Tíminn - 12.12.1964, Blaðsíða 13

LAUGARDAGUR 12. desember 1964
TÍMINN
13
MINNING
Úlafur Jóhannsson
frá Bakka
Þann 16. október var til moldar
borinn Ólafur Jóhannsson frá
Bakka til heímilis að Vallargerði
34 Kópavogi. Kveðjuathöfn fór
fram á heimili hans, en útförin
var gerð frá Fossvogskapellu. og
var henni útvarpað.
Hann var fæddur þann 15. októ-
ber 1908 að Halldórsstöðum í Ár-
neshreppi við Reykjafjörð í
Strandasýslu.
Kynni mín af Ólafi hófust, þegar
foreldrar 'hans fluttust frá Gjögri
að Hvammi í Bjarnarfirði. Þá
urðum við nágrannar, og góðir
kunningjar, sem entist alla tíð.
Foreldrar hans voru Jóhann K.
Hjálmarsson og Ragnheiður Benja
mínsdóttir ljósmóðir. Þau hjón
ei^nuðust sex börn, sem uppkom-
ust og var Ólafur þeirra elztur.
Lífsbaráttan var hörð á þessum
stað, og á þessum árum, barna-
hópurinn stór, atvinnuhættir fá-
breytilegir, húsnæði og aðbúnaður
allur á frumstigi miðað við það,
sem nú er. Nægjusemi og dugn-
aður var það eina sem gilti. Gera
sér lítið að góðu, og bjarga frá
áföllum eins og skynsemi og kraft
ar leyfðu. Þetta tókst á heimilí
Ólafs alveg framúrskarandi vel.
Níu ára gamall fór Ólafur að
stunda sjóinn með föður sínum
á litlum árabáti. Það var atvinnu-
tæki heimilisins, og auk þess var
stundaður lítilsháttar búskapur
Hann reyndist strax liðlegur
verkmaður, laginn og áhugasamur,
glaðlyndur og góður félagi, og
hjálpaði foreldrum sínum eins og
hann gat. Frá Gjögri í Ámes-
hreppi flutti fjölskyldan að
Hvammi í Bjarnarfirði. Bújörðin
var lítil. Það fór því svo, að enn
þurfti að sækja sjóínn. Litli ára-
báturinn var notaður sem áður
og róið út af Bjarnarfirði á næstu
fiskimið. Heimilið var betur sett
en áður. Bömin farin að hjálpa
til, atorkusöm og dugleg.
Nokkur ár liðu og fjölskyldan
flytur enn og fer á næsta bæ,
Bakka • í Bjarnarfirði. Þar var
meira olbogarými, betra til bú-
skapar og umbætur vom gerðar
á húsum og ræktun aukin veru-
■lega.
Ólafur á heima á Bakka fram
á fullorðinsár., Sjómennska var
hans aðalstarf. Háseti fyrst, en
mjög fljótt formaður á mótorbát-
um frá Drangsnesi. Hann var
mjög heppinn fiskimaður, traust-
ur og áreiðanlegur stjórnandi.
Rétt eftir tvítugsaldur stofnuðu
þau til búskapar saman, Kristjana
Halldórsdóttir frá Svanshóli og
Ólafur. Bjuggu þau í Helganesi
á Selströnd. Þau eignuðust sjö
börn, sem nú er fullorðið og
mannvænlegt fólk. Þau voru sam-
hent og sýndu mikínn dugnað og
sáu vel fyrir hinum stóra barna
hóp. Á þessum árum í Helganesi
stundaði hann sjó í Húnaflóa, oft
allt árið um kring. Þeir sem til
þekkja, vita, að það er oft erfit
að vetrarlagi og hefur reynzi
áfallasamt. Allt fór þó vel, þess:
ár, sem hann stundaði þar sjóinn,
þótt erfiðleikarnir væru oft marg-
ir, sem þurfti yfir að komast.
Eftir margra ára sambúð skildu
leiðir þeirra Ólafs og Kristjönu.
Ömurleg örlög lágu í leyni. Heím
ilið í Helganesi var leyst upp, og
mikil alvara og erfiðleikar í hverju
fótmáli hjá báðum.
Börn þeirra flest fóru að Bakka
og ólust þar upp hjá Jóhanni og
Ragnheiði. Þar mættu þau á ný i
föður- og móðurhendí. svo fram-
úrskarandi, að mjög var á orði
haft. Enda var Ragnheiður vel-
gerð og heil kona, og átakasöm
til allra þeirra góðverka, sem hug-
ur og hönd náðu til.
smjö
A BRAUÐIÐ
Frá heimabyggðum fer Ólafur
alfarinn suður á land, fátækur af
veraldlegum auðæfum, en þess rík-
ari a f reynslu erfiðismannsins.
