Vísir - 14.09.1939, Blaðsíða 3

V I S I R
Brúartoss kemur
hingað kl. 8 í kvöid
Þýskalanðsfararnip koma
með tionum og ank þeirra
fjöldi farþega.
Fréttaritari Yísis, sem fór með íslensku knattspyrnu-
mönnunum til Þýskalands, átti tal við blaðið í morgun,
og var þá staddur í Yestmannaeyjum um borð í Brúar-
fossi.
Lífið í Reykjavík
Taldi hann að ferð sldpsins
liefði gengið að óskum. Tók
skipið hafnsögumann i Suður-
Noregi og sigldi innan skerja-
garðs norður fyrír Bergen, til
að sleppa við aðalhættusvæðið i
gærmorgun var skipinu veitt
eftirför af efnsku herskip, sem
rendi allnærri því, en lét það
svo afskiftalaust, er það sá
merki skipsins og þjóðerni.
Brúarfoss var í þann veginn
að leggja af stað frá Yest-
mannaeyjum og er væntanlegur
hingað um lcl 8—9 í lcvöld.
Af ferðinni um Þýskaland
hafði fréttaritai-i blaðsins fátt
eitt að segja að svo konmu máli.
Flestir þeir kappleikir, sem
háðir skyldu, féllu niður vegna
liins skyndilega ófriðar, en þó
fóru tveir kappleikir fram. Þótt
íslendingarnir töpuðu báðum
leikjunum feiigu þeir ágæta
dóma, og sjálfir telja þeir, að
þeir liafi aldrei leikið betur.
í Þýskalandi urðu þeir ekki
fyrir neinum óþægindum af þvi
ófriðarástandi, sem ríkjandi er
í landinu. Þjóðverjar voru ró-
legir, og gætti þar engra striðs-
æsinga og lifið gekk sinn vana-
1 alllangri grein i Vísi ræðir
Jón Dúason um „skaðsemdar-
dýr jarðræktar og jurtasjúk-
dóma“ er hann nefnir svo.
Verður honum tíðrætt um kál-
fluguna, sem hann telur „til-
tölulega meinlausa“, en bætir
þvi þó við, að hún „gereyðileggi
kál, næpur og rófur“ og leiki
garðagróður þannig, að garð-
þjófarnir vilji varla líta við lion-
um". Kálflugan er með öðrum
orðum meinlaus, en þó versti
skemdarvargur að áliti Jóns! og
„allur gai-ðávöxtur gereyðilagð-
ur af helmar völdum". Sein bet-
fer eru þetta mestu ýkjur. Það
er vel liægt að verja kálið fyrir
kálmaðkinum og mjög margir
hafa framkvæmt varnirnar með
góðu árangri, eftir fyrirsögn
okkar Maltliíasar garðyrkju-
ráðunauts og eftir leiðbeining-
um í bókum, tímaritum, dag-
blöðum og útvarpi. Ætti Jóni að
vera þetta lcunnugt, ef liann
hefir hirt um að kynna sér mál-
ið. Eg get t. d. bent lionum á
ritið „Plöntusjúlcdómar og
varnir" og á greinar i apríl- og
júníheftum ritsins „Heimilið og
Kron“. Getur hann af þessu séð
að talsvert er gert til að fræða
almenning í þessu efni. Ef
nokkur von ætti að vera um út-
rýmingu flugunnar þyrfti að
leggja niður alía kál- og rófna-
rækt í nokkur ár í Reykjavík,
Hafnarfirði, Akureyri og nær-
sveitum þessara bæja. Ekki
mætti heldur rækta næturfjólu,
Levlcoj né nein önnur kross-
blóm. Yrði t. d. að eyða öllum
gang. En er útséð var um það
að ófriður myndi skella á voru
íslensku knattspyrnumenniniir
fluttir til Danmerkur og fyrir
þeim greitt á allan hátt.
Er lil Danmerkur kom urðu
knattspyrnumennirnir fyrst
varir við ófriðarótlann, og þá
ekki síst í Kaupmannaliöfn. Var
þar uppi fótur og fit, menn
streymdu í búðirnar til þess að
reyna að bii'gja sig sem best
upp af vörum, og órói fólksins
er þar mikill ve’gna striðsins,
ekki síst eftir að loftárásin var
gerð á Esbjerg.
