Tíminn - 25.02.1951, Síða 3

47. blað.
TÍMINN, sunnudaginn 25. febrúar 1951.
3
j^dttur hirh
yunnar
Hvað á að koma í staðinn?
Eftir séra Gnmiar Árnasen
Eyðitúnin blasa nú víða v ð
augum. í>au grænka á hverju
vori og bera þögult vitni um
ræktun horfinna kynslóða.
Öldum sa'man bera þau ann-
an lit en umhverfið, þótt þau
séu óvarin og verði fyrir hlífð
arlausum ágangi. En þau geta
lika farið undir skriðu á
e nni nóttu.
Andlegri rækt, sem orð'ð
hefir rótfest í sálarlífi heilla
þjóða er líkt farið. Margar
kynslóðir kunna að bera
henni vitni, þótt henni sé
lítt viðhaldið, og jafnvel all-
mikið að því gert að uppræta
: hana. En sé hún vanrækt hlýt
ur hún að deyja út að lokum.
Og jafnvel henni má útrýma
á undraskömmum tíma, ef
nægilega sterk eyðingaröfl
eru að verki.
Margir í þessu landi virð-
ast vera þeirrar skoðUnar,
að krist'ndómurinn hald!st
eins og af sjálfu sér, hvernig
sem að honum er búið. Ýms-
ir líta svo á, að þótt þeir kæri
sig sjálfir ekki um að vera
kristnir, nema svona i mesta
höfi, þá sé æskdegt að aðrir
séu það,— þó vilja þeir ekki
kosta miklu til þess. Hafa
,'sem fæsta-presta, sem allra
minnsta kflstindómsfræðslu,
' — helzt enga i skólunum, —
og lítinn eða engan áróður
fyrir kristindóminn í blöðum
eða útvarpi. Þeir gera ráð
fyrir að h!nn kristni akur beri
ávöxt af sjálfu sér, a. m. k.
langt fram í tímann.
Undanfarna áratugi hefir
ríkt svo mikið hlutleysi við-
víkjandi kristindóminum hér
í landi, að mönnum er nokk-
ur vorkunn, þótt þeir hafi
hugsað á þá lund, sem nú
hefir verið lýst. Við lifum enn
á kristnum merg og ber allt
þjóðlífið þess nokkurt vitni.
En á öllum öldum hafa ver-
ið uppi menn, sem talið hafa
kristindóm'nn heimsku og
beinlínis til skaðsemdar. Og
þeir hafa að sjálfsögðu reynt
að eyða honum. Spámenn
slíkrar stefnu eru nú að verða
fjölmennir í iand.nu og ýms-
ir áhrifamenn. Það er hugs-
unarleysi að halda, að af
þeim stafi eng.'n hætta. Þeim
getur sannarlega tekist fyrr
en varir, að skipta um hinn
andlega gróður í landinu, ef
þeim leyfist það.
Nærtæk: dærni t. d. frá
Þýzkalandi sýna, að það er
furðulega fljctlegt með áróð
urstækni nútímans, að breyta
mannirium í s'ðlausa skepnu.
Og einmitt af því, að við
höfum af því sannar sagnir
hvað gerzt hefir sums staðar
þar, sem kristindóminum hef
ir verið vikið úr öndvegi, undr
ar mig hversu almenningur
hérlendis er tömlátur um að
spyrja hina nýju spámenn
hvað þeir bjóði i staðinn, og
betur en kristindómurinn.
Mér finnst þeir eins og hafa
stein uppi í sér, þegar þeir
eiga að gera greih fyrir eíhum
lífssannindum og sinni siða-
kenningu, þó. ekki vanti þá
máliö til að ófrægja krist n-
dóminn.
Við megum þó eiga það,
veslngs prestarnir, að við
siglum ekki undir fölsku
flaggi, né förum í launkofa
með siöakröíur okkar. Allir
cem vlja, geta líka sjálfir
gengið úr skugga um hvað
okkur er skylt að boða í þess
um efnum, með því að lesa
ritninguna.
En hver er ritn'ng hinna
nýju spámanna, sem lít'ls-
virða og rógbera kristindóm-
inn?
Hvar er hægt að lesa, —
eða heyra, — hvað þeir telja
satt um .upphaf og endi, um
Guð og mann?
Og sérstaklega langar mig
til að vita, hvar hægt er að
forvitnast um hvað þeir telja
gott og fagurt, svo unnt sé
að bera það saman við kenn
ingar kristindómsins um þau
efni.
Það þykir aldrei skynsam-
legt, að neinn kasti öllu frá
sér, án þess að hann hafi
nokkra hugmynd um hvað
hann hreppir í staðinn.
Einkennilegt, að það er eins
og ýmsir haldi, að þeim og
raunar þjóðinni allri væri
skaðlaust að sleppa kristin-
dóminum, sem henni hefir
verið líf og ljós í þúsund ár,
án þess að þeir hafi hugmynd
um hvaða lífsskoðun kemur
í staðinn.