Nokkur ár líða. Þá stofna þau
Oddlaug Valdemarsdóttir frá
Vestmannaeyjum og Ólafur heim-
ili hér í Kópavogi. Byrjuðu sinn
búskap í litlu timburhúsi, giftust
og áttu þrjár dætur. Húsið var
stækkað og gert að hlýju og vist-
legu heimilí. Oddlaug reyndizt
Ólafi hin ágætasta eiginkona og
félagi og þau voru mjög samhent
um alla þá hluti, sem mest reið
á, og var sannarlega ánægjulegt
að sækja þau heim. Á þessum ár-
um vann Ólafur hjá fyrirtæki hér
í Kópavogi.
En þrátt fyrír, að húsnæðið væri
orðið viðunandi, stóð hugur
þeirra til umbóta í því efni. Þau
fengu lóð á Vallargerði 34. Þar
hugðust þau reisa steinhús, fram-
tíðarheimilið. Ólafur var smiður
að upplagi og nú kom það hon-
um vel. í frístundunum er farið
að laga grunninn, húsið er steypt
upp, loks er það fullbyggt. Þetta
tókst með þrotlausu starfi beggja,
sjálfafneitun og dugnaði. Þannig
tókst þeim að eignast gott hús
og fallegt heimili.
Nú fyrir tæpu árí fann Ólafur
til lasleika og gekk undir upp-
skurð. Honum batnaði í bili, en
varð aftur að leggjast á sjúkra-
hús, og varð eftir það vinnufær
í nokkra mánuði. En það tók
snögglega enda. Krabbamein var
sjúkdómurinn. Eftir stutta legu
andaðist hann í sjúkrahúsi Hvíta
bandsins í Reykjavík.
Ólafur var víða þekktur. Hann
hefur stundað bóksölu bæði í frí-
stundum og farið söluferðir víða
um land. Reynzt alveg sérstaklega
áreiðanlegur, laginn og viðfelld-
inn í þeim sökum. Auk þess hefur
hann verið umboðsmaður Happ-
'df-Ættik 'HáskÓláns hé'r'i'Kópávogi
og var vel látinn í því starfl'. Þá
var hann í stjórn átthagafélags
Strandamanna og var þar mikill
áhugamaður og safnaði á síðast
liðnu ári nokkurri fjárhæð til
styrktar byggðasafni Stranda-
manna, sem reisa á að Reykjum
við Hrútafjörð.
Hér er fljótt farið yfir sögu
um ævistarf Ólafs. Eg lít svo á,
að vinur minn, Ólafur, hafi verið
gæfumaður. Hann eignast tíu
börn, og þau eru öll mannvæn-
leg og ágætt fólk. Hann eignast
eiginkonu, sem hann metur mik-
ils og reynist honum vel. Hann
eignast fallegt heimíli á siðari
hluta ævinnar. Hann á fjöida af
vinum og kunningljum sem meta
hann og þakka honum. og vita
hve traustur hann var. Þegar auka
erfiðleikarnir bera uð höndum er
það hans ágæta eignikona. sem
allt gerir sem unnt er til að létta
honum þjáníngar ' og veikindi,
ásamt bömum og systkinum. sem
næst voru, með framúrskarandi
umhyggju og allri þeirri aðstoð,
sem hægt var að veita. Og við
■ útför hans var fjölmenni, sem
' vildi kveðja traustan og góðan
í dreng.
; Persónulega þakka ég þér, Óiaí-
: ur minn, fyrir kynni okkar öll,
j vlð vorum svo að segja jafnaldr-
ar, nágrannar, sveitunga? í
i mörg ár, og þekktumst vel. Ég
i sé eftir. að þú skulir vera horf-
| inn svo fljótt. Ég tók i þína mátt-
| vana hendi síðustu dagana, sem
þú lifðir, þú varst færari að taka
því sem var að gerast en ég. Með
skilningi og ró var það gert og
í trausti á Puð og á það. sem
koma skyldi. Þannig er gótt sð
kveðja þennan heiin.
Ég votta eiginkonu og börnum,
háaldraðri móður og systkinum
mína dýpstu samúð
1. október 1964.
Jón M Bjarnason frá Skarði.
RAFLJÓSIN
Framnaid æ a siðu.
ar. í Fjallkonunní 1906 segir
svo:
— „í símasamræðu, sem vér
áttum við Reykdal á þriðjudag-
inn, minntist hann á hina fyr-
irhuguðu lýsingu Reykjavíkur.
