Alþýðublaðið - 11.01.1950, Blaðsíða 4

4
ALfc»Ýf)URLAf)IÐ
Miðvikudagur 11. janúar 1950.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Fingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4908.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Hver vegur að spari-
fé landsmanna!
VÍSIR sagði í ritstjórnar-
grein í gær, að sparisjóðs-
innstæður landsmanna, sem
nema nærri 600 milljónum. séu
í yfirvofandi hættu vegna
launahækkana. Segir heildsala
blaðið, að sparifjárinnstæðurn-
ar séu að langmestu leyti eign
iaunastéttanna og bænda. En
sVo kemur rúsínan í pylsuend-
anum: „Ef launþega eða bónda,
sem hefur 25 þúsund króna
árstekjur og á 25 þúsund króna
innstæðu í sparisjóði, tekst að
fá laun sín hækkuð um tíu af
hundraði, sannast fyrr en var-
ir, að jafnframt slíkum kjara-
bótum tapar hann jafnhárri
upphæð vegna hækkaðs veros
lífsnauðsynja, en þar að auki
öðrum 2500 krónum í rýrnuð-
um kaupmætti sparisjóðsinn-
stæðunnar. Á móti 2500 króna
,.kjarabótum“ kemur þannig
5000 króna tap“!
Hitt minnist Vísir ekki á,
hvað launþegi eigi til bragðs
að taka, ef launákjör hans séu
slík, að honum sé ógerlegt að
láta tekjur og gjöld venjulegs
mánaðar standast á. Ef hann á
25 þúsund króna innstæðu í
sparisjóði, getur hann að sjálf-
sögðu eytt þeirri f járeign, með-
an hún endist, og það er í raun
og veru ráð Vísis. En mörgum
mun finnast, að nær sé lagi, að
hlutaðeigandi maður fái launa-
hækkun, svo að hann þurfi ekki
að skerða söfnunarsjóðinn, sem
auk þess íþyngir áreiðanlega
fæstum. Kenning Vísis er hins
vegar sú, að verkalýðurinn
hvort sem hann býr við sjó
eða í sveit, skuli una þeim
lífskjörum, sem hann hefur
í dag og taka á sig þegjandi
og hljóðalaust byrðarnar af
sívaxandi dýrtíð, sem hækkar
gróðakúf forréttindastéttanna
og ekki hvað sízt aðstandenda
Vísis.
m.
í>að liggur í augum uppi, að
kapphlaupið milli kaupgjalds
og verðlags er síður en svo
æskilegt. Sú ásökun Vísis í
garð Alþýðufíokksins, að hann
hafi forustu um þá óheilla-
r.tefnu, nær engri átt. Hún er
haugalygi. Alþýðuflokkurinn
hefur þvert á móti beitt sér
gegn því, að slíkt kapphlaup
héldi áfram. Hann hafði forustu
um það, að fyrrverandi ríkis-
stjórn greiddi niður vöruverð
til að hindra hækkun dýrtíðar-
innar, og honum varð mikið á-
gengt í því efni, þó að settu
marki yrði ekki náð. Hið rama
vakti fyrir Alþýðuflokknum,
þegar hann sætti sig við það
fyrir sitt leyti, að dýrtíðarupp ■
bót á kaup yrði miðuð við 300
vísitölu stig. En það voru aðrir,
sem reyndust þessari stefnu ó-
þarfir. Dýrtíðin hélt áfram að
aukast, þrátt fyrir þessar ráð-
stafanir, og orsakana til þess
er fyrst og fremst að leita í ó-'
heillastefnu Framsóknarflokks-
iris og Sjálfstaéðisflokksins,
sem héldu áfram þjónustu
sinni við forréttindastéttirnar
og hikuðu ekki við að fara
kringum gert samkomulag og
jafnvel sviku það beinlínis.
Alþýðuflokknum dettur ekki
í hug, að byrðar síhækkandi
dýrtíðar eigi að leggjast á bak
hinna mörgu, svo að hinum fáu
takist að auka gróða sinn frá
því. sem hann áður var. En það
er þetta, sem vakir fyrir Vísi,
þegar hann er að hvetja launa-
.stéttirnar til að varast kaup-
hækkun og þykist í því sam-
bandi vera vakinn og sofinn i
umhyggjunni fmúr sparifjár-
eigendunum. Hann er með
þessum afkáralega málflutn-
ingi sínum að reka erindi for-
réttindastéttanna og reyna að
villa verkalýðnum. sýn.
