Tíminn - 12.12.1964, Blaðsíða 14

I4
TIMINN
LAUGARDAGUR 12. desember 1964
FLUTT í BÆNDAHÖLL
Framhalo at 01» .
— Er ekki orðið mikið um að
bændur rækti upp sanda?
— Það hefur farið mjög í vöxt
á síðari árum, að þeír bændur,
sem eiga sandlendi, rækti það.
Síðasta áratuginn hefur Sand-
græðslan gert stórvirki. Hún hef-
ur sýnt, að auðvelt er að græða
upp eyðisanda með notkun áburð-
ar og grasfræs, enn fremur að auð
velt er að rækta upp slíkt land
án þess að verja það ágangi bú-
fjár, en það er mjög míkilsvert
atriði, vegna þess hve girðingar
eru dýrar. Notkun flugvéla til
dreifingar áburðar er mjög merk-
ur þáttur í starfsemi sandgræðsl-
unnar og mun enn aukast. í Nýja-
Sjálandi bera bændur á allt sitt
land úr flugvélum, þar er flugvéla
notkun við áburðardreifingu hlið
stæð traktoranotkun hérna. ^JVIín
spá er sú, að innan fárra ára muni
margir bændur dreifa áburði á
tún og ræktað beitiland úr flugvél-
um.
— Og hvað viltu svo segja um
framtíð íslenzks landbúnaðar?
— Landbúnaðurinn á mikla
framtíð hérlendis, en á fyrir sér
allverulegar þrengingar vegna
þeirra breytinga í tækniþróun,
sem eru nú sem örast að ryðja sér
til rúms. Meira en helmingur ís-
lenzkra bænda hefur þegar geng-
ið í gegnum fyrsta hluta þessarar
tækniþróunar. Þeir hafa horfið frá
handverkfærum og frumstæðum
búskaparháttum yfir í nýtízku
ræktunarbúskap og fullkomna vél-
tækní við störfin.
Margir bændur eru hins vegar
langt frá því að hafa náð þessu
marki. Þeir hafa dregizt aftur úr
af ýmsum þjóðfélagslegum ástæð-
um, m. a. vegna þess, hve seint
þeir fengu vegi og hafa margir
enn ekki fengið rafmagn. Slíkir
bændur hafa enn allt of lítið rækt
að land og skortir fjármagn til
þess að vélvæða búin og stækka
þau í viðunandi horf. Sumir þess-
ara bænda heilsast úr lestinni án
þess að aðrir taki við, og er því
hætta á að bændum fækki nokkuð
á næstu árum. Það getur veríð
bagalegt í sumum byggðarlögum,
þar sem byggðin er nú þegar strjál
og getur því á stöku stað leitt til
landauðnar. Við slíkri þróun þarf
að sporna, því að það er mjög
hastarlegt að heilir landshlutar
fari í eyði. Við því er ekkert að
segja, þótt einstaka jarðir, sem
ekkí eru hentugar fyrir nútíma 1
búskap, leggist í eyði, en ríkinu
ætti að vera skylt að auðvelda
þeim bændum, sem þurfa að yfir-
gefa jarðir sínar, að gera sér verð
mæti úr þeim.
— Hvaða álit hefar þú á stór
búunum?
— Þetta er mjög umrædd spurn ■
ing víða um heim, 5rá alda öðli!
hafa verið mjög mismunandi stór.
1 mörgum löndum er mikill f iöldi;
smábúa og ógerningur að nota nú-
tímatækni við búskapinn. Jinn-,
fremur hefur ætíð verið nokkuð
um stórbú, serri áður fyrr þurfti að
nota margt vinnufolk Tiltölu'ega j
auðvelt er að taka upp tæknina
á stórbúunum og þar leysa vélarn
ar verkafólkið af hólmi, samtim-
is því sem kaupgjaldið fór hækk
andi og atvinnumöguleikar verka
fólks í iðnaði vaxandi. En við |
þessa breytingu varð margur stór
bóndinn að einyrkja, eða því sem j
næst, en hélt áfram að hafa tekj !
ur stórbænda.
