Vísir - 23.09.1939, Blaðsíða 3

V I S I R
Ferðalag: í§len§ku
§kákmannanna til
Argentínu.
Fyrsta fréttabréf Baldurs Möllers
frá Buenos Aires.
H
ÖFHII ©U
H
AFIÐ.
Á þeim tímum, sem nú standa yfir, má búast
við að siglingar til landsins og frá þvi torveld-
ist að miklum mun. Tundurdufl liafa verið lögð
á siglingaleiðir, eins og á styrjaldarárunum
Í9Í4—1918 ög vænta má þess, að s« ófriðum
sem nú er skollinn á, kunni að vora um ára-
bil. Sjómennirnir íslensku eru þó enn sem fyr
ótrauðir við að leggja út á hafið, en þjóðinni
er það Ijóst, að það er ábyrgðarleysi, að bætœ
ekki lilut þeirra svo sem verða má vegna þessa
ástands, enda munu samningar þegar hafa tek-
ist um bætt kjör þeirra á ýmsan hátt.
Vísir hefir ráðið fréttaritara, sem hefir það
starf með höndum, að fylgjast sérstaklega með
því, sem gerist við höfnina og á hafinu. Það,
sem hann mun skýra frá, eru ekki aðalléga
slórtíðindi, heldur alt, sem máli skiftir, smátl
og stórt, að svo miklu leyti, sem það lýtur að
lifi sjómannsins, viðhorfi.hans og kjörum. Verða
þessir þættir birtir framvegis í viktt hverri og
eftir þvi, sem ástæða gefst til.

Buenos Aires 24. ág. ’39.
Þetta verður ekki nema ferða-
sögubrot, enda tæpast hægt að
gera meira, þegar efnið verður
að þjappast saman í flugbréf.
Um ferð okkar með Selfossi
til Antwerpen er það eátt að
segja, að mjög vel fór um okk-
ur, og gerðu skipsmenn sér
mikil óþægindi til þess að svo
gæti orðið. En frá því að við
komum til Rotterdam, hefi eg
verið að myndast við að skrifa
einskonar dagbók og á þetta að
vera „brota-brot“ úr henni eða
með öðru orðalagi „glefsur“.
Til Rotterdam komum við að
morgni þess 23. júlí, sem var
sunnudagur. Við skoðuðum bæ-
inn (mjög) litilsháttar og kom-
umst að þeirri niðurstöðu, að
hann var lítið annað en höfnin.
Mánudeginum var varið til þess
að innleysa ávisanir og kaupa
skó. Þótti mönnum þeir all-
ódýrir og Jóni svo mjög, að
hann birgði sig upp fyrir næstu
tvær til þrjár tilverur. Fórum
við svo aftur til Antwerpen síð-
degis á mánudag.
Við dvöldum í Selfossi til
þess 27. og borðuðum þar til og
með þ. 28. ág. Á daginn vorum
við á einlægum þönum milli
argentinska konsúlsins og
skipaafgreiðslunnar i skoðun-
um og allskonar basli. Fimm
sinnum fórum við til þess arg-
entínska og í hvert skifti biðum
við í hartnær tvo tíma. Svo að
þegar sá mikh dagur (29. ág.)
rann upp, vorum við orðnir
þreyttir og mæddir, en nú var
hvíldin nálæg ....
.... Piriapolis er 13 þús.
smál. mótorskip, og bygt 1938.
Ekki er nú farartækið amalegt.
Við erurn bráðum búnir að vera
viku um borð. Þetta hafa verið
rólegir dagar. Ef maður skiftir
klukkustundum dagsins niður,
eftir þvi sem þær hafa verið
notaðar, þá verður útkoman að
meðaltali svona: Svefn 8 klst.,
borðhald 3 V2, skák 3, bridge
(hjá mörgum) 2, þvottur og
klæðnaður IV2, útivera IV2,
liorft á hjá öðrum 2 og fyrning-
ar 2 klst.
Laugard. 5. ág.
á 15. gr. norðl. br.
