Vísir - 14.07.1947, Síða 4

J4
V I S I R
jálr. 1947

DAGBLAÐ
Ctgefandi: BLAÐAtJTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm Iínur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
L
Méðuimálslmnnátta.
Skólástjórar framhaldsskólanna á landinu og yfirmenn
skólamálanna hér í höfuðstaðnum sátu fyrir nokkuru
á fundi og ræddu helztu vandamál uppeldisstarfseminnar.
Kennir margra grasa í niðurstöðum þeim, sem skólastjór-
arnir hafa látið frá sér fara að lokinni þessari ráðstefnu
sinni og benda þær til þess, að einhverra breytinga megi
værita í þessum efnum, enda mun mörgum ekki þykja
seinna vænna.
Mörgum hugsandi mönnum mun einkum hafa staðið
stuggur af því hin síðari ár, hversu móðurmálskunnáttu
yngstu meðlima þjóðarinnar hefir hrakað. Unglingar eru
margir svo ófróðir um móðurmálið, að nær væri að halda,
að þeir hefðu aldrei á skóla gengið og aldrei fengið í hend-
ur bók, sem hægt væri að' læra af fagra, kjamyrta ís-
lenzku. Hefir þó aldrei verið eins mikil aðsókn að fram-
iialdsskólunum og hin síðari ár, þar sem foreldrar hafa
nú meiri auraráð en áður og vilja skiljanlega veita börn-
um sínum aukna menntun, oft menntun, sem ])á Iangaði
til að öðlast á sínum yngri árum, en gátu ekki sakir fá-
tæktar. Nú á að veita unglingunum það, sem foreldr-
arnir urðu að fara á mis við fyrr á árum. Það er fögur
hugsun, sem liggur þarna bak við, en því miður hefir
hún ekki borið þann árangur sem skyldi, því að í skól-
uniun er ekki alltaf lögð á herzla á rélta hli'ð kennslunnar.
Skólastjórarnir hafa komizt að því, að þeir hafa hald-
ið heldur mikið að nemendum að læra málfræðistagl og
greinamierkjaskipun. Það getur verið gott og blessað út
af fyrir sig, en „of mikið af öllu má nú gera“, eins og
þar stendur, og það á ekki síður við í þessu tilfelli en
mörgum öðrum. Þessi mikla áherzla, sem lögð hefir ver-
ið á að unglingarnir þekktu atviksorð frá lýsingarorðum
og sögn frá nafnorði, hefir leitt til þess, að þeir hafa ekki
fengið að lcynnast þerin bókmenntum, sem helzt má læra
af fagurt mál. Hefir þetta haft þær eðlilegu afleiðingar,
að orðaforði flestra nemenda er ákaflega takmarkaður, en
það hlýtur með tímanum að leiða til þess, að megnið af
þjóðinni týnir liluta af tungunni, mörg orð hverfa úr
nötkuuL.ineðal alþýðu manna, verða hvergi. til nema í orða-
bókumli' - f-'lt'ýjil
I Það er vel, að skólastjórarnir ætla að hverfa af villu
síps vegar í þessu efni, því að vitanlega hafa þeir svo
írjálsar hendur í skipun kennslu í, skólum sínum, að þeim
hefði átt að vera innan haridar að koma lagi á þessi mál
fyrir löngu, því að það er ekki fyrst nú á síðari árum,
sem íslenzkukennslan hefir lent í þessari niðurlægingu.
Vonandi verður þessi uppgötvun skólastjóranna til þess,
að æska landsins verði á komandi tímum betur að sér
í móðunnáliuu, ekki sérsíaklega áð því Ieyti, að hún viti,
hvar setja eigi punkt eða kommu, heldur hafi liún eign-
azt auðugan orðaforða, SvO að hún geti sannað með því
orð skáldsins, að „orð er á Islandi til um allt, sem er
luigsað á jörðu“. í - í ;
Framh. af 1. síðu.
pkip væntanleg til verk-
smiðjunnar.
Fjórtán skip lönduðu síld
til Skagastrandarverksmiðj-
unnar um helgina, samtals
um 6000 niálum. Er það
fyrsta síldin sem berst til
verksmiðjunnar. Nokkur
skip eru Væntanleg í dag
með síld.
Sildarverksmiðjurnar á
Húsavik, Dagverðareyri,
Sejrðisfii-ði, Raufarhöfn og
Krossanesi liafa ekki tekið á
móti neinni síld enn sem
díomið er. Krossanesverk-
jsmiðjan er að vísu ekki til-
búin til vinnslu ennþá, en
verður það væntanlega eftir
nokkra daga.