Hjá sumum meslu bændamonn
ingarþjóðum, eins og Ný-Sjálend-
ingum, eru því nær allir bærour ;
vel efnaðir einyrkjar. með ou af i
hagkvæmustu stærð tii að i.ýta,
og nauðsynlegan vélakost til þess
að veita bóndanum og fjölskyldu
hans hæfilega mikla vinnu. áums
staðar hafa verið gerðar tilraunir
með stórrekstur í sambandi við'
taekniþróunina, b e að hafa ein-
inguna það stóra, að margt flók
ynni við framleiðsiuna auk oónd-;
ans jafnfram fullkomnustu vél-
tækni. Slíkt má í mörgum tilfell
u,m kalla verksmiðjubuskap. Hann
hefur verið reyndur nofkkuð í
Ameríku og í smáum stíl í Vestur-
Evrópu. Hann hefur gefizt sæmi-
lega í einstaka greinum, a m.k.
um stundarsakir, til dæmis við
fitun holdanauta í Bandaríkjunum
og framleiðslu eggJa, kjúklinga,
o. s. frv., en þetta form búsikapar
hefur ekki rutt sér verulega til
rúms. Rússar hafa reynt stórbú-
skap í ríkari mæli en nokkur cnn
ur þjóð, með hörmuiegum árangri
eins og öllum er kunnugt.
Mín skoðun er, að éheppilegt sé
að hafa búeiningarnar allt of stór
ar, sérstaklega þegar uim búfjár
rækt er að ræða. Það er mjög erf
itt að stjóma mörgum mónr.um
við búfjárhirðingu, svo vel fari.
Hér á landi er enginn grundvöll
ur og engin ástæða til að stunda
verksmiðjubúskap. Fjölskyldubú-
skapur, að sumu leyti með svipuðu
sniði og tíðkast í Nýja-Sjálandi,
mun verða hér framtíðarlausn, en
samvinnubúskapur 2 -3 manna á
einnig milkla framtíð fyrir sér
hérlendis, en oftast verða það
skyldmenni eða tengdir menn og
það er því í rauninni ein grein
f j ölskyldubúskapar.
— Þurfa þá ekki b.hn að staikka
frá því sem nú er?
— Jú, þau þurfa að stækka
mjög mikið, en þau mega ekki
stækka, nema samhliða aukinni
ræktun. Framtíð islenzks land-
búnaðar byggist á grasrækt, ekki
aðeins til heyframleiðslu heldur
einnig til þess að oeita arðgætum
fénaði, mjólkurkúm og tvílembum,
á ræktað land, eða áborið beiti-
land. Búin stækka næstum því
sjálfkrafa hjá þeim bændum, sem
hafa nægjanlegt ræktað land og
kunna þá list að hirða um búíe.
— Þarf þá ekki mikið fjármagn
til þess að breyta landbúnaðinum
í hagkvæmt horf?
— Jú, geysilegt fjármagn. Sjálf
ræktunin er þó ekki það kostnaðar
samasta, heldur byggingarnar, sem
því miður verða sumar úreltar,
fáum árum eftir að þær eru tekn
ar í notkun. Svo þarf mikið fé í
girðingar, en eitt frumskiivrði
þess að hægt sé að stunda ræktun
arbúskap með tilliti til vinnuafls
ins er að geta haft fullt va)d á
fénaðinum, þegar oskað er
FRIÐARVERÐLAUNAHAFI
F'ramhalO al ols .
negrakirkja í borginni brennd af
æstum múgi, en haldið var að
Schwerner væri í henni. Þegar
þetta gerðist, voru þeir félagari
staddir i Oxford í Ohio.
Þegar heim kom, fréttu þeir af
atburðinum, og lögðu af stað á
gömlum bílskrjóði til að rannsaka
kringumstæðurnar nánar. Á leið-i
inni voru þeir stöðvaðir af Cacil
Price, helzta aðstoðarmanni lög-
reglustjórans í borginni. Ilann
ber þvi við, að þeir hafi ekið á
ólöglegum hraða, en alríkislög-,
reglan segir Price ekki hafa haft
nokkra heimild tij að stöðva þá.!
Voru ungu mennirnir settir íi
fangelsi, sátu inni i 20 tíma, en!
var þá sleppt lausum gegn 20 j
dollara tryggingu. Price segir, að I
þeim hafi verið veitt eftirför,
stuttan spöl, en síðan hafi hann1
ekki séð þá. fyrr en hann aðstoð-
aði við að grafa upp lík þeirra.;
Alríkislögreglan neldur því fram,|
að lögreglan hafi þá skotið menn-
ina og grafið lík þeirra á nær-
liggjandi bóndabæ.
Rannsókn málsins var sett í
gang, og gaf Johnson forseti
sjálfur fyrirskipamr um gang
hennar. Alríkisrögreglan, en rík-
islögreglan neitaði að rannsaka
málið, hefur haft marga af
hinum handteknu grunaða um
langt skeið, en beið þangað ti)
hún var viss í sinni sök. Flest
ir mannanna. sem voru hano
teknir, eru í Ku-Klux-Klat, eða
einhverjum álíka félagsskap. Með-
al þeirra, sem voru handteknir,
er lögreglustjóri Philadelphiu,
Rainey, og aðstoðarmaður hans,
Price.
Alríkislögreglan hefur skýrt
frá því, að morðin hafi verið
skipulögð fyrirfram og að Price
hafi notað sér aðstöðu sína til að
taka unglingana fasta, aðeins í
þeim tilgangi að láta þá lausa
stuttu síðar og skjóta þá. 19
manns voru teknir fastir fyrir
hluteild í morðunum, en 2 fyrir
að hafa vitað um þau, án þess
að tilkynna um það. Alríkislög-
reglan átti í miklum erfiðleikum
með að framkvæma rannsókn sína
og mætti miklum fjandskap frá
íbúum borgariinnar. Lögreglu-
stjórinn, sem var tekinn fastur,
var kjörinn sem lögreglustjóri,
aðallega vegna þess, að í kosning-
unum hélt hann því óspart fram,
að hann vissi, hvernig ætti að
meðhöndla fjandans niggarana.
Hann hefur drepið tvo menn í
nafni embættisins hingað til.
íbúar borgarinnar voru sann-
færðir um það, að hinir hand-
teknu yrðu ekki dæmdir, það hef-
ur aldrei komið fyrir í sögu
Mississippi, að hvítur maður vaeri
dæmdur fyrir morð á svertingja,
hvort sem hann var sekur eða
saklaus.
REUMERT GEFUR 300 ÞÚS. HAMRAFELL í AMERÍKU
KOSTAR 130 MILLJ.
Framhald at bls i
reka, hefur fjórar efstu hæðirnar
til afnota. Á þeirri efstu er veit-
ingasalur, á 5., 6. og 7. hæð eru
svo gistiherbergin. Fjórðu hæðina
leigir Flugfélag íslands fyrir skríf-
stofur sínar, þriðju hæðina nota
bændasamtökin sjálf. Aðra hæðina
notar Hótel Saga að mestum hluta,
þar er Súlnasalurinn, eldhús og
bar og fundarsalur, og í suðurend-
anum hefur Upplýsingaþjónusta
Bandaríkjanna skrifstofur. A
fyrstu hæðinni er aðalinngangur
Söfeu og anddyri, Mímisbar, bóka-
safn Upplýsingaþj ónustunnar og í
bogabyggingu 'út úr hæðinni eru
blómabúð, smávörubúð, ferðaskrif-
stofa Flugfélags íslands og banka-
útibú Búnaðarbankans. í kjallara
eru svo miklar geymslur Sögu og
bændasamtakanna, ný og fullkom-
in gufubaðstofa, rakarastofa, hár-
greiðslustofa, snyrtistofa o. fl.
Sæmundur kvað mikla og vax-
andi aðsókn hafa verið að Sögu á
þessu ári, bæði að veitingasölum
og gistiherbergjum. Hótelstjóri er
Konráð Guðmundsson, en alls
vinna hjá Hótel Sögu um 120
manns.
DAGSTIMPLUN MJÓLKUR
Framhatd af bls. 1.
stöðugt. Einnig eru gerðar strang
ari kröfur um kælingu mjólkur
strax eftir mjaltir.
Hyrnurnar bar á góma n blaða-
mannafundinum, en forráða
menn Mjólkursamsölunnar fylgj-
ast stöðugt með öllum nýjungum
sem fram koma á því sviði Ný-
lega er komin á markaðinn í Sví-
þjóð ný gerð af mjólkurumbúð-
um, og hafa verið send sýnishorn
af þeim hingað. Þetta er ferkant-
aðar umbúðir, og framleiddar af
sama fyrirtæki og hvrnurnar hér.
Komið hefur ti) mála að breyta
feikningunni > hv'-nimum og hafa
verið gerðar tillögur þar að lút-
andi, en ekkert endanlega ákveð-
ið. Þá hcfur verið um það rætt
að gefa Slysavarnarfélaginu eða
líknarsamtökum kost á nð auglýsa
á mjólkurhyrnunum.
SURTSEY AB
"ramna -ið'.
ið skrifað um hana b? hafa bóka-
útgáfufyrirtæki í Englandi, Sviss,
tapan og á Rpáni smjr" fvrii um
'tgáfu h''• - ' na> r,e,‘ bað fynr
augum >' 'upa ham 'it sölu
iðVrj'- •' ----n IjlT'
1 ' ii'. -e jast víða
r'ramiiaia -t, ,o siðu
hans margrýrnað af gengisfell-
ingum, með því að halda hór
upplestrarkvöld og láta allan
ágóða falla til sjóðsins.
Þrátt fyrir ákveðinn vilja
Poul Reumerts að framkvæma
þessa hugmynd sína, var hon-
um aftrað af ættingjum og vin-
um að takast á hendur þessa
þrekraun af heilsufarslegum
ástæðum.
í stað þess að láta starfið
þar með niður falla, hóf Poul
Reumert ritun minningarbókar
Önnu Borg. Fyrsta upplag þess-
arar bókar kom út 24. nóv. s.l.
á vegum Gyldendals, en tveim
dögum síðar var upplag bókar-
innar uppselt hjá útgáfufilag !
inu. í prentun er nú annað upp
lag og auk þess hefur verið
samið um íslenzka útgáfu bók-
arinnar. Skuggsjá hefur út-|
gáfuréttinn.
j
Er Poul Reumert sá, hversu
vel bókinni var tekið, ákvað,
hann að rithöfundarlaun hans, I
að honum lifandi og látnum, |
af öllum útgáfum hennar, j
skyldu renna til umrædds
sjóðs.
Þótt sjóðurinn beri nafn frú
Stefníu Guðmundsdóttur, er
hann í raun réttri líka minn-
ingarsjóður um Önnu Borg,
nöfn þeirra begg.ia og Poul |
Reumerts tengd honum.
Framhald al 16 siðu
að ræða við aðra aðila áður um
verkefni handa þessu skipi, það er
styttra í miðbæinn til Stjórnar-
ráðsins, og því snerum við okkur
þangað, en skilningur ráðamanna
þar á þessu máli var nú ekki
meiri en öllum er kunnugt, eftir
að samningar um þessa flutninga
var undirritaður í síðasta mánuði.
Við mundum geta selt skipið skað-
lausir, ef litið væri á eignaskipti
ein, en hitt er annað mál, þegar
litið er á reksturshliðina, því að
skipið hefur aldrei skilað beinum
ágóða, og með því að selja skipið
fengjum við ekki greitt reksturs-
tapið. En við höfum tekið þann
kostinn að reyna eftir megni að
halda skipinu úti. Það urðu skip-
verjum vonbrigði, að skipið hætti
að sigla milli íslands og útlanda,
en þeir tóku því af miklum mynd-
arskap að freista þess að vera
kyrrir á skipinu, þótt þessi breyt-
ing yrði á, að tekið yrði verkefni,
sem þýddi lengri dvöl skipverja
fjarri heimilum en áður var. Eins
og ég sagði, verður fyrst farin
þessi ferð milli landa í Ameríku,
þá mun skipið eftir sem áður ann-
ast þrjár flutningsferðir á ári
með olíu til Keflavíkurflugvall-
ar og á næsta ári verður skipið
og að fara í „12 ára“-skoðun, og
er þá fyrirsjáanlegt að það hefur
nægum hnöppum að hneppa í
hálft ár. Næst kemur það hingað
heim í janúarmánuði.
heimilisblað allrar fiölskyldunnar er fjölbreytt,
fróðlegt skemmtilegt og flytur m a.:
★ Fyndnar skopsögur
★ Kvennaþætti
★ S+jörnuspár
★ Getraunir
★ Spennandi sögur
★ skák- og bridgeþæfti
Greinar um menn
eg málefni o. m fl.
10 blöð á ári fyrir aðeins 95 kr
NÝIR KAUPENDUR FA 3 ARGANGö FYRIR !50 kr.
Póstsendið t dag eftirtarandi pöntun
Eg undirrit óska að gerast áskrifandt að
SAMTÍÐINNl og sendi hér með 150 kr. t'yrir ár-
gangana 1962. 1963 og 1964.
íVinsamlegast sendið þetta i abyrgðarbréfi eða
póstávisun).
Nafn:
Heimili
(.
Utanáskrift okkar er SAMTÍÐIN — Pósthólf 472 Rvk

ÞAKKARÁVÖRP
Beztu kveðjurtil allra, sem glöddu mig á fimmtugs-
afmælinu 9. þ.m.
Hermann Ólafsson.
FaSir okkar og tengdafaSir,
Sæmundur Steinsson,
fyrrum afgreiðslumaSur,
andaðist i sjúkrahúslnu Sólvangi, fimmtudaginn 10. desember.
Guðrún Sæmundsdóttir Norðficrð, Wilhelm Norðfjörð,
Björgvin Sæmundsson. Ásbjörg Guðgeirsdéttir,
Ásta Bjarnadóttir.
Innilefrt þakklæti, tll allra þeirra mörgu, nær og fjær, sem auð-
vnrii. vlnsemr' hluttekningu við andlát og larðarför.
Halldórs H. Snæhólm
Elín Guðmundsdóttir Snæhólm,
bern tengdabörn og barnabörn.