Dagarnir eru viðburðalitlir, þ.
e. meðan maður ekki var kom-
inn í þetta hefði nú ekki þótt
lítill viðburður að sjá Keres
tefla við Schmidt í einu horn-
inu, labba svo upp á dekk og sjá
Tartakower tefla við Najdorf
hér og Eliskases við Beeker þar.
Þjóðirnar urðu eftir alt sam-
an þó „ekki nema“ sextán, sem
með skipinu sigla, hvað margar
sem bætast við þar syðra. —
Ásmundur var í morgun að
tefla hraðskákir. Hann tefldi
við náunga, sem okkar á milli
hefir hlotið heiðursnafnið
Lubbi; hann er 5. borðs maður
Letta. Ásmundur þótti maður-
inn ekki sigurstranglegur og
tefldi heldur illa fyrst en sótti
sig og liafði fljótlega yfirhönd-
ina. Undi dólgurinn því illa. —
Við höfðum landsýn i dag í
fyrsta sinn í viku. Það voru
Cap Verde eyjarnar og sigldum
við í 1—2 km. fjarlægð fram-
hjá. — Það gerðist til tíðinda í
dag, að lialdin var björgunar-
æfing, sem ekki var fólgin í
öðru en að labba upp á dekk
með björgunarbelti á herðun-
um, bíða þar í nokkrar mínútur
og labba svo niður aftur.
Miðvikud. 9. ág.
á 7. gr. suðl. breiddar.
Nú bilaði samviskusemin illa.
Þrír dagar hafa fallið úr og þeir
ekki með öllu tíðindalausir. —
Sunnudagurinn hófst með 2 ka-
þólskum messum og stafa þau
kristilegheit sennilega meira af
því, að með skipinu er helling-
ur af prestum, nunnum og
munkum, heldur en af hinu, að
þetta sé fastur vani.
Það hefir verið auðfundið
undanfarið, að hitinn fer stöð-
ugt vaxandi. Þegar ferðalagið
hófst í Antwerpen, var eg ári
prúnkinn og íklæddist að ofan
jakka, peysu og tveim skyrtum.
Það var nú á ca. 50 gr. nl. br.
Þetta stóð í þrjá daga, þá rauk
jakkinn. Þá vorum við staddir
nyrst við Spánarstrendur. Peys-
an rauk strax daginn eftir. Sið-
an kom langt lilé og veitti þá
hvorugum betur, mér eða hitan-
um. Þangað til á mánudaginn
7. ág. á 6.—7. gr. nl. br., þá rauk
nærskyrtan og daginn eftir, á
ca. 0 gr. rauk slifsið, og svona
er ástandið í dag og fer vonandi
ekki versnandi.
Það, sem skeð hefir? Ja, það
er þá aðallega þessi stóri dag-
ur 8. ágúst. Þá skyldi farið yfir
„línuna“, með viðeigandi hátíð-
legheitum. Klukkan 10 um
morguninn var öllum stefnt
upp á „promenadedekk“ 1. far-
rýmis.Eftir nokkra bið rak skip-
ið upp allmikið bofs og þá kom
þrammandi, að eg lield ofan af
stjórnpalli, hans hátign Neptún-
us með hirð sína. Var hátignin
með þrífork mikinn í liendinni
og að öllu hinn hermannlegasti.
Voru nú nýliðarnir kallaðir fyr-
ir og skírðir. Voru menn málað-
ir i framan með rauðu og svörtu
og látnir drekka saltan sjó.
Urðu allir þeir, sem í baðföt-
um voru, að forða sér undan
vatnsslöngu, sem sprautað var
úr á þá af miklum krafti.
Þjóðverjarnir voru allir
mættir í baðfötum, nema 2.
borðs maðurinn, dr. Michel.
Þeir koniu að honum alveg ó-
vörum og þrifu hann með sér
undir slönguna. Hélt próf.
Becker um höfuðið, en Engels
og Eliskases um fæturna, og var
síðan óspart sprautað á þá og
dr. Michel, í öllum fötum, fékk
mest, þvi fótur hans var fastur,
en fljúga vildi önd.