*
En það er önnur hætta, sem
vofir yfir sparifjárseigendum.
Það er hætta gengislækkunar-
innar. Það er sem sé ekki hægt
að gera sparifjáreigendum ann
an ógreiða verri en lækka geng
ið. Og hver er svo stefna Vísis í
því máli? Hann er ákafastur ís
lenzkra blaða í gengislækkun
og ótrauður málsvari minni-
hlutastjórnar Sjálfstæðisflokks
ins, sem er að undirbúa gengis-
lækkun sem „frambúðarlausn";
en af því að hún verður að bíða
með að leggja fram tillögurn-
ar um hana af ótta við í hönd
farandi bæjarstjórnarkosning-
ar, vill hún nú strax knýja
fram dulbúna gengislækkun,
með gífurlegri hækkun sölu-
rkattsins, „til bráðabirgða“.
Alþýðuflokkurinn berst gegn
gengislækkun, meðal annars
vegná þess, að hann telur hana
óhæfuverk gagnvart sparifjár-
eígendum. En Vísir berst fyrir
gengislækkun eftir því, sem
hánn þorir, meðan flokkur hans
heyir harða og tvísýna kosninga
baráttu. Og svo er Vísir að saka
Alþýðuflokkinn um það, að
hann sé sparifjáreigendum
fjandsamlegur! !
Þessi sparifjárlanghundur
Vísis á að verða Reykvíkingum
hvöt þess að endurnýja völd
íhaldsins í höfuðstaðnum einu
sinni enn! Sú viðleitni er ósköp
skiljanleg. En hætt er við því,
að Reykvíkingar sjái við þess-
ari blekkingartilraun og úrslit
„kosningarinnar í dag“ verði
því mjög á aðra lund en Vísir
vonar.
----------*----------
Ufankjörstaðakosn-
ing hafin
UM HELGINA hófst utan-
kjörstaðaatkvæðagreiðsla til
bæjarst j órnarkosninganiia.
I Reykjavík er kjördeild
opin í Arnarhvoli daglega frá
kl. 10—12 f. h. og kl. 2—6 og
kl. 8—10 e. h.
Geta þeir, sem ekki verða
staddir heima hjá sér á kjör-
degi kosið strax, bæði þéir,
sem búsettir, eru í Reykjavík
en verða fjarverandi, og eins
hinir, sem heima eiga úti á
landi en eru staddir hér í bæn-
um. Þeir, sem fara utan fyrir
bæjarstjórnarkosningar, þurfá
að kjósa áður en þeir fara, því
að erlendis er ekki hægt að
kjósa við bæjarstjórnarkosn-
ingar.
Sendinefnd lil að
semja um viðskipA
við Þýzkaiand
EFTIRTALDIR MENN hafa
verið skipaðir í samninga-
nefnd til þess að semja um við
skipti milli íslands og Þýzka-
jands:
Kjartan Thors, framkvæmda
stjóri, formaður, Davíð Ólafs-
eon, fiskimálastjóri, Erlendur
Þorsteinsson, framkvæma-
stjóri, Halldór Kjartansson,
stórkaupmaður, Helgi Þorsteins
son, framkvædastjóri og Ólaf-
ur Jónsson, framkvæmdar-
Stjóri.
Samningar hefjast væntan-
lega við Vestur-Þýzkaland í
Frankfurt næstu daga, en síð-
an verður samið í Berlín um
viðskipti við Austur-Þýzka-
land.
■ ........ ♦
SKÖMMTUN á smiöri og
feitmeti var afnumin á Vestur-
Þýzkalandi í gær. Sykur einn
er nú skammtaður þar.
Undarlegt veðurfar um hávetur. — Greiðslur fyr-
ir veitingar. — Nýjan sið þarf að taka upp, —
Stúdentafélagið.-----Andlegt frelsi, — Vinnu-
vettlingar úr gúmmíi.