Háttvísi.
B^að er og annað, sem skólastjórarnir gerðu sér Ijóst á
“ þessum fundi sínum. Þeim sklidist, að framkoma ung-
linga er á engan hátt sem skyldi, enda er sannleikurinn sá,
að allur þorri unglinga hefir ekki hugmynd um, hvernig
koma eigi fram, hvaða tillit eigi að sýna náunganum í
allri umgengni. Er menning þjóðfélaga þó mjög undir
því komin, að hver einstaklingur sýni þeim, sem hann
hefir saman við að sælda, fulla kurteisi. Þegar unglingum
er ekki kennt að bera virðingu fyrir neinum eða neinu
í upphafi, getur það hæglega orðið til þess, að virðingar-
leysi þeirra hvers fyrir öðrum leiði til afbrota, og það
mun hafa átt sér stað. En skólarnir eiga ekki éinir að
kenna unglingunum fágaða framkomu. Heimilin verða að
leggja hönd.á plóginn, Það er samyinna, sem þörf er fyr-
ir á þessu sviði.
Iiessi skip hafa landað hjá
SR. á Siglufirði síðan á há-
degi á laugardaginn:
Hilmir 200 mál, Liv 750,
Bragi 500, Þráinn 800, Fróði
500 Snæfugll 700, Farsæll
900, Hafdís RE. 650, Ásbj. Is.
550, Björg S.U. 350, Vébjörn
ís. 650, Njáll H. 790, Bjarni
Ól. 550 Brimnes 400, Snorri
450, Þorsteinn Ak. 650 mál,
Hrönn G.K. 450, Hrönn E.A.
550, Gunnbjörn 630, Sjöfn V.
E. 400,)Jakob 400, Sæbjörn
Is. 500, Jón Finnsson H. 400, an
Þorgeir goði 1000, GuSm.
Þorl. 1150, Kári V.E. 950,
Von V.E. 1000, ,Barði 260
Reynir V.E. 650, Græðir H.
600, Geir Sigf. 700, Vörður
G.M. 850, Sigurfari Ak. 850,
Vísir G.K. 680, Aðalbj. Ak.
680, Atli 750, Geir goði G.K.
400, Pétur Jónsson 600, Egill
300, Hrefna Ak. 650, Huginn
III. 500, Björg G.K. 750, ílag-
barður 550, Skálafell 550,
Þorsteinn E.A. 650, Gautur
300, Víðir S.M 1200, Hafdís
G-K. 300, Mfeta 200, Garðar
E.A. 650, Draupnir N.M. 550
Suðri I.S. 900, Baldur V.E.
800, Ester 800, Nonni G.K.
850, Elsa 800, Valbjörn 130,
Björn G.K. 800, Dagur 850,
Bjarni 630, Guðný 700, Hann
es Hafstein 650, Ársæll- Sig.
250, Sveinn Guðm. Ak. 650*
Sjöstjarnan 600, Hólmsberg
1000, Erna 1000, Hilmir G.K.
800, ísbjörn 750, Auðbjörn
500, Jón Þorlákss. 250, Svan-
ur Ak. 750, Hrímnir 550, Ás-
geir R.E. 650, Oltó 800,
Fanney 1000.
Rauðka.
Sex skip lönduðu um helg-
ina til Rauðku á Siglufirði
5500 málum síldar. Alls hef-
ir verksmiðjunni nú borizt
um 15,500 mál frá því að
sildveiði hófst. Gunnvör er
hæsta skipið með 2167 mál.
Veiði var treg í morgun.
Nokkur skip fengu síld fyrir
vestan Skaga.
Síldarleit.
Síldarleit úr flugvélum
var hafin á föstudag, en alls
verða þrjár flugvélar hafð-
ar við þetta starf í sumar.
Fyrsta flugið á föstudagjiar
lítinn árangur, en aðfara-
nótt laugardags og árdegis
þann dag, komu flugmenn-
irnir auga á mikla síld vesl-
til á veiðisvæðinu. Voru
fá skip á þeim slóðum, þar
sem síldin sást, en þau tóku
þegar að streyma þangað og
fengu þegar góð köst.
r Dánskur
angur fil
Grænlands.
Danski leiðangwinn til
Grænlands, sem lagöi upp
frá Kaupmannahöfn iipp úr
mánaðamótunum, á að safn-
ast saman hér við land.