Þegar við vorum kallaðir fyr-
ir liafði Guðmundur skroppið
niður til að íklæðast baðfötum,
og varð hann af allri skírn, en
við hinir vorum sem sagt i öll-
um fötum, og þegar við höfðum
mætt fyrir rétti Neptúnusar var
óspart kallað að við skyldum
sendir undir slönguna, en við
gengum snúðugt á brott og
hafði Neplúnus karl ekki næg-
an lierafla til að kúga olckur svo
marga til hlýðni. Skírnarvott-
orð voru svo afhent kl. 5, og
fengu allir þau, þó ekki hefðu
mætt.
Um kvöldið var hátíðarmið-
dagur og síðan ball. Var þar
kosin Miss. Piriapolis og Miss.
Caissa (skákgyðjan). Að lokum
kom það atriðið, sem mestan
fögnuð vakti. Var það kosning
á Mr. Piriapolis. Gegg treglega
að fá keppendur i þá grein, en
að lokum voru þó ca. 15 Adon-
isar uppstiltir og gengu þeir
siðan sýningarliringi, alveg eins
og dömurnar og vöktu geisi
fögnuð, sérstaklega tveir,
Frakkinn Gromer og Sviinn
Danielsson, sem er mjög lítið
tilhaldssamur og lætur sig litlu
skifta, þó grin sé gert að hon-
um. Illar tungur segja að hon-
um hafi verið mútað með bjór
til þess að taka þátt i þessu. —
Frakkinn varð þó yfirsterkari,
og voru það reyndar ekki ósann-
gjörn úrslit, þar eð þetta var
greinilega fegurðarsamkepni
niður á við, en hann bar langt
af öðrum í því tilliti. — Hann
er káetufélagi Ásmundar, en
hann varð viðskila við okkur.
Káeturnar eru 4ra manna, og
Þeir Gísli J. Johnsen stór-
kaupmaður, Ásmundur Frið-
riksson skipstjóri á Helga og
Gunnar M. Jónsson, sem tók að
sér smíði skipsins og stjórnaði
henni, tóku móti blaðamönn-
unum, veittu þeim allar upp-
lýsingar um skipið og sýndu
þeim það liátt og lágt.
Kjölurinn að skipinu var
lagður 1936 og var lagður í
sandi, sagði Gísli J. Johnsen, og
aðstæður við skipssmíðina því
erfiðari miklu, en ef það hefði
verið smíðað í skipasmíðastöð.
En skipasmíðin gekk ágætlega,
enda hefir Gunnar M. Jónsson.
sem er sjálflærður skipasmið-
ur, langa og mikla reynslu í
skipasmíði, og er þetta fjórða
fiskiskipið, sem hann smíðar
fyrir Helga Benediktsson. Hafa
skip þau, sem Gunnar hafir
smíða, reynst liið besta. Er
Gunnar slippstjóri hjá H.f.
Dráttarbrautin í Vestmannaeyj-
um. Helgi VE 333 kostaði um
150.000 kr. fullbúinn á sildveið-
ar, með nótum og bátum, og
það lenti á honum fyrir forlag-
anna tilskikkan, að vera í einu
af alþjóðaliverfunum.
Fimtudagur 10. ágúst.
Við höfum undanfarna daga
verið að skáskjóta okkur yfir
Atlantsliafið, og i morgun kom-
um við til Ameríku. Á sjöunda
tímanum sigldum við inn á
höfnina í Pernambuco, sem er
norðarlega i Brasilíu, á ca. 8°
suðl. br.
í bænum munu vera ca. V2
miljón íbúa. Ekki fanst manni
þó vera neinn sérstakur stór-
borgarbragur á honum, enda er
þetta fyrsta borgin, sem við
komum til, þar sem litað fólk
er áberandi. Sennilega er ekki
meira en ca. 30% íbúanna hvítt
fólk óblandað, ef það þá er svo
mikið. Viðdvölin var ekki löng.
Kl. 4 tókum við lóðs út fyrir
brimbrjótinn. Veður var ekki
sérlega mikið, þegar við fórum,
þó stinnings gola, og braut þó
stöðugt yfir brimbrjótinn, sem
er gríðarmikið mannvirki, enda
er borgin þvi sem næst fyrir
opnu hafi.
— Framhald kemur í næsta
flugbréfi, sem kemur væntan-
lega ca. 10—14 dögum á eftir
þessu. —• Kveðjur.
var enginn styrkur veittur til
smíðinnar.
