Tíminn - 23.05.1942, Blaðsíða 4

200
TlMEVTV, laugardaginn 23. mai 1942
51. blað
ÚR BÆNUM
Ferðafélag íslands
efnlr tll farar á Snæfellsnesjökul
um hvítasunnuna og verður lagt af
stað kl. 6 í kvöld með Laxfossi í Borg-
arnes. Frá Borgamesi verður farið í
bílum um Mýrar vestur Snæfellsnes
alla leið vestur í Breiðuvík. Á sunnu-
dag og mánudag verður gengið á Snæ-
fellsnes.iökul. Yfir 50 menn höfðu til-
kynnt þátttöku sína í förinni í gær.
Farfuglar
fara á laugardagskvöld í mennta-
skólaselið hjá Reykjakoti, Í.R.-ingar
fara í hópferð á Heklu og íþróttafélag
kvenna efnir til gönguferðar á Skriðu
og landsvæðið umhverfis hana. Fjalla-
menn fara enga sérstaka hópferð að
þessu sinni, heldur munu þeir fara
tvístraðir á ýmsa jökla. Auk þessa, sem
hér hefir verið drepið á, fara einstak-
lingar og önnur félög langar eða stutt-
ar ferðir yfir hátíðina.
Ungmennafélag Reykjavíkur
hélt fyrsta skemmtifund sinn í Odd-
fellowhúsinu í íyrrakvöld. Páll Pálson
stud, jur., formaður félagsins setti
samkomuna með stuttri ræðu. Eggert
Stefánsson söngvari söng nokkur lög
með aðstoð Sigvalda Kaldalóns . og
Jakobs Kristinsson fræðslumálastjóri
hélt ræðu. Talaði hann m. a. um hin
mannbætandi áhrif, sem æskufólk-
ið yrði fyrir í ungmennafélögunum,
Þá söng kvartett undir stjóm Áskels
Jónssonar söngstjóra og að lokum var
dansað. Skemmtifundur þessi fór í alla
staði vel fram. í ráði er að félagið
stofni til skemmtiferðalaga í sumar,
bæði lengri ferða og gönguferða um
nágrenni bæjarins.
Maður hverfur
Þau tíðindi gerðust í Hafnar-
firði á fimmtudagsnóttina, að
Adolf Björnsson, starfsmaður
i Útvegsbankanum, hvarf
skyndilega heiman að frá sér.
Adolf varð síðast vart um þrjú
leytið um nóttina. Ók hann eftir
Öldugötu í Hafnarfirði og var
þá einsamall í bílnum.
Á fimmtudagsmorguninn varð
Adolfs hvergi vart. Var þá strax
farið að grenslast um hann af
vandafólki hans, en hann fannst
hvergi. Seinnipartinn á fimmtu-
daginn og í gærdag leituðu 150
manns stanzlaust að Adolf í
hrauninu kring um Hafnar-
fjörð og lengra burtu frá bæn-
um, en árangurslaust. Hins veg-
ar fannst bifreiðin, sem Adolf
var í síðast, er hans varð vart.
Stóð hún á veginum, sem liggur
til Kaldársels úr Hafnlarfirði.
Var hún ólæst en að öðru leyti
í bezta lagi.
Adolf Björnsson er 30 ára
gamall, ókvæntur og barnlaus.
Handíðaskólinn
Undanfarna daga hefir verið
opin sýning í Miðbæjarbarna-
skólanuin, þar sem gefur að líta
sýnishorn af munum þeim, sem
unnir voru í Handíðaskólanum
í vetur. Sýningin var opnuð síð-
astliðinn laugardag.
Þarna eru sýnd verkefni frá
dagdeildum skólans og kvöld-
námskeiðum. Mesta athygli
vekja munir frá myndlistar- og
tréskurðardeildinni, sem eru
yfirleitt vel gerðir.
Bæjarbúar ættu að nota tæki-
færið yfir helgidagana og koma
á þessa sýningu, því að þar er
margt merkilegt að sjá.
