Vísir - 09.09.1957, Blaðsíða 4

Ví SIR
Mánudaginn 9. september 1957
WÍSXR
D A G B L A Ð
Jjiir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 e8a 12 blaCsíöur.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skriístoíur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritatjómarskriístofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. fl 00—19,00.
'3! Sími 11660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kosta.’ kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Geirþrúður Zoega,
ii.j t'trti í tltttf.
Af sem áður var.
Á síðasta ári hétu núverandi
stjórnarflokkar — og þó
einkum hraeðslubandalags-
: flokkarnir — þjóðinni því, að
fundin skyldu ný úrræði í
efnaliagsvandamálum þjóð-
! arinnar, og þau úrræði
skyldu vera „varanleg", svo
. að ekki yrði aðeins tjaldað
til einnar nætur. Margir
munu vafalaust hafa goldið
þessum tveim flokkum at-
kvæði sitt í kosningunum,
til að gefa þeim tækifæri til
j að sýna, að þeir byggju yfir
nothæfum bjargráðum, sem
þjóðin hafði sannarlega löng-
un og fulla þörf á að kynn-
ast, enda þótt ýmis öfl þjóð-
félagsins hefðu jafnan hindr-
að hverskyns úrræði.
.Öþarfi er að rekja það, hvernig
stjórninni hefir í'arizt úr
hendi leitin að úrræðunum.
1 Þjóðin hefir því miður ekki
fengið neitt nýtt, hún hefir
«
aðeins fengið miklu méira
! af því gamla, sem hún hafði
fengið að kynnast um áll-
langt árabil, og í miklu rík-
] ara rnæli en áður. Almenn-
ingur hefir oft stunið undir
skattaþunganum, en nú er
liann fyrst orðinn svo þung-
ur, að hann er bókstafiega
að lama einstaklinga og fyr-
irtæki í landinu — nema þau,
sém skattfríðinda hjóta.
Sama áframhald hefir aðeins
eitt í för með sér — samdrátt
á öllum sviðum, og síðan
íylgir í kjölfar hans.atvinnu-
leysi. Þá væri verk stjórnar
„vjhnandi stétta“ fullkohin-
að.
Til skamms tíma hafa blöð
stjórnarflokkarma verið
næsta ánægð með afrek
stjórnarinnar, og þess má
getatil dæmis, að þing sam-
bands ungra framsóknar-
manna hefir gert ályktun,
þar sem lýst er trausti á
stjórnina. Ástæðan er sú og
engin önnur, að „stjórnin
hefir í engu brugðizt þeim
fyrirheitum, sem hún gaf í
öndverðu“. Má segja, að ung-
ir framsóknarmenn sé
nægjusamir, og óhætt mun
að beita þeim á sinu með
græn gleraugu, úr því að
þeir gera sér það að góðu,
sem stjórn „umbótaaflanna"
hefir afrekað og telja það i
samræmi við loforð hennar.
En nú virðist komið annað hljóð
í strokkinn, því að Tíminn
er skyndilega farinn að bera
sig illa yfir stjórnarfarinu og
horfunum framundan. Eins
og undanfarnar vikur er það
aflabrestur á vetrarvertig og
aftur á áíldveiðum, sem um
er að kenna. Tíminn segir:
„Þær afleiðingar aflabrests-
ins, sem hér hefir verið drep-
ið á, munu skapa ýmis ný
vandamál, er stjórn og þing
þurfa að horfast í augu við
á komandi hausti......Þess-
ir erfiðleikar eru vissulega
vel viðráðanlegir, ef þeim er
mætt með festu og framsýni.
Markmiðið, sem þarf að hafa
hugfast, er að láta ekki fram
leiðsluna stöðvast og láta
ekki skapast atvinnuleysi.
Að þessu mun hinsvegar
koma, ef nægilega róttæk-
af ráðstafanlr verða ekki
gerðar í tíma.“
Menn taki eftir því, að Tíminn
boðar ekki nein „ný og var-
anleg“ ráð til að mæta þeim
örðugleikum, sem blasa nú
við í öllum áttum. Hann seg-
ir aðeins ósköp vesaldarlega,
að það verði að gera eitthvað!
