Morgunblaðið - 30.04.1918, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
N Ýkomið
Chevlot og ullartau svört og mislit
í VerzluD
Ingibjargar Johnson.
Lækjargötu 4.
Síldarstöð
með bryggju og húsum og öllum
áhðldnm á bezta stað við Ingólfs-
fjörð, er til leigu.
Senrjið við
Jónas Sveinsson,
Njálsgötu 31. — Til viðtals 4—5 e. m.
Verzlunarskóli Islands.
Skólanum verður sagt upp þriðjudaginn 30. apríl, kl. 5 síðdegis.
Rvik 29. apríl 1918.
Helgi Jðnsson.
Hætt var við ærsöluna, því að 40
króna boð fékst tæplega.
Margar ær hafa verið boðnar hér
i vor i nágrenninu á 45 kr. en
ekki selst. •
Hæðsta verð í velmjólkandi kú,
var rúmar 400 krónur. í hross fékst
ekki það boð að hamarinn félli.
Egacrt á Holmi.
Alþing.
Neðn deild.
Tvö mál á dagskrá.
Viðauki við lög um samþyktir
um lokunartíma sölubúða í kaup-
stöðum. Mattb. Ólafsson flytur
frv., en svo sem menn muna, er
það fram komið vegna þess, að það
hafði gleymst á siðasta þingi að
setja nokkur sektarákvæði i lögin,
eins og þau voru þá samþykt, Frv,
var vísað til 2 umr.
Hitt málið var þingsályktunartill.
um úthlutun matvöru og sykurseðla
(Flutningm. Þorl. jónsson, jón Jóns-
son og Gísli Sveinsson) — hvernig
ræða skyldi. Ein umræða ákveðin.
Efri deild.
Tveim málum visað til allsherjar-
nefndar, frumv. um skipamiðlara og
um breyting á lögum um bæjar-
stjórn á Akureyri. Dálitlar umræð-
ur. Fundur í hálfa klukkustund.
Eg ætlaði varla að trúa mínum
eigin aldrei svíkjandi augum og sí-
opnu eyrum fyrir því sorglega í líf-
inu, i gær. Eg fór nefnilega beint úr
fermingarveizlu upp á þing og hafði
heyrt svo margar ræður í veizlunni,
að ef þær væru prentaðar, þá mundu
þá mundu þær áreiðaulega fylla tugi
arka i þÍDgtfðiuda-broti. Eg ætlaði
ekki að trúa sjálfum mér, að eg væri
kominn úr veizlunni þegar Bjarni
frá Vogi stóð 9pp, og Iýsti því yfir
— >falsk Bom en Festtaleri, að fiokks-
bræður hans á þingi hefðu dempt á
hann nauðugan svo miklum og marg-
brotnum störfum, að hanu ætlaði að
beiðast lausuar úr hjargráðauefnd og
mentamálauefnd. Eg heyrði enn þys-
inu við veizluborðið og fann greiui-
lega hvernig >borðdaman« mín kleip
mig i handlegginn — alveg eins og
hún var vön að gera við veizlu-
ræðuhöldin. Heffii Bjarni sagt sig úr
fqssanefndinui, sem eins og allir vita
er ólaunuð, þá hefði eg skilið það.
En að hanu skyldi einmitt velja
þessar tvær hálaunuðu nefndir, sem
bókstafiega geta ekki-áu hans ver-
ið, þótti mér harla ótrúlegt. f>að
voru líka fleiri en eg, sem urðu
hissa. Sjálfur forsetinu, sem hefir þó
orð á sér fyrir rósemi og stillingu,
varð svo hissa, að hann hváði tvisvar,
en Bjarni stóð eius og uuglingur sem
er að taka próf og hafði leksíuna
yfir þrisvar.
þessi atburður er áreiðanlega hinn
merkilegaati — og alvarlegasti, sem
orðið hefir á þessu þingi, ogþógeng-
ið væri lengra aftur í tímann. Eg
fyrir mitt leyti sé ekki hvernig okk-
ar >í alvarlegum nauðum verandi
Iand« færjstaðist þau ósköp, sem orð-
ið hafa við burtför Bjarna úr nefnd-
unum. Konungi íslendinga, sem nú
dvelur niðri i Danmörku, voru þegar
símuð tíðindin og frá hans hátign
barst samhrygðarskeyti í gærkvöldi.
Býst eg við að það verði feBfc npp á
pöllunum i dag.
Elendínus.
Abdul Hamid,
Tyrkjasoldán.
Fæddur 1842, soldán frá 1876.
ríkisfangi i Saloniki frá því Ung-
tyrkir ráku hann frá völdum 1909,
er hinn gamli*»blóðsoldán« dáinn í
varðhaldinu hinn 10 febr. síðastlið-
inn.
Stutta en skoriuorða lýsingu á æfi-
ferli soldánsins má sjá í Londonar-
blaðinu »Times« og er lýsingin tek-
in hér upp í lauslegri þýðingu.