Að leikslokum
Deilan við skáld og hagyrð-
inga, listamenn og myndgerðar-
menn er nú að enda með al-
gerum og nálega dæmalausum
hrakförum Nordals og Ragnars
í Smárasmjörlíkinu. Þeir hafa
tapað leiknum í heild sinni og
hverjum einstökum þætti.
Klessugerðarlistin hefir fengið
að tala fyrir sig til þúsunda í
höfuðstaðnum og fengið sinn
dóm. List Sigurðar málara og
hinna snjöllu eftirmanna hans
hefir fengið maklegt hrós. Fá-
vizka og þekkingarleysi Lárusar
Pálssonar leikara um leikhús-
mál er orðin landfræg. Lygar og
dylgjur myndgerðarmannanna
um óreiðu og misnotkun menn-
ingarsjóðs hafa verið hraktar
lið fyrir lið með opinberum
gögnum. Nordal játar með þögn
sekt sína, að hafa vanrækt að
láta endurskoða reikningana I
sinni formannstíð. Engin rök-
Baráttan gegn
sultarstefnunni
Valtýr ritstjóri Mbl. telur það
óviðeigandi, að J. J. segi frá
skiptum sínum við ýmsa af hin-
um óánægðu liðsmönnum
smjörlíkisheildsalans. En um
hvað var annað að tala. Hvorki
V. St. né félagar hans hafa get-
að fundið efnalega að störfum
menntamálaráðs, — af því að
tilefni hafa ekki fundizt. Allri
sókninni hefir verið persónu-
lega beitt gegn Jónasi Jónssyni
og sumum vandamönnum hans.
Þá lá næst að spyrja: Hvað hef-
ir J. J. gert, sem orsakaði þenn-
an liðsafnað? J. J. varð að
leggja fram sín gögn. Og þau
komu sér ekki vel fyrir hina
66. Þegar verkin eru látin tala
kemur í ljós, að maður eins og
Nordal hefir verið athafna- og
áhrifalaus um öll þau málefni,
sem hér voru til umræðu. Aftur
á móti hefir J. J. hafið lands-
hreyfingu móti gömlu svelti-
kenningunni. Vegna þessarar
nýjungar, er hafin bygging
þjóðleikhússins, fjarlægðin
stytt til útlanda fyrir menn,
sem vilja feta í fótspor Matt-
híasar, hús byggð yfir húsvilta
iðkendur lista- og myndgerðar,
sjóður stofnaður og endurreist-
ur til eflingar bókmenntum,
listum og vísindum. Með hinni
athafnasömustu illgirni hefir
ekki tekizt að finna, að J. J.
hafi nokkurntíma gert minnstu
tilraun til að hafa persónulegan
hagnað af skiptum við þessa
menn. Hann hefir aðeins barizt
móti sultarstefnunni.
x+y.
studd aðfinnsla hefir komið
fram um starfshætti mennta-
málaráðs. Og upp úr árásunum
á Jónas Jónsson persónulega
hafa hinir 66 ekki haft annað
en óþægilegan samanburð.
x+y.
Leígan á Gntenbsrg
(Framh. af 1. íiSu)
allir, sem kynni hafa af stjórn-
arráðstöfunum, að þetta ákvæði
hefir hingað til ekki verið skilið
á þann veg, sem það er túlkað í
bréfi núverandi dómsmálaráð-
herra. Ég vil spyrja: Samkvæmt
hvaða lögum leigði núverandi
dómsmálaráðherra ríkiseignina
Gimli í Reykjavík? Samkvæmt
hvaða lögum hefir öll Bern-
höftseignin verið leigð, ein verð-
mætasta eign hér í bæ? Sam-
kvæmt hvaða lögum var lóðin í
Bankastræti leigð Kaupfélagi
Reykjavíkur á sínum tíma?
Samkvæmt hvaða lögum var
hluti af Arnarhólstúninu leigð-
ur undir bifreiðastöðina Geysi?
