Tíminn - 23.05.1942, Blaðsíða 3

51. blað
TfMIM, laugardaginn 23. maí 1943
199
Ræða Eysteiqs Jónssonar:
Hversvegna þarSnast Framsóknaril. stöðvunarvalds?

»•>
Framh. úr aukablaðinu. ,
ir Sj álf stæðisf lokknum ekki
jafn marga þingmenn og hlut-
fallskosningarnar.
Hvaða flokkslega þýðingu
hafði þáð fyrir þá, sem hér á
að þjóna, að skipta tvímenn-
ingskjördæmunum í einmenn-
ingskjördæmi í dreifbýlinu,
þegar það blasir við, að áður
en varir verður málstaður
þeirra í minnihluta alls stað-
ar eða nær allsstaðar í dreif-
býlinu. Nei — ekkert annað
annað kom að nokkru gagni til
frambúðar.
Ilvaða Mutverk er
miniilhlutakliigmöim-
unum ætlað?
Það er opinbert orðið, að
þessi breyting á kjördæmaskip-
uninni er hugsuð til bráða-
birgða fyrst um sinn. tað er
marg yfirlýst af formælendum
málsins.
Með minnihlutaþingmönnum
hlutfallskosnum á að tryggja
arskrárbreytingunni, sem nú á 1 inu til þess að koma fram þeim ' þessi ríkisstjórn er gersamlega
að gera. j málum, sem aðkallandi þörf var ófær um að leysa. Auk þess
Þykir mönnum ekki líklegt, að leysa. Honum fórust orð á skapar sambúðin við her þann,
að mennirnir, sem háðu bar- þessa leið m. a.: Isem í landinu dvelur, og ófrið-
áttuna gegn dreifbýlinu 1931,1 „Við Sjálfstæðismenn van- urinn, stöðugt og nær því dag-
séu nú fullir umhyggju fyrir treystum þeirri stefnu, er for- lega, ný og erfið úrlausnarefni.
rétti þess? J sætisráðherra hefir lýst yfir að Þrátt fyrir þetta skirrist Sjálf-
Nú hefir verið gripið til sauð- hin nýja stjórn muni fylgja.
argærunnar, en þó mun enn sem
fyr sjá í úlfseyrun.
Nú hefir verið tekinn sá kost-
ur að ganga aftan að og mæla
vinmálum, í stað þess að hreint
var gengið til verks 1931.
Þessi aðferð mun þó ekki
Við teljum stjórnina mynd-
aða á óþingræðislegan hátt.
Við teljum að hún sé ekki
lýðræðisstjórn.
Við teljum, að hún muni ekki
einu sinni geta leyst nein
venjuleg verkefni á sviði lög-
gefast betur en sú, sem notuð gjafarinnar, sem máli skipta.
var 1931, enda þótt þeir, sem j Við teljum, að enn síður geti
fyrir þessari árás standa, hafi hún þó leyst hin stórvægilegu
í fyrstu gert sér vonir um betri
árangur.
Þeir, sem þessa árás gera nú,
munu verða þess varir, að þeim
mun lævíslegri sem aðferðin er,
þeim mun harðara viðnám
verður veitt.
og óvenjulegu verkefni, er víst
þykíf að hennar bíði.
Við teljum, að slík stjórn sé
aldrei fær um að fara með völd.
Aldrei hefir þörf þjóðarinn-
ar á sterkri stjórn verið jafn
aðkallandi og augljós og ein-
mitt nú.
Aldrei hefir jafn veik stjórn
farið með völdin í landinu og
einmitt nú.
Með þessum rökum berum við
Sjálfstæðismenn fram þá kröfu,
að ný stefna verði upp tekin og
nýrri stjórn fengin aðstaða og
til að
stæðisflokkurinn ekki við að
fleygja frá sér öllu ábyrgu
starfi og mynda stjórn, sem
hann veit vel að er engin stjórn
og ekkert getur gert að gagni,
aðeins hangið fram yfir kosn-
ingar.
Leiðln til að stöðva
upplausnina.
Samband ísl. satnvinnufélaqa.
Hafið eftirfarandi í huga:
Tekjuafgangi kaupfélags er úthlutað til félags-
manna í hlutfalli við viðskipti þeirra.