En mér finnst kominn timi
til, að þeir, sem þykjast þess
umkomnir.að tala af stráks-
legu stærilæt’ um villu og
vesæld kristninnar, láti ljós
sitt skína á veg okkar hinna
fáfróðu og villuráfandi.
Hvað á að koma í staðinn?
Forsjálni án ótta
Það vantar ekki, að menr.
óttist dauðann, og þó er dauð
inn náttúrulögmál, sem eng-
inn kemst undan. En þrátt
fyrir þessa hræðslu fer því
fjarri, að menn m;ði lifnaðar
hætti sína alltaf við það, að
þeir kalli ekki á dauðann ó-
eðlilega fljótt. En í þessum
efnum öllum er algengt ó-
heppilegt mat, vegna þess að
hin kirkjulega og kristna lifs
skoðun er of veik.
Kirkjan kennir, að þetta
líf sé e'ns konar kennslu-
stund eða námsskeið. Hér séu
manninum gefin dýrmæt við-
fangsefni, sem orðið geti hon
um t:l þroska. Og það skipti
mestu máli, hvernig þau séu
notuð.
Það er fásinna, sem kirkjan
varar við, að lifa svo fávís-
lega, að mönnum verði minna
úr starfskröftum sínum, en
eðlilegt má kalla. Slíkt er að
grafa talentu sína í jörðu.
En þó að æviskeiðlð og hæfi-
leikarnir séu tæki, sem menn
eiga að þroskast við að gera
sem mest úr til góðs, er það
þó ekkert takmark, að lifa
lengi. Þegar þörf krefur er
það líklegra til þroska að
leggja sig og sitt í hættu, en
Utan úr heimi
Olían og Kóreustyrjöld'n.
Alf M. Landon, sem var for-
setaefni republikana í kosn-
ingunum 1936, hefir nú lýst
yfir fylgi sínu við Truman
forseta í Kóreumálinu. Hann
lét nýlega svo ummælt í ræðv,
að Rússar hefðu tapað meiru
á Kóreu en Bandaríkjamenn.
Einkum taldi hann Kóreustyrj
öldina valda Rússum miklum
erfiðleikum vegna þess, að
þeir ættu örðugt með olíu-
flutninga til Austur-Asíu og
hefðu orðið að ganga á oliu-
birgðir sínar þar. Landon hef-
ir einkum fengizt við olíuverzl
un síðan hann hætti afskipt-
um af stjórnmálum.
★
Eftirsóttur myndhöggvari.
Niilo Kalewo Kallio er nú
sá myndhöggvari, sem mest
er sótzt eftir í Bandaríkj-
unum til að gera brjóst-
líkön af merkum mönnum.
Honum er talið heppnast öðr-
um myndhöggvurum betur í
þeim efnum. Nýlega hffir
hann gert brjóstlíkön af James
Forrestal fyrrv. hermálaráð-
herra, Hoover fyrrv. forseta,
Barkley varaforseta og John
Lewis námumannaforingja.
Kallio er 41 árs gamall, son
ur Kallios Finnlandsforseta.
Hann flutti frá Finnlandi fyr-
ir skömmu síðan og settist að
i Bandaríkjunum. Eitt sein-
asta verk hans í Finnlandi var
að ljúka miklum minnisvarða
um föður sinn.
★
Hollywood og kommúnistar,
C. Bromley Oxnam, biskup
í New York, lýsti því nýlega
yfir á fundi í París, að kvik-
myndafélögin í Hollywood
væru hinir beztu bandamenn
kommúnista. Kvikmyndir
þeirra lýstu Bandaríkjamönn
um eins og stigamönnum, kyn
ferðissjúkum og munaðar-
gjörnum. Kvikmyndafélögin í
Hollywood yrðu að gera sér
ljóst, að með þessu breiddu
þau út rangar .hugmyndir um
Bandaríkjamenn og legðu
kommúnistum vopn í hendur.
★
Umferðarslys í Banda-
ríkjunum.
Á fyrra helmingi 20. aldar-
innar hafa 964 þús. manna
farizt af völdum umferðar-
slysa í Bandaríkjunum. 1 fyrra
fórust þar 35 þús. manna af
völdum umferðarslysa. Því er
almennt spáð, að í ár muni
nr. 1.000.000 farast af
völdum umferðarslysa, sem orð
ið hafa í Bandaríkjunum á
þessari öld.
★
Verndarvætturinn.
1 Vestur-Þýzkalandi var ný-
lega handsamaður Þjóðverji,
sem gekk milli húsa og seldi
myndir af Stalín. Salan gekk
furðu vel, því að hann hélt
því fram við kaupendur, að
það yrði þeim vernd gegn öllu
mótlæti, ef Rússar réðust inn
i Vestur-Þýzkaland, að hengja
upp mynd af Stalín á áber-
andi stað.
Jónas Baldursson
á Lundarbrekku
Þú ert horfinn, hrausti vinur.
Hver fær dulinn tilgang séð?
— Harmi lostin húsfrú stynur
hljótt við kaldan dánarbeð. —
Brast þitt hjarta? Hrökk þess strengur
hratt í hvössum feigðarbyl?
Hryggur spyr ég, horfni drengur.
Himnavald ég ekki skil.