ÞETTA ER allundarlegt veð-
urfar, slengjandi slagveður við
og við, hlýindi og næstum því
gróðrarveður. .Við skulum þó
ekki láta þetta blekkja ókkur,
náttúran er duttlungafull og
fegursta bros hennar getur jafn
vel þýtt það, að hún hyggi á
Ulindi við okkur jarðarmaðka.
Við getum vel búizt við því að
eftir nokkra daga verði komið
norðankafald og að bylur standi
í vikur, en slikt veðurfar urð-
um við að þola í fyrravetur um
þetta leyti.
[
MÉR DATT í HUG í fyrradag ,
í veitingstofu hér í -bænum, að '
rétt er að taka upp nýjan sið
um greiðslur fyrir veitingar.
Frammistöðustúlka sneri sér að
pilti og sakaði hann um að hafa
farið út síðast sem hann kom í
veitingastofuna, án þess að
greiða fyrir það, sem hann hafði
neytt. Pilturinn mótmælti því
ekki að þetta gæti verið rétt, en
sagðist þá hafa gleymt að borga
og baðst ofsökunar, en stúlkan
r.varaði því til, að það væri und-
arleg gleymska að gleyma að i
borga fyrir sig.
ÉG VILDI ekki verða fyrir
því, að ég yrði þannig ávarpað-
ur á náværan hátt í fullu veit-
ingahúsi. Ef ég hefði gleymt að
borga fyrir mig, hefði ég óskað
eftir því, að stúlkan talaði.við
inig afsíðis um þessa yfirsjón
mína, enda var pilturinn lúðu-
lakalegur eftir ádrepna. Hann
vissi sem var, að margir gestir
heyrðu hana og að sjálfsögðu
trúðu flestir stúlkunni, enda er.
víst ekki að efa, að hún hafi haft
rétt fyrir sér. Hins vegar getur
veitingastúlka líka gleymt.
Þér ferst^ Flekkur, að gelta!
FRESTUR til framboðs við
bæjarstjórnarkosningarnar
29. janúar er nú út runninn
og öll framboð því komin
fram. Er það eins og vant er
við bæjarstjórnarkosningar,
að víðs vegar um land, og þá
einkum á hinum smærri stöð-
um, er samvinna milli flokka
og sameiginlegir listar við
kosningarnar. Þannig hafa
Alþýðuflokksmenn á þó
nokkrum stöðum samvinnu
við Framsóknarmenn og lista
sameiginlegan með þeim; og
mætti Tíminn, sem alltaf er
að brigzla Alþýðuflokknum
um samvinnu við Sjálfstæðis-
flokkinn, athuga það áður en
hann birtir næstu róggrein
sína þess efnis. En á einum
stað býður Alþýðuflokkurinn
fram með báðum hinum -lýð-
ræðisflokkunum, Framsókn-
arflokknum og Sjálfstæðis-
flokknum, Það er á Norðfirði,
þar sem kommúnistar hafa
verið í hreinum meirihluta í
bæjarstjórn síðast liðið kjör-
tímabil.
ÚT AF ÞESSU FRAMBOÐI á
Norðfirði hefur Þjóðviljinn
misst á sér alla stjórn og seg-
ir, að þar hafi „afturhalds-
flokkarnir“ nú heldur en
ekki „kastað grímunni“. Sé
það svo sem auðséð, að þeir
séu „áð skríða saman til á-
rása á lífskjör alþýðunnar",
eins og það er orðað í Þjóð-
viljanum. Leynir það sér
ekki, að komúnistablaðinu
stendur mikill beygur af
hinu sameiginlega framboði
lýðræðisflokkanna á Norð-
firði, og að það óttast mjög
um núverandi bæjarstjórnar-
meirihluta kommúnista þar.
Skeytir Þjóðviljinn að vanda
fyrst og fremst skapi sínu á
Alþýðuflokknum fyrir þetta
framboð.
