Tíminn - 02.02.1945, Blaðsíða 8

DAGSKRÁ er bezta íslenzka tímaritið um
þjjóðfélatjsmál.
8
REYKJAVÍK
Þeir9 sem vilja kynna sér þjóðfélagsmál, inn-
lend og útlend, þurfa að lesa Dagskrá.
2. FERR. 1945
9. blað
7
MNÁLL TÍMAHÍS
Erlenduir:
29. janúar, mánudagur:
Her Znkovs brý/(
inn í Þýzkaland.
Austurvígstöðvarnar: Rússar
tilkynntu að her Zukovs hefði
brotist inn í Þýzkaland á all-
breiðri víglínu beggja megin
Schneidemuhl og rofið þar
járnbrautina milli Berlínar og
Danzig. Her Konevs hefir tekið
borgirnar Beuthen og Katto-
witz. í Austur-Prússlandi unnu
Rússar á.
Vesturvígstöðvarnar: Litlar
breytingar urðu á vígstöðunni,
þrátt fyrir snarpar orustur,
Bandamenn gerðu miklar loft-
árásir á þýzkar borgir, m. a.
Berlín.
Júgóslavía: Pétur konungur
fól sérstöku ríkisráði að fara
með völd sín, unz atkvæða-
greiðsla hefði farið fram í Jugó-
slavíu um það, hvort vera ætti
þar konungsstjórn eða forseta-
stjórn.
30. janúar, þriðjudagur:
Hitler flyí wr ræðu.
Þýzkaland: Hitler flutti ræðu
í tilefni af 12 ára stjórnarafmæli
sínu. Hann boðaði sleitulaust
stríð og skoraði á Þjóðverja að
verjast hvað sem á dyndi.
Austurvígstöðvarnar: Her Zu-
kovs hélt áfram sókninni inn í
Þýzkaland í tveimur fylking-
um. Önnur sækir til P’rankfurt
við Oder og átti eftir 50 .km.
þangað. Hún átti eftir álíka
langt til Stettín. í Austur-Prúss-
landi unnu Rússar talsvert á.
Vesturvígstöðvarnar: Frakk-
ar unnu á við Colmar og Banda-
Luzon: Mikill bandarískur
her gekk á land á nýjum stað
á vesturströndinni, rétt norðan
við Bataan. Landgangan gekk
vel og kom Japönum á óvart.
31. janúar, miðvikudagur:
Rússar 72 km.
frá Berlín.
Austurvígstöðvarnar: Her Zu-
kovs hélt áfram sókninni í
Brandenburg á 80 km. víglínu.
Hann tók borgina Landsberg
við Warthefljót, en þaðan eru
112 km. til Berlínar. Þjóðverjar
sögðu, að Rússar væru komnir
allt til Oderbrúck, sem er 72 km.
frá Berlín. í Austur-Prússlandi
ríkjamenn við Monschau.
unnu Rússar á og hafa nú %
hluta þess á valdi sínu.
Vesturvígstöðvarnar: Banda-
menn unnu víðast á, einkum á
bardagasvæði 3. hersins. Þjóð-
verjar hafa nú víðast horfið til
Sigfriedlínunnar, þar sem hún
liggur meðfram landamærum
Belgíu og Luxemburg.
Luzon: Bandaríkjamenn áttu
eftir 25 km. til Manilla.
Tékkóslóvakía: Tékkneska
stjórnarnefndin í London viður-
kenndi Lublinstjórnina sem
stjórn Póllands.
Innlendur:
27. janúar, laugardagur:
Fliigferðasamn-
Ingur undirrltaður
Forsætisráðherra íslands og
sendíherra Bandaríkjanna hér
undirrituðu flugferðasamning
milli ríkjanna samhljóða þeim,
er Alþingi samþykkti einróma
fyrir skömmu síðan.
28. janúar, sunnudagur:
Formaður I 26.
sinn.
Á aðalfundi Sjómannafélags
Reykjavíkur var Sigurjón Á.
