Morgunblaðið - 09.06.1918, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
S
farir framleiðsluskilyrðanna hafa
skapast í ljósi ótal ímyndana og
hugsjón?. Og þessi hugsjónaheim-
ur hefir hingað til blindað menn;
þeir bafa haidið að huí,sjónirnar
væru afl framkvæmdanna, í stað þess
að þær eru ekki annað en endur-
speglun þess. Heimsstyrjöldin mua
kippa fótunum undan þessum heila-
spuna, og allir óhlutdrægir sagnarit-
arar munu fallast á hinn efnishyggju-
lega söguskilning. Daglega sjáum
vér háða harða baráttu um áþreifan-
lega efnislega hagsmuni, sem reyna
að skríða unda klæðafald einhverra
hugsjóna. Enginn skarpskygn mað-
ur lætur það þó villa sér sýn. En
þeir, sem eru sjónarvottar að þessu,
munu spyrja sjálfa sig að þvi, hvoit
þetta hafi verið nokkuð öðruvísi áð-
ur. En hin efnalegu skilyrði, sem
setja endapunktinn við nær hverja
baráttu á undanförnum öldum og
og takmarkanir hugsjónanna við
áveðnar stéttir mannkynsins, sýna
það einnig, hver hefir verið drif-
fjöðrin í baráttu mannanna.
Það er eigi lítil innri bylting sem
stafar af því, að menn verða að
leggja niður hugsjónaskoðunina og
taka upp efnishyggjuskoðunina og
má líkja þvi við þá byltingu i sálar-
lífi mannkynsins, þá er það varð að
sleppa gömlu skoðuninni um það að
jörðin væri flöt og stæði kyr og
aðhyllast kenningu Kopernikusar.
Það verða þá endaskifti á öllum
hugtökum, og það, sem áður var
orsök, verður nú afleiðing.
Efnishyggjuskilningurinn gerir
meira heldur en skýra það, hver er
f raun og veru driffjöðrin í rás við-
burðanna. Hann sýnir mönnnm
líka, á hvaða stigi allar menningar-
framkvæmdir eru. Og frá sjónar-
miði þess skilnings má sjá simræm-
ið í mannkynssögunni.
í þessu er einmitt fólginn bylt-
ingarandinn. Skilningurinn er eigi
aðeins aðferð til þess að skýra sögu
að. Viðurinu verður að vera eins
léttur og frekast er kostur, og þó
vel traustur.
Hœlar eru tíu. Efnið þarf að
vera úr léttum og velvöldum viði.
Tjaldið með súlum og hælum ætti
ekki að vega meira en 5 kiló.
Gólfbreiða.
Hingað til hefir það lítt þekst á
íslandi, að nota gólfbreiður í tjöld-
um. Hafa menn vanalega legið á
óþaktri jörð og látið sér nægja að
hafa eitthvað ofan á sér. Slíkt er
hinn mesti skaðræðissiður og getur
margt ilt af hlotist. Nauðsynlegt
er að vel sé vandað til gólfbreið-
unnar. Efni má vera hið sama og
í tja;dinu. Til þess að raki frá jörð-
unni komist ekki í gegnum það, er
það olíuborið eða málað. Gólfbreið-
an á að vera svo stór, að hún nái
alstaðar út að tjaldbrdn. Henni er
fest yfir brúnirnar á tjaldinu, sem
inn leggjast, og búið svo um að
ekki komist súgur að. I fyrstu ætti
fortíðarinnar fyrir þeim, sem stunda
nám. Marx og Engells fengu hann
í hendur verkmannaflokknum, sem
þeir leituðu nú samvinnu við, eins
og nokkurs konar áttavita i stjórn-
mála cg lýðfrelsisbaráttunnni, sem
þá var lagt út í. Kenning þeirra
skýrir það fyrir alþýðu, að fram-
leiðs! uskílyrðin eru ávöxtur fram-
þróunarinnar og einnig lætur hún
alþýðuna viðurkenna hvern vísi og
rekafl til nýs þjóðskipnlags það
hefir i sér fólginn. Því að þessi
kenning sýnir það ijóslega, að af-
staða hinnu ýmsu stétta verður ekki
afmörkuð í eitt skifti fyrir öll.
