Morgunblaðið - 26.02.1918, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Okunni maðurinn
verður leikinn þriðjudag, 26. þ. m., kl. 8 síðdegis.
/ siðasfa sintt,
sökum burtfarar eins leikandans.
Aðgöneumiðar seldir í Iðnó i dag frá kl. io.
Ferð Gullfoss.
Með íslandi kom sú fregn hingað
af ferð Gullfoss vestur um haf síð-
ast, að skipið hafi hreft versta veður
í hafi. Alla leið til Halifax storm,
og rokstorm á köflum. Brotstór
lenti á skipinu, braut það dálítið að
framan og beygði hlið borðsalshúss-
ins stjórnborðsmegin, braut þar einn
glugga og hástokksborðin á þilfar-
inu framarlega. Dálítill leki kocrst
að hásetaklefanum en það var lítil-
ræði.
Skipið þarfnast töluverðar við-
gerðar, þó eigi verði þær stórvægi-
legar.
Ölluna farþegum á Gullfossi leið
vel.
Það er eigi gott að segja um
hvenær Gullfoss muni geta lagt á
stað frá New York áleiðis hingað.
Þegar síðast var símað hingað, var
aðeins fengið útflutningsleyfi á um
300 smálestum af vörum í skipið,
en það er ekki nema tæpur ljt hluti
þess, sem skipinu er ætlað að flytja.
Búast má því við því, að þess verði
langt að biða, að Gullfoss komi
hingað.
Fyrirspurn.
I 1. gr. reglugerðar um sölu og
og úthlutun kornvöru, sykurs 0. fl.
stendur, að eigi megi selja tnais og
maísmjöl nema gegn seðlum.
Nú er það kunnugt, að heill mais
og grófmalaður mais verður eigi
hafður til manneldis, heldur ein-
göngu til skepnufóðnrs, aðallega
handa hænsnum.
Er það þá tilætlun reglugerðarinn-
ar, að þeir, sem þurfa að fá hænsna-
fóður, verði að afhenda kornvöru-
seðla sina fyrir því? Eða mega
kaupmenn selja seðlalaust þær korn-
vörur, sem ekki eru hafðar til mann-
éldis. K&upmaður.
Morgunblaðið hefir leitað sér upp-
lýsinga um þetta hjá skrifstofustj. lands-
verzlúnarinnar, og segir hann, að
fyrirmæli reglugerðarinnar muni ekki
ná til þeirrar kornvöru, sem alls
ekki verður höfð til manneldis, eins
og t. d. heill mais. Munu kaup-
menn því fá að selja hann seðlalaust
eins og áður.
Teknar borgir.
Simfregnir þessa dagana herma það,
að Þjóðverjar hafi tekið af Rússum
fimm allstórar borgir: Luzk, Rovno,
Dubno, Dwinsk og Wolmar.
Luzk er borg í Volhyniu og stend-
ur við ána Styr. Þar voru 18.000
íbúar áður en ófriðurinn hófst. Þjóð-
verjar náðu þessari borg haustið 1915,
<n i sókn þeirri, er Brusiloff gerði
Leihfélag Jleijkjavíhur.
sumarið 1916, náðu Rússar borginni
aftur og hafa haldið henni siðan.
Rowno er borg í Volhyniu, um 60
kilómetra suðaustur af Luzk. Þar
voru 24.000 íbúar áður en stríðið
hófst. Er þar kornverzlun mikil og
kvikfjármarkaður.
Dubno er lika borg i Volhyniu um
50—6o kíiómetra suðvestur af Row-
no. Þar eru 14.000 íbúar.
Dwinsk (Dunaborg) er í héraðinu
Vikebsk og stendur við Diina. Þar
er eitt hið sterkasta vigi i Norður-
Rússlandi, enda var borgin Þjóðverj-
um torsótt. I borginni voru 75
þús. íbúar áður en striðið hófst. Þar
mætast margar járnbrautir.
Wolmar er borg i Liflandi og ligg-
ur um hana járnbrautin milli Riga
og Petrograd. Er hún um 100 kiló-
metrum fyrir norðan Riga. Þar voru
5500 íbúar áður en stríðið hófst og
ráku þeir allmikla verzlun með kvik-'
fénað, korn og hör.
Horfurnar í Ameriku.
Ilt útiit með útflutaigsleyfí
á' matvörum.
Ennþá' er það svo, að þær einu
ábyggilegu upplýsingar, sem vér
höfum fengið frá íslendingum i
Bandaríkjunum viðvikjandi viðskift-
um okkar þar vestra, hafa jafnan
komið frá Jóni Guðbrandssyni, er-
indreka Eimskipafélagsins, þeim manu-
inum, sem þó ekki er ætlað að inna
af hendi neitt starf fyrir hið opin-
bera. Skýrslurnar frá honum hafa alla
jafnan verið sú upplýsingalind, sem
kaupmenn vorir margir hverjir hafa
ausið af, er þeir hafa þurft að vita
eitthvað um horfur og annað við-
víkjandi viðskiftum vorum við Banda-
rikin.
Með Islandi i gær fékk Eimskipa-
félagið sérlega fróðlega skýrslu frá
)óni Guðbrandssyni. Vér höfum átt
kost á að sjá hana, og skulum vér
hér nefna nokkur atriða þeirra, sem
gerð eru að umtalsefni í henni:
Ástandið í New York er mjög
iskyggilegt. Það munu þvi miður
vera mjög litil líkindi til þess að út-
flutningsleyfi á matvörum og mörg-
um nauðsynjavörum fáist fyrsta kastið
Amerikumenn eru sjálfir, þrátt fyrir
óvenjugóða uppskeru siðasta ár, i
miklum vandræðum með kormat.