Hvar eru þessi lög? Alþingis-
menn þekkja þau ekki og aðrir
efalaust ekki heldur. Það mætti
fylla marga dálka í Alþingis-
tíðindunum með upptalningum
hliðstæðra leigumála. Þær eru
því ekki fáar riftingarnar, sem
gera þarf á leigumálum, ef nú
á að taka upp þá stefnu, sem
núverandi dómsmálaráðherra
vill innleiða.
Þessar skýringar ættu að
nægja til þess að sýna, hvernig
þetta stjórnarskrárákvæði hef-
ir verið skilið í framkvæmd.“
í Mbl. er því haldið fram í
gær, að samkvæmt leigutilboð-
inu hafi ríkinu ekki verið tryggð
prentun áfram í Gutenberg.
Þetta er útúrsnúningur. í samn-
ingnum segir, að prentsmiðjan
skuli prenta fyrir ríkisstofnanir
með svipuðum hætti og áður og
þýðir það vitanlega, að prent-
smiðjan hefir sömu skyldur
viðkomandi ríkinu og verið hef-
ir undanfarið.
Jóhann féll
Þau tíðindí gerðust nýlega á
aðalfundi h.f. „Sæfells" í Vest-
mannaeyjum, að Jóhann Þ.
Jósefsson alþingismaður, sem
er stærsti hluthafinn í félaginu,
náði ekki kosningu í stjórn fé-
lagsins, er hann var þó í áður.
Var Ástþór Matthíasson kosinn
í stað Jóhanns.
Félag þetta er því nær ein-
göngu skipað helztu forustu-
mönnum íhaldsins í Vest-
mannaeyjum. Er þessi breyting
á stjórn félagsins almennt tal-
in bera vott um fylgistap Jó-
hanns Þ. Jósefssonar.
Skipulag' Þjóðverja
í Nordurálfu
(Framh. af 3. siöu)
að bræða hin sundurleitu og
andstæðu hagkerfi Noröurálfu
í eina heild. En þetta er alls
ekki takmark nazista. í raun og
veru stefnir „nýskipun Norður-
álfu“ að því ömurlega markmiði,
að skipuleggja alla framleiðslu
álfunnar til hernaðarþarfa
Þýzkalands. Svo segir Walter
Funk:
Iðnþróun allra annarra landa
mun verða stöðvuð. Þeim mun
verða þröngvað til að framleiða
það, sem Þýzkaland telur sér
og þeim hagfelldast.
Á meðan stríðið varir, geta
nazistar ekki framfylgt nýskip-
un sinni út í æsar. Til þess að
fylla hergagnahít sína, verða
þeir að halda uppi hergagna-
framleiðslu í allmörgum lönd-
um utan Þýzkalands, þótt rök-
réttara væri að banna hana með
öllu. Þeir nota einnig faglærða
erlenda starfsmenn og æfa
jafnvel fleiri, þótt öll rök hins
nýja skipulags hnigi að því, að
Þjóðverjar einir eigi að sitja að
kunnáttunni.
Hreystiyrði Roberts Leys, að
innan þriggja ára mundi öll
Norðurálfa vinna fyrir Þýzka-
land, felur í sér játningu þess,
að ennþá sé þetta ekki orðið. í
öllum herteknum löndum hefir
framleiðslan minnkað. í Hol-
landi hefir hún fallið um 25 af
hundraði, í Noregi hefir út-
flutingsiðnaður minnkað um
37%. í Belgíu hafa % hlutar
hlutar iðnaðarins lagzt niður.
Hinar háttlofuðu þýzku
gervivörur, sem eiga að koma í
stað náttúrugæða, er Þýzkaland
skortir — hafa þann agnúa, að
þær beina iðnaði og vinnukrafti
í óeðlilega farveg. Til dæmis
mun þurfa þrefalt meiri vinnu
til að framleiða einn lítra af
þýzku gervibenzíni en sama
magn úr amerískum olíulindum.
Gerviframleiðsla Þýzkalands er
gott dæmi þess, hvernig þeir
ráða fram úr einu öngþveiti
með því að skapa annað nýtt.