EN MEÐ HVAÐA siðferðisleg-
um rétti brigzlar Þjóðviljinn
Alþýðuflokknum um hið sam-
eiginlega framboð á Norð-
firði? Skreið ekki Kommún-
istaflokkurinn sjálfur, svo að
orðalag Þjóðviljans sé við
haft, saman við Sjálfstæðis-
flokkinn á ísafirði eftir síð-
ustu bæjarstjórnarkosningar
til þess að hrifsa völdin í þeim
bæ úr höndum Alþýðuflokks-
ins? Og hafa þessir tveir
flokkar, sjálfstæðismenn og
kommúnistar, ekki stjórnað
ísafirði síðan í einingu and-
ans og bandi friðarins, með
öllum þeim endemum, sem
landfræg eru orðin? Og
, skriðu“ ekki kommúnistar,
sjálfstæðismenn og framsókn-
armenn saman á Siglufirði í
haust til þess að hrekja þaðan
vinsælan bæjarstjóra af því,
að hann var alþýðuflokks-
maður? Og hafa ekki komún-
istar verið í þeirri flatsæng
síðan og meðal annars átt
þátt í því, að gera framsókn-
armann að bæjarstjóra í stað
alþýðuflokksmannsins? Má-
ske Þjóðviljinn vildi gera svo
vel, að svara þessum spurn-
ingum áður en hann fer fleiri
vandlætingarorðum um kosn-
ingasamvinnu Alþýðuflokks-
ins við hina lýðræðisflokk-
ana á Norðfirði.
EN ÞESS VEGNA minnist ég
á þetta, að ég held að sú regla,
nð innheimta ekki fyrir veit-
tngar, heldur að láta gesti sjYdfa
greiða um leið og.þeir standa
upp frá borði, sé bæði röng og
óheppileg. Þetta er tvíverk-nað-
ur hjá stúlkunum, tvíverknaður
hjá gestinum og getur að auki
valdið misskilningi og leiðind-
um eins og átt hefur sér stað.
ÉG HELD að heppilégást sé
að taka upp nýjan sið. AUir
eiga að greiða fyrir sig um leið
og veitingarnar eru kömnar á
þorð þeirra. Þetta ætti að vera
Cöst regla. Veitingahús, :sem
ekki hefur þessa reglu, getur nú
látið prenta miða, sem á stend-
úr: „Gestir eru beðnir að greiða
fyrir veitingar við móUöku.“
Slíkur seðil ætti að Iiggja á
hverju borði í nokkra daga og
þar með væri siðurinn upp tek-
inn. Þetta er áreiðanlega betra
en gamla aðferðin og heppi-
l;egri fyrir alla aðila.
STÚDENTAFÉLAGIÐ gengst
fyrir fundi í Tjarnarbíó á
fimmtuda^skvöld og er fundar-
efnið „Andlegt frelsi“. Máls-
hsfjendur eru skáldið Tómas
Guðmundsson og rifhöfundur-
inn Þórbergur Þórðarson. Ég
fagna þessari ákvörðun stúd-
entafélagsins. Svona á stúd-
entafélagið einmitt að starfa. Sá
hængur er aðeins á þessu, að
ekki mega aðrir koma á þennan
fund en akademiskir borgarar,
að undanteknum þó^ öðrum
málshefjandanum. Það er alveg
víst að almenningur hefur mik-
;inn hug á að geta sótt þennan
fund, en því miður á hann ekki
kost á því, eftir því sem mér er
sagt.
FLLLYRT ER við mig, að
hægt sé að fá ágæta gúmmí-
vinnuvettlinga bæði frá Tékkó-
slóvakíu og Þýzkalandi. Þess
vegna þurfum við ekki að láta
verkamenn okkar vera vett-
iingalausa við sóða- eða öllu
heldur sviða-vinnu vegna doll-
araskorts. Sagt er að vettling-
nrnir frá Þýzkalandi séu miklu
betri heldur en þeir tékknesku,
Vona ég að gjaldeyrisyfirvöldin
reyni eftir megni að veita leyfi
fyrir þessari vöru, því að e£
nokkur stétt á heimtingu á því
nð flutt sé inn sú nauðsynja-
vara, sem hún þarf til vinnu
sinnar, þá eru það verkamenn-
irnir og sjómennirnir, sem
vinna að framleiðslu þeirrar út-
flutningsvöru, er veitir okkur
allan gjaldeyrinn.
Hannes á horninu.
f. y. j.
MÁLFUNDUR í máifunda
flokki Félags ungra jafnaS-
armanna í kvöld á venjuleg-
um stað og tíma. Þátttak-
endur eru áminntir imi að
mæta.