Vísir - 23.09.1939, Blaðsíða 2

VISIR
VlSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSíR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifstofa: Hverfisgötu 12
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
JGengiS inn frá Ingólfsstræti)
Bínar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
— (kl. 9—12) 5377
VerS kr. 2.50 á mánuði.
Lmnsasala 10, 15 og 20 aurar.
FélagsprentsmiSjan h/f.
Úrræði
strútsins.
Eiginlega er spursmálið bara
þetta, hvort við eigum að haga
okkur eins og strúturinn, eða
hvort við eigum að haga okkur
eins og menn. Strúturinn sting-
ur hausnum í sandinn þegar
hættan nálgast, og hann kvað
meira að segja kvaka „alt i lagi“
um leið, þvi auðvitað kemur
það ekki til mála að slíkur
glæsifugl játi að hann sé hrædd-
ur. Eigum við að fara eáns að,
eigum við að segja að alt sé í
lagi, líka það sem ekki er í
lagi, eða eigum við að segja al-
veg eins og er um ástandið,
treystandi betur úrræðum
manna en strúta.
Þetta er að verða að hálfgerðu
deilumáli „innan landamær-
anna“. Srúturinn á þar sína á-
gætu dáendur og formælendur.
Og þeir hinir sömu láta sér ekki
nægja að fara sjálfir að dæmi
strútsins, heldur krefjast þeir
þess, að aðrir geri slíkt hið
sama.
Við eigum að stinga höfðinu
í sandinn og kvaka „alt í lagi“.
Alt annað er „taugastríð“ og
„hrakspár“!
Samkvæmt þessu eigum við
að segja að fjárhagur ríkisins
sé í besta lagi, gjaldeyrisvand-
ræðin gömul þjóðsaga, birgða-
skorturinn eklcert nema hjátrú,
óþarfar ríkisstofnanir alveg
bráðnauðsynlegar. Ef við segj-
um þetta ekki, eigum við á
hættu að verða stimplaðir sem
„landráðamenn".
Það er að vísu „búningsbót
að bera sig karlmannlega“. En
er karlmannlegt að loka augun-
um fyrir erfiðleikunum? Eða —
er það að minsta kosti ekki karl-
mannlegra að horfast í augu við
þá? Er besta lækningin sú, að
segja að ekkert sé að sjúklingn-
um? Eða sú, að finna mein-
semdina og ráða bót á henni?
Fjármálastjórnin hefir að
undanförnu verið rekin eft-
ir kenningunni, „flýtur á með-
an ekki sekkur“. Útgjöldin hafa
hrúgast upp ár frá ári. Til þess
að standast þau hefir altaf verið
hert á álögunum, bæði beinum
og óbeinum. Skattarnir eru
orðnir svo gífurlegir, að jafn-
vel þeir, sem aldrei hafa séð
annað en „breið bök“ eru farn-
ir að jála, að ekki verði lengra
haldið á þeirri ])raut. Eins og
nú horfir virðast engin líkindi
til þess, að liægt verði að draga
úr beinu sköttunum. Og á-
stæðan er sú, að það er liverj-
um manni augljóst, sem ekki
hefir stungið hausnum í sand-
inn, að óbeinu skattarnir, að-
flutningsgjöldin hljóta að lækka
stórkostlega.
Hvað á þá að gera? Á að
halda útgjöldunum „óbreytt-
um? Eða á að skera niður? Ef
útgjöldunum er haldið óbreytt-
um, þegar tekjurnar hresta, er
tekjuhalli óumflýjanlegur. Þeir
sem berjast gegn útgjaldalækk-
uninni, berjast þessvegna fyrir
tekjuhallanum.
