Morgunblaðið - 08.06.2007, Blaðsíða 20

Ferðamátinn Gestirnir streyma að sýningu Steingríms á þann hátt sem ferðast er í Feneyjum.
ÞAÐ voru fleiri farfuglar en lóan sem lentu
í veislu Steingríms Eyfjörðs í Feneyjum í
fyrrakvöld þegar sýning hans Lóan er kom-
in var opnuð. Fjölmenni víða að úr heim-
inum heiðraði listamanninn með komu sinni
á opnunina og afar vel var látið af sýning-
unni. Veislan hófst um áttaleytið og spiluðu
bæði Ghostigital og Ólöf Arnalds gestum til
skemmtunar.
Talsvert af sýningarstjórum, gagnrýn-
endum og safnstjórum létu sjá sig, auk
fjölda listamanna bæði erlendra og ís-
lenskra. Meðal gestanna mátti sjá Matthew
Barney bregða fyrir, en hann opnaði sýn-
ingu á þriðjudagskvöldið í Guggenheim-
safninu, auk Kristjáns Jóhannssonar sem
sýndi sig ásamt konu sinni Sigurjónu Sverr-
isdóttur. Sigtryggur „Bogomil“ var einnig í
góðri sveiflu innan um þá íslensku lista-
menn sem þarna tóku rúntinn líkt og á
laugardagseftirmiðdegi í Reykjavík.
Víst er að íslenskir gestir á Feneyjatvíær-
ingnum hafa aldrei verið fleiri og ljóst að
áhuginn á þessum viðburði eykst í hlutfalli
við umfang sýningarhaldsins og kynninguna
í kringum það.
Farfuglar
flykkjast til
Feneyja
Gleði Ólöf Arnalds skemmtir gestum á opnuninni. Lóa
Steingríms sést fyrir miðri mynd.
Listamaðurinn Steingrímur
Eyfjörð, fulltrúi Íslendinga.
20 FÖSTUDAGUR 8. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
SÍÐUSTU tónleikar í þrennu
Listahátíðar helgaðir ungum ein-
leikurum fóru fram á fimmtudags-
kvöld. Hitann og þungann bar að
þessu sinni Tinna Þorsteinsdóttir,
er sérhæft hefur sig í píanótónlist
okkar samtíma. Fylgir því veruleg
ábyrgð, því gæði frumflutnings
ráða oft miklu um afdrif nýs tón-
verks og spanna allt frá upphafn-
ingu umfram efni til kviksetningar
í varanlegri gleymsku. Ósjaldan án
þess að aðrir en höfundurinn geri
sér fulla grein fyrir kostum og göll-
um. En að svo miklu leyti sem séð
varð stóð Tinna sig með stakri
prýði, ekki sízt ef marka má hversu
mörg ólík tjábrigði henni tókst að
laða fram úr verkunum fimm eftir
jafnmarga höfunda.
Þar með er ekki sagt að afurðir
kvöldsins hafi beinlínis hrifið mig
upp úr skónum, þó öll ættu þau sér
sín augnablik – og kynnu sér
magamál í tæka tíð sem sízt ber að
vanþakka. Tokkötukennd Sonatinna
[9’; 2005] Jónasar Tómassonar bar
hressan blæ af stundum djasslit-
aðri Balkanrytmík. Synonymus For
Piano – meitlað í stein [7’; 2006]
eftir Hilmar Þórðarson, tileinkað
Stephen heitnum Mosko, sat ekki
eftir sem skyldi; kannski sumpart
vegna þess að myndhliðin datt út
og ekki í fyrsta sinn að tæknin
stríðir þeim geðljúfa höfundi. Sí-
hreyfi og þráfrum voru meðal ein-
kenna Brainstorm in a tea cup [7’;
2007] eftir Gunnar A. Kristinsson
er endaði sjálfhæðið með víðfeðm-
um fítonsslætti á útjöðrum bassa
og diskants.
Áki Ásgeirsson fór andstæða leið
í SOOSOOS f. píanó & 4 hátalara
[9’; 2007]; einmanalega sparneytnu
verki með áhrifamiklu veikróma
niðurlagi í anda „less is more“.
Loks var lengsta verk kvöldsins
[12’], Partita Karólínu Eiríksdóttur
frá 2005 í 5 þáttum. Hver þeirra
var sagður e.k. hugleiðing um
ákveðið efni. Nákvæmlega hvað var
aftur á móti ekki gefið upp og
hlustendum því frjálst að láta hug-
ann reika við streymandi afstrakt
vitundarflæði verksins er að mínu
viti náði póetísku hámarki í mið-
þættinum, þó svo að kraftur og
virtúósar perlurunur léðu stykkinu
glansandi niðurlag við hæfi í loka-
þætti.