Ólafsson kosinn formaður fé-
lagsins í 26. sinn. Ólafur Frið-
riksson var kosinn varaformað-
ur, Garðar Jónsson ritari og
Sigurður Ólafsson gjaldkeri. Fé-
lagsmenn eru nú 1522 og námu
eignir félagsins 265 þús. kr.
29. janúar, mánudagur:
Sendinefnd
til Bretlands.
Tilkynnt var, að íslenzk
samninganefnd, skipuð fjórum
mönnum, væri komin til Bret-
lands til viðræðna um brezk-
íslenzk viðskiptamál við ensk
stjórnarvöld. (Nánari frásögn í
seinasta blaði).
Talin voru atkvæði við
stjórnarkosningu í verkalýðsfé-
laginu Dagsbrún. (Sjá frásögn
í seinasta blaði).
30. janúar, þriðjudagur:
Bifreið ekið á
ríðandi maim.
Það slys varð á Suðurlands-
braut, að bifreið ók á ríðandi
mann, er kom á móti henni,
með þeim afleiðingum, að hest-
urinn drógst nokkra metra til
baka með bifreiðinni, en mað-
urinn, sem sat hestinn, kastað-
ist aftur yfir bifreiðina. Var
hann fluttur meðvitundarlaus í
Landsspítalann. Hann meiddist
þó ekki mikið. Hann heitir
Guðmundur Jónsson frá Hlíð
við Breiðholtsveg. — Hestinn
varð að skjóta þegar í stað.
31. janúar, miðvikudagur:
Bær brennnr.
Bærinn Saurbær í Saurbæj-
arhreppi, Eyjafirði, brann til
kaldra kola. Engir húsmunir
björguðpst af efri hæð hússins
en að miklu leyti af- neðri hæð-
inni. Slökkvilið frá Akureyri
kom á staðinn en gat ekki að-
hafst vegna vatnsskorts. Bónd-
inn að Saurbæ er Daníel Svein-
björnsson. Jarða átti móður
bóndans sama daginn og bær-
inn brann.
Viiumheimili S.Í.B.S.
teknr til starfa.
að koma þarna upp saumastofu
fyrir stúlkurnar. í hverju húsi
eru 4 herbergi, 3 einbýlisher-
bergi og 1, sem ætlað er fyrir
hjón. Auk þess er í hverju húsi
vistleg setustofa, búin smekk
legum húsgögnum, bað og lítið
eldhús fyrir vistmenn til að
hita sér kaffi o. þvíl.
Vistmennirnir, sem voru
komnir í gær, báðu blaðamenn-
ina að færa allri þjóðinni hjart
ans þakkir fyrir,. velvilja og
margháttaða hjálp við að koma
þessu heimili upp og gefa þeim
þannig tækifæri til þess að njóta
lífsins í ríkari mæli, en þeim
annars væri kleift.
Jarðræktarlagafrv.
(Framhald af 1. síðu)
hluti landbúnaðarnefndar, Páll
Hermannsson og Þorsteinn Þor
steinsson, hafa mælt með því.
Stjórnarliðarnir í nefndinni
hafa enn engu áliti skilað og
forseti hefir þrjózkazt við að
taka málið á dagskrá, þótt þess
væri óskað fyrir meira en viku
síðan.
Verði það niðurstaðan, að
stjórnarliðið ætli þannig að
svæfa þetta mikilvæga mál,
hefir þar fengizt óvefengjanleg
asta sönnunin um áhugaleysi
þess fyrir „nýsköpun" landbún
aðarins og andúð þess á málum
hans. Er það þá bændanna að
minnast þess vel, þótt síðar
verði.
Frá U, M. F. I.
. Söngkennsla.
Kjartan Jóhannesson söng
kennari frá Ásum hefir að til
hlutun Ungmennafélags íslands
kennt í vetur söng hjá þessum
ungmennafélögum í Árnes- og
Rangárvallasýslu: Umf. Eyrar-
bakka og Stokkseyrar. Umf.