Skyldur þeirra og skuldbindingar við
bandimenn eru svo miklar, og meiri
fyrir það að uppskera i Norðurálfu-
löndunum var mjög litil i fyrra. I
New York hafa því verið fyrirskip-
aðir tveir »hveitibrauðslausir< dagar
á viku og bakarar verða að fá hveiti-
kort og sérstakt leyfi, áður en þeir
mega baka hveitibrauð og selja. —
Að vísu mun þetta sumpart vera
vegna hinna miklu flutningavandræða
á járnbrautum. Það fer ekki hjá þvi
að nóg sé til af hveiti i Bandarikj-
unum, en járnbrautirnar hafa ekki
við að flytja þær kornbirgðir, sem
koma vestan úr landi, og eiga að
flytjast til Norðurálfu. Bandmanna-
þjóðirnar, eða ófriðarþjóóirnar, sem
berjast gegn Miðrikjunum, ganga
fyrir öllu. Um þær er fyrst hugs-
að. Ef svo verður nokkuð afgangs,
þá geta aðrar þjóðir komið til greina.
Futningavandræði með járnbraut-
um eru afskapleg. Það fæst bók-
staflega ekkert flutt með þeim sem
stendur. Er þvi ráðlegt mjög fyrir
kaupmenn, að kaupa að svo miklu
leyti sem unt er, vörur sinar i New
York, þvi að enginn getur sagt
um það, hve lengi flutningateppan
á jámbrautunum muni standa.
Kolavandræðin eru mjög tilfinn-
anleg. í New York láu um 150
gufuskip og biðu eftir kolum. Skip-
in voru fleiri um eitt skeið, en nú
gera yfirvöldin alt sem í þeirra
valdi stendur til þess að láta skipin
fá kol. Það munar um allan flot-
ann, sem aðgerðalaus liggur, í flutn-
ingaferðir fyrir bandmenn. En vegna
þess að skipin eru látin hafa kol,
hefir orðið enn minna um kol í
landi. Nú hefir öllum skólum verið
lokað, mörgum verksmiðjum og skrif-
stofum, alt vegna kolavandræða, og
beint bann er lagt við þvi að hita
upp skrifstofur og verzlunarhús og
verksmiðjpr (aðrar en hergagnaverk-
smiðjur) á mánndögum. í 10 mánu-
daga í jan.—marz má ekki notð kol
til þess að hifa upp skrifstofur og
verzlunarhús, svo það má segja að
alt viðskiftalíf liggi niðri frá laug-
ardegi til þriðjudags.
Kjötekla er hin megnasta. Tvo
daga i viku má ekkert kjöt selja í
New York.
Kuldar hafa verið hinir mestu i
Bandaríkjunum. Taldir vera hinir
mestu kuldar sem komið hafa í 36
ár.
Frances Hydf lá enn í New York
þegar bréfið var sent Búist við því,-
að skip iái eigi annað að flytja en
cement.
-- - «»»<■»
DAGBOK
Gangverð erlendrar myntar.
Bankar Doll. U.S.A. &Canada 3,50 Pósthúf 3,60
Frankl franskur 59,00 60,00
Sænsk króna ... 112,00 110,00
Norsk króna ... 107,00 106,50
Sterlingspund ... 15,70 16,00
Mark 67 00 ...
Holl. Florin ... ... t ... 1.37
Austurr. króna .
Hjálparatarfsemi Bandalags
k v e n n a. VifStalstími miðvikud. og
föstud. kl. 2—4 á lesstofu kvenna,
Aðalstræti 8.
Veðrið í gær: 2,1 stiga frost kl. 6
að morgni, en 1,5 stiga hiti á hádegl.
Harða veturinn sania dag: 7 stiga
næturfrost, 3 stiga á hád. Norðan-
gola.
Nýjung er það sem »Nýja T.andí
býður mönnum upp á í kvöld. Fjórir
beztu hljóðfæraleikendur bæjarins, sem
myndað hafa »£vartett«, leika þar í
fyrsta einn opinberlega. Mun það
verða góð skemtun og færri fá að
njóta hennar en vilja. Vissara að
panta borð í tíma.
Fyrirlestur síra Ólafs Ólafssonar,
»Þrjár myndir af blaðsíð-
um þingsögunnar« verður sór-
prentaður og seldur almenningi.
Hundrað spurninga börn úr Fríkirkju-
söfnuðinum fara með hann til sölu
út í bæinn, að líkindum á fimtu-
daginn.
Ailur ágóðinn af söiunni er ætl-
aður manninum, sem misti fæturna,
eg sem á að sendast til Kaup-
mannahafnar, eins og getið var um
áður hór í blaðinu.
Fyrirlesturinn kostar 50 aura; er
vonandi, að bæjarmenn kaupi hann
bæði fljótt og vel, þar sem andvirðið
fer alt til að líkna hjálparþurfandi
manni.
Island kom hingað í fyrrakvöld
seint, eftir ágæta ferð frá New York<
Loftskeytasamband fókst við skipi®
nokkru áður en það kom, frá land'
stöðinni á Melunum.
Einn farþegi var með skipinu, Þ<
Kaaber konsúll, sem dvalið hef^
nokkra mánuði í Bandaríkjunum.
Skipið hefir töluvert með af cemeh^
til landsstjórnar auk mikilla vöru'
birgða til kaupmanna.
Sextugsafmæli á Björn Kristjá118'
son bankastjóri i dag.
Willemoes Hggur enn á
firði. Hefir nú verið ákveðið að skip1^
fari þaðan til Húsavíkur til Þe8B
sækja þangað kjöt, sem f»ra * .
Noregs. Er sú ferö eigi alveg
laus, því þó nú só íslaust fyrlr °r