Skipið er bygt af eik og
brenni og alt traustbygt og liið
besta til þess vandað. Það er
33 m. og 30 cm. á lengd og tæp-
ar 120 smálestir (119.55). Vélin
er þrigg.ja cylindra June Munk-
tell vél, 150 til 225 liestafla. af
stærstu gerð June Munktell
véla, sem hingað hafa verið
innfluttar í fiskiskip, og munu
að eins þrjár aðrar jafnstórar í
fiskiflotanum. Hafa June Munk-
lell vélarnar reynst ágætlega og
hefir Gísli J. Jolmsen útvegað
June Munktell vélar í fjölda
marga fiskibáta og fiskiskip.
Aðalvélin í Helga VE 333 er
svo kölluð „Semi-Dieselvél“,
en svo eru tvær hjálparvélar,
önnur til ljósa og til að knýja
sjódælu. en liin er þilfarsvél
fyrir „spilið“. Hvor um sig
framleiðir 10 hestöfl. Olíu-
geymar skipsins rúma 22 smá-
lestir og eru smíðaðir i Vest-
mannáéyjum. í stýrisklefa er
talstöð og kortaklefi. Vistar-
Við sem heima sitjum og les-
um eða hlustum á fréttir utan
úr heimi eða innanlands frá lif-
um langt i burtu frá hinum
raunverulegu staðreyndum og
fáum sjaldnast alt með.
Fjöldi Reykvikinga hefir það
fyrir fastan sið, að leggja leið
sína niður að höfninni, horfa á
skipin koma og fara og tileinka
sér þannig andblæ æfintýrsins
án þess sjálfir að ferðast til
fjarlægra staða.
Nú síðustu dagana bera þau
nýjan svip, á skipsliliðarnar erU
málaðir þjóðfánar og landnafn,
striðsráðstöfun, þegjandi vottur
um þá styrjöld sem geysar hér
svo skamt fyrir utan. sjóndeild-
arhring okkar.
Þegar eimskipið Edda kom
hér siðast hitti eg einn skipverja
og spurði livort þeir hefðu ekki
orðið fyrir neinum óþægindum
af stríðinu. Ónei, svaraði liann,
við sluppum alveg óáreittir í
þetta sinn. Við vorum í Port
Talbot í Englandi daginn sem
stríðið skall á. Auðsjáanlega
var nokkur töf á skipaferðum,
en alt gekk stórskrikkjalaUst
fyrir okkur. Við sigldum okkar
leið eins og venjulega, en þegar
komið var skamt norður fyrir
Færeyjar sáum við kafbát í sjó-
skorpunni alllangt fná okkur,
hann gaf engin merki til okkar
og við sigldum hiklaust áfram,
eklci vissum við hvort liann var
þýskur eða breskur. Nokkru
síðar sáum við hvar norskt '
flutningaskip kom i ljós sem
virtist vera á vesturleið, það lét
sem það sæi ekki kafbátinn og
sigldi áfram stefnu sína, en ekki
leið á löngu þar til kafbáturinn
sneri í veg fyrir það og gaf þvi
stöðvunarmerki. Skömmu síðar
liöfðu þessir ósamstæðu sjófar-
endur, staðnæmst skamt hvort
frá öðru, en við fjarlægðumst
verur skipverja eru rúmgóðar
og vel fná öllu gengið. í háseta-
klefa eru 13 kojur, en í káetu 6.
Nú eru á skipinu 7 menn, skip-
stjóri, stýrimaður, 2 vélstjórar,
matsveinn og 2 hásetar. í sumar
voru 18 menn á skipinu. Það
rúmar um 2000 mál eins og
togararnir (sumir þeirra rúma
þó ekki svo mikið).
Skipstjórinn, Ásmundur Frið-
riksson, er sonur Friðriks Svip-
mundssonar, eins liins kunn-
asta sjósóknara í Vestmanna-
eyjum á síðari tímurn.
Það er myndarlegt og traust-
bygt skip, sem liér hefir bæst i
fiskiflotann og væri æskilegt,
að framtak og dugnaður Helga
Benedilctssonar mætti verða
öðrum til hvatningar.
