Tíminn - 14.04.1949, Blaðsíða 5

77. blaff
TÍMINN, fimmtudaginn 14. april 1949.

Fimmtud. 14. upríl
Ólík markmið
þjóðareiiiingar
Blöð Sjálfstæðismanna tala
nú mjög um nauðsyn þess,
að mynduð sé sem mest þjóð-
areining um ..lausn liinna
stóru vgndamála,, jer Jkápast
hafa vegna óstjórnar úndán-
farinna ára. Menn megi ékki
lengur láta mismunandi
flokkasjónarmið^ standa í
vegi slíkrar samvinnu, Tiéld-
ur snuá faökúih samáTfi“ og
einbeita sér að lausn við-
fangsefnanha. -
Vissulegá er þetta réttilega
mælt. Vissuiega' er þörf sem
allra viðtækastrar þjóðarein-
ingar til' að mæta afleiðing-
unum af óstjörn Ólafs Thors
og kommúnista, er nú sækja
á með sívaxándi" þunga. -
Framsóknarflokkurinn hef
ir jafnan sýntrsig fösan' til
að taka þátt í víðtækum sam-
tökum, ef óvenjulegur vandi
hefir steðjað áð þjóðinni. Þess
vegna átti hann frumkvæði
að þjóðstjórninni .1939, þegar
ófriðarblikan spáði oröið geig
vænlegumatburðum og hvatti
til þjóðareiningar. Þessvegna
ákvað líka flokkurinn að taka
þátt í núv. ríkisstjórn, ef .vera
mætti að unnt .yröi meö sam-
tökum borgaralegu ílokkanna
að draga úr verstu erfiðleik-
unum, sem fyrirsjáanlegir
voru vegna óstjórnarinnar á
árunum 1944—’46. Framsókn-
arflokkurinn hafði þó illan
bifur á samstarfi við Sjálf-
stæðisfiokkinn og takmark-
aða trú á, að forusta hans
væri fáanleg til að taka upp
réttsýnni og hoppilegri stjórn
arhætti.
Því er ekki að neTÉaT að
Framsóknarmenn ' hafa á
margan hátt orðið fyrir von-
brigðum af þeirri samVinnu,
sem komið var a legg með
myndun núv. ríkisstjórnar.
Þótt margt há'fi áúnnizt, hafa
vandamálin ékki verið tekin
slíkum tökum og naúðsynlegt
hefði verið.
Vantrúin, er menn höfðu á
forustuliði Sj álfstæðisflokks-
ins, hefír því.miður reynzt
á fullum rökuhi reist. For-
kólfar Sjálfstæðisflokksins
meina það kannske einlæg-
lega, að þeir vilji sem mesta
þjóðareiningu. En þeir vilja
því miður ekki þjóðareiningu
um réttsýna ;stjómarhætti.
Þeir vilja fá þjóðareíningu,
sem beinist að því að vernda
sérréttindi hinná fáu ötvöldu.
Markmið þeirra uneð þjóöar-
einingu er- allt annað en- að
‘láta hana- beinast. fyrst. og
-fremst áð því aö tryggja hag
og rétt alls fjöldans.
Framkvæmd verzluhar- og
'verðlagsmálanna og f járhags-
-málanna yfirleitt, þar sem
Sjálfstæöisflokkurinn hefir
fengið ráðið með -titetyrk -Al-
þýðuflokksins, er svo Ijóst
dæmi um þetta, að óþarft er
að rekja það nánar.
Afstaða Framsóknarflokks-
=■ ins og- Sjálfstæðisflokksins. til
þj óðlegrar- einingar um vanda
málin ,er þannig harla ólík.
Vafalaust meinar Sjálfstæðis
flokkurinn það einlæglega,
eins og Framsóknarflokkur-
inn, að-hann vill hafa. víð-
tæka samvinnu um vanda-
málin á þeim tímum, er nú
ERLENT YFIRLIT:
Athyglisvert njósnarmál
Eíibh af rússncskn starfsiiiömmnum hjá
Sameinuðu þjóðunum í Biew York upp-
vís um njósnir.
Eitt af þeim málum, sem geta
komið til umræðu á þingi sam-
einuðu þjóðanna, er nú stendur
yfir í New York, er njósnarmál,
er einn af starfsmönnum Rússa
hjá S. Þ. er viðriðinn. Mál þetta
getur orðið upphaf að umræðum
um, hvaða sérréttindi starfsmenn
hjá stofnunum S. Þ. eiga að hafa.
ef þeir starfa utan heimalanda
sinna.
