Síldarútvegsnefnd sent erlendan
fagmann, sem reynslu hefur af því
að lagfæra síld með „seigum
pækli", með fulltrúum Fram-
leiðslueftirlitsins.
„Oll söltuö síld sem flutt er út
frá Islandi er skoðuð og samþykkt
sem samningshæf vara af Fram-
leiðslueftirliti sjávarafurða, áður
en lestun fer fram, auk þess sem
kaupendur hafa samkvæmt
samningum við Síldarútvegsnefnd
rétt til þess að hafa eigin
skoðunarmenn viðstadda skoðun
Framleiðslueftirlitsins. í öllum
samingum Síldarútvegsnefndar er
skýrt tekið fram, að endanleg
yfirtaka skuli fara fram á Islandi
fyrir afskipun og að íslendingar
beri enga ábyrgð á gæðum síldar-
innar eftir að hún er komin í
hendur kaupenda.
Áður en Finnlandssíldin var
flutt út lágu fyrir vottorð frá
Framleiðslueftirlitinu og yfirtöku-
manni kaupenda, þar sem staðfest
var að öll síldin væri samningshæf
vara,“ sagði Gunnar.
Hann sagði, að þrátt fyrir þá
staðreynd að allt hefði verið í lagi
með síldina er hún fór frá Islandi
hefði Síldarútvegsnefnd talið
ástæðu til þess að kanna nánar
hvað komið hefði fyrir í Finnlandi,
„Því að okkur er ekki sama um
hvernig farið er með síld frá okkur
eftir aö hún kemur á markaðinn.
Mál þetta er ennþá furðulegra
vegna þess að bæði fyrirtækin
hafa verzlað með saltaða síld í
marga áratugi."
Hinn 20. júní s.l. hringdu
fulltrúar Framleiðslueftirlitsins
og SÚN frá Finnlandi og skýrðu þá
m.a. frá því að síldin hjá þessum
tveimur fyrirtækjum væri geymd
við alltof hátt hitastig eða 10—14
gr. C.
— Kuldalesrar
Framhald af bls. 1
frá Carter forseta til Brezhnevs
forseta Sovétríkjanna vegna rétt-
arhaldanna yfir andófsmönnunum
tveimur sem nú fara fram þar í
landi.
Að loknum fundi sínum í dag
lýstu báðir ráðherrarnir yfir því
að það væri eindreginn ásetningur
þeirra að ná samkomulagi um
þessi mál. Er fréttamenn spurðu
Gromyko um réttarhöldin í landi
hans svaraði hann því til að hann
vildi ekki ræða þau mál og var
greinilega pirraður. „Hafið þið
skilið það?“ bætti hann við.
— Grimmilegur
Framhald af bls. 1
leyniþjónustunnar CIA. í réttar-
höldunum í gær var Shcharansky
sakaður um að hafa komið til
Toths upplýsingum um geimrann-
sóknir Sovétríkjanna, félagsmál
og dularsálfræði.
Er réttarsalurinn í máli
Shcharansky var á ný opnaður var
móður hans ekki heimilað að fara
þangað inn en bróður hans á hinn
bóginn hleypt inn. Móðir
Shcharanskys, Ida Milgrom,
sjötug að aldri, sagði erlendum
fréttamönnum, sem ekki fengu
heldur að fara í réttarsalinn, að
hún hefði ekki fengið að heyra son
sinn eða sjá frá því hann var
handtekinn fyrir 16 mánuðum.
Gamla konan var skjálfandi og
grátandi þegar hún talaði við
fréttamennina og bætti því við að
hún hafi að vissu leyti hlakkað til
réttarhaldanna vegna þess hún
hefði haldið að hún fengi þá að
sjá son sinn en nú væri henni
meinað það. „Þetta er grimmdar-
legt lögbrot, sadismi," sagði hún.
— Ráðinn nýr
Framhald af bls. 3.
innar, vissi stofnunin ekkert um
þessa ráðningu nýs aðstoðar-
manns forstjóra fyrr en bréf barst
frá ráðuneytinu þess efnis, og
ekkert hafði verið fjallað um
nauðsyn á slíkri ráðningu fyrir-
fram innan stofnunarinnar.
Már Elísson, formaður stjó.nar
Hafrannsóknastofnunar, sagði í
samtali við Mbl. í gær, að bréf
ráðuneytisins varðandi þessa
ráðningu hefði verið rætt á
stjórnarfundi Hafrannsókna-
stofnunarinnar í gær og þar
ákveðið að svara bréfi ráðuneytis-
ins, en um efni svarbréfsins vildi
hann ekki tjá sig þar eð það hefði
enn ekki borizt ráðuneytinu eða
ráðherra.