Minna er meira
TÓNLIST
Ýmir
Ný píanóverk eftir Jónas Tómasson, Hilm-
ar Þórðarson, Gunnar Andreas Krist-
insson, Áka Ásgeirsson og Karólínu Ei-
ríksdóttur. Tinna Þorsteinsdóttir píanó.
Fimmtudaginn 24. maí kl. 20.
Listahátíðartónleikar
 Ríkarður Ö. Pálsson
Morgunblaðið/ÞÖK
Góð „En að svo miklu leyti sem séð
varð stóð Tinna sig með stakri
prýði, ekki sízt ef marka má hversu
mörg ólík tjábrigði henni tókst að
laða fram úr verkunum fimm eftir
jafnmarga höfunda.“
MELÓDÍA, stærsta sönglagasafn
Íslendinga frá fyrri öldum (um
1660), er um margt jafn merkt og
það er stórt. Því þó að mörg laganna
hafi á síðari árum verið rakin til er-
lendra höfunda frá 16.-17. öld, hafa
þau oft færzt það mikið til í hér-
lendri munnlegri geymd, fram að
skráningu hins enn ókunna skrásetj-
ara, að þau teljast íslenzkari en ella.
Þetta og margt fleira kom fram á
vel sóttum tónleikum Carmina á
þriðjudag af fróðlegum kynningum
Árna Heimis Ingólfssonar, er
kryddaðar voru samhengisauðgandi
umhugsunarkveikjum á við „i-pod
[hlaðvarp] síns tíma“ um vasavænt
handritið með uppáhaldssöngperlur
safnarans. Í meðferð annarra en
hins vandvirka vísindamanns hefðu
þær hæglega getað umsnúizt í
ábyrgðarlaus vindhögg. En hér hittu
þær í mark, og flaug ugglaust fyrir
fleirum en mér að Árni hefur þróazt
upp í þvílíkan útvaldan almennings-
miðlara á jafn „erfiðu“ fornmenning-
arefni að fjölmiðlar og hátíðahald-
arar ættu með réttu að bítast um
liðveizlu hans við álíka tilefni.
Efnisskráin taldi 20 lög eða tæp
10% af lagasafni Melódíu, þ. á m.
fimm eftir ókunna höfunda, og var
ekki sízt athygliverð fyrir fjölda klið-
sætra og jafnvel hressilegra verald-
legra laga er gáfu ólíkt aðra hug-
mynd um söngmennt Íslendinga á
dimmasta rétttrúnaðarskeiði lúth-
erskunnar en nú er oftast uppi. Flest
ýmist sungin af einsöngvurum a cap-
pella eða við sembalundirleik kór-
stjórans, en fáein í upprunalegum
erlendum kórútsetningum – að
ógleymdri bráðfallegri aldaspann-
andi útsetningu Hildigunnar Rún-
arsdóttur á sálmalaginu Hygg að og
herm hið sanna, eina dæminu utan
Melódíu-safnsins. Hinir sjö meðlimir
hópsins skiptust á einsöngslögum í
afburðagóðri túlkun, og vakti m.a.
athygli ofursamstilltur únis-
tvísöngur Mörtu G. Halldórsdóttur
og Kirstínar E. Blöndal á tveim ís-
lenzkuðum latneskum hymnum.
Tilefni tónleikanna mun hafa verið
aðsteðjandi geisladiskur kamm-
erkórsins. E.t.v. var tímasetning
þeirra tilviljun, en hefði annars vel
átt við á þessum þjóðhátíðardegi
Dana, þar eð Melódía varðveittist í
handritasafni hins tónelska Íslands-
vinar Rasmusar Rask.
Hlaðvarpssmellir 17. aldar
TÓNLIST
Þjóðmenningarhúsið
Sönglög úr Melódíu. Kammerkórinn
Carmina u. stj. Árna Heimis Ingólfssonar.
Þriðjudaginn 5. júní kl. 20.
Einsöngs- og kórtónleikar
 Ríkarður Ö. Pálsson
VÍÐA í óbyggðum heimsins – í Kína,
Ísrael, Bólivíu, Chile, Ástralíu, á Srí
Lanka og nú síðast á Íslandi – er að
finna stóra grjótgarða, yfirleitt þrjá á
hverjum stað. Séðir úr lofti mynda
þeir ýmis tákn á yfirborði jarðar, sum
þekkjanleg en önnur óræðari. Yfir
þeim svífur forsögulegur andi enda
mörg hver eftirmyndir ævafornra
tákna sem er að finna (í talsvert
smærri mynd) á umræddum svæð-
um. Eitt steingarðatáknið, Lífstakt-
inn, er að finna á öllum stöðunum og
er það hannað af Rogers sjálfum sem
myndlíking fyrir eilífa hringrás lífs-
ins.