Ýmsar af þeim ríkisstofnun-
um, sem haldið er uppi, liafa
vegna hins breytta viðhorfs
ekkert að gera. Hér í blaðinu
var í fyrradag sýnt fram á, að
hlutverki gjaldeyrisnefndar má
Iieita lokið, eins og nú horfir
við. Sama er að segja t. d, um
bílaeinkasöluna. Dettur nokk-
urum lifandi manni í liug að
hennar sé þörf eins og nú standa
sakir? Eða ætli fiskframleið-
endum þyki ekki sínir erfið-
leikar ærnir, þótt þeir séu ekki
skattlagðir áframhaldandi til
þess að halda uppi Fiskimála-
nefndinni?
Fyrir utan Jiessar rikisstofn-
anir er aragrúi starfandi af
allskonar nefndum.
Þess verður að krefjast, að
ríkisstjórnin athugi gaumgæfi-
lega, hvað komast má hjá af
öllum þessum nefndasæg og
leggi þær síðan niður.
Allur almenningur er við því
búinn að leggja hart að sér til
þess að komast fram úr erfið-
leikunum. Menn treysta þvi, að
eitt verði látið yfir alla ganga
í þeim efnum. En ríkisstjómin
á að ganga á undan og marka
stefnuna. Hún á að skera nið-
ur útgjöldin, eftir því sefm nauð
syn krefur. Hún á að sýna það
í verki, að hún sé trú kjörorði
sínu: Eitt yfir alla! Með því einu
móti getur hún trygt það, að
hún verði þjóðstjórn, ekki bara
í orði, heldur líka í verki.
a
Nýjir verka-
mannabú-
staðir.
Byggingarfélag verka.
manna fær lóðir undir
verkamannabústaði í
Rauðarárholti norðan við
Háteigsveg.
Á fundi bæjarráðs í gær var
ákveðið að láta Byggingarfélag
Yerkamanna fá lóðir undir
hyggingar sinar í Rauðarárholti,
norðan við Háteigsveg. Stærð
lóða var ákveðin all aðöOOferm.
fyrir hús, en áður hafði stjórn
félagsins ákveðið að bygging-
arnar skyldi ekki vera sam-
byggingar, heldur sérstæð hús
með 4 ibúðum og 2 inngangar
í livert.
Nú er verið að gera ráðstafan-
ir til þess að ganga frá teikning-
um að byggingunum og ráðstaf-
anir í sambandi við byggingar-
efni, svo að hægt verði að byrja
á byggingunum hið fyrsta.
Kappleikir milli Dýska-
landslaraia sb K. R.
Eins og lesendum Vísis er
kunnugt, gat leikurinn, sem
fram átti að fara s.l. sunnudag,
milli Þýskalandsfaranna og K.R.
og Fram, ekki farið fram vegna
velðurs. Þess í stað fer hann
fram á morgun, ef veðrið kem-
ur ekki í veg fyrir það.
Þegar Vísir spurðist fyrir um
það rétt fyrir hádegið, Iivemig
liðum yrði skipað, var ekki al-
veg búið að ákveða þau, en liitt
er víst, að þau verða bæði sterk
og má því búast við skemtileg-
um leik.
SKIFTING POLLANDS. SIG-
UR STALINS YFIR HITLER.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
amkvæmt sameiginlegum tilkynningum Rússa
og Þjóðverja, hefir náðst samkomulag í höf-
uðatriðum milli þeirra um skiftingu Póllands.
Það er að eins eftir að ganga frá samkomulaginu í ein-
stökum atriðum, og verður það falið herráðsforingjum,
þýskum og rússneskum. ÞÝski herinn hefir þegar hörf-
að vestur fyrir þau mörk, sem aðskilja eiga herina.
Samkomulagið um skiftinguna er þannig, að menn eru
alment sammála um, að Rússar beri mikið meira úr být-
um, en búast mátti við. Og það, sem þeir fá, hafa þeir
fengið fyrirhafnarlítið, eða án þess að berjast að ráði
um það. Þjóðverjar hafa hinsvegar beðið mikið mann-
tjón í bardögunum í Póllandi. Tala fallinna og særðra
í þýska hemum í Póllandi er sögð um 150.000.