Samhyggð Gaulverjabæjar-
hreppi og Umf. Ásahrepps í
Holtum. í ráði er að hann kenni
hjá fleiri félögum síðar í vetur.
Launalagaírumvarpið
(Framhald af 1. síðu)
sér Ijóst, að setning nýrra
launalaga væri fyllsta nauðsyn,
vegna ríkjandi ósamræmis í
launagreiðslum og ‘ of lágra
launa einstakra starfsmanna-
hópa. Flokkurinn hefir jafn-
framt viljað fá skýr og sam-
ræmd ákvæði um réttindi og
skyldur embættismanna og að
framkvæmt yrði allsherjar end-
urskoðun á ríkiskerfinu með
Dað fyrir augum að fækka
starfsmönnum og koma á öðs-
um launasparnaði.
Þótt launalagafrv. það, sem
fyrv. ríkisstjórn lét undirbúa,
væri á ýmsan hátt ábótavant,
taldi Framsóknarflokkurinn rétt
að gerast meðflytjandi þess og
reyna að fá áorkað í þinginu
þeim breytingum, sem hann áliti
til bóta. Virtist þetta enganveg-
inn útilokað í haust, en stjórn-
arsamvinnan lagðist hér í veg-
inn fyrir skynsamlegar aðgerðir,
eins og í mörgum öðrum málum.
Framsóknarflokkurinn vildi
þó reyna að fá skynsamlega
lausn á málinu. Fulltrúi hans í
fjárhagsnefnd efri deildar,
Bernhard Stefánsson, bar því
fram við 2. umr. tillögu um
nokkura lækkun allra helztu
launaflokkanna. Sú lækkun var
svo lítil ,að hún skipti hvern
einstakan launþega sára litlu,
og fyrir alla þá, sem lakar höfðu
verið settir, t. d. kennara og
presta, var frv. eftir sem áður
mikil endurbót. Hins vegar
munaði þetta rikissjóð nokkrum
milj. kr. og var þannig aukin
trygging þess, að ríkið gæti
staðið við þær skuldbindingar,
sem það veitir opinberum
starfsmönnum með launalög-
um. Þessi breytingartillaga
Bernharðs fékk engar undir-
tektir meðal stjórnarliðsins og
var því felld.
Við 3. umr., þegar Ijóst var
orðið í hvert óefni stefndi, bar
Hermann Jónasson fram svo-
hljóðandi tillögu:
„Ríkisstjórnin skal nú þegar
hefja rannsókn á þvf, hvernig
opinberum störfum og embætt-
um verði fækkað og starfs-
mannakerfi ríkisins gert ein-
faldara ogódýrara en nú er.
Skal ríkisstjórnin leggja til-
lögur um þessi atriði fyrir
næsta þing. Enn fremur skal
ríkisstjórnin leggja fyrir næsta
þing frumvarp til laga um rétt-
indi og skyldur embættis-
manna og opinbera starfs-
manna.
Þegar lög eða ályktanir um
þessi atriði, fækkun opinberra
starfa og embætta og réttindi
og skyldur embættismanna, hafa
tekið gildi, ganga lög þessi og í
gildi samtímis“.
-QAMLA BÍÓ-
Bindindismálasýn-
ingin.
(Framhald af 1. síðu) ,
um. Fyrsta deildin er nefnd
Bakkusarhof. Fyrir gafli þeirrar
deildar er altari vínguðsins, á
altaristöflunni er mynd vínsal-
ans, og umhverfis hann eru
margar smærri myndir, er sýna
áhrif og afleiðingar áfengis-
nautnarinnar. Á veggjum hofs-
ins eru málverk úr lífi þess ves-
lings fólks, sem fallið hefir vín-
guðnum á vald.
Önnur deild sýningarinnar er
nefnd knæpan. Þar eru málverk,
teikningar og sýnishorn af ginn-
ingum áfengisauglýsinga hins
„menntaða heims“. í deildinni
er gerður samanburður á nyt-
semi mjólkur og áfengis, sýnd
mismunandi áhrif hvorutveggja.