Með breyttam framleiðsluskilyrð-
um skapast nýjar stéttir og nýjar
stétta andstæður. Eða eins og Marx
hefir sjálfur komist að orði: Hand-
kvörnin var við hæfi þess tíma, þeg-
ar mannkynið skiftis í ftjáisa menn
og þræla, vatnsmylnan var við hæfi
miðaldanna, þegar uppi voru óðals-
eigendur og ánauðugur verkalýður,
gufumylnan hæfir nútíðar þjóðfélagi,
þar sem eru auðugri iðnrekendur
og daglaunamenn.
Milli stéttanna og stéttaflokk-
anna stendur hörð barátta um ver-
aldleg gæði, um pólitíkskt vald, en
efsta takmatk þess eru efnalegir
hagsmunir. Sú stéttin, sem er auð-
sterkust, lætur eignalausu stéttina
vinna að framleiðslu, til þess að
auka sinn eigin auð, og innbyrðis
nota flokkar í sömu stétt hver ann-
an. Þegar breyting verður á verk-
hygninni (teknik), breytist einnig
framleiðslan og viðskiftaveltan og
þar með hagur þjóðfélagsins. í fyrst-
unni falla hagsmunir verkamanna
saman við hina nýju framleiðsluað-
ferð; en eftir því sem lengur líður
verða þetta andstæður. Sjálfir rekst-
ursmennirnir leggja hömlur á hina
nýja framleiðsluaðferð, en hatur
starfsmannanna vex þangað til það
að lokum brýzt út og kollvarpar
þeim skoðunum, sem settar eru fyr-
ir framþróun framleiðslunnar.
hún að vera stærri en ummál tjalds-
ins, því að tjaldið þenst út við notk-
unina
Hvernig tjalda skal.
Fyrst er gólfbreiðan lögð og fest.
Síðan er tjaldinu flett og strengt á
gaflhornum. Þar næst eru strengdar
hliðar og reknir niður framhælarnir.
Að því búnu er tjaldið reist, súlun-
um stungið undir og bust-strengirn-
ir ferstir lauslega. Síðan er ekki
annað eftir en herða á öllum strengj-
um sé rétt tjaldað. En rétt er
tjaldað, ef tjaldið stendur rétt, og er
alt jafn strengt.
TjaldstæðiO.
Veljið tjaldstæði vel. Þarf að vera
þur og sléttur blettur, skamt frá
vatni. Gott að hann sé i skjóli að
mestu leyti. Ef vindur er, þá látið
tjaldskör snúa undan.
í regni.
Strax og byrjar að rigna, skal
slaka á strengjum og losa um hæla
— 10 —
í fyrsta skifti sem Karl Marx
beitti hinum efnishyggjulega sögu-
skilningi, var þá er hann gaf út dá-
lítinn bækling í tilefni af því að
franski jafnaðarmaðurinn Proudhon
hafði gefið út bók, er hann nefnir
Hinar jjárha«sle%u andstœður, eða
Heimspeki volceðisins. Karl Marx er
því þá svo feginn, að hafa losað
sig við hugsjónakenninguna, að hann
kallar hinn litla bækling sínn: Vol-
teði heimspekim.ar, og öíl smáborgara-
leg jafnaðarmennska, aliur heilaspuni,
allar fjarstæður og hugsjónatilbún-
ingur fellur um sjálft sig fyrir hinni
stórfenglegu köllun, sem hann
bendir alþýðuntii á: Að stuðla að
fullkominni framþróun framleiðslunn-
ar, en losa hana jrfnframt undan
eignarétti eiastaklingsins, sem steypir
eigi að eins verkmannastétinni í
volæði og óvissu, heldur setur höml-
ur við sjilfri framleiðslunni.
Liltlu siðar gekk Karl Marx í sam-
band við alþjóðafélagið »Samband
sameignarmanna« og hann var hinn
andlegi leiðtogi þess frá því árið
1847 og þangað til hann andaðist
1883. Þá gaf hann út bókina »Auð-
valdiðc (Kapitalen), sem síðan hefir
verið biblía jafnaðarmanna. Hvað
eftir annað brýndi hann fyrir verka-
mönnunum þessa tvöföldu baráttu-
aðferð: að ná öllum feim réttindum
er þeir gætu náð, en nota hvern
sigur til þess að ná öðrum meiri
sigri, unz takmarkinu væri náð.
Hann og félngar hans urðu að þola
mörg háðungarorð frá hinum rót
tæknstu byltingamönnum, er reyndu
að æsa upp lýðinn, og eins frá mót-
stöðumönnunum meðal hinna stétt-
anna, því að þeim gramdist þessi
stefnuskrá, og vildu heldur að verka-
menn tækju sig saman í smáflokka.