Þegar knaUspyrnumennirnir
komu til Kaupmannahafnar
áttu þeir erfitt með að fá gist-
ingu, en síra Friðrik Friðriks-
son, sem þar er nú staddur, og
er að leggja síðustu liönd á end-
urminningar sínar, greiddi götu
þeirra og útvegaði þeim dval-
arstað, þannig að um þá fór á-
gætlega úr því.
Allir íslensku knattspyrnu-
mennirnir koma hingað með
Brúarfossi, en GísliSigurbjörns-
son varð eftir í Kaupmanna-
liöfn, og kemur með næstu ferð-
um hingað lil landsins.
hjartarfa á þessum svæðum.
Ekki mætti heldur flytja kál
eða rófur til landsins o. s. frv.
Þrátt fyrir slíkar fómir er alls-
endis óvíst að útrýmingin hepn-
aðist. Hitt er fullvíst að halda
má flugunni í skefjum. Er t. d.
einmitt í sumar svo mikið rækt-
að af káli í Reykjavík og grend
að erfitt er að selja það alt.
Skal eg senda Jóni nokkra fyr-
irmyndar kálhausa i matinn
eða gefa honum kálsúpu, ef
hann heimsækir mig.
Jón talar um „skrúðgarða-
flugu", sem flutst liafi í garð
dansks manns i Tjarnargötu
fyrir tveimur árum og breiðist
nú óðum út, svo skrúðgarða-
eigendur þurfi síðan að úða eða
dreifa eitri á tré og runna til
varnar. Ekkert liefir samt verið
kvartað undan þessari flugu,
hvorki til garðyrkjuráðunauts
bæjarinsi né til mín. Jón ætti að
greina heimildarmenn sína að
þessari flugufregn, en það er
kannske erfitt. Heimildarmelm
lians um kálfluguupptöldn
liafa þegar brugðist. Hitt er al-
kunnugt, að blaðlýs og birki-
fiðrildalirfur leggjast á tré og
runna svo að eitri þarf að beita
gegn þeim. En báðar þessar
skordýrategundir eru eldri i
landinu en Jón Dúason. Hafa
þær frá ómunatíð skemt skóga
og kjarr öðru hvoru um land
alt. —
Auðvitað ber að sporna við
þvi af alefli, að nýir jurtakvill-
ar flytjist liingað til lands og er
golt að vita áhuga Jóns og ann-
„Esja“ væntanleg
hingað um miðja
næstu viku.
Esja hin nýja verður afhent
Skipaútgerð ríkisins á morgun,
en á sunnudag mun hún leggja
af stað heimleiðis. 150—160 far-
þegar munu verða með skipinu
í þessari fyrstu ferð þess milli
landa.
Pálmi Loftsson framkvæmda-
stjóri Skipaútgerðarinnar, er nú
erlendis til þess að taka við hinu
nýja skipi. Hann fór utan um
miðjan ágústmánuð og hefir
dvalið í Álaborg upp á síðkast-
ið. —
Ásgeir Sigurðsson, skipstjóri,
befir dvalið i Álaborg frá í mars
s.l. og liaft eftirlit með smiði
skipsins, en 1. vélstjóri, Aðal-
steinn Björnsson, sem var 1. véÞ
stjóri á gömlu Esju, hefir einn-
ig dvalið erlendis um nokkuril
tíma. Hefir hann vetrið i Sví-
þjóð, hjá félagi því, sem smíð-
að hefir vélarnar i Esju, til þess
að kynna sér meðferð þeirra.
Meðal farþega á Gullfossi síð-
ast til Danmerkur voru 19
menn, se'm verða skipverjar á
Esju, en átta af áliöfninni voru
komnir út áður.
Esja átti að taka allmikið af
kornvöru og efni til smjörlíkis-
gerðar, en myllurnar og verk-
smiðjurnar hafa ekki getað af-
greitt þær vörur vegna anna. —
Sendiráðið í Kaupmannahöfn
hefir þó skorist í leikinn og
reynt að fá þær afgreiddar.
Búast má við Esju hingað
ekki síðar en á fimtudag, ef hún
getur farið frá Álaborg á þeim
tíma, sem til er ætlast.
