Tíminn - 27.01.1981, Blaðsíða 9

Þri&judagur 27. janúar 1981
13
Maður
tveggja
heima
Dagana 17. janúar — 15.
lcbi uar »*r i vcstursal Kjarvals-
slafta syniiig a myndlistarverk-
um cftir sænska listamanninn
Carl Krcdrik llill. cn hann lcst
arift 11111.
Carl Kredrik llill naut ckki
inikillar upphefftar sem lista-
maftur i lifanda lifi. en nýtur nú
lalsverftrar Irægftar i gröfinni.
scm cr svu sem ekkért nýtt.
þcgar listamcnn eiga i lilut.
Samtiftin metur þá ekki alltaf
sem skyldi, þvi þeir ganga ekki
sainsliga henni. heldur kannski
leti framnc
Tvó timabil í lifi mál-
ara
En þott eigi sé betta eins-
dæmi, þá hefur Carl Fredrik
Hill nokkra sérstöðu. Hann átti
viö geöveiki að striða mikinn
hluta ævi sinnar og er list hans
gjarnan skipt i tvo hluta, hinn
„sjtíka” og hinn „heilbrigða”
hluta lifsverksins.
Ethel Wiklund sendiherra
Sviþjöðar á tslandi orðar kjarna
málsins einkar ljóslega i for-
mála i sýningarskrá er hún seg-
ir:
„Með þessari sýningu á verk-
um eftir Carl Fredrick Hill, sem
gerð eru á þvi skeiði er hann var
sjúkur, vi 11 Svenska institutet,
Kjarvalsstaðir og sænska
sendiráðið á íslandi kynna einn
af mestu snillingum sænskrar
myndlistar fyrir tslendingum.
Carl Fredrik Hill, sem fæddur
var árið 1849, og lést árið 1911,
var sálsjúkur mestan hluta
ævinnar. t þeirri list, sem hann
skóp á þessu skeiði gætti engra
utanaðkomandi áhrifa frá rikj-
andi listastefnum. Hann var
knúinn innra afli til að tjá til-
finningar sínar og hugsanir og
riku imyndunarafli. Með þeirri
fullkomnu tækni sem hann bjó
yfir skapaði hann fögur verk, og
sem f stil sinum fara nærri nú-
tima myndlist. Þessi still hans
Teikning eftir Carl Kredrik IIill
hefur siðan haft mikil áhrif á
seinni tima listamenn.
Listasafnið i Malmö hefur
góðfúslega boðið Kjarvalsstöð-
um þessa sýningu á verkum
Carl Frederik Hill. Þessi sama
sýning hefur áður verið haldin i
Paris og Helsingfors. Það er von
min að þessi kynning á þessum
hluta sænskrar menningar veki
áhuga hér á landi, þar sem al-
mennur áhugi um listir rikir, og
verðivel sótt.”AÖ skoöa sýningu
Carl Fredrik Hill með þessu
hugarfari er einkar lærdóms-
rikt „ þvi fáir munu þeir lista-
menn, er ekki ánetjast list-
pólitik með einum, eöa öðrum
hætti, og miða þá listaverkið
kannski meira við framavonina,
en aðrar þarfir sálarinnar.
Lífshlaup C.F. Hill
t fjörlegri og itarlegri ritgerð,
lýsir Göran Christenson lifsferli
og amstri daganna hjá Carl
Fredrik Hill. Við gripum þar
niður á stöku stað, orðrétt:
„Sænski listamaðurinn Carl
Hill, sem var uppi um aldamót-
in skipar sess meðal fremstu
landslagsmálara Svia. A
Frakklandsárunum gerði hann
sér snemma glögga grein fyrir
þvi sem var að gerast i málara-
listinni, og hann varð fyrir
áhrifum bæöi frá impress-
ionisma og expressionisma.