Vísir óskar þess, að hinu
nýja skipi megi vel famast, á-
höfn og eiganda.
nú meir og meir og vissum
hvað fleira gerðist, nema hvað
flutningaskipið „heisti" bónxnr
sinar (sennilega til þess að sýoa
kafbátsmönnum eitthvaS af
farmi sínum) ög var þaS þaS
síðasta sem við sáum af þess-
um viðskiftum á hafinu.
Sailor-
NÝJA BÍÓ:
HÖFN ÞOKUNNAK.
Myndin sem Nýja Mó svnír
um þessar mundir, gerist í Iiafn-
arborginni Le Havre. Segfr Mn
frá liermanni (Jean GahmJ
sem strokið hefir úr hernum og
vill freista þess að komasi úr
landi. Hann kemur f hús, sem
góðmenni eitt ár, sem vill allra
vanda leysa. En þar kyimisS
Jean ungri stúlku, Nelly, sem ác
einnig i þrengingum og þau:
fella ást til hvors annars. Lend-
ir Jean í miklum raunnna og
lýkur þeim þann veg að íiann
myrðir guðföður stúlkummr,
sem ætlar að misþyrma hexmi.
en er litlu siðar skotinn af ó-
vinum sinum.
Efni myndarinnar er þanníg,
að það krfest góðs leiks, til |*ess
að það njóti sín og á leikimi
vantar ekkert. Endá er Jeao
Gabin fyrir löngu viðurkendnr
besti kvikmyndaleikarí Fralcka.
Hann hefir einnig góða mesð-
leikara, sem eru Michéle Morg-
an (Nelly) og Michel Símon1
(guðfaðirinn). — Þessí mynd
er góður prófsteimi á Ieik-
smekk Reykvikinga.
Messur á recrgun.
I dómkirkjunni kl. 1 o (prest-
vígsla). Bislcup vígir cand. theoL
Pétur Magnússon, sem hefir veri'ÍS
skipaður prestur í Vallanespresta-
kalli. Sr. Fricrik Hallgrímsson íýs-
ir vígslu. Kl. 5, síra. Ragnar. Bene-
diktsson. I bænahúsi kirkjugarðs-
ins kl. 10 barnagáðsþjónusta.. Sig-
urbj. Á. Gíslason, cand. tlieoL
I fríkirkjunni kl. 5, síraÁmí.Sig-
urðsson.
I Hafnarf jarðarkirkju klt 2, síra
Garðar Þorsteinsson.
1 Kristskirkju í Landakoti: Lág-
messa kl. 6]/2, hámessa kl. 9, kvöld-
guðsþjónusta með prédikun kl. 6u
Veðrið í morgun.
I Reykjavik 11 st., heitast í gær
13, kaldast í nótt 10 st. Urkoma
í gær og nótt 0.2 mm. Heitast &
landinu i morgun 12 st., á Akur-
eyr,i Siglunesi, Kjörvogi o. v., kald-
ast 6 st., Hólum i Hornafirði. —•
Yfirlit: Háþrýstisvæði yfir norð-
anverðu Atlantshafi og Grænlandi..
■— Horfur: Suðvesturland til norS—
austurlands: Hæg vestanátt. Víðasft
úrkomulaust.
Baldur.
Stærsta skip sem smíðað hefir
verið á íslandi, er mótor-fiskiskipið
„Helgi“, sem kom hingað í gær
frá Vestmannaeyjum.
Skipið kostaði 150.000 kr. búið á síldveiðar með nótum
og bátum og rúmar eins mikið af síld og stærstu ís-
lensku togararnir.
KI. 12 y2 í gær kom hingað til Reykjavíkur fiskiskipið Helgi
VE—333. Skip þetta. sem er stærsta mótor-fiskiskip, sem
smj'ðáð hefir verið hér á landi, er eign Helga Benediktssonar
kaupmanns í Vestmannaeyjum. Var það tilbúið í júlí síðast-
liðnum og fór þá norður til síldveiða og var við þær í hálfan
annan mánuð. Reyndist það hið besta. Tíðindamönnum út-
varps og blaða var sýnt skipið í gær og leist þeim ágætlega
á það.