Sparnaðarráðstöf un.
Stytting
skólatímans
Kenslumálaráðherra hefir
falið fræðslumálastjóra að at-
huga, hvort ekki væri hægt að
stvtta skólatímann um einn
mánuð, í þeim tilgangi að spara
kol. Hefir fræðslumálastjóri
átt tal um þetta við ýmsa skóla-
stjóra í bænum og málaleitan
hans verið vel tekið.
Ef þetta verður að ráði, er þó
ekki hægt að haga styttingunni
eins við alla skólana.
En við flesta þeirra mun hægt
að liaga þessu þannig, að kensla
falli niður í janúarmánuði.
Yrði það fri þá að likindum í
áframhaldi af jólafríinu og yrði
skólarnir þá lokaðir eina 40
daga, eða 5—6 vikur.
Vísir átti i morgun tal við
fræðslumálastjóra. Kvað liann
enn þá ekkert afráðið í þessu
rnáli, en það yrði afgreitt eins
fljótt og kostur væri á.
—o—
Ef þetta verður framkvæmt
mun það auðvitað liafa nokk-
urn kolasparnað i för með sér,
en þó vart meira en svo sem
100 smál., að því er Visi reikn-
ast til, skv. upplýsingum, sem
hann liefir fengið uin kola-
eyðslu ýmsra skólanna.
ara á því máli, en þetta er ekki
eins auðvelt og hann, að órann-
sökuðu máli, hyggur. Býð eg
honum svo að lokum vinsam-
legast að koma og ræða þessi
mál við tækifæri.
Ingólfur Davíðsson.
Agúst Þórarinsson
fyrverandi verslunarstjóri í
Stykkishólmi átti 75 ára afmæli
í gær.
Agúst er fæddur að Stóra-
Hrauni við Eyrarbakka 13.
september 1864.
Lengsl af hefir hann dvalist
i Stykkishólmi —■ um 45 ár —
við verslunarstörf alla tið, sein-
ast við verslun Sigurðar sonar
síns.
Heimili lians hefir alla tíð
verið annálað fyrir myndarskap
og gestrisni.
Iíona Ágústs, Ásgerður Arn-
finnsdóttir, verður 75 ára 8.
næsta mánaðar.
Mikill fjöldi vina þeirra lijóna
heimsóttu þau í gær og fékk
Ágúst mikið af blómum og
heillaóskaskeytum hvaðanæfa.
Útílufningsneínd
tekin til sfarfa.
Síldarútflutningur
fyrsta verkefnid.
Eins og getið hefir Verið áð-
ur hér í blaðinu, hefa þeir Ric-
hard Thors, Jón Árnason og
Finnur Jónsson verið tilnefndir
af ríkisstjóminni til þess að taka
sæti í útflutningsnefnd, sem
hafa skal yfirumsjón með öll-
um málum varðandi útflutning
á afurðum landsins. Mun enn-
fremur vera í ráði að skipa þá
Ólaf Johnson stórkaupmann og
Skúla Guðmundsson í nefndina.
Útflutningsnefnd tók til
slarfa þegar í gær, en starf
liennar verður umfangsmikið
og margþætt, og óhjákvæmilega
tekur það alhnikinn tíma, að
koma allri afgreiðslu mála i fast
liorf, þannig að liún geti geng-
ið sem greiðlegast. Ekki mun
enn endanlega ákveðið hvar út-
flutningsnefndin liefir skrifstof-
ur, en nú í bili heldur liún fundi
sína i skrifstofum Fisksölu-
samlagsins.
Fyi-sta verkefni útflutnings-
nefndar mun liafa verið það, að
taka afstöðu til útflutnings á
síld, sem Svíar liafa keypt hér
á landi. Liggja nú á Siglufirði
fjögur vöruflutningaskip, sem
öll bíða eftir afgreiðslu farms,
og á eitt þeirra eða fleiri að
flytja síld til Svíþjóðar. Mun
nefndin afgreiða það mál frá
sér í dag, ef samkomulag næst
um viðunandi lausn þess, en til
þess eru öll líkindi.