Einhvern tímann hefir hann
verið borubrattari, og varla^
boðar þetta annað en það, að
erfitt sé að finna ný ráð, þótt
ekki sé þau varanleg!
Hún hefur lifað stærri breyt-
ingar á lifí og þróun höfuðborg-
arinnar, en flestir P.eykvikingar,
því hún hefur dvalið hér í 65 ár,
frá því hún flutti hingað.nýgift
með eiginmanni sínum, hinum
þjóðkunna athafnamanni Helga
heitnum Zoega, árið 1892.
Eg hef borið gæfu til að
þekkja þessa sómakonu undan-
íarin 15 ár. Mér hefur ávallt
fundizt frú Geirþrúður ólik öðru
öldruðu fólki, sem ég hef kynnzt.
Er fer að halla á áttunda eða ní-
unda ævituginn fara flestir að
Iiverí'a í huganum aftur til æsku-
áranna og losa tengslin við sam-
j tiðina og hættir þá mörgum til
að standa fast báðum fótum i
fortíðinni. Svo er ekki um. frú
Geirþrúði. Enga konu hef ég
þekkt henni skilningsríkari á við-
horf unga fólksins, þótt sjálf
hafi hún alizt upp við svo gjör-
ólíkar aðstæður þvi sem nú tíðk-
ast, að hún þess vegna hefði get-
að' verið fædd á öðrum hnetti.
Mér hefur ávallt fundizt feg-
ursti eiginleiki konunnar vera
móðurtilfinningin. í henni kem-
ur fram allt hið liáleitasta í
manninum: kærleiki, ástúð og
umburðarlyndi. En þessir kostir
eru ef til vill stei'kustu þættirnh'
í skaphöfn og lyndiseinkunn frú
Geirþrúðar Zoéga. Maður þarí
ekki að Vera skyldur slíkri konu
til þess að finna hina hlýju sam-
úðargeisla, sem frá lienni stafa.
Þeir, sem hana þekkja, finnst
ekkert eðlilegra en leita til henn-
ar ef á bjátar; þar er ávalt hugg-
un að finna.
Snæbjörn Jónsson, kaupmað-
ur, héfur sagt frá því, að ensk-
ur menntamaður, sem \rar tíður
gestur á heimili frú Geirþrúðar
hafi lýst henni svo, að hún hefði
tilhneigingu til að þurrka sjálfa
sig út (..... ahvays obliterating
herself.“)
Það er sönnu nær. Ókunnan
mann, er kæmi til frú Géirþrúð-
ar myndi ekki gruna, að þessi
unglega, broshýra og bjartleita
kona þjftðist aí kvalafullri gigt.
Þótt Geirþrúður sé nú hálfnh'æð
má enn heyra skæran Klátur
hennar óma um stofiu-, þegar
hún heyrir eitthvað skemmti-
legt. Hún er ein af þessum ó-
bugandi persónum, sem kerling
Elli ræður ekkert við.
Það má víst fullyrða, að í dag
beinist úr mörgum áttum hlýjar
hugsanir til þessarar góðu konu
og hugheilar heillaóskir. Sjálfur
tel ég það mikla gæfu að hafa
kynnzt svo heilli manneskju.
Til hamingju Geirþrúður, lifðu
heil.
Ævar K. Kvaran.
Þjóðarógaefa
íslendinga.
Þýzkur menntainaður dr. XV.
Bauer-Heyd hefur seint í s.I.
mánuðir ritað grein í „Stutt-
garter Zeitung“ í Þýzkalandi
um jhandritamálið og kröfur ís-
Iendinga til þeirra.
í grein sinni rekur dr. Bauer-
Heyd sögu handritanna gegnum
aldirnar, hvernig þau hafi
komizt í hendur Dönum óg
geymst þar. Hann heldur því,
fram að Danir hafi iagalegan
rétt til handritnna, og hann
tekur einnig undir þau vniz
Dana gegn afhendingu handrit-
anna.að hefðu þau ekki komizt
í hendur Dana, myndu senni-
lega flest þeirra hafa glatast.