Skip leiðangursins, Godt-
haab og Ganima, fóru frá
Tuborg-höfninni í Kaup-
mannahöfn siðastl. laugar-
dag, og um þessar mundir
eiga flugvélar hans — Cata-
linabátar — að leggja upp
hingað. Flugbátarnir eiga að
fljúga um 40.000 km. í rárin-
sókanrskyni og til að koma
upp birgðastöðvum. Foringi
skipanna er Ebbe Munek, en
Eigil Knuth kemur með flug-
bátunum.
Aðalmarkmið leiðangurs-
ins er að kanna Peary-land,
nyi’zt á Grænlandi.
Pétuff Benediktsson
á Parisafflimdinnm..
Ríkisstjórnin hefir falið
Pétri Benediktssyni sendi-
herra að mæta fyrir Islands
hörid í Paris á fáðstefnunni
um viðreisn Evrópu.
Til sölu vandað
Mahogny-
stoíuboið
með tvöfaldri plötu. Til
sýnis eftir kl. 6 í kvöld á
Smárágötu 12.
Kailmanns-
föt
ljósgrá, til sölu, á þrekin
meðalmann. Einnig 2 grá-
ir frakkar. Til sýriis Vest-
urgötu 10 kl. 6—8.
Grikkir og Svíar liafa' gert
með sér sainning um flug-
samgöngur. ' r
BGRGMAL
Rödd úr sveitinni.
„Bóndi aö Norðan“ skrifar
mér eftirfarandi pistil; „Nýlega
var eg á íerö í Reykjavík, sér-
staklega til þéss a.ð, athuga um
kaup á ■landbúnaöarvélum, þar
sem eg hefi léngi SæViö þeirrar
skoöunar að íslenzkur land-
búnaður verði ekki rekinn nema
með nýtízku tækjum. Vélafnar
eru hrein og bein lífsnauðsyn,
þar sem vinnufólk .er nú af
mjög skornum skammti, auk
þess sem allur kostnaður
minnkar til muna við notkun
vélanna. Eg skoðaði Landbún-
aðarsýninguna og þótti hún
stórkostíeg.
Allar vélarnar.
í sýningardeildum tveggja
fyrirtækja, sem sýndu vörur
sínar á Landbúnaðarsýning-
únni, skipuöu landbúnaðarvél-
arnar öndvegið. „Þvíiíkir kosta-
gripir“, varð mér að orði, er eg
var að skoða dráttarvélar,
sláttuvélar, plóga, herfi, snún-
1 ngsvélar, súgþ ur rkunar tæki,
diesel-rafstöðyar, mjaltavélar,
heyvágna á.gúmmíhjólum o. fl.
o.. il.. ,;ÞáS;. ef svo sem ekki
amalégt að yera bóndi á íslandi
á tuttugustu. öldipni,“ hugsaði
eg- : ■ ...ý
Eftir eitt ejia tvö ár.
Er eg hafði varið heilum
degi í'áð skdöá og dást að öll-
um nýtízku vélunum, sem eru á
sýningunni, ákvað eg að verja
næsta degi til þess-að festa kaup
á þeim vélum, sem mér eru
nauðsynlegastar. En fjárhagur.
inn verður að ráða. Eg sneri
mér því til viðkomandi fyrir-
tækja og spurðist fyrir um
verð og annað viðvjkjandi vél-
unum. Verðið var mjög hag-
starit, en sá Ijóður á, að ekki
var hægt að útvega neinar af
þessum vélum, að mjaltavélum
undanteknum, fyrr en eftir i—
2 ár.
Vantar leyfi.
„Ástæðan fyrir því, að af-
greiðslutiminn eru svona lang-
afgreiðslumennirn-
ur,“ sögðu
ir, „er að við fáúm ekki rieiri
gjaldeyrís- og. inpflutningsleyfi
fyrir tækjúm þessum. Við höf-
um langa lista yfir bændur,
sem vilja fá landbúnaðarvélar
af ýmsúiri gerðum, en liöfunl
ékki 'getað áfgreitt þær enn og
eru þó margir íriáriilðlf, jafrivel
ár síðan þeir lögðu inn pantan-
ir sínar. Svona er nú ástandið
hjá okkur.“
Er verið að skopazt að okkur?
Mér kom til hugar, hvort
yfirvöldin væru að skopazt að
okkur bændunum hér á Islandi.
Mér 'íinnzt það haida óviðeig-
andi að efna til mikillar land-
búnaðarsýningar, þaf sem sýnd-
ar eru allar nýtízku landbúnað-
arvélar, sem hverjunr bónda eru
nauðsynlegar, en veita svo eng-
,Frh.. á 7-.síðu.