Var ei nóg að vinna og stríða?
Var ei frama leið þín greið?
Blasti ei við þér brekkan fríða?
Brosti ei sól á þinni leið?
Ljóst var markið, leyndist eigi,
letrað þar í bjarma stóð:
Áfram djarft á auðnuvegi,
allt skal helgað landi og þjóð!
Engu skilar iðjusnauður,
ekki er vandfyllt sæti hans.
Þúsundanna þjóðarauður
þrífst af starfi göfugs manns.
Því er sárt, er fræknir falla
fyrir dauðans bitra geir,
meðan ört til anna kalla
árdagssól og mildur þeyr.
Ei skal gráta, ei skal kvarta,
ei munu rofin tryggðabönd.
Bak við „heljar húmið svarta“
hugurinn nemur sólskinslönd.
— Þökk fyrir kynning glaða, góða,
gafst ei slík á minni leið.
Blessi þig faðir lífs og Ijóða,
lyfti þér hæst á þroskaskeið.
Kári Tryggvason.
Aðstoð til frumbýlinga
Tillaga Jörundar Brynjjólfssonar
að standa hlutlaus hjá og láta
níðast á því, sem bjargar
þarf við-
Það fer aldrei illa þó að
menn hætti sér og sínu þeg-
ar svo stendur á, því að það
sem missist er fórn, þeim t’l
blessunar, sem á í hlut.
Þetta er lífsskoðun kirkj-
unnar, að óttast ekki dauð-
ann, því að hann er náttúru-
lögmál, — einn þáttur í lífs-
ins rás, — en hins vegar beri
að sneiða hjá óeðlilegum
dauða. Sú lífsskoðun gerir
menn forsjála án ótta, og
kennir þeim að lifa sáttir við
lífið. Víst getur mönnum
skjátlast fyrir því, en þeir
hafa þó þann mælikvarða á
líf sitt og störf, að þau megi
stuðla að sannri hamingju.
Jörundur Brynjólfsson hef-
ir nýlega lagt fram í sam-
einuðu þingi svo hljóðandi
tillögu til þingsályktunar um
aðstoð til frumbýlinga:
„Alþingi ályktar að fela rík
isstjórninni að láta athuga,
með hverjum hætti unnt sé
að láta þeim í té, er búskap
hefja í sveit, fjárhagsaðstoð
til nauðsynlegra kaupa á bú-
stofni og verkfærum, og
leggja síðan tillögur i þessu
efni fyrir næsta þing.“
í greinargerð fyrir tillög-
unni segir svo:
„Sakir hins háa verðlags,
sem nú er á öllu í landinu,
er þeim mönnum flestum, er
búskap vilja hefja, um megn
að afla sér af eigin rammleik
nauðsynlegasta bústofns og
allra nauðsynlegustu verk-
færa.
Fullvíst er, að nú mundu
miklu fleiri menn fara að
búa í sveit, ef þeir sæju ein- |
hver ráð til þess að afla sér ’
þeirra nauðsynlegustu fjár-1
muna, er til þess þarf. Lítill
bústofn og nauðsynlegustu
verkfæri, svo sem heyvinnu-
verkfæri og jarðyrkjuáhöld,
kosta nú svo tugum þúsunda
skiptir, auk alls annars, sem
kaupa þarf og hverjum bónda
er nauðsynlegt. Slík fjárráð
héfir allur þorri manna ekki,
og sízt ungir menn.
Það er til lítils að vera að
tala um fólksfjölgun í sveit-
um, ef ekki eru gerðar þær
ráðstafanir, sem gera þarf, til
þess að fólkið geti stofnað
heimili í sveit. Á engu ríður
meira en að greiða svo fjár-
hagslega fyrir þessu fólki, að
ef það hefir áhuga á og vilja
til að hefja búskap, þá sé því
gert það mögulegt. Þá virðist
það og ljóst, að í mörgum
kauptúnum og sumum kaup-
stöðum landsins skortir fólk-
ið verkefni og afkomumögu-
leika. Við eigum nóg land-
rými til þess að unnt sé að
stofna heimili í sveit og lifa
á moldinni með aukinni tækni
og ræktun. í sveitum landsins
getur lifað góðu lífi mörgum
sinnum fleira fólk en nú býr
þar. En tU þess að greiða götu
þeirra kauptúnabúa, er
kynnu að hafa hug á að flytja
sig í sveit og fara að búa,
þarf vafalaust að veita þeim
mörgum hverjum fjárhags-
legan stuðning. Fáum fjár-
munum mundi betur varið en
þeim, er gengju til þessarar
fyrirgreiðslu.
Vil ég vænta þess, að Al-
þingi og ríkisstjórn bregðist
vel við þessu máli. Mun fátt
þýðingarmeira eða fremur að
kallandi."
íslenzk frímerki
Kaupum öll almenn notuð
íslenzk frímerki. Sendum
innkaupalista eftir beiðni. —
Sendiö merkin í bréfi og
greiðsla verður send um hæl.
Frímerkjasalan, Lækjargötu
Frímerkjasalan, Lækjargötu
6 A, Reykjavík.