Að sjálfsögðu mun nefndin
leggja megináherslu á það, að
liraða svo störfum, að engar ó-
eðlilegar tafir verði á útflutn-
ingi vara, þótt byrjunarerfið-
leikar liljóti ólijákvæmilega að
vera einhverjir í sambandi við
útflutninginn.
Haustfermingarbörn
sr. Árna Sigurðssonar eru beðin
a'ð koma til viÖtals í Fríkirkjuna á
morgun, föstudag, kl. 5.
Eg var í gær að segja frá em-
bættismanni út á landi, sem sit-
ur með prjónana sína við að
ldusta á útvarpið. Sumir liafa
hálfpartinn ekki viljað trúa
þessu. En til skamms tíma hef-
ir það tíðkast mjög í vissum
landshlutum, að karlmenn
prjónuðu. Guðmundur Frið-
jónsson segir meðal annars frá
því í skemtilegri grein, sem ný-
lega birtist í sunnudagsblaði
á'isis, um nokkra merka Þing-
eyinga, að Sigurður heitinn frá
ásta-Felli liafi verið mesti
])rjónamaður. Sigurður varð
fyrstur ráðherra úr alþýðustétt
hér á landi. Ráðlierrarnir okkar
hafa margt „á prjónunum" um
þessar mundir. Ilvernig væri að
þeir reyndu að prjóna einhverja
skjólflík. Sumir þeirra eru lík-
lega fullgamlir til að læra list-
ina. En Eysteinn er ekki eldri
en höfundur Jesúítareglunnar
var, þegar hann settist á skóla-
bekk. Hann ætti að reyna að
prjóna eina lambhúshettu, sem
hann gæti gefið Skúla Guð-
mundssyni, svo hann þyrfti ekki
að vera berhöfðaður um jólin.
Einstaka lykkjuföll og gloppur
mundi ekki saka, þeim mundi
koma saman um það Skúla og
Eysteini, að það væri „alt í lagi“.
•
Hvað skyldu annai-s vera
margir unglingar liérna í Rvik,
se'ni aldrei hafa séð rokk, livað
þá heldur kamba eða liesputré?
Þótt mikið og þakkarvert starf
sé unnið til þess að efla lieim-
ilisiðnaðinn, fer þvi fjarri, að
þvi liafi verið nándar nærri
nægilegur gaumur gefinn. Inni-
setufólkið hefir ekki þurft að
klæða af sér kuldann. Nú eru
mikil líkindi til þess, að slík
kolavandræði verði þegar fram
í sækir, að betra sé að eiga hlý
Ný ráðuneyti. Ný lán-
taka í Noregi.
Osló, 13. sept. — FG.
Allsherjarnefnd Stórþingsins
hefir fallist á tillögu um stofn-'
un sérstaks ráðuneytis, er fer
með mál, sem varða birgðir
nauðsi’nja o. fl. Ennfremur lief-
ir verið lagt til að stofna sér-
stakt ráðherraembætti, svo að
forsætisráðherrann þurfi ekki
að gegna nema einu embætti.
Þetta er lagt til sem bráða-
birgðaráðstöfun. — I ráði er ný
lántaka. — NRP.
Nkortur á byggr-
Ing’ðiref ni I \«B*egi
Osló, 13. sept. — FG.
Vegna skorts á byggingar-
efni hefir riki og bæjarstjórn
Oslóborgar ákveðið, að leggja
ekki í nýbyggingar, lieldur
verður lögð áhersla á, að full-
gera þær byggingar, sem fyrir
eru. 20.000 manns liafa nú at-
vinnu i byggingariðnaðinum í
Qsló. — NRP.
„GASBÍLARNIR" AFTUR
KOMNIR TIL SÖGUNNAR.
Osló, 13. sept. —- FG.
Það þótli furðuleg sjón á
götunum i Osló i dag, er
menn sáu bíla, sem gengu
fyrir gasi, og höfðu gas-
geymi (belg) uppi í þakinu.
Bilar, þannig útbúnir, voru
notaðir í heimsstyrjöldinni
og nú er það bensínskömtun-
in, sem hefir haft þau áhrif,
að þeir koma aftur við sögu.