IVýja stjórnin, ef stijórn
skyldi kalla.
Nú eru þeir flokkar, sem
það að dreifbýlið geti ekki standa að kjördæmamálinu,
fengið stöðvunarvald, þegar ráðnir í því að styðja þá ríkis-
lokahöggið í kjördæmamálinu stjórn Sjálfstæðismanna, sem
verður greitt. Þeim er ætlað mynduð hefir verið. Þetta er styrkur
hlutverk flugumannanna. Til tvímælalaust einkennilegasta hana.“
þess var ekki fulltreystandi stjórnarmyndun, sem átt hefir: Þetta sagði formaður Sjálf-
nema minnihluta þingmönnum sér stað hér á landi, og senni- stæðisflokksins 1938.
úr dreifbýlinu. Þess vegna var ■ lega þótt víðar væri leitað. Þetta j Þessar ásakanir formanns
það engin úrlausn, þótt tví- ! er áreiðanlega veikasta stjórn,1 Sjálfstæðisflokksins voru rang-
' sem nokkru sinni hefir tekið við ar og tilhæfulausar eins og þá
völdum í þessu landi, en tím- j stóð á. Stjórnin hafði styrk til
arnir, sem við lifum á, hinir j þess að léysa þau mál, er að
hættumestu og örlagaríkustu kölluðu,. og hún gerði það. En
fyrir íslenzku þjóðina, semfþað þarf meira en litla dirfsku
menningskjördæmunum væri
skipt. Fengi meirihlutinn að
ráða, yrði fljótlega kosið eitt-
hvað af mönnum, sem fyndu
upp á því að stinga við fótum,
þegar tímabært þætti að stíga
lokaskrefið í kjördæmamálinu.
Aðstandendur þessa frum-
varps þykjast svo sem ekki vera
að skerða rétt gömlu kjördæm-
anna eða draga úr rétti dreif-
býlisins. Öðru nær, þeir eru
þvert á móti að auka rétt dreif-
býlisins, segja þeir, og verða
fjálgir í máli, þegar þeir lýsa
umhyggju sinni fyrir dreifbýl-
inu og umfram allt gömlu kjör-
dæmunum.
Kannast kjósendur landsins
annars nokkuð við þessa menn?
Muna þeir nokkuð eftir við-
skiptum sínum við þá árið 1931?
Þeir, sem standa að kjör-
dæmamálinu muna eftir þeim
viðskiptum, svo mikið er alveg
víst. Þéir hafa lært svo mikið
af þeim, að þeir ganga ekki
beint framan að íbúum dreif-
býlisins eins og þeir gerðu þá.
Það gera þeir ekki fyr en minni-
hlutaþingmennirnir hafa feng-
ið sinn rétt samkvæmt stjórn-
komið hafa. Þeir flokkar, sem
styðja stjórnina, segja það
beinlínis, og þarf þó ekki litla
óskammfeilni til, að samstarf-
ið sé ekki um neitt annað en að
láta kjósa tvisvar og leysa kjör-
dæmamálið. Sá flokkur, sem
myndar stjórnina, er meira að
segja svo ósvífinn að leggja á
þetta alveg sérstaka áherzlu.
Stjórnin er skipuð af ósam-
stæðasta og úrræðalausasta
flokki þingsins, studd af full-
komnum óheilindum og flátt-
skap á alla vegu, og er ekki far-
ið dult með það. Ófær er hún
til alls nema eins, að kynda hat-
urs- og ófriðareld í landinu. Er
þetta það, sem þjóðin þarfnast?
Þegar Framsóknarflokkur-
inn myndaði hreina flokks-
stjórn síðast, árið 1938, fiutti
formaður Sjálfstæðisfl. van-
traustsyfirlýsingu á stjórnina
og færði henni það til foráttu,
að hún væri of veik, hún hefði
ekki styrk eða stuðning í þing-
til þess af manni, sem gagn-
rýndi á þennan hátt stjórnar-
myndun Framsóknarflokksins á
friðartímum, þótt erfiðir væru
á marga lund, að taka sér fyrir
hendur, að „löðrunga sig“ með
því að mynda stjórn á þann
hátt, sem hann nú hefir gert.