Rússinn, sem við þetta njósnar-
mál er riðinn, heitir Valetin A.
Gubitchev, en við það er einnig
bendluð amerísk stúlka, Judith
Coplon að nafni. Mál þetta hefir
vakið mikla athygli og þess mjög
gætt á fréttasíðum erlendra blaða
að undanförnú.
Hér fer á eftir frásögn um það,
þýdd úr danska blaðinu „Inform-
ation":
— Það var í fyrstu engin ástæða
til að tortryggja ungfrú Coplon.
Hún er, að því er bezt verður séð,
ósköp hversdagsleg ung stúlka,
nokkru betur en í meðallagi gefin,
en á engan hátt sérkenniieg. Árið
1943 tók hún stúdentspróf með
góðri einkunn. Nokkru síðar fékk
hún atvinnu í dómsmálaráðuneyti
Bandaríkjanna og hafði aðsetur í
New York. Hún var ráðin sem
blaðritari um fjárhagsmál, en al-
drei hefir orðið fyllilega ijóst í
hverju það starf hennar lá, en það
var myndað á striðsárunum, þegar
óvenjuleg gróska var í stjórnar-
kerfi Bandaríkjanna.
Fús til eftirvinnu.
Árið 1945 var Miss Coplon flutt
til Washington og hlaut þar sæti
í öryggismáladeildinni við „póli-
tiska skilgreiningu". Sá titill segir
heidur ekki mikið, en ástæða er
til að ætla, að hún hafi unnið
við athuganir og eftirgrennslanir,
sem stjórn Bandaríkjanna lætur
gera. Að því sem amerísk blöð
segja, var hún þekkt sem lipur og
þokkaleg stúlka, og var hinn bezti
félagi í sinum hóp. Hún skoraðist
aldrei undan aukavinnu, ef einhver
samstarfsmaður þurfti að víkja sér
frá af einhverjum ástæðum. Eftir
lokunartíma sat hún oft ein eftir
á skrifstofunni með hrúgu af skjöl-
um fyrir framan sig.
Það voru samt ekki þessi vinnu-
brögð stúlkunnar, sem leiddu at-
hygli öryggislögre&lunnar að henni.
Hún festist í neti lögreglunnar af
öðrum ástæðum. Það var athugað
rækilega hvaða fólk hún umgeng-
ist, og þá kom í ljós, að hún var
í kunningsskap við grunsamlega
menn. Það leiddi þó ekki til þess,
að hún væri þegar í stað hand-
tekin. Sjálf varð hún þess á engan
hátt vör, að hún væri undir eftir-
liti. En yfirmaður hennar í dóms-
málaráðuneytinu fékk þá fyrirskip-
un, að láta hana ekki komast í
nein leyn^g skjöl, þar til öðru
vísi hefðí verið ákveðið.
Gildra Iögreglunnar.
Nú var setið um ferðir stúlk-
unnar og þær athugaðar af
mikilli kostgæfni. Þá kom i
ljós, að hún fór reglulega með
ákveðnu millibill til New York og
hitti þar jafnan rússneskan verk-
fræðing, sem hét Valentin Gubit-
chev og var hann í þjónustu sam-
einuðu þjóðanna. Til þess að reyna
hana var nú lögð fyrir hana gildra.
Kvöld eitt, er hún sat ein við
eftirvinnu sína, lágu nokkur blöð
á borði í næsta herbergi við skrif-
stofu hennar, Þau voru merkt:
„Algert trúnaðarmál" og virtust
mjög þýðingarmikil.
Fáum dögum síðar fékk öryggis-
lögreglan njósn af því, að ungfrú
Coplin ætiaði til New York. Þá
var bæði vakað yfir henni og Gub-
itchev. Þau hittust á götuhorni
einu, en létu ekki á þvx bera að
þau hefðu hitzt eða þekkzt. Coplon
fór á neðanjarðarjárnbrautarstöð
og fór með iest, en Gubitchev fór
með strætisvagni. Svo virðist sem
bæði farartækin hafi flutt nóg af
leynilögreglumönnum. En hvorugt
þeirra, sem um var setið, grunaði
neitt. Þau héldu áfram leið sína
hvort um sig, unz þau mættust
ailt í einu við þriðja stræti. Þar
heilsuðust þau og héldu áfram nið-
ur götuna, en leynifulltrúar lög-
reglunnar fylgdu þeim eftir. Allt í
einu námu þau bæði staðar og
stúlkan tók eitthvað úr tösku sinni
og fékk Rússanum. Þá þótti lög-
regiunni tími til kominn að heíj-
ast handa. Þau voru umkringd og
tekin höndum. Við rannsókn kom
í Ijós að Gubitchev hafði í vös-
unum nákvæmt afrit af blöðunum,
sem notuð voru til að freista ung-
frúarinnar og leiða hana i gildr-
una.