Hann furðaði sig stórlega á
því, ef Reykjavík hallaðist ekki
að því að afla sér lýsingar frá
Elliðaánum, taldi alveg áreið-
anlegt, að hún yrði svo dýr að
öðrum kosti, að almenningur
fengist ekki til þess að nota
hana.
Til samanburðar benti hann
á það, að þar sem vatn er hér
ekki nema mílu vegar burtu,
þarf Kristjánssandur í Noregi
að fá rafmagn 2 A mílu. Sá
bær er ekki nema um þriðjungí
stærri en Reykjavík. Og bær-
inn hefur orðið að taka þátt í
stórkostlegum og dýrum mann
virkjum til þess að auka vatns-
magnið svo, að það yrði nægi-
legt í þurrkum á sumrin. Samt
er kostnaðurinn þar ekki nema
8 kr. fyrír ljósið um árið.“
Árið 1910 keypti Reykdal
jörðina Setberg. Undi Peyk-
dal ekki lengi við oiíu-
ljósin þar, og árið 1917 hófst
hann handa um að raflýsa stað-
inn. En vatnsaflið var ekki nær
tækt og átti hann við mikla erf-
iðleika að stríða. Hann varð að
grafa um 1000 metra langan
skurð utan í hlíðinni suður af
bænum. Veitti hann læknum
eftir þessum skurði heim túnið
og fékk þannig um 10 metra
fallhæð neðan við bæínn. Raf-
stöð þessí var átta hestafla og
starfaði hún í átta ár, eða til
ársins 1926, en erfitt reyndist
oft á tíðum að halda skurðinum
við, sérstaklega bó ; miklum
snjókomum og leysingum.
Árið 1920 stofnsetti Reykdal
trésmtðáverksmijÖu ,'“víð læk-
'' inn'1 Sed/érgsíaníí^ogl'Ííof; "áð
verksmiðja lítil til að byrja
með og knúin með vatnsafli,
sem fékkst úr læknum með yf-
. irfallsvatnshjóli. Sú verksmiðja
stækkaði brátt og varð vatnsafl
ið eitt ófullnægjandi. Var fyrst
settur upp olíumótor til hjálp-
ar, en árið 1926 keypti Reyk-
dal aftur Hörðuvallastöðina og
reisti sama ár nýtt verksmiðju-
hús. Reykdal flutti síðan vélar
Hörðuvallastöðvarinnar upp að
timburverksmiðjunni og notaði
stöðina sem aflgjafa í henni.
Rafveita Hafnarfjarð-
ar stækkaði sífellt. Árið 1922
kom Nathan & Olsen-stöðin
svokallaða, bærinn fékk afi frá
Sogsvirkjuninni 1938. og þann-
ig mætti áfram telja.
En allt byrjaði betta með lít-
illi rafstöð framtakssams
manns, Jóhannesar Reykdal
Reykdal kvæntist 15. maí
1904 Þórunni Böðvarsdóttur
og lifði hún mann sinn. Þau
eignuðust 12 börn. Reyxdal
andaðist, 72 ara gamall. 1. ágúst
1946.
(E.J. tók saman; Heimildir:
—-Ársskýrslur SÍR 1953 ag
1954. Jóhannes .1 Revkdal
trésmíðameistari og fyrir
tæki hans, ^efið ut árið 1946
Fjallkonan 1906.)
Á heimilið
þessar bækur?
EJAFABÆKUR
íslenzkir þjóð-
hættir
eftir sr. Jónas á Hrafnagili
504 bls. með rayndum Kr. 315
EJAFABÆKU R
«
Lögfræðingata!
eftir Agnar Kl. Jónsson ráðu-
neytisstjóra. 736 bl. Kr. 660.—
EJAFABÆKUR
Ljóðmæli og
laust mál Einars
Benediktssonar
fimm bindi Kr. 750.—
: I
BJAFABÆKUR
íslenzk úrvalsljóð
12 bindi Kr. 480
□ JAFABÆKUR
, . arámari'. . t.
íslenzkir sdsma- “
þættir og þjóð-
sögur
4 bindi, eftir dr. Guðna Jóns-
son Kr. 660.—
EJAFABÆKUR
f
Sögur Isafoldar
fjögur stór bindi Kr. 320
B J AFABÆKU R
Sögur her-
læknisins
í þýðingu sr. Mathiasar Joch-
umssonar 3 bindi. með mynd-
um Kr. 525.—
BJAFABÆKUR
Ritsafn Þorsteíns
c>'limn;«on3r
Tómas Guðmundsson sá um
útgáfuna Þrjí bindi.
Kr. 600.—
Bókaverzlun
ðsafoldar