Blöðin í Lundúnaborg ræða mikið um samkomulag
Rússa og Þjóðverja og segja, að Stalin hafi sigrað Hitler
— hann hafi borið miklu meira úr býtum en Hitler haf i
viljað.
News Chronicle segir, að Hitler hafi barist
til þess að sigra Pólland, án þess að geta lagt
það undir sig ,og bætir því við að framsókn
rauða hersins til vesturs kunni að reynast
hættuleg, þótt síðar verði.
Bússai' liafa tekid
120 þús. ianga.
♦
Skeyti frsí borgrarstjóraiiiim í
Vai'sjú til Unlted Pre§s.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
I tilkynningu rauða hersins i morgun segir, að sex pólskar
fótgönguliðsherdeildir hafi gefist upp í héruðunum kringum
Lemberg. Alls hafa Rússar nú tekið um 120.000 fanga.
Rússneski herinn hefir tekið Byelostok, vigið og hæðirnar
norður af Grodno, einnig Sarny-héraðið.
BORGARSTJÓRINN 1 VARSJÁ SÍMAR UNITED PRESS.
Borgarstjórinn í Varsjá, Starzynski majór, hefir sent United
Press skeyti, þar sem hánn segir, að varnarsveitimar við Varsjá
hafi livergi látið undan síga í bardögunum að undanförnu, og
nú séu jiær að vinna á liægt og hægt.
í skeytinu segir, að baráttuhugur pólsku hersveitanna sé ó-
lamaður og sigurvilji þeirra aldrei sterkari.
Þá segir hann, að menn hafi farist i loftárásum Þjóðverja 1
þúsundatali.
Matvælaskömtun liefir verið fyrirskipuð í borginni og er
orðinn mikill skortur á sumum matvælateglmdum t. d. mjólk-
urafurðum öllum.
Blaðið Daily Herald Tribune er þeirrar skoðunar, að
til þess kunni að koma, að Rússar og Þjóðverjar hafi
fleiri áform í huga á meginlandinu, og muni það ef
til vill bitna á Uhgverjalandi og Rúmeníu, og kannske
smáríkjunum við Eystrasalt, Lithauen, Eistlandi og
Lettlandi.
Málflutningur fyrir
Félagsdómi í gær,
Rússar og Þjóðverjar skifta landinu þannig milli sín, að línan
verður dregin frá miðju Austur-Prússlandi til suðurs, um Var-
sjá, til landamæra Slóvakíu, austarlega. Skiftist landið þannig
um það bil í tvent og fá Þjóðverjar mikilvægustu iðnaðarhér-
uðin, sem eru í vesturhluta Iandsins, en meirihluta Varsjá éða
vestan fljótsins, en Rússar það, sem austan megin er (Praga-
hverfið). I rússneska hlutanum eru margar merkar borgir og
mikilvægar, sem þannig falla í hendur Rússa, svo sem Lemberg,
Brets-Litovsk, Lialistok, Grodno og Vilna. Rússar fá bestu olíu-
lindir landsins. Eftir samkomulagi þessu áð dæma virðist það
úr sögunni að mynda pólskt smáríki, milli Þýskalands og Rúss-
lands,
í ýmsum löndum skrifa hermálasérfræðingar nú mikið um
það, að vegna nálægðar rauða hersins verði Þjóðverjar að binda
mikinn her í austurhluta Þýskalands. Ýmsir kunnustu hermála-
sérfræðingar hafa litið svo á, að það væri Þýskalandi hagur að
hafa Pólland milli Þýskalands og Rússlands, cn nú hefir ann-
að orðið ofan á. Póllandi hefir verið skift enn einu sinni og
Rússar og Þjóðverjar eru orðnir nágrannar. Sumir sérfræðing-
ar, sem um þessi mál skrifa telja aðalhætturnar af hinni nánu
sambúð munu koma í Ijós í framtíðinni, ekki í nánustu fram-
tíð, — bæði Rússum og Þjóðverjum sé nauðsyn að halda sam-
an, eins og komið er, í bili. Og víst er, að mikill ótti er í ná-
grannalöndunum, einkum Rúmeníu, Lithauen og Ungverja-
landi við frekari áform Rússa og Þjóðverja.