Þannig verða þeir sífellt knúðir
til nýrra landvinninga.
(Þýtt úr Readers Digest,
apríl 1942).
Reykjavíkurbœr parf
að (aka Hafnarfjörð til
fyrirmyndar
Hafnarfjarðarbær hefir á-
kveðið að reisa tveggja hæða
stórhýsi við Strandgötu. Á neðri
hæð verður stór kvikmyndasal-
ur, en á efri hæð skrifstofur
bæjarins og allstór salur fyrir
bæ j arst j órnarf undi.
Hús þetta mun fullgert kosta
yfir hálfa miljón króna.
Hvenær ætlar Reykjavíkur-
bær að reisa sér ráðhús og caka
kvikmyndareksturinn í sínar
hendur?
510
Victor Hugo:
Esmeralda
511
Konungurinn gekk umhverfis smá-
hýsi þetta og athugaði það mjög
gaumgæfilega, meðan meistari Olivier,
sem fylgdi honum eftir, las upp reikn-
inginn.
Fyrir að fullgera nýtt, stórt búr úr
viði níu fet á lengd, átta fet á breidd
og sjö fet á hæð, í samræmi við fyrir-
mæli konungsins. í búr þetta hafa þeg-
ar farið 52 bjálkar og 10 sperrutré,
þriggja álna löng, en við að höggva
þau til, hefla þau, setja upp, hafa þeg-
ar nítján sveinar unnið í tuttugu daga.
— Þetta er vandaður eikarviður!
mælti konungurinn.
— Ennfremur hafa til búrs þessa
farið, hélt hinn áfram lestrinum, —
220 þykkar járnstangir, átta og niu
feta langar, ásamt hringum, kengjum
og nöglum, en allt hefir þetta vegið
3735 pund. —
Einnig hefir búrið verið fest niður
með 8 stórum múrnöglum, ásamt
kengjum og nöglum, og hefir þetta veg-
ið 218 pund. Þó hafa ekki grindurnar
fyrir glugganum né slárnar verið tald-
ar með.
— Þetta er nóg til þess að gera
hvern meðalmann vitfirrtan, mælti
konungurinn.
— Upphæðin verður alls 317 dalir 5
súur og 7 hvítingar.
— Drottinn minn dýri! varð kon-
unginum að orði.
Við þessi orð konungs virtist einhver
sem vakna inni í búrinu. Það heyrðist
glamra í hlekkjum og veik rödd, eins
og úr dauðs manns gröf, mælti:
— Miskunn! Miskunn!
Nú gat maður greint þann er talaði.
— 317 dalir 5 súur og 7 hvítingar!
endurtók Lúðvík hinn ellefti.
Röddin, sem borizt hafði innan úr
búrinu, hafði níst hjörtu þeirra, er við-
staddir voru, jafnvel sjálfan meistara
Olivier. Konungurinn einn virtist ekki
hafa heyrt hana. Samkvæmt boði hans
hóf meistari Olivier lesturinn að nýju
og hans hátign hélt áfram að athuga
búrið.
— Auk þessa hafa múrarameistara
verið greiddir 27 dalir og 14 súur fyrir
að höggva götin fyrir járnstöngunum
og múra gólfið í herberginu, þar sem
búrið stendur, þar sem það gat ekki
ella borið báknið uppi.
Röddin í búrinu heyrðist að nýju.
— Miskunn! Ég sver yður, að ég er
saklaus.
— Múrarameistarinn er blygðunar-
laus fantur! mælti konungurinn. —
Haldið áfram, Olivier!
Olivier hélt áíram:
Sumarheimili prentara
(Framh. af 3. síðu)
við að félagsmenn fjölsæki
austur. Mun heimsókn þeirra
þangað ýta undir frekari fram
kvæmdir af hálfu félags og ein-
staklinga.
— Þykir félagsmönnum ekki
staðurinn of fjarri Reykjavík?