Þar sést, að fyrir andvirði einn-
ar brennivínsflösku má fá 29
mjólkurflöskur og hinsvegar að
næringargildi 18 ölflaskna jafn-
ast á við næringargildi einnar
mjólkurflösku.
Þriðja deildin nefnist Dóms-
salur. Þar eru sýnd margs konar
línurit og annar skjalfestur
fróðleikur um áfengisbölið. Þar
sést m. a., að flest afbrot og
glæpir, sem framdir éru, eru
framdir undir áhrifum áfengis
og eru því bein afleiðing áfeng-
isnautnar.
Fjórða deildin er frá hinu já-
kvæða starfi bindindismanna i
Tillaga þessi var byggð á því,
að með hinni stórfelldu út-
gjaldaaukningu, sem frv. fyrir-
hugaði, yrði ríkinu gert ókleift
að standa undir lögboðnum út-
gjöldum, og launalögin myndu
því fljótt verða markleysa, ef
ekki yrði séð fyrir sparnaði,
sem kæmi til móts við hækk-
anirnar. Það er líka flestra álit,
að slíkur sparnaður og hér um
ræðir, sé næsta framkvæman-
legur og myndi' það flýta fyrir
framkvæmd hans að tengja
þessi mál saman. Vegna
þessarar athugunar, þurfti ekki
heldur að verða nein tilfinnan-
leg töf á launamálinu, þar sem
hæglega mátti ljúka afgreiðslu
þessara mála næsta haust og
á meðan mátti veita þeim opin-
berum starfsmönnum, sem verst
eru settir, t. d. kennurum,
nokkrar launabætur.
Þessi tillaga Hermanns fékk
heldur ekki neinar undirtektir
stjórnarliðsins og var felld.
Eina tillagan, sem Framsókn-
armenn feng.u fram, var um af-
nám ýmsra aukatekna emb-
ætúsmanna. Flutti Bernharð
Stefánsson slíka tillögu eftir að
stjórnarliðið hafði gert tillögu
um, að aukatekjurnar héldust
að verulegu leyti áfram. Treyst-
ust stjórnarliðar þá ekki til
annars en taka upp tillögu
Bernharðs, en ekki mátti þó
samþykja hana, heldur varð að
bera fram nýja tillögu um sama
efni! Ríkissjóði mun á þenn-
an hátt skapast nokkrar auknar
tekjur.
Eins og launalagafrv. var úr
garði gert, þegar það fór frá efri
deild, treystu Framsóknarmenn
sér ekki til annars en að greiða
atkvæði gegn því. Þetta þýðir
þó ekki, að Framsóknarmenn
séu andvígir skynsamlegri af-
greiðslu launalaganna á þessu
þingi og munu þeir því reyna
sitt/ til að koma því í viðunan-
legt horf.
Hvað gerist I
ncðri deilcl?
Eins og lýst er að framan,
hafa hrossakaup stjórnarsinna
um launamálið í efri deild, tek-
izt svo hörmulega, að tveir
helztu forvígismenn þeirra þar
treysta sér ekki til annars en
að lýsa vanþóknun á frv. og
heita á neðri deild að bæta úr
vitleysunum, sem stjórnarliðið
hafi gert í efri deild!
Eins og stjórnarliðinu er
háttað í neðri deild, verður að
teljast næsta vafasamt, að frv.
fái þær endurbætur, sem nauð-
synlegar eru, heldur jafnvel
hætt við, að þar verði enn meiri
handahófsvinnubrögð en í efri
deild, þar sem skemmri tími
verður til stefnu. Úr því, sem
komið er, .væri það vafalaust
heppilegast að fresta málinu til
haustsþingsins og tryggja end-
anlegri lausn þess þannig vand-
aðri og víðtækari undirbúning.