— NRP.
nærföt og sokka. Neyðin kennir
naktri konu að spinna, segii”
máltækið. Við megum ekki láta
það á sannast, að við séum orð-
in svo tornæm, að neyðin getí
ekki einu sinni kent okkur. Hús-
freyjurnar eiga að fara að
skygnast um eftir rokkum,
lcömbum, hesputrjám og um-
fram alt prjónum. Þeir seiri
uppaldir eru i sveit, ininnast all-
ir kvöldvakanna á vetrum metS
miklum söknuði, þegar rokk-
arnir suðuðu, prjónarnir glömr-
uðu og kambarnir sörguðn, alí
mátulega lágt og notalega til
þess að mynda hæfilegan klið
fyrir þann, sem las uppIiátL
Enginn vafi er á því, að það
mundi auka heimilisrækni ung-
linganna, ef þessi gömlu hættir
yrðu upp teknir.
O
Hjálpræðisherinn hefir á ári
hverju sjálfsafneitunarviku. —
Þeir tímar, sem nú ganga yfír,
eiga að vera ,. sj áI fsa fneííuriar-
vika“ fyrir alla þjóðina. Víð eíg-
um að einbeita allri Iiugsun
okkar og viðleitni að því, aS
þurfa sem allra minst tíl ann-
ara að sækja. Ef við skiíjum
okkar vitjunartíma, geta þeir
margháttuðu erfiðleikar, sem
að steðja um þessar mundiri
orðið upphaf þess, að við lær-
um að sníða okkur stakk eflir
vexti. Við höfum verið nýjung-
argjarnir, bráðlátir og heámtn-
frekir. Við liöfum sniðið Iifnað-
arliætti okkar og tísku eftir
öðrum auðugri þjóðum, án tiÞ
lits til þess, hvort geta okkar
leyfði. Þvf er komið sem komið
er. Við þurfum að lifa eíns og
Islendingar i bráðina, ef við eig-
um að geta lifað eins og- úffend-
ingar í framtíðinni.
Áhorfandinn.
Bæjap
fréfftt
I.O.O.F. 5 = 121914&14=
Veðrið í morgun.
I Reykjavík 8 st., heitást í gær
10, kaldast í nótt 4 st. Sólskin í
gær 11.9 st. Heitast á landina í
morgun 9 st., á Reykjanesí og i
Eyjum; kaldast 4 st., á Síglunesi
og Akureyri. — Yfirlit: Lægð fyr-
ir su'Övestan land á hreyfmgu í
norðaustur. — Horfur: Suðvestur-
land, Faxaflói: Vaxandi suðáusan
átt, hvassviðri og rigning siödegís,
en allhvast suðvestan og skúrir í
nótt.
Valsmenn—Víkingar!’
MætiÖ i kvöld kl. 7 viö komu
Brúarfoss.
Tónlistarskó'linn
verður settur á morgUn kl. 6 síðdL
í Þjóðleikhúsinu. Nemendur eru
beðnir að mæta stundvíslega..
Sjálfstæðismenn á Eskifirðí
hafa í huga að koma sér upp>
skemtistað utan bæjarins, og hafa
smiið sér til ýmsra flokksbræðia
sinna hér i hænum, með tiímælnni
um að þeir styrktu þessa fram-
kvæmd. Er æthmin að halda Muta-
veltu til ágóða fyrir staðinn og ættu
þeir, sem hafa í hyggju að gefa
muni á hlutaveltu þessa, að scnda
þá með Súðinni, er hún fer aust-
ur nú i vikunni.
Matvælaskömtunin.
í dag verður Iokið við að bera
út eyðublöðin, sem menn eiga að
útfylla og afhenda þegar skörntrun-
arseðlar verða afhentir. Á morgtm,
verða birtir í Vísi ýmsar leiðbefe-
ingar í þessu efni, sem menn þurfa
að kynna sér ve! og rækilegp..
Farsóttir og manndauði
í Reykjavík vikuna 27. ágns&
til 2, sept. (i svigum töíur næste
viku á undan). Hálsbólga 48
(31). Kvefsótt 60 (34). Iðra*
kvef 18 (14). Ivveflungnabólga.
2 (0). Skarlatssótt 1 C®?-
Munnangur 1 (0). Mannslát ©
(5). — Landlæknisskrifstofan-
(FB)-
Skaðsemdardýr jarðrækt-
ar og jurtasj úkdómar.
Svap til dp. Jóns Dúasonar.
M