Morgunblaðið - 17.01.1934, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
o
Etm§kipaljelagsiii§.
Júlíus Júliníusson,
skipstjóri á „Brúarfossi“.
En hlutafjeð er sem kunnugt
<er, kr. 1.680.750.00.
Skuldir fjelagsins umfram
hltitafje voru í árslok 1932 2.4
milj. kr.
En síðan hefir rýmkast um
fjárhaginn, með því að hag-
feldari lán fengust í Englandi,
en fjelagið áður hafði haft í
Danmörku, og græddist við þær
yfirfærslur 230 þús. kr. í geng-
ismun. En síðan sparast um
50 þús. kr. 1 vexti, frá því sem
• áður var, um leið og fengust
ímun betri vátryggingarkjör.
Fekkst þetta fyrir forgöngu nú-
verandi framkvæmdarstjóra,!
'Guðro. Vilhjálmssonar.
Rekstrarhagnaðar og
arðar hlathafa.
Nú í nokliur ár hafa hlut-
ihafar Eimskipafjelagsins eigi
fengið greiddan arð af hluta-
fje sínu.
Enga óánægju hefir þetta
vakið. Svo föstum fótum standa
almenningssamtöþin utan um
fjelagið.
Hluthafar hafa og sjeð, að
undanfarin ár hefir verið all-
góður hagnaður af rekstri fje-
lagsins, er allur hefir verið not-
aður til afskrifta á eignum þess,
en með því verða hlutir fjelags-
rmanna í raun og veru verðmeiri.
Árlegur rekstrarhagnaður
hefir á þrem árum numið hátt í
miljón króna, enda er bókfært
eignarverð skipanna nú mjög
:hóflega lágt, gömlu skipin, Lag-
arfoss og Selfoss í 50 þús. krón-
um hvert skip, þó bæði sjeu
þau enn mjög nothæf skip. Og
forystuskip flotans, Gullfoss, er
í 200 þús. kr. Nýju skipin eru
vitanlega bókuð með mjög
^hærra verði, Goðafoss í 640 þús.
Brúarfoss 715 þús. og Dettifoss,
nýjasta skipið í 1.150.000 krón-
rum.
Einar Stefánsson,
skipstjóri á „Dettifossi".
Pjetur Bjömsson,
skipstjóri á „Goðafossi*'
Árið 1932 námu afskriftir á'lags Islands hafa setið í stjórn
fjelagsins alls 20 menn, og eru
þeir þessir:
eignum fjelagsins samtals kr.
345.105.
F ory stamennírnír.
,,Það þýðir ekki að þylja
nöfnin tóm, þjóðin mun þau
annarstaðar finna“, sagði skáld
ið. En þó er ekki hægt annað en
nefna nöfn nokkurra þeirra
manna, sem unnu að stofnun
Eimskipafjelagsins, og sem
stjórnað hafa f jelaginu og
styrkt það síðan.
En altaf þegar jeg hugsa um
tildrögin að stofnun Eimskipa-
fjelagsins, dettur mjer í hug
frásögn Emil Nielