Vísir - 14.09.1939, Blaðsíða 2

VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Sitstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifstofa: Hverfisgötu 12
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
^Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Sf m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
— (kl. 9—12) 5377
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lansasala 10, 15 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
_________
Tímaklíkan
ávörpuð.
IJÍMAMENN voru búnir að
sýna, að þeir voru þess alls
ómegnugir að fara með stjórn
landsins á friðartíma, livað þá
heldur á ófriðartíma. Þeir
drógu það, fram á elleftu
stundu, að lcveðja sjálfstæðis-
menn ráða. Hér var alt að fara
í kaldakol, úlgjöld og sulck á-
gerðist með hverju ári, skatlar
voru orðnir margfalt liærri en
það, sem þeir eru hæstir í ná-
grannalöndunum, gjaldeyririnn
var fallinn, mestu þjóðþrifafyr-
irtæki komust ekki til fram-
kvæmda, vegna getuleysis og
tregðu valdhafanna. Á tólf ár-
um hafði valdaklika Framsókn-
ar hreiðrað svo um sig, að liér
var komin upp nýrílc yfirstétt,
hortug og uppivöðslusöm eins
og slíkra er háttur. Svo herfi-
legt var ástandið orðið, að jafn-
vel þessir uppblásnu og blind-
uðu ofstopamenn sáu sitt ó-
vænna. Þeir neyddust til að
flýja á náðir þeirra manna, sem
þeir höfðu ofsótt látlaust alla
sína tíð, og biðja þá í guðs nafni
að draga sig upp úr feninu.
Ástæðan til þess að sjálfstæð-
ismenn gengu til samstarfs við
Framsókn var ekki umhyggjan
fyrir hinni mikillátu forráða-
klíku flokksins, heldur sú, að
í skjóli valdanna höfðu þessir
menn stýrt svo nærri boðanum,
að strandið var óumflýjanlegt,
ef aðrar hendur gripi ekki um
stjórnvölinn þegar í stað. Nauð-
syn þjóðarinnar á stefnubreyt-
ingu var svo bráð, að ekki varð
undan aðstoð skorast, jafnvel
þótt það kostaði það, að taka
höndum saman við menn, sem
þektir væri að lítilli holluslu.
Þess var vænst að þótt hugsun-
arháttur þessara manna væri
orðinn spiltur af að strákast ár-
um saman upp í hverskonar
rangsleitni og áníðslu, þá væri
innræti þeirra ekki svo firrt öll-
um drengskap og þakklátssemi,
að þeir kynnu ekld að meta þá
hjálparhönd, sem rétt var til að
bjarga allri þjóðinni og þar með
þeim sjálfum úr yfirvofandi
lífsháska.
En aldrei verður tófa trygg,
segir máltækið og eitthvað líkt
má segja um Tímaklíkuna. Síð-
an samstarfið komst á hafa þau
tiðindi gerst, að þörfin á ein-
lægri og friðsamlegri samvinnu
hefir margfaldast. Hina síðustu
daga hafa öll stuðningsblöð rik-
isstjómarinnar lagst á eitt um
að styðja hana i þeirri viðleitni,
að koma þjóðinni klakklaust
fram úr erfiðleikunum. Ágrein-
ingsefnin hafa verið lögð á
hylluna. Þá rýfur Tíminn þögn-
iha. Nú er þjóðinni lífsnauðsyn
að standa saman, því þá ekki að
nota tækifærið til þess að
sparka almennilega í sjálfstæð-
ismenn. Þeir verða að þegja við
skömmunum, því annars segj-
um við að það liafi verið þeir,
sem rufu friðinn! Þannig hugs-
ar klíka sú, sem að Tímanum
stendur.
í síðasta blaði Tímans er á-
rásargredn á Sjálfstæðisflokk-
inn fyrír þá stefnu, sem hann
hefir tekið í viðskiftamálunum.
Þessi stefna er í fám orðum sú,
að eitt skuli yfir alla þá ganga,
sem viðskiftin hafa með liönd-
um, bæði um ráðstöfun gjald-
eyrisins og úthlutun þe’irrar
vöru, sem leyft er að flytja til
landsins. I mörg undanfarin ár
hafa þessi mál verið rædd ná-
lega daglega í blöðum Sjálf-
stæðisflokksins. Þegar gengið
var til stjórnarsamstarfsins
tóku ráðherrar flokksins það
að sér, að fá réttingu þe'ssara
mála, eða segja slitið samvinnu
ella. Þetta liggur alt svo Ijóst
fyrir, að ekki er um að villast.
Yegna þess að lausn málsins er
i liöndum ráðherra Sjálfstæðis-
flokksins, liafa blöð hans ekki
kært sig um að hafa málið mjög
á oddi í daglegum umræðum,
þar til séð yrði, hvað ráðheiT-
unum yrði ágengt. Tíminn er
að liælast um yfir því, að lang-
lokugrein Jónasar Jónssonar
um þessi mál liafi ekki verið
svarað. Ilenni var fyrirfram
svarað. Jónas gerði ekki annað
en árétta marghraktar staðhæf-
ingar Skúla Guðmundssonar og
Eysteins Jónssonar. En svart
verður ekki hvítt, jafnvel þótt
slíku stólpavitni sannsöglinnar
sem Jónasi Jónssyni, kunni að
sýnast það í svip.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
ekki hvikað frá stefnu sinni í
viðskiftamálunum og mun ekki
gera það. Og það eí best að
Tímaklíkan geri sér það ljóst að
ef sú stefna stjórnarinnar, að
eitt skuh yfir alla ganga, á að
verða annað en venjuleg Tíma-
blekldng, þá verður ekki hjá því
komist að taka til greina kröf-
ur Sjálfstæðisflokksins í við-
sldftamálunum.
Og loks er best að Tíminn
skrifi það hjá sér, að honum
mun ekki lialdast það uppi, að
svíkjast aftan að sjálfstæðis-
mönnum í trausti þess, að hon-
um verði ekki svarað á viðeig-
andi hájt,
tt
Atviimuleysið
i bænuin.
Vísir hefir fengið eftirfarandi
tölur frá Yinnumiðlunarskrif-
stofunni um atvinnuleysið í
bænum. Framkvæmdi skrifstof-
an talningu í gær og voru at-
vinnuleysingjar þá 382 að tölu.
Um sama le’yti í fyrra var tala
atvinnuleysingja 346 og á sama
tíma 1937 voru þeir 149 að tölu.
HORFURNAR ALVARLEG-
AR FYRIR REFARÆKTINA
Oslo 12. sept. FB.
Það er búist við að refum
verði fargað í stórum stíl á
refabúum í Þrændalögum í
haust. Refaeigendur telja
liorfurnar mjög alvarlegar
fyrir refaræktina og að það
muni verða miklum erfið-
leikum bundið, að selja refa-
skinn í nánustu framtið. —
Líldegt er, að skinnauppboð-
um erlendis verði aflýst. —
NRP.
Matvörukaupmenn
eru beðnir að veita athygli augl.
frá Fél. matvörukaupmanna í blað-
inu í dag um fund i Kaupþings-
salnum á laugardag kl. xo f. h. Þar
verður matvælaúthlutunin útskýrð
fyrir kaupmönnum.
Þjóðverjar hefja 6§íiipleg,ttr
loftárásir á pól§kar horgir.
70 sprengj uílugvélar yíir Varsjá.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Samkvæmt tilkynningu pólsku hermálastjórnarinnar hafa Þjóðverjar hert loff-
árásirnar á pólskar borgir um aTlan helming. Gerðar voru loftárásir ekki að
eins á fjölda margar borgir heldur og á járnbrautarstöðvar, herflutninga-
lestir og smáþorp, þar sem íbúarnir stóðu algerlega varnarlausir fyrir. TJm tíma
voru um 70 stórar, þýskar sprengjufiugvélar á flugi yfir Varsjá. Var skotið af mörg-
um loftvarnabyssum á flugvélarnar og segjast Pólverjar alls hafa skotið niður um 30
þýskar flugvélar í gær.
Þjóðverjar tilkyntu í gær, að héðan í frá myndu flugmenn
þeirra gera loftárásir á óvíggirtar pólskar borgir, af því að Pól-
verjar hefði brotið alþjóðasamþyktir um hernað, með því að
láta almenna borgara taka þátt í vörnum borganna. Hefði jafn-
vel Jeiðtogar þjóðarinnar hvatt íbúa Varsjá til þess að grípa til
vopna. Til þessa, stöð í tilkynningunni, höfðu þýskir flugmenn
hlíft pólskum borgum, sem ekki voru víggirtar, en, nú yrði
horfið frá því. Þessi tilkynning leiddi þegar til öflugra mót-
mæla, bæði í London og Varsjá. Sendiherrann í London kvað
þýska flugmenn frá byrjun hafa gert loftárásir á pólskar borg-
ir, en sendihérra Bandaríkjanna í Varsjá, sem áður hafði gefið
stjórn sinni skýrslu um loftárásir Þjóðverja á pólskar borgir,
símaði stjórn sinni aftur um loftárás á þorpið, sem hann nú
býr í. Þorpið er með öllu óvíggirt og greip íbúanna felmtur
mikill, er þessi loftárás var gerð skyndilega. 12 menn fórust,
en margir særðust. Þessi loftárás var gerð í fyrradag.
I málstofu breska þingsins var því lýst yfir, að Bretar á-
skildi sér rétt til frjálsra athafna á þessu sviði, ef Þjóðverjar
gerði áfram loftárásir á óvíggirtar borgir.
Pólverjar taka ÍOOO
fang'a og mikið af
hergögnnm.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Miklar orustur standa yfir nálægf Kutno og Lowics.
Halda bardagarnir þar áfram og er barist af mikilli
hörku.
Pólverjar tilkynna, að eitt þýskt herfylki hafi verið
gersigrað þar og tóku Pólverjar þar 1000 menn til
fanga, 12 fallbyssur og mikið af hergögnum.
Þýsk skriðdrekadeild hefir gert tilraun til þess að
brjótast í gegnum Llow (Lemberg), en Pólverjar
hrundu árásinni.
Norðmenn leigja skip
fyrir kol, járn og stál.
Fundi sérfræðinga Osloveld-
anna í Brússel er lokið að þessu
sinni. Rætt hefir verið um, að
Norðmenn legði Belgíumönnum
til skip, en fengi kol, járn og
stál í staðinn. NRP.
TVEIR FRÆGIR PÓLVERJAR.
Josef Beck, utanríkismálaráðherra Póllands, til vinstri, og
Raczynsky, sendiherra Póllands í London. — Hinn síðarnefndi
flutti nýlega ávarp í útvarpið til bresku þjóðarinnar.
Franska stjórnin
endurskipulögð.
Daladier íorsætis-, hermála- og utanríkis-
málaráðherra. Bonnet dómsmálaráðherra.
Frökkum miðar áfram við
Saarbriicken.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Frakkar tilkynna, að þeir haldi áfram hægri sókn, samkvæmt
fyrirfram ákveðnum áætlunum. Hafa frakknesku hersveitirn-
ar sótt fram um eina mílu á allbreiðu svæði og jafnframt hefir
verið unnið að því að treysta aðstöðuna á því svæði, sem búið
er að taka.
Frakkar hafa sótt allmikið fram beggja megin Saarbrucken
að undanförnu og er talið líklegt, að borgin falli í hendur þeim
bráðlega. En sókn Öll á þessum slóðum hlýtur að vera hægfara,
vegna þess að tundurskeyti eru víða grafin í jörð og hver blett-
ur að heita má ramlega víggirtur.
Bretar óttast að Þjóðverjar komi
sér upp kafbáta- og flugstöðvum
í Suður-Ameríku.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Fregn frá Buenous Aires hermir, að samkvæmt upplýsingum
frá breska sendiherranum þar hafi breska stjórnin farið fram
á það við allar ríkisstjórnir í Suður-Ameríku, að þess væri
stranglega gætt, að hlutleysi þeirra yrði ekki skert, með til-
raunum, sem Þjóðverjar kynni að gera til þess að koma upp
kafbáta- og flugstöðvum á ströndum Mið- og Suður-Ameríku.
Ríkisstjómir Mexico, Colombia og Uruguay hafa þegar til-
kynt, að þær muni ekki þola, að hlutleysi þeirra verði skert í
neinu.
Er búist við, að ríkisstjórnir annara landa þar, lýsi yfir
hinu sama.
EÍNKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Franska stjórnin hefir verið endurskipuð og gekk endur-
skipunin mjög greiðlega fjrir sig. í rauninni má segja, að alt
bafi verið um garð gengið, áður en menn áttuðu sig á því.
Daladier, sem var áður forsætis- og hermálaráðherra, var alt í
einu orðinn utanríkismálaráðherra líka. Það hefir Iengi verið
talið líklegt, að Bonnet myndi víkja úr þessari stöðu, þótt ekki
hafi af orðið fyrr en nú. Hann verður nú dómsmálaráðherra og
gegnir því áfram mjög virðingarmiklu embætti.
Tvö ný ráðherraembætti hafa verið skipuð og fara hinir nýju
ráðherrar með hafnbannsmál og framleiðslu hergagna.
Stjórnmálamenn og blöð láta
í ljós ánægju yfir frönsku stríðs-
stjórninni.
Það, sem mikilvægast er tal-
ið, er það hversu mikið og víð-
tækt vald er lagt í hendur Dala-
dier, og getur hann tekið á-
kvarðanir fljótt og greiðlega,
um flest þau mál, sem nauð-
synlegt er, að séu afgreidd án
tafar, bæði á svíði stjórnmála
og hermála.
Viðskiíti Þýska-
lands og hlut-
lausu landanna.
Oslo, 14. sept. FB.
Það kemur mjög greinilega
fram um þessar mundir, að
þýska stjórnin lætur sig miklu
varða, að haldist geti óbreytt
viðskifti Þýskalands og hlut-
lausu landanna. Vilja Þjóðverj-
ar kaupa jafnmikið af hlutlausu
löndunum og áður, en ætlast þá
til að þau fylgi sömu stefnu
gagnvart Þýskalandi. — NRP.
Ráðherrar Norðnrlandi
ræða ðfriðarmálín.
Osló, 13. sept. — FG.
Forsætisnáðlierrar og utan-
ríkismálaráðherrar Noregs,
Svíþjóðar, Danmerkur og
Finnlands, koma saman á fund
í Kaupmannahöfn mánudaginn
18. og þriðjudaginn 19. þessa
mánaðar, til þess að ræða að-
stöðu Norðurlanda á yfirstand-
andi tíma. — NRP.