— Sumum þykir það. Öðrum
ekki. Fáir mundu vilja hafa
sumarheimili mjög nærri höf
uðstaðnum. — Að vísu er leiðin
austur nokkuð löng nú sem
stendur, en hún styttist all-
verulega þegar lagður verður
fyrirhugaður vegur yfir Lyng-
dalsheiði. Leiðin mundi þá
liggja um Þingvöll, yfir Lyng-
dalsheiði og koma á Laugar-
dalsveginn hjá Eyvindartungu.
Styttist vegalengdin þá um 25
kílómetra.
Frekara er ekki um þetta mál
að segja að svo komnu. Enda
er hér um framtíðarmál að
ræða, mál, er hinir yngri menn
stéttarinnar munu aðallega láta
til sín taka, enda verða það
þeir, sem mest og bezt koma til
með að njóta ávaxtanna af
framkvæmdum þeim er gerðar
verða eystra í nánustu fram
tíð.
_____QAMLA BÍÖ---
ELSKA SKALTIT
nAungam
Aðalhlutverkin leika:
JACK BENNY og
MARY MARTIN.
Sýnd kl. 7 og 9.
Framhaldssýning 3%-6V2:
B ANKARÆNIN G JARNIR
Börn innan 12 ára fá
ekki aðgang.
_______KÝJA BlÖ ^
BLÓÐ OG SAIVDI R
(Blood and Sand)
Amerísk stórmynd gerð
eftir samnefndri skáld-
skögu eftir Vincente Blas-
co Ibaner. Myndin er tek-
in 1 eðlilegum litum.
Aðalhlutverkin leika:
TYRONE POWER,
LINDA DARNELL.
RITA HAYWORTH.
Sýnd annan hvítasunnu-
dag kl. 4, 6,30 og 9.
Tilkyiming
frá
yfirforingja brezku hersveitaima á Islaudi.
Vegna brottfarar nokkurs hluta brezku hersveitanna frá ís-
landi ber brýn nauðsyn til þess, að öll óafgreidd mál séu útkljáð
án tafar. Fyrir því tilkynnist hérmeð, að framvegis:
1) verða engar kröfur á hendur brezka setuliðinu fyrir seldar
vörur, vinnu eða störf framkvæmd fyrir 1. júní 1942 teknar til
greina, nema þær séu sýndar þeim liðsforingja, er þeirra ósk-
aði, fyrir 1. júlí 1942.
2) verða allar útistandandi kröfur fyrir skemmdir eða tjón
vegna framkvæmda brezka setuliðsins, sem gerðar hafa verið
fyrir 1. júní 1942 sömuleiðis að sendast fyrir 1. júlí 1942 til Brezku
leigumála og skaðabótaskrifstofunnar, Laugavegi 16, Reykjavík,
símar 5935 og 5965.
3) verða allir frekari reikningar eða kröfur af því tagi, sem
lýst er hér að ofan að afhendast fyrir síðasta dag almanaksmán-
aðarins næsta á eftir stofnun skuldarinnar.
4) verða kröfuhafar að afla sér viðurkeninngar fyrir móttöku
slíkra reikninga eða krafna frá viðkomandi foringja. Samkomu-
lag verður að nást um alla slíka reikninga og kröfur innan eins
mánaðar frá því að birt voru.
5) getur svo farið, ef slíkar kröfur eru ekki birtar, eða sam-
komulag ekki náðst um þær innan þess tíma og á þann hátt,
sem að ofan greinir, að ég neyðist til þess að fresta því að taka
þær til athugunar eðaaðákveða um þær, þar til ófriðnum er lokið.
Reikningur
H.f. Eimskipafélags íslands
íyrir árið 1941, liggur frammi í skrifstofu
vorri frá í dag, til sýnis fyrir hluthafa.
Reykjavík, 23. maí 1942.
STJÓRMA.
Breiiilætisvörur
frá SJÖFTV
mæla með sér sjálfar —
Þær munu spara yð-
ur miklð ómak við
hreingerningarnar
IVOTIð
S J A F N A R
Stangasápu
O P A L
RÆSTIDUFT
rystalsápu
Allt frá S j öf n