Annars er meðferð launalaga
frv. í efri deild gott sýnishorn
þess, hvernig samstarfi stjórn-
arflokkanna muni yfirleitt
vera háttað. Átökin, sem verða
þar milli hinna andst^eðustu
sjónarmiða, eru til lykta leidd
með slíkum hrossakaupum, sem
ekki geta leitt til annars en
aukins glundroða og ófarnaðar
í hlutaðeigandi málum.
FLAKKARAR
í GÆFLLEIT
(Happy Go Lucky)
Amerísk söng- og gam-
anmynd í eðlilegum lit-
um. —
Mary Martin,
Betty Hutton,
Dick Powell.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.

► ITÝJA B.O.
XJOSMRFðR
KAFBÁTSIXS
(„Destination Tokyo“)
Spennandi mynd byggð
á sönnum viðburðum.
CARY GRANT,
JOHN GARFIELD,
DANE CLARK.
Sýnd kl. 6,30 og 9.
Bönnuð yngri en 14 ára.
SKEMMTUN FYRIR ALLA
Fjörug gamanmynd með
RITZ bræðrum.
Sýnd kl. 5.
landinu. Þar eru sýndar
myndir af mörgum helztu
mönnum bindindissamtakanna,
niyndir frá landnámi templara
að Jaðri o. fl. Þar er einnig sýnd
bóka- og blaðaútgáfa bindind-
ismanna, svo sem útgáfa Æsk-
unnar, blaðið Einingin, bækurn-
ar Eyðandi eldur og Seiðurinn
mikli, auk þess ýms smárit.
Nefndin, sem gengizt hefir
fyrir sýningunni er samvinnu-
nefnd Stórstúku íslands, í-
þróttasambands íslands, Ung-
mennafélags íslands og Sam-
bands bindindisfélaga í skólum,
en aðalhvatamaður sýningar-
innar mun hafa verið Pétur
Sigurðsson og hefir hann
unnið mikið starf að undirbún-
ingi hennar.
Sýningin verður opin daglega
dAðir
VORU DRÝGÐAR
Saga Nólseyjar-Páls
og fleiri afreksmanna.
er m e r k bók og
skemmtileg.
i
TJARNARBÍÓ
Konungs-
veiði
(Kungajakt)
Spennandi sænsk mynd
frá dögum Gústafs III.
INGA TIDBLAD,
LAURITZ Falk.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð yngri en 12 ára.

LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR
eftir Henrik Ibsen.
. Leikstjóri: Frú Gerd Grieq.
LEIKFLOKKUR FRÁ LEIKFÉLAGI AKUREYRAR.
Sýning í kvöld klukkan 8.
UPPSELT.
ATHS. Aðgöngumiðar þeir, sem gilda að sýningunni i
kvöld, eru gulir að lit og merktir með tölunni 31.
U R B Æ N U M
Bygging fyrir starfsemi
kirkjunnar.
Biskupinn yfir íslandi, Sigurgeir
Sigurðsson hefir snúið sér bréflega til
bæjarráðs og sótt um lóð fyrir kirkju-
ráð til að reisa stórhýsi á Skólavörðu-
hæð í Reykjavík. Þessi bygging á að
verða húsnæði fyrir ýmsa kirkjulega
starfsemi kirkjuráðs, sem hefir á
hendi yfirstjórn hinnar innri starf-
semi íslenzku kirkjunnar. Bæjarráð.
hefir ekki enn tekið afstöðu til máls-
ins, en fól borgarstjóra að ræða við
bislíup um það.
Náttúrulækningafélagið ætlar
að kaupa gróðurhús.
Á fundi í Náttúrulækningafélagi ís-
lands, er haldinn var nýlega, var
samþykkt að fela stjórn félagsins að
kaupa fjögur gróðurhús og lítið íbúð-
arhús, er félaginu gefst kostur á að
kauþa í landinu Laugarás í Biskups-
tungum. Gróðurhúsin ætlar félagið að
reka í sambandi við matstofu þess,
en fleirum félagsmönnum un þó verða
gefinn kostur á að kaupa framleiðslu
gróðurhúsanna.