En dr. Bauer-Heyd segir hins-
vegar að Danir geri sér enga i-
veginn ljóst hversu handritin
séu þýðingarmikil fyrir íslend-
inga. Þau séu veigamesti tengi-
liðurinn milli fortiðar þeirra og
samtíðarinnar. Þau séu á sömu
tungu og íslendingar tali er.n
í dag, þau séu dýrmætasti
menningararfur þjóðarinnar og
að það sé þjóðarógæfa þein i
að þeir skuli ekki hafa handriti.i
í sínu eigin landi.
Umkvartanir i garð
lögTegiunnar.
Það kemur stundum fyrfr, að
menn snúa .sér til blaðanna með
umkvartanir út af hörkulegri
meðferð lögreglunnar, segjast
annaðhvort hafa verið vitni að
slíkri meðferð, eða orðið fýrir
henni sjálfir.
Nýlega kom t. d. maður í rit-
stjóraskrifstofu Vísis, sem
kvaðst hafa hnigið í yfirlið á
götu úti og sætt ónærgætnislegj-i
meðferð. I tilefni af umkvörtun
þessa manns vili blaðið benda á,
ef menn telja sig haía ástæðu tii
umkvörtunar, að leggja málið
fyrir yfirstjórn lögreglunnar.
Hinn rétti vetívangur.
Hjá henni er hinn rétti vett-
vangur, a. m. k. á þessu stigi, að
taka slíkar umkvartanir fyrir, en
blaðið er þess íullvisst, að lög-
reglustjóri eða j'firlögregluþjónn
rnuni í’annsaka til hlitar þær
um-kvai'tanir, sern fram eru
bornar, og er þeim það að sjálf-
sögðu skylt. Ef þessi máí væru
tekin fyrir i blöðum þvTfti a. m.
k. máiið að ligg.ia alveg Ijóst fyr-
ir, frá öllurn hliðum.
Viðliorf almennings
til lögreglunnar á að vera. að
hún viiji hjálpa og aðstoða, og
I henni sé skylt að koma fram við
I aila ekki aðeins af festu, heldu.r
jeinnig af nærgætni, og það er
j vafalaust einnig viðhorí iögregl-
| urinar, en iilutverk hennar er
. vandasanrt, og það geta verið
þær aðstæður fyrir hendi, að
■ næi'gætni og lipui’ð dugi ekki, en
lögi'eglunni hér. sem annars
I staðar, mun upp á lagt, að beita
j ekki hörðu, nema í brýnni nauð-
1 syn. Verði einhverjum lögi-eglu-
manni hins vegar á að beita
hörku, t. d. af því að hann geri
sér ekki gréin f\TÍr að við sjúk-
an mann sé að eiga, eins og kom-
ið getur fyrii', ber að taka málið
upp við yfirboðai'a hans, og væri
með því stuðlað að þvi að girðá
fyrir að slíkt kærni fyrir aftur.
-----4-------
llaustmótiA:
Fram-Víkingur
Mesta Ijósmymtasýning, sem
hér hefur verið haldin.
Stendur í 3 vikur frá 21. þ.m.
3:0.
Fyrirfitleg osannindi.
Tírninn ei' farinn að finna, að
það andai' köldu til stjórnar-
innar frá alþýðu manna. Þess
vegna segir hann einnig á
miSvikudaginn: „Það sést
þegar á blöðum stjórnarand-
1 stæðinga, að þeir eru farnir
áð fagna yfir þeim erfiðleik-
um, sem aflabresturinn mun
valda. Þeir halda, að hér sé
tækifæri til að kenna stjórn-
inni um, hvernig komið sc.“
Það eru vitaniega fyi-irlitleg ó-
sannindi — og Tímanum
lík — að stjórnarandstæð-
ingar diagni yfir því, að illa
■ • jtgengur, f'eir. hafa 'hingað .til.
borið þjóðai'hag meira fyrir
brjósti en fiestir þeir, sem í
stjórninni sitja nú. En hinu
er ekki að leyna, að sjálf-
stæðismentx geta sagt með
réttu, að þeir hafi bent á,
að illa mundi fara undir
þeirri stjórn, sem nú situr.