Fengur fyrir lögregluna.
Það virðist því enginn vafi á
því, að stúlkan hafi rekið njósnir
og í þetta sinn hafi öryggislögregl-
an haft heppnina með sér. Henni
veitti heldur ekki af því. Það hafa
komið fram öflug mótmæli gegn
þeim aðferðum, sem lögreglan not-
ar til að reyna trúnað embættis-
inannanna. Sumir þeirra hafa lent
1 óþægindum vegna þess, að þeir
voru einhverntíma í vinfengi við
menn, sem gruna mætti um sarnúð
með kommúnistum. Einstakir menn
fara í hönd, þegar erfiðleik-
arnir af óstjórn Ólafs Thors
og kommúnista dynja yfir.
En hann vill hafa þessa sam-
vinnu fyrst og fremst til að
vernda sérréttindin og það
lætur hann sér miklu meira
varða en þó að öðru leyti
skorti stefnu og föst tök á
viðfangsefnunum. Framsókn
arflokkurinn vill sem viðtæk
asta samvinnu á þeim grund-
velli, að markvisst sé unnið
að lausn vandamálanna með
hag almennings fyrir augum
en öll sérréttindi séu látin
víkja.
Það getur ráðið meiru um
örlög íslenzku þjóðarinnar en
flest annað, hvort þessara
sjónarmiða hún kýs heldur
að fylkja sér um. Þjóðin verð-
ur að sýna það og kenna for-
ingj um Sj álfstæðisf lokksins
það í næstu kosningum, að
hún vill ekki að unnið sé
á grundvelli þeirra, heldur
á grundvelli Framsóknar-
flokksins. Fyrir alla þá, sem
vilja víðtæka samvinnu um
lausn vandamálanna á heil-
brigðum og réttlátum grund-
velli, hlýtur það því að vera
megin kappsmál að efla Fram
sóknarflokkinn sem mest og
gera honum kleift að láta
sjónarmið sin móta stjórnar-
farið.
Vishinsky, sem mun gera eindregna
kröfu til þess, að. málið á hendur
rússneska starfsmanninum hjá S.
Þ. verið látið' niður falla
hafa verið leystir frá störfum af
þeim sökum, en svo langt er ekki
gengið nú orðið. Hér hafa atvikin
hins vegar orðið aðferð öryggis-
iögreglunnar hliðholl. Það verður
að viðurkenna. En meðal þeirra,
sem óþægilegast hafa kennt á af-
skiptasemi lögreglunnar á síðustu
árum, ríkir eðlilega töluverð
gremja og beiskja. —
Hér iýkur frásögn „Information".
Til viðbótar má geta þess, að rann-
sókn þessa máis er enn ekki lokið.
A döfinni eru líka vestra ýms fleiri
njósnarmál, en ekkert þeirra beinist
gegn rússneskum þegn, nema
þetta. Af þeim ástæðum hafir það
vakið sérstaka athygli og jafnvei
búist við, að það geti haft ýmis
eftirköst.
Raddir nábúanna
Forustugrein Mbl. í gær
fjallar um deilur Kominform
annarsvegar og Títos og Mar-
kos hinsvegar. Eftir að þær
hafa verið raktar segir á þessa
leið:
„Hvað sanna nú þcssar saka-
giftir Kominform og Moskva á
hendur þessum tveimur komm-
únistaleiðtogum?
Þær sanna það, að æðsta
skylda kommúnista í öllum
löndum er að vera stjóm Sovét
Rússlands auðsveipir. Þær sanna
það einnig að foringjum komm-
únistaflokka, hvar sem er í heim
inum, ber að setja hag Rúss-
lands ofar hagsmunum ætt-
ianda sinna. Ef þeir ekki gera
það, þá eru þeir settir út af
hinu kommúnistiska sakra-
menti. Þá breytast þeir allt í
einu úr „frelsishetjum“ í „auð-
valdsþý“, úr englum í djöfla.