Það vita allir, að þótt byrj-
unarskrefin hafi verið stigin í
dýrtíðarmálunum, þá er enn þá
margt óleyst í þeim málum. Það
er vitað, að skortur á vinnuafli
stendur framleiðslunni stór-
kostlega fyrir þrifum, og það
liggur fyrir, að hún bíði hnekki
og dragist stórkostlega saman,
ef ekki eru sérstakar ráðstaf-
anir gerðar til þess að leysa það
mál. Þær ráðstafanir yrðu með-
al annars að vera fólgnar í
takmörkun á verklegum fram-
kvæmdum ríkis og einstaklinga,
til þess að vinnuaflið leitaði til
framleiðslunnar á nýjan leik.
Fjölda mörg önnur verkefni og
af svipuðu tagi blasa við, sem
Sumum kann að finnast, að
nú sé svo komið fyrir tilstuðlan
þeirra flokka, sem stofnað hafa
til ófriðarins, að ekki verði
reist rönd við upplausninni og
þjóðinni verði ekki bjargað
undan ráðleysi þeirrar ríkis-
stjórnar, sem við hefir tekið og
þess þingmeirihluta, sem styð-
ur hana og situr á svikráðum
við hana um leið. — Þetta er
þó hinn mesti misskilningur.
Umboðslausir þingmenn hafa
að vísu bundizt samtökum um
að segja slitið innanlandsfrið-
framkvæma inum 0g hlaupa frá þeim verk-
efrium, sem vinna þarf — en
þjóðin á eftir að segja sína
skoðun.
Enn er hægt að bjarga mál-
inu við með einföldu móti —
með því að menn fylki sér um
frambjóðendur Framsóknar-
manna við kosningarnar og
veiti flokknum stöðvunarvald á
Alþingi í sumar — ekki til þess
að stöðva til frambúðar allar
breytingar á kosningafyrir-
komulagi og stjórnarskrá —
heldur til þess að skapa starfs-
frið á meðan styrjöldin og her-
námið varir og undirbúa ræki-
lega framtíðarstj órnskipun ís-
lenzka ríkisins.
Með þessu móti er hægt að
setja niður deilurnar og skapa
á ný forustu um atvinnu- og
fjárhagsmálin, sem nú krefjast
úrlausnar.
Með þessu eina móti er hægt
að komast hjá tvennum kosn-
ingum á sama árinu og stöðva
svo að segja í fæðingunni þá
upplausn, sem nú er verið að
stofna til.
NIGLB^CÍAR
milli Bretlands og Islands halda áfram,
eins og að undanfömu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
Culliford & Clark Ltd.
BRADLEYS CHAMBERS,
LONDON STREET, FLEETWOOD.
um alla kolavinnslu og kola-
flutninga í herteknu löndun-
um og Þýzkalandi. Flestar olíu-
lindir Rúmena eru komnar
undir þýzk yfirráð. Jafnvel Sví-
þjóð, sem er stjórnarfarslega
óháð, er viðskiptalega undirok-
‘uð. Má heita að allur járn-
málmur og trjávörur landsins
fari til Þýzkalands.
$ Námufyrirtæki ríkisins, sem
Ijkennt er við Hermann Göring,
hefir þróazt á ævintýralegan
hátt. Það er ekki lengra síðan
en á árinu 1937, að stálkóng-
arnir þýzku vildu ekki líta við
járnmálmi frá þessu fyrirtæki.
Hann var bæði lélegur og dýr.
Fyrirtækið var þá endurreist
með 5.000.000 marka framlagi
frá ríkinu og brætt saman við
járnnámur nokkrar í Bayern.
Næsta ár var hlutaféið auk-
ið í 400.000.000 marka, og
fleiri námufyrirtæki bættust
við. Þá hófust landvinningar og
fyrirtækið óx með risaskrefum.
Það sogar nú í hít sína megnið
af stáli, bifreiðum, vélum, nám-
um, hergögnum og skipasmiðj-
um, sem tekið hefir verið ráns-
hendi á svæðinu frá Rúmeníu
til Noregs.
í frjálsri samkeppni mundu
Göringsnámurnar sennilega
hafa orðið gjaldþrota. En þær
eru eign nazistaflokksins og
hafa vaxið geysilega og halda
áfram að vaxa af hernaðarrán-
um. Árið 1941 var hlutafé fyrir-
tækisins aukið í 1.500.000.000
mörk. Um 600.000 verkamenn
eru í þjónustu þess.
