Morgunblaðið - 21.03.1917, Page 2

2
MOKGUNBLAÐIÐ
Reikningur
Blómsveigasjóðs I»orbjargar Sveinsdottur, árið 1016.
T e k j u r:
i. Eign i. janúar 1916:
a. Bankavaxtabréf kr. 2800.00
b. Inneign í sparisjóði — 844.43
kr. 364443
Dánarminningar:
a. Greitt til frú Jarþrúðar Jónsdóttur . . kr. 103 00
b. — — — Katrínar Magnússon. . — 39 50
c. — — — Lov. Jensson .... — 180.50
— 323.00
Aheit:
a. Greitt til frú Jarþrúðar Jónsdóttur . . kr. <s\ OO b 0
b. — — — Katrínar Magnússon . . — 16.00
c. — Lov. Jensson .... — 37.00
— 111.00
Agóði við kaup á bankavaxtabréfum . . — 46 63
Vextir:
a. Af bankavaxtabréfum kr. 0 00*
b. — inneign í sparisjóði — 13-43
— 161.93
Samtals kr. 4286.99
G j ö 1 d:
Styrkur veittur 5 sængurkonum . . . . # • • • kr. 80.00
Kostnaður:
a. Minningarspjöld 34.86
b. Auglýsingar ......... — OO
— 39-44
Eignir 31. desember 1916:
a. Bankavaxtabréf . kr. 00 0 p b 0
b. Inneign í sparisjóði....... — 367.55
— 4167.55
Samtals kr. 4286.99
Borgarstjórinn í Reykjavik, 15. janúar 1917.
Reikningur þessi ýfir »Blómsveiga-
sjóð Þoiþjargar Sveinsdóttar* Ijós-
móður, var samþyktur á siðasta bæj-
arstjórnarfundi. Birtum vér hér þann
reikning, því mörgum mun vafalaust
þykja fróðlegt að sjá hvernig þeim
sjóði er farið.
Sjóður þessi var stofnaður við frá-
fall Þorbjargar ljósmóður Sveinsdótt-
ur og byrjaði að starfa sumarið 1904.
Fyrstu tekjur sjóðsins voru pening-
ar, sem gefnir höfðu verið til blóm-
sveiga á leiði Þoibjargar heitinnar,
að upphæð 1500 krónur, Hafði hún
svo til mælst að í stað blómsveiga
yrði andvirði 1 eirra varið til sjóð-
stofnunar í þeim tilgangi að styrkja
fátækar sængurkonur í Reykjavik.
20 krónur af vöxtunum leggist ætið
við höfuðstólinn, en það sem fram
yfir þá fjárupphæð er, skuli veitt fá-
tækum sængurkonum. Bæjarstjórnin
hefir umsjón með sjóðnum og felur
hún þremur mönnum að rannsaka
hagi og kringumstæður þeirra sæng-
urkvenna, sem um styrk sækja úr
sjóðnum. Umsókninni skal jafnan
fylgja meðmæli frá ljósmóður og
sóknarpresti eða lækni. Þá er vext-
irnir eru orðnir 1000 kr. eða meira,
má bæjarstjórnin ráðstafa öðruvísi,
en þó skal þeim ætíö varið til
þess að styrkja fátækar sængurkon-
ur. í skipulagsskránni er tekið fram
að hver sængurkona fái minst 10
kr. styrk.
í sjóð þennan hafa smátt og smátt
safnast allmiklir jpeningar. Er það
bæði áheit og andvirði minningar-
spjalda, sem notuð eru í stað blóm-
sveiga við jarðarfarir. Blómsveiga-
sjóðurinn varð fyrstur til þess að
gefa út slík minningarspjöld, sem
nú tíðkast mjög hér í bæ i stað
blómsveiga á leiði framliðinna. En
það er eins i því, eins og öllu öðru,
það er samkepni orðin í sölu á
minningarspjöldum, þar sem bæði
Heilsuhælið, Hringurinn ‘og Lands-
spítalasjóðuiinn hafa gefið út lík
spjöld og selja þau í stað sveiga á
líkkistur. Eru það oft allálitlegar
fjárúpphæðir, sem þannig safnast,
en uppbæðin verður vitinlega minni
þegar hún skiftist milli margra fyrir-
tækja, sem öll hafa eitthvað til síns
ágætis, svo fólk á erfitt með að
gera upp á milli þeirra. En blóm-
sveigasjóður Þorbjargar Sveinsdóttur
varð fyrstur til þess að gefa spjöldin
út.
Sjóður þessi hefir tvöfaldast á 4
árum. í árslok 1912 nam hann
2051,72 kr. en er nú 4167,55 kr.
Af skýrslunni sést að að eins 80 kr.
hafa verið veittar úr sjóðnum árið
1916, styrkur til fjögra sængur-
kvenna. En vextirnir námu samtals
169.95 kr, og hefði því mátt verja
141.95 til fátækra. En að eins 4
umsðknir bárust borgarstjóra á þvi
ári.
D A9 8 O íý I N. £S£5
Afmæli f dag:
Ingibjörg Sigurðardóttir, húsfrú.
Sigurlaug Indriðadóttir, húsfrú.
f. Jón bp. Vídalfn 1666.
Jafndægur. — Vor byrjar.
Sólarupprás kl. 7.30
S ó 1 a r 1 a g kl. 7.42
H Aflóð f dag kl. 5.26 f. h.
og kl. 5.46 e. h,
Lækningar Háskólans:
Augnlækning ókeypis kl 2—3 í
Lækjargötu 6.
Fyrirlestrar Háskólans:
Agúst H. Bjarnasou prófessor:
Róm í kristnum sið, kl. 7—8.
Harry. í gær hafði björgunarskip-
inu Geir tekist að ná upp mótorskip-
inu Harry, sem sökk á höfninni í Vest-
mannaeyjum.
Bifreiðaferðir eru nú engar milli
Hafnarfjarðar og Keykjavíkur. Er veg-
urinn alveg ófær sem stendur.
Rauðmagar veiðast nú daglega á
Skerjafirði. Eru þeir seldir á 50 aura
hver, en þykir ákaflega dýrt.
Föstnguðsþjónusta verður í kvöld
í fríkirkjunni í Reykjavík kl. 8 síðd.
og annað kvöld í fríkirkjunni í Hafnar-
firði kl. 7V2 síðd.
Bisp. Ekkeit skeyti komið um
liann í gærkvöldi ki. 6.
Guðm. Hannesson prófessor hefir
sagt af sór starfanum, sem endurskoð-
unarmaður landsreikninganna.
Fisklaus hefir bærinn verið undan-
farna daga.
Fyrirlestur hélt Arni Pálsson bóka-
vörður í fyrrakvöld um bannmáiið.
Lysti hann því fyrst yfir að hann
væri banninu andvígur og rakti því
næst sumar ástæðurnar til þess. Rakti
hann og ástæður bannmanna og máls-
bætur og reif þær niður hverja á eftir
annari. — Fyrirlesturinn var svo vel
sóttur að eigi gátu fleiri komist í
Báruhúsið og guldu menn fyrirlesar-
anum þakkir með dynjandi lófataki
þá er hann hafði lokið máli sínu.
Ólafur Magnússon ljósmyndari hefir
n/Iega keypt hús Jóns Sveinssonar við
Ttmplarasund.
Ólafur Þorvaldsson kaupmaður
hefir selt Magnúsi Sæmundssyni verzl-
un sína við Hverfisgötu.
Há farmgjöld.
Curzon lávarður lýsti nýlega yfir
yfir því í brezka þinginu, að Bretar
væru fúsir til þess að greiða hlut-
lausum þjóðum hærri farmgjöld
heldnr en áður. Og litlu síðar var
gefin út skýrsla um það, hver farm-
gjöld hlutlaus skip skyldu fá fyrir
það, að flytja kol frá Bretlandi til
Frakklands og Ítalíu og járngrýti
þaðan til Bretlands. Voru þau miklu
hærri heldur en þau farmgjöld, er
brezkir skipaeigendur fá, og er þettæ
auðvitað gert í því skyni að fi sem
flest hlutlaus skip til flutninga fyrir
Breta.
Farmgjöid fyrir kol til Ítaiíu voru
til skamms tíma 62 shillings á smá-
lesr. En í lok janú.rmánaðar voru
farmgjöldin hækkuð um 50 % og
nú síðast um 12 shillings, svo að
nú eru þau 105 shillings á smálest
hverja. Fyrir hverja smálest af járn-
grýt’, sem skipin flytja svo aftur tii
Englands, fá þau 70 shillings farm-
gjald. Brezk skip fá ekki nema 62
shillings í kolafarmgjöld til Italíu og
20 shillings í járngrýtisfarmgjöld
þaðan. Er það því meira en helm-
ingi minna en það sem hlutlausum
skipum er goldið. En nú ber þess
að gæta, að fá eða engin brezk skip
geta þó sætt þessum kjörum, því að
stjórnin hefir lagt hald á flest þeirra
eða öil. Mismunurinn verður því
enn þá meiri.
Farmgjöld hlutlausra skipa £ 8
15 s., eru miðuð við »deadweight«
smálesta tölu, að frádregnu því rúmir
sem þarf til kolabirgða skipanna
sjálfra. Gufuskip, sem talið er vera
5500 smál., getur flutt um 6000
smál. af kolum. Þar frá dragast
um 600 smálestir fyrir kolabirgðir
þess sjálfs, og verða þá eítir 5400
smálestir. Útgjöld þess öll, þar með
talin hafnargjðld, kaup skipshafaar,
ábyrgðargjald og stríðsvátryggihgar-
gjald, verður um £ 4 15 s. á hverja
smál. fram og aftur, og 'er þó hátt
reiknað. En sé nú getí ráð fyrir
þvi, að útgjöldin séu þess', þá er
gróðinn 4 pund sterlings á hverja
smáiest og vexða það um 21.600
sterlingspunda (288.880 kr.) gróði f
hverri ferð, eða á 55 dögum. Á
einu ári gæti þvi skip af þessari
siæ;ð grætt 150.000 purd sterlings
eða um kr. 2.540.000.
A hinn bóginn mundu brezkir
skipaeigendur að eins fá iis, á
hverja smálest á mánuði, en það
verða samtals 1.900 pund sterlings
Útgjöld þeirra nerna um 40 pundum
sterlings á dag, eða 1200 i mánuði,
og verða þá eftir 700 pund steri.
ágóði eða 1400 á tveimur mánuð-
um, eða um 8.500 á ári. En af því
verða brezkir skipaeigendur að greiða
háan tekjuskatt. En þótt eigi sé
tekið tillit til þess, þá verður þó
gróði hlutlausra skipaeigenda 15
sinnum meiri, heldur en gióðí
brezkra skipaeigenda.
Hvernig er hægt að svelta Breta?
Fréttaritari »Accociated Press* 1
New York segir svo :
— Það verður eigi glögt séð,
livers árangurs þýzku yfirvöldm
vænta af kafbátahernaðinum, en
þýzkir menn, sem kunnugir eru
flotamálefnum, segja, að takist Þjóð-
verjum að sökkva svo mörgum skip'
um, að það nemi samtals 1 lailfi1*
smálesta á mánuði, og geti haml®
5 miljunum smálesta frá því að sig *