I gær var flutt fyrir Félags-
dómi mál það, er Sigmundur
Björnsson verkamaður í Hafn-
arfirði höfðaði gegn verka-
mannafélaginu Hlíf, vegna sam-
þyktar félagsins hinn 27. febr.
og hinn 19. maí s.I. um brott-
vikningu hans og annara félags-
manna úr félaginu, og var
brottvikningin bygð á því, að
hann var meðlimur í öðru félagi
í Hafnarfirði í sömu starfsgrein
og einn af stofnendum þess.
Guðmundur Guðmundsson,
hrmflm. sótti málið fyrir hönd
Sigmundar Björnssonar, en Pét-
ur Magnússon hrmflm. varði
málið fyrir hönd Hlífar.
Kröfur þær, sem gerðar voru
í málinu voru í aðalatriðum
þær, er hér greinir:
1. Að samþyktir verkamanna-
félagsins Hlífar frá 27. febr. og
19. maí 1939, um að þeir einir
geti verið meðlimir að lögum
í verkamannafélaginu Hlíf, sem
ekki eru jafnframt meðlimir
PÓLSK SKRIÐDREKASVEIT SÆKIR FRAM.
annars stéttarfélags verktu-
manna í Hafnarfirði í sömu
starfsgrein, verði ómerktar.
2. Að verkamannafélagið
Hlíf verði skyldað til að veita
stefnanda full og óskert félags-
réttindi i Hlíf, þar með talin
réttindi til selu á félagsfundum,
málfrelsi, tillögu- og atkvæðis-
rétt, ásam öllum vinnuréttind-
um samkvæmt taxta og samn-
ingum félagsins.
3. Að verkamannafél. Illíf
verði dæmt í sektir fyrir brot á
ákvæðum laga um stéttarfélög
og vinnudeilur, nr. 89, 1938.
4. Að verkamannafél. Hlíf
verði dæmt til að greiða máls-
kostnað samkvæmt mati réttar-
ins.
Pétur Magnússon krafðist
liinsvegar sýknu fyrir hönd
Hlífar og benti á að hér væru
aðeins tveir möguleikar fyrir
hendi: Annar sá, að fleiri stétt-
arfélög mættu vera starfandi i
sönm starfsgrein á sama félags-
svæði, en þá næði 2. gr. laganna
um stéttarfélög og vinnudeilur
því aðeins tilgangi sinum, að
verkamenn hefðu rétt til að
vera í einu félagi. Hinn mögu-
leikinn væri sá, að eitt verka-
lýðsfélag skyldi vera i sömu
starfsgrein á sama félagssvæði,
en þótt hver maður ætti rétt á
að vera meðlimur í slíku stétt-
arfélagi, hefði stefnandi málsins
firt sig þeim rétti með þvi að
gerast stofnandi og meðlimur i
félagi, sem ólöglegt væri.
Málflutningurinn liófst kl.
4% og stóð yfir til kl. 8Vfe. Dóm-
ur verður væntanlega uppkveð-
inn i málinu á mánudaginn.
Athygli
skal vakin á auglýsingu frá ITelga
Tryggvasyni, cand. phil., í blaðinu
í dag, um skóla þann í gagnfræð-
unl, sem hann starfrækir í vetur.
Er nú aðeins rúm fyrir fáa í við-
bót í skólann, og ætti þeir foreldrar,
sem ætla a<5 senda börn sín í skólá
Helga, að tryggja þeim rúm sem