En Karl Marx stóð óbifaniegur. Orð
hans, þar sem hannlýsir köllun verka-
manna, lifa enn og standa óhögguð,
því að enginn hefir síðar getað bætt
þar um, og framþróunin hefir eigi
gert þau úrelt. Ingangurinn að fyrstu
lítið eitt. Aukist regnið að miklum
mun, skal þetta gert freklegar en
áður. Tjaldið hniprar sig saman í
regninu, og getur slitið sig úr
tengslum, ef ekki er um iosað. Að-
gæta skal, að ekki sé það of slakt,
einkum ef stormur er. Komi rign-
ing um miðja nótt, verður að sinna
þessu þegar i stað.
Varast skal að koma við tjaldið
meðan rignir, þvi þá rennur vatnið
inn. Ef tjaldið er snert og vatn
drýpur inn, er gott ráð að stanza
lekann, að draga slétta fjöl eftirsúð-
inni, litlu ofar en snert var, alla
leið niður að tjaldbrún.
Ahöid og útbúnaöur
jyrir jjóra metin; Prímus, olfu-
brúsi og sprittflaska, helzt blikk.
x Pottur, úr alnminiom eða blikki
er tekur 2* l/2—3 lítra.
1 Ketill, emailleraður eða úr aln-
minium, taki 2 lítra.
4 Diskar, emailleraðir, sterkir.
— ii —
samþykt alþjóðasambands jrfuaðar-
manna 1864, stendur enn óhaggað-
ur i stefnuskrám allra verkmanna-
félaga um allan heim. Þær setning-
ar eru eins og höggnar í granit og
byrja þannig: »Það verður að vera
starf verkamannastéttarinnar sjilfrar
að drepa sig úr drómac.
Það er einkennilegt, að heimurinn
skuli nú eiga að minnast aldaraf-
mælis Karls Marx mitt í alheims-
stríði. Því að i fyrstu stefnuskrá
jafnaðarmanna, er hann reit, segir
svo: Stóreignamennirnir líkjast
galdramanninum, sem getur eigi
lengur ráðið við þá drauga, sem
hann hefir v.ikið upp. Aratugunx
saman hefir srga verzlunar og iða-
aðar að eins venð uppreistarsaga
hinna nýju framleiðslukrafta gegn
hinu nýja fraœleiðslu- og eignarrétt-
ar-ástandi, sem er lífsskilyrði fyrir
borgarastéttina og yfirráð henn-
ar. Það nægir hér að benda á
verlunarvandræðin.............Hvernig
leysir borgarastéttin úr þeeim ? . . .
A þann hátt að hún stofnar
til enn meiri og viðtækari vandræða
og fækkar ráðunum, sem til þess
eru að afstýra vandræðum og stilla
til friðar.
70 árum eftir að þetta var ritað
voru hin víðtæku og miklu vandræði
orðin að heimsstyrjöld.
Bænadagur
Bandaríkjanna.
Um miðjan maimánuð gaf Wilson
Bandaríkjaforseti út tilskipun um það,
að 30. maí skuli vera sopinber
auðmýktar-, bæna- og föstu-dagurc
í Bandarikjunum. Tilkynningin er
þannig:
— Hérmeð löggildi eg 30. mai,
sem opinberan auðmýktar-, bæna- og
helgi-dag og eg skora fastlega á alla
4 Boilar, emailleraðir, en ekki úr
aluminium eða blikki.
4 Hnífar.
4 Gafflar.
4 Skeiðar.
1 Pipardós.
1 Stór skeið til matreiðslu —
trésleif.
1 Mjölgeymir er tekur um 8 kilo.
Bezt að sé úr þéttum og sterkum
hvítum dúk.
1 Smjördós úr blikki vel vönduð.
1 Dósahnífur og tappatogari.
Hafið með yður góðan áttavita
og fcrðist eftir korti. Munið ætið
eftir að hafa sterkan vasahnif og
eitthvað af sterkum böndum. Nálar
og tvinni eru einnig nanðsynlegir
hlutir. Handklaði, sápa og tann-
bursti, má ekki gleymast.
Hér skal greint frá þeiru fatnaði
er menn þurfa að hafa með sér f
hálfsmánáðar ferðalagi.
Ein ullarnærföt.
Ein utanyfirföt, sterk og skjólgóð.
1 Milliskyrta, ekki hvít.
9 —
12