Göringnámurnar eru nú að
„samræma" fyrirtæki í mörgum
löndum Norðurálfu til að hindra
samkeppni frá þeim við „nýja
skipulagið."
Á sama hátt og nazistar setja
lög til að breiða yfir rán og
gripdeildir, hafa þeir komið á
snjöllu gjaldeyriskerfi í Norð-
urálfu.,
Ríkismarkið er gjaldmiðill
foringjans og lögmætur gjald-
eyrir í Þýzkalandi einungis. í
herteknu löndunum er gengi
heimamyntarinnar ákveðið í
hlutfalli við markið. En Þjóð-
verjar hafa það til að hnika
genginu til eftir því, hvort þeir
ætla að kaupa eða selja. Gengi
marksins er sett allt of hátt til
að auka kaupmátt þess í her-
teknu löndunum. Léttir það
undir kaup á erlendum eignum.
Nazista langar til að flytja stór-
viðskiptin frá London til Ber-
línar og láta ríkismarkið setj-
ast í hásæti pundsins. Ef það
tekst, mun fjármálaforustan
verða kynleg. Þýzka markið er
eingöngu tryggt með þýzka
hernum og gildi þess er alger-
lega háð geðþótta Þjóðverja
meðan ofbeldið ríkir.
Herteknu löndin geta engin
viðskipti haft sín á milli nema
með samþykki Þjóðverja og
milligöngu.
Fram að 1940 áttu nazistar
einna erfiðast vegna skorts á
vinnukrafti til hergagnaiðju.
Eftir því sem frá leið og lönd
voru hertekin, hefir þeim að
nokkru leyti tekizt að bæta úr
þessu með stríðsföngum og ó-
dýru vinnuafli undirokaðra
þjóða.
í fyrra sumar voru taldar 3
milljónir stríðsfanga í Þýzka-
landi. Ekki eru þeir allir látnir
vinna. En þeir, sem starfa, fást
við allt mögulegt nema her-
gagnagerð. Þeir fá minna en
hálf daglaun á þýzkan mæli-
kvarða. Vinnuskyldu hefir verið
komið á í flestum herteknum
löndum. í vestanverðri álf-
unni frá 18—25 ára aldurs, í
Póllandi frá 18—60 ára. Enn-
Ennfremur munu vera um 2
milljónir „frjálsra" erlendra
verkamanna í Þýzkalandi, þar
af 380 þús. ítalir. Þessi vinnu-
kraftur, fanga og frjálsra, mun
vera um sjöundi hluti móts við
innlendan vinnukraft ríkisins.
Sú fyrirætlun nazista að
negla sem flestar þjóðir utan
Þýzkalands við landbúnað, hefir
reynst örðug í framkvæmd.
Hvernig ætti þéttbýlt land eins
og Belgía, sem mest lifir af iðn-
aði, að auka kartöflurækt sína
um 20% og hveitirækt um 60%?
Það mundi heldur ekki nægja
Hollendingum, þótt þeir færu að
rækta kál í stað túlípana, því
að landbúnaður þeirra hefir
aldrei numið nema 10% af
þjóðartekjunum.
Hinum vestlægu iðnaðarlönd-
um verður vart snúið nema að
hálfu leyti til landbúnaðar-
framleiðslu. Landbúnaðarlönd-
in í austanverðri álfunni liggja
miklu betur við fyrirætlunum
nazista. Pólskir bændur vinna
nú undir eftirliti þýzkra hér-
aðsstjóra. Skili þeir ekki til-
tekinni framleiðslu, eru jarð-
irnar teknar af þeim.
Það gæti virzt góð hugmynd,
(Framh. á 4. slöuj
Skrlfstofa
Framsáknarflokksins
er á Lindargötu 9 A
Framsóknarmenn utan al
landl, sem koma til Reykja-
víkur, ættu alltaf að koma
á skrifstofuna, þegar þeir
geta komið þvi við. Það er
nauðsynlegt fyrir flokks-
starfsemina, og skrifstof-
unni er mjög miklls vlrði
að hafa samband vlð sem
flesta flokksmenn utan af
landi.