Hin sorglegu örlög hans ollu þvi
þó, að list hans hafði ekki nein
meiriháttar áhrif á listþróunina
i Sviþjóð, en ætla mætti að hann
hefði getað stuðlað að meiri
skilningi á málaralist samtiðar-
innar....”
„Faðir hans, Carl Johan Hill,
var prófessor i stærðfræði og
sérvitur með afbrigðum. Hann
var einkar hagsýnn og honum
áskotnaðist töluverður auður
um ævidagana. Hann var þó
ekki nizkur og átti það oft til að
veita stúdentum lán, þegar þeir
leituðu til hans i nauðum sinum.
Einkennandi fyrir skapgerð
hans var, að hann var haldinn
mikilli tortryggni i garð allra i
umhverfi sinu og hann hafði
alltaf á tilfinningunni að hann
væri beittur óréttvisi. Málaferli,
deilur og skuldakröfur voru
daglegir liðir i lifi hans.
Prófessorinn samdi allmarg-
ar kennslubækur. Bækur þessar
voru þó svo torlesnar, og þar að
auki aö nokkru leyti skrifaðar
samkvæmt hans eigin kerfi, að
það voru mjög fáir, sem höfðu
eitthvert gagn af þeim.
Móðir hans, Charlotte, var
ekki sérlega sterkbyggð og
sjálfsbjargarviöleitni hennar
var ekki nægilega rik, til þess að
hún gæti staöið gegn manni sin-
um. Hún var andlega kúguð og
viljalitil og hún gat þvi aldrei
miðlaö á milli feðganna, þegar
ósamlyndi þeirra og deilur fóru
að ágerast..
Að loknu stúdentsprófi vildi
Carl Fredrik, að áeggjan teikni-
kennara sins, halda til Stokk-
hólms og náms við Listaaka-
demiuna og verða listamaður.
Það er auövelt að gera sér i
hugarlund það reiðikast sem
greip föður hans. þegar hann
sagði honum af fyrirætlunum
sinum. Faðir hans var á engan
hátt fjandsamlegur listum og
menningarlifi. Hann tók mikinn
þátt i menningarlifinu, las mik-
ið af bókum og fór oft i leikhús.
Honum fannst þó gersamlega
óhugsandi að sonur hans mennt-
aði sig til svo ónytjugs starfa
sem listamannsins. Hann var á
þeirri skoðun að Carl Fredrik
ætti aö afla sér háskólamennt-
unar eins og hann, og leita sér
frama á háskólabrautinni. Eftir
miklar og rammar deilur varö
það úr að hann hóf nám við
Listaakademiuna i Stokk-
hólmi.”
Þaðan lá leiðin til Parisar.
„Alla tiö frá þvi að Hill byrj-
aði við Listaakademiuna i
Stokkhólmi og ekki hvað sizt
eftir að hann kom til Parisar,
var það takmark hans að verða
frægur og rikur. t Frakklandi
var næstum bara ein leið til að
ná þessu takmarki og það var að
fá verk eftir sig tekið til sýning-
ar á Parisarsýningunni. Hill
vann af kappi veturinn 1874—75
við verk sem hann sendi dóm-
nefndinni og 1875 fékk hann
mynd eftir sigtekna til sýningar
á Pari'sarsýningunni. Myndin
var máluö i anda luminarism-
ans, þ.e.a.s. stemmningarmynd
þar sem dökkirskuggar og mót-
ljóshrif skiptast á. Oft var notað
asfaltmálaður dúkur. Um langa
hrið var Camille Corot fremsti
fulltrúi þessarar stefnu. Hill leit
á Corot sem fyrirmynd sina og
hann keypti meira aö segja
nokkur verk eftir Corot. Hill
fékk nokkra góða dóma i sænsk-
um blöðum vegna myndarinn-
ar, sem var sýnd á Parisarsýn-
ingunni. Allt þetta styrkti hann i
trúnni á framtiðina. Nú hélt
hann að viðurkenningin væri á
næsta leyti, og að myndir hans
ættu eftir að hanga á Parisar-
sýningunni á hverju ári héðan-
eftir. Vonbrigði hans urðu þess
vegna gifurleg, þegar hann varö
fyrirmótlætinu. Hill fékk aldrei
aftur mynd eftir sig sýnda á
Parisarsýningunni. Hann var æ
siðan i hópi þeirra, sem ekki
fengu myndir sinar viðurkennd-
ar af dómnefndinni.”