„Lífstakturinn“ er reyndar yf-
irskrift þessa viðamikla myndlist-
arverkefnis sem sprottið er af hug-
sjón ástralska listamannsins Andrew
Rogers. Lesa má um þetta æv-
intýralega verkefni, sem enn er í mót-
un, í bráðskemmtilegri og vandaðri
bók sem Listasafnið á Akureyri hefur
nýlega gefið út í tilefni yfirlitssýn-
ingar á verkefninu. Sýningin er skrá-
setning í formi ljósmynda, texta og
heimildamynda um atburðarásina
hingað til.
Í gjörningi sínum beitir Rogers
fagurfræðilegum aðferðum samtím-
ans í anda landlistar og hefur áhuga á
gagnvirku sambandi mannsins við
umhverfi sitt og aðra. Táknmynd-
irnar sækir hann til staðbundinnar,
fornrar menningararfleifðar en reyn-
ir jafnframt að varpa ljósi á samhljóm
táknmynda frá ólíkum menningar-
heimum, í leit að sammannlegri
reynslu. Notuð eru jarðefni sem fyrir
eru á staðnum og nýtur Roger að-
stoðar íbúa nærliggjandi bæja við
tæknilegan undirbúning og hleðsluna
sjálfa og er þess jafnan gætt að verk-
in hafi sem minnsta umhverfisröskun
í för með sér, í raun aðeins tilfærslu
jarðefna.
Verkefnið gefur tilefni til heim-
spekilegra vangaveltna um list-
hugtakið, menningu og náttúru og
raunar tilveruna yfirhöfuð. Verkin
sjást aðeins almennilega úr lofti líkt
og Rogers vilji senda „uppstækkuð“
hnattræn skilaboð til heimsins og
framtíðarinnar og skýrir það stærð
verkanna og staðsetningu þeirra.
Óneitanlega vakna þó spurningar um
tilgang þess að setja mark mannsins,
m.a. „vörumerki“ Rogers sjálfs (Lífs-
taktinn), á lítt snortin svæði. En for-
senda verkefnisins er auðvitað menn-
ingin og kjarni listgjörningsins felst í
hinu samhenta átaki – samvinnunni. Í
því samhengi er vert að nefna al-
þjóðlega nektargjörninga Spencers
Tunicks, sem einnig hefur sýnt og
unnið á Akureyri, en hann leggur
mikla áherslu á hið gjöfula samstarf
fólksins. Talsverð hátíðarstemning,
jafnvel með tilheyrandi helgihaldi,
virðist hafa ríkt í kringum fram-
kvæmdir Rogers. Í myndum af hópi
barnshafandi kvenna við grjót-
garðana í Ísrael (1999) og á Íslandi
(2006) undirstrikar Rogers lykilatriði
ferlisins – sköpunina sem grunntakt
lífsins, fæðinguna sem grunntakt
sköpunarinnar.
Grunntaktur
sköpunarinnar?
Myndlist
Listasafnið á Akureyri
Til 24. júní 2007. Opið alla daga nema
mán. kl. 12-17. Aðgangur 400 kr. Ókeyp-
is fyrir eldri borgara og börn, og á fimmtu-
dögum.
Andrew Rogers – Lífstakturinn
(Rhythms of Life)
Anna Jóa
Kjarninn „En forsenda verkefnisins er auðvitað menningin og kjarni list-
gjörningsins felst í hinu samhenta átaki – samvinnunni.“
KÓRASTEFNA hófst í Mývatnssveit í gær-
kvöldi, með þátttöku fjölda kóra og Sinfón-
íuhljómsveitar Norðurlands. Kórarnir mæta til
leiks, halda tón-
leika í sveitinni í
kvöld, en höf-
uðverkefnið er að
æfa saman fyrir
lokatónleika stefn-
unnar á sunnudag.
Þar verður flutt
Mass of the
Children – Messa
barnanna, eftir
breska tónskáldið
John Rutter.
Messan var frum-
flutt í Carnegie
Hall í New York
árið 2003 undir
stjórn tónskálds-
ins. Messan heyr-
ist nú í fyrsta sinn
á Íslandi. Þá munu 120 konur úr kvennakórum
landsins æfa og flytja heimstónlist undir stjórn
bandaríska kórstjórans Lynnel Joy Jenkins.
Lögin eru m.a. frá Kína, Rússlandi, Filipps-
eyjum og Bandaríkjunum og öll sungin á frum-
málinu. Lokatónleikarnir verða í íþróttahúsinu í
Reynihlíð kl. 15, með þátttöku Sinfóníu-
hljómsveitar Norðurlands, en auk þess verða
kórarnir Uppsveitasystur, Sálubót, Vestfirsku
valkyrjurnar og Kvennakór Akureyrar með
tónleika í hraunhvelfingu Laxárstöðvar í kvöld
kl. 20.30.
Lynnel Joy Jenkins
Kórastefna