Neítóbaksumbúðir
keyptar
Kaupum fyrst um sinn umbúðir utan af skornu og óskornu
neftóbaki sem hér segir:
1/10 kg. glös með loki ....kr. 0.33
1/5 — — með loki .... — 0.39
1/1 — blikkdósir með loki . — 1.50
1/2 — blikkdósir með loki (undan ósk. neftóbaki) — 0.60
Dósirnar mega ekki vera ryðgaðar og glösin verða að vera ó-
brotin og innan í lokum þeirra samskonar pappa- og gljápapp-
írslag er var upphaflega.
Keypt verða minnst 5 stk. af hverri tegund.
Umbúðirnar verða keyptar í tóbaksgerð vorri í Tryggvagötu
8, fjórðu hæð (gengið inn frá Vesturgötu), á þriðjudögum og
fimmtudögum kl. 2—5 síðdegis.
Tóbakscinkasala ríkisiits.
Kaupendur Tímans
Nokkrir menn í ýmsum hreppum landsins eiga ennþá eítir
að greiða Tímann frá síðastliðnu ári, 1941.
Það er fastlega skorað á þessa menn, að sýna skilsemi slna
sem fyrst með því að greiða blaðið annaðhvort beint til afgreiðsl-
unnar í Reykjavík eða til næsta umboðsmanns Tímans.
TÍMINN er víðlesnasta anglýsintíablaðið!
512
Victor Hugo:
Esmeralda
509
— Fyrir smíði á gluggum, rúmi, stól
og öðrum slíkuhi munum, 20 dalir og 2
súur.
Röddin hélt einnig áfram:
— Ó, herra! Viljið þér ekki hlusta á
orð mín? Ég sver yður, að ég hefi aldrei
bréf þetta skrifað!
— Trésmiðirnir vilja svo sem fá sitt,
mælti konungurinn. — Er þetta nú
búið?
— Nei, herra! — Fyrir gierskurð á
rúðunum og fleira, sem glerskerinn
hefir af höndum innt, 46 súur og 8
hvítingar.
— Verið miskunnsamir, herra! Er það
ekki nóg, að ég hefi verið sviptur al-
eigu minni? Ég er saklaus. Ég hefi
dvalizt í j árnbúri um fjórtán ára skeið.
— Verið miskunnsamir, herra! Fyrir
það mun yður launað verða á himn-
um.
— Meistari Olivier! mælti konung-
urinn. — Öll upphæðin?
— 367 dalir 8 súur 3 hvítingar.
— Drottinn minn dýri! hrópaði kon-
ungurinn. — Þetta er kostnaðarsamt
búr!
Hann þreif skjalið úr höndum meist-
ara Oliviers og tók sjálfur að leggja
saman upphæðina og taldi saman á
fingrum sér.
Það var óhugnanlegt að standa þarna
eftir. Því næst gekk hann út úr her-
berginu. Þegar út var komið, bættust
nokkrir brynjaðir menn, er báru kyndla,
í hópinn. Konungurinn og fylgdarlið
hans gekk um stund eftir hinum
skuggalega turni, þar sem nóg var um
ganga og tröppur. Umsjónamaður
Bastillunnar gekk fyrstur og lauk upp
dyrunum fyrir hinum aldurhnigna og
veikbyggða konungi, sem jafnan hóst-
aði öðru hvoru.
Þegar út um dyr var gengið, urðu allir
að beygja sig, nema konungurinn.
— Hum, tautaði hann. Við erum
staddir við dyr grafarinnar. Gætið þér
að reka yður ekki upp undir.
Þegar þeir höfðu loks lagt leið sína
út um síðustu dyrnar, sem voru svo
vandlega læstar, að það tók stundar-
fjórðung að ljúka þeim upp, komu þeir
inn í háan og rúmgóðan sal. Á miðju
gólfi hans stóð bákn nokkurt gert úr
múrsteini, járni og viði. Það var holt
innan. Þetta var eitt hinna alræmdu
fangabúra, sem nefnd voru „smámeyj-
ar konungs“. Á því gat að líta þrjá
smáglugga, sem svo þéttar járnslár voru
fyrir að rúðurnar urðu vart greindar.
Hurðin var stór, flatur steinn eins og
hér væri um gröf að ræða. Það var
ein þeirra dyra, sem maður leggur að-
eins leið sína inn um.