„Góður“ kommúnisti getur
þess vegna ekki vcrið trúr landi
sínu. Fyrsta og æðsta boðorð
hans er eihmitt að vera alltaf
reiðubúinn til þess að svikja
það, alitaf tilbúínn að ganga
crinria Kominform og þrettán-
menninganna, sem stjórna hrika
legasta þrælahaldi veraldarsög-
unnar innan þykkra vejgja
Kremlvirkjanna. ÖII „sjónar-
mið“ eru bönnuð. Það er að-
eins eitt sjónarmið, sem sann-
trúaðir kommúnistar geta að-
hyllst, stefna Kominform og
Stalins".
Mbl. segir að lokum, að
kommúnistar hér starfi aug-
ljóslega í samræmi við þetta
sjónarmið og vilji umfram allt
forðast, svipaða útskúfun og
Tito og Markos.Þaö sannibezt
samband þeirra við valdhaf-
ana i Krfeml.
Atkvæðagreiðslan vics
umræffu fjárlaganna, sein io -
fram í fyrradag, verffur vaía
laust Jengi í minnum faöfff’,
Svo augljóst tákn var faúíi
um glundroffann og stefnu-
leysiff, sem er ríkjandi í fjár-
málastjórn landsins.
Hér skal síffur en svo úr þvi
dregiff, aff afleiðingarnár af
samstjórn Ólafs Thors og
kommúnista á árunúm 1944
—46 hafa gert f jármáíastjóm
ina mjög erfiffa vifffangs,
Hinsvegar afsakar þáð þó
ekki til fullnustu stefnuieys-
iff og stjórnleysið, sem ríkj=
andi er í fjármálastjórh rík-
isins.
Þaff eru nú liffnir einir se::
mánuðir síffan fjármáláráo-
herrann lagffi fjárlögin Úyriy
þingiff, Hann lagði þau iyrír?.
þingið meff margra millj'óna-
tuga greiffsluhalla. Hanu
gerffi hvorki þá né síðar nem
ar tillögur um aff mæta þess-
um halla. Fjárveitinganefnd.
hefir síðan haft fjárlögin tii
meffferffar. Hún gerffi á þeírn
margar breytingar, en þc>
engar stórvægilegar. Eftir a'ri
hún hafffi gengiff frá tíllög •
um sínum var hallinn á fjár-
lögunum enn margir milljóna
tugir. í því formi voru þavi
svo afgreidd við aftra um-
ræffuna.
Það má því segja, aff íjái •
lögin standi enn í sömu spor •
um og þau voru fyrir sei:
raánuðum, er þau voru lögo
fyrir þingið. AffalmáliÖ, ao
jafna hallann, er eins óieysi;
og þá.
Þaff veltur mest á tveímuj?
mönnum, aff meffferff fjár-
laganna fari sæmilega u'
hendi á Alþingi og lendi ekkl
í tómri vitleysu og öngþveit.,
Þessir menn eru fjármála*
ráðherrann og formaður fjáff
veitinganefndar. Fjármaia ■
ráðherrann á öffrum fremu?
aff móta stefnuna og i sam ■
einingu eiga þessir tveíi?
menn aff leiffa vinnubrögffin.
Miklu skiptir þvi, aff gots
samstarf sé á milli þessara
manna. Önnur umræffa f jár ■
laganna upplýsti, aff- öil
þessi grundvallarskilyrffi fyr ■■
ir góffum vinnubrögffum hef-
ir skort. Fjármálaráðherr-
ann hefir enga stefnu maik -
aff og engin samvinna hefir
veriff milli hans og formánna
fjárveitinganefndar. Vínnu-
brögff fjárveititiganefnda?
hafa verið skipulagslaus og
fálmkennd, eins og líka hlaui;
aff leiffa af formennsfcúnni
þar, og án nokkurs sarnráö
viff ríkisstjórnina. Þegar tii-
lögur nefndarinnar koma
fram, eru þær þvi flestar jafu
ókunnar ríkisstjórninni og
hvítvoffungi norður á Langa ■
nesi.. Fjármálaráðherra vildi
því fá tillögunum frestaff tíl
3. umræffu, svo aff hann gæti
athugaff þær nánar, en for-
maffur f járveitinganefnda *
neitar því einciregto. Um
þetta er síffan rifist heilau
dag í Sjálfstæffisflokknuni
og þingfundum frestaö aí
þeirri ástæöu. NiffurstaÖan
varff sú, aff allar tillögurn ■
ar voru hornar upp víff 2,
umr., án þess aö stýrni'i
hefði athugaff þær og þing ■
flokkarnir markaff afstöðYl
til þeirra. Afgreiffslan mótaö-
ist því af algeru handahófi,
. IFramhald á 6. siöuj.