»Fá tár munu falla 1 hans eigin
landi og vafalaust ekkert 1 neinu
öðru, er fréttin um fráfall Abdul
Hamids berst út um heiminn. Poli-
tiskt hefir hann verið dauður frá
þeim degi er hann var fluttur sem
iíkisfangi til Saloniki. Það sem því
nú skiftir nokkru máli, er minningin
um einveldis rlkishöfðingjann, er' í
meira en 30 ár var hinn mest áber-
andi og um leið óheillavænlegasti
ríkishöfðingi i Evrópu.
Að náttúrufari var Abdul Hamid
mjög vel gefinn, en þvl miður beitti
hann þeim eingöngu til hins verra,
en þrátt fyrir þetta verður að viður-
kenna »afrek« þau er hann innti af
hendi. Allur æfiferillinn er einn
blóðferill, en samt spm áður var
framkoman útávið oft og einatt svo
tilþrifamikil, að jafnvel óvinirnir urðu
að viðurkenna andlega yfirburði hans.
I þessu sambandi má geta þess, að
stórveldi Evrópu voru lengi að átta*
sig á því hvaða mann þau áttu, og
eins á hinu, að hér væri á ferðinni
viljasterkur og slægvitur höfðingi, er
hefði sett sér það takmark að verða
einráður um athafnir hins tyrkneska
rikis. Hvað eftir annað tókst honum
með rógi og undirróðri að æsa Stór-
veldin hvort upp á móti öðru og
að koma allri Evrópu í uppnám.
Innan endimarka sins eigin ríkis
hélt hann sömu reglunni, og með
þvi að ala á úlfbúð milli Múhameds-
trúarmanna og hinna kristnu þegna
sinna bjóst hann að auka eigið álit
og vald. Þegar hann sá að veldi
sínu mundi frekar borgið með stuðn-
ingi allra íslamsmanna, reyndi hann
að endurlifga hinn þverrandi töfra-
ljóma hins forna Kalifats, er ávalt
hefir haft sérstök áhrif á hinn Mú-
hamedanska lýð. Stjórnkænska bans:
sagði honum, að sameining allra
Muhametstrúarmanna undir sameigin-
legum Kaiifa mundi honum, sem
ríkishöfðingja, mikill styrkur, og þó
að aðrir hefðu áður prédikað ágæti
trúarstefnu þessarar, var það stjórn-
vizka hans, sem fyrst notaði sér
sameininguna til politisks stuðnings.
Stefna þessi varð þó orsökin að
falli hans, því þegar hann fyrirskip-
aði eyðileggingu hinna kristnu þegna
i Makedoníu, sá hann ekki að haDtt
þar með sjálfúr kvað upp sinn póli-
tiska dauðadóm; Fellibylurinn, er
að lokum geysaði yfir Makedoníu,
svifti honum með sér, og eftir að
hafa einu sinni hröklast frá völdum
en um stundarsakir komist yfir þaa
aftur, hvarf hann, niðurbeygður og
deyjandi, i varðhaldið i Saioniki,
sem dauðinn nú fyrst hefir opnað.
Hið einasta, er færa mætti til'
málsbóta hinum ömurlega lífsferli
og lífsendi hans, er kanske það, að’
áhyggjurnar út af eigin illverkum og
meðfædd óhreysti, muni hafa verið
þess valdandi, að tvisýnt er hvtrrt
hann ætíð bafi haldið óskertu viti.
Örlög Tyrklands eru ennþá óráð-
in. En þó að Abdul Hamid ynnl'
þar margt til ógagns, eru þó mis-
gerðir hans smámunir hjá svivirð-
ingum þeim er valdið hafa landráða-
menn þeir, er við völdum tóku og
síðan hafa drotnað yfir landinu. —
H a n n lét myrða Armeninga hrönn-
um saman, en þ e i r hafa reynt til
og haft fylstan vilja á að útrýma
þjóðinni að fullu og öllu. — Slæ-
lega stjórnaði h a n n, en þ e i r hafa
sökt landinu i óbotnandi fen eymd-
ar og vandræða. Þeir tímar vorn
og er Abdul Hamid mundi hafa
verið talinn hinn grimmasti morð-
höfðingi hinna seinni tíma, en einn-
ig sá frægðartitill er nú af honum
tekinn, og kominn til þess, er virð-
ist vera enn bióðþyrstari og bafa
blendnari sálargáfur.c
Varnarráðstafanír
Breta.
Hinn 9. apríl lagði brezka stjórn--
in fyrir þingið hið nýja herskyldu-
frumvarp og í efri deildinni gerði
Curzon lávarður grein fyrir því
hversvegna það væri fram komið.
Hann skýrði frá því, að stjórnin
hefði þegar gert ráðstafanir til þess
að bæta það tjón, er herinn hafði
beðið í Frakklandi. Það jhefði þeg—
ar í stað verið sendur liðsauki yfir
sundið og eigi færri en 30.000
menn á dag. Við þessa herflutn-
inga hefði enginn maður beðið bana.
Bretar hefðu að visu mist mikið aí*