Það er því miður að koma í
ljós, og það ei' ekki við sjálf-
stæðisménn að sakast, þótt
þeir hafi reynzt sannspáir.
Hinna er að sanna, að þeir sé,
þrátt fyrir allt, eins miklir
noenn og þeir létu í veðri
vaka, en þeir eru að falía á
prófinu.
Um þessar inuiidir er verið að
setja upp Ijósmyndasýriingu á
fjórðu hæð Iðnskólans víð
Vitastíg. Er þetta einstök sýii-
ing í sinni röð óg mikill við-
bui'ður á sviði Ijósmyndalistar
hér á landi.
. Er þetta hin alþjóðlega ljós-
myndasýning, sem hinn kunni
bandaríski listmálatl og ljós-
myndari Edwai'd Steichen tók
saman og hefur værið kölfuð
„Fjöískylda þjóðanna". Til sýn-
ingarinnai' vei'ða notaðir allir
gangar, forstofa og kennslu-
stofur á þessat'i hæð skóla-
byggingarinnar.
Stefán Jóhssori teiknari hefur
á hendi skipulágningu sýning-
arinnar, en Haráidur Ágústsson,
kénixai'i og húsgagnásixilðúr 'er
honum til aðstoðar við þettu
starf.
Á sýningunni eilj ' álls 503
ljósmyndir og köm'ri'þ'aéi''’hingáð'
frá SvíþÍpð-T-23- Ícássuri'x;' sem
vógu samtáls 5;5 tonnri Mýnd-
irnar eru mjög mismunandi að
stæi'ð. Sextán myndanna eru
3‘ metrar á hæð og ná því hér
mxi bil frá gólfi til lofts. Ef
allar myndirnar á sýningurini
væru lagðar hlið við hlið,
myndu þær ná yfir 300 metra
langan veggflöt.
Þegar lokið ■ hefui' verið við
að hengja myndirnar upp og
koma þeim fyrir á sem hagan-
legastari Mtt, munu rafvirkjar
koma fyrir sérstökmn ljósaút-
búnaði, sem fylgir sýningunni,
svo að myndirnar njóti sín sem
bezt.
Sýningin verður opnuð laug-
ardaginn 21. september og mun
hún atanda yfir í þrjár vikur.
Því næst verður hún send aítui'
til meginlands Evrópu.
Fjórði leikur haustmóts ineist
araflokks fór fram í gær og þá
kepptu Fram og Víkingur. —
Lelknuni lauk nteð s’gri Frani,
3 : 0.
Kalsavcður var og harður
norðan strekkingur, svo erfitt
var oft og.tíðum að hemja bolt-
ann. Framarar léXu mxdan vindi
í fyrri hálfléik og ,þó að þoltinn
væri svo til ailan timan á v’-all-
arhelmingi Víkinga þá tókst
Fram ekki að skora fleiri en
eitt xxxát'k' í-þessum hálöeik: :
í hixixixTi .si.ðafi skorúðu þéir ,
síðan työ.-Eins og'.fyrr ségir, vav
mikið rok og því; erfitt imi' allt ;
sp.il, þó áttu Framarar góða
kafla og bar. helgt á Dagbjarti
í Framlinunni. Víkingum hefui"
farið talsyert fram, ef rriiða rná
við markatöluna úr síðustxi or-
ustu þessa^a íélaga, enþá sigr-
uð'u Franiarar með 15 :D,'"en þó
áttu Víkingar fá tilþrií. til á-
rangursríks samleiks í lejknúm '
í gær. essg.
• Batista, einræðisherra á
Kúbu, hefur látið handtaka
dr. Raul Chibas, aðalfor-
ingja andstæðinga bans.
Hallgríinxir Lúðviks*»n
lögg, skjalaþýðandi i énskri
og þý^lru. — Sifni 10164.