Á Frakklandsárunum átti Hill
við vaxandi geðveiki að striöa
og frá 1878 til dauðadags varð
hann að dveljast á stofnunum
fyrir geösjúka og seinustu árin
var hann i umsjá systra sinna.
Svningin á Kjarvals-
stöftum
Sýningin á Kjarvalsstöðum á
verkum Carl Fredrik Hill er að
þvi leyti til frábrugðin venjuleg-
um myndlistarsýningum, aö
þar eru engin hávaðasöm verk,
þú gengur ekki i salinn i kynja-
skóg litrikra verka. Myndirnar
eru hengdar eins og tanngarður
þvert yfir veggina, allar i sömu
hæð, víðast hvar, hvergi er
reynt aö auka fjölbreytni með
skipulagi, eða arkitektúr, eins
og til dæmis er gert i órimuðum
ljdöum, þegar linur eru valdar.
Ekki bætir heldur úr skák aö
pappírinn i myndunum er með
nær sama, eða svipuðum lit og
veggir Kjarvalsstaða og dauf
teikning sést ekki svo langt.
En þegar komið er nær þess-
um myndum, verður annað uppi
á teningnum. Þar blasir við
Framhald á bls. 19.
KR
BAGGATÍNAN
Hleður á vagn eða bfl allt að
750 böggum á klukkustund.
Er létt og auðveld I meðförum
og vinnur sitt verk af öryggi
við hvers konar aðstæður.
Truflar ekki eða tefur bind-
ingu á nokkurn hátt.
K.R. BAGGATÍNAN er hönn-
uð fyrir islenskar aðstæður og
framleidd hjá
KAUPFÉLAG RANGÆINGA
HVOLSVELLI
Þeir bændur, sem vilja tryggja sér bagga-
tinu fyrir næsta slátt þurfa að panta sem
allra fyrst, þar sem framleiðslumöguleik-
ar eru takmarkaðir.
^kí^aupféiag
angseinga
;
i
Auglýsing
Frá og með 2. febrúar nk. verður daglegur
afgreiðslutimi á skrifstofu Landsvirkjun-
ar að Háaleiti&braut 68, Reykjavik, þessi:
Alla virka da$\ frá kl. 08:20 til kl. 12:00 og
frá kl. 12:30 'ul kl. 16:15.
Landsvirkjun i
i-----------------------------------------I
| Mælingamaður 4

v.L.
>Æ
óskast til starfa sem fyrst hjá Gatnamála-
stjóranum i Reykjavik, Skúlatúni 2.
Umsóknir sendist þangað fyrir 5. febrúar
nk. með upplýsingum um fyrri störf.
Launakjör samkv. kjarasamningi Starfs-
mannafélags Reykjavikurborgar.
Gatnamálastjórinn i Reykjavik.
n
1
if
$
4
íV”

(Y.'t'

Útboð
Hitaveita Suðurnesja óskareftir tilboöum i framleiöslu og
afhendingu á einangruöum stálpipum og greinistykkjum.
Otboðsgögn verða afhent á skrifstofu Hitaveitu Suður-
nesja Brekkustig 36, Ytri-Njarðvik og verkfræðistofunni
Fjarhitun h.f. Álftamýri 9, Reykjavik gegn 200 kr. skila-
tryggingu. Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Hitaveitu
Suðurnesja þriðjudaginn 17. febr. 1981 kl. 14.
Aug/ýsið i Timanum