Bálför.
Stefáns Stefánssonar fór fram í
Edinburgh Crematorium þann 23. jan.
Eining,
mánaðarblað um bindindismál, 1.
blað 3. árg., er nýkomið út. Af efni
þess má nefna: Stúkan Víkingur 40
ára, Kveðja til íslenzkra templara
eftir prófessor Richard Beck, Verndar-
engill hinna gálausu barna, Gleðilegt
nýjár, kvæði eftir ritstjórann, Pétur
Sigurðsson, Endurheimtum mikilvæg-
asta sjálfstæðið og auk þess fjöldi
annarra smærri greina.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman í hjóna-
band af sr. Bjarna Jónssyni Áslaug
Sigurðardóttir og Pétur Andreas Maack
Jóiisson, bæði til heimilis á Túngötu
2 Heimili þeirra verður við Túngötu 2.
eftir hádegi. A kvöldin verður
sýningargestum sýndar fræðslu-
kvikmyndir. Óvíst er enn hvað
sýningin mun standa lengi, en
ráðlegast er þeim sem hafa í
hyggju að sjá hana að koma
sem fyrst. Sýningin talar skýru
máli um bölvun áfengisins, á-
hrif þess á þjóðir og einstakl-
inga.
Hjónaband.
Síðastliðinn laugardag voru gefin
saman í hjónaband af sr. Árna Sig-
urðssyni ungfrú Þóra Finnbogadóttir,
Njálsgötu 84 og Haraldur V. Ólafsson,
Flókagötu 12. Heimili brúðhjónanna
verður á Flókagötu 12.
Hjúskapur.
Fyrir nokkru voru gefin saman í
hjónaband Guðrún Sigurðardóttir,
húsfreyja í Norðtungu og Einar Hall-
dórsson kennari.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman í hjóna-
band ungfrú Margrét Ásgeirsdóttir
(Gunnlaugssonar kaupmanns) og Her-
steinn Pálsson, ritstjóri Vísis. Heimili
þeirra er við Njálsgötu 112.
Félag garðyrkjumanna
í Reykjavik
hélt aðalfund sinn s. 1. sunnudag.
Þessir voru kosnir í stjórn: Halldór
Ó. Jónsson, formaður; Haukur Kistó-
fersson, ritari; Einar Vernharðsson.
gjaldkeri; Axel Magnússon og Sigurð-
ur Sveinson, meðstjórnendur.
Nýtt lag eftir Kaldalóns.
Biaðinu hefir borizt nýtt lag eftir
Sigvalda Kaldalóns við ljóð Stefáns
frá Hvítadal, Aðfangadagskvöld jóla.
Lagið er bæði fyrir blandaðan kór og
orgel. V. Urbantschitsch hefir raddsett.
Sigvaldi tileinkar það æskuvini sínum,
Júlíusi Árnasyni. Um verk þetta er
óþarft að fjölyrða, það er nóg að geta
þess, að það er eftir Sigvalda Kalda-
lóns og þá vita menn að hér er á ferð-
inni fagurt og listrænt verk. Heftið er
smekklega út gefið, prentunin skýr og
góð.
Tímaritið Stígandi
er nýkomið út. Af efni ritsins má
nefna: Vetrardraumur eftir Guðmund
Frímann, Benedikt á Auðnum eftír
Sigurjón Friðjónsson, Hinn óþekkti
hermaður eftir Hannes J. Magnússon,
Myndir eftir Edvard Sigurgeirsson, Fjöl
úr Auðunnarstofu eftir Kristján Eld-
járn, Horfin Yrsa Danadrottning eftir
Kára Tryggvason, Hið gullna ryk eftir
Helga Valtýsson o .fl.
Fylgízt med
Allir, sem fylgjast vilja með
almennum málum, verða að lesa
Tímann.
það ekki ennþá. Siml 2323.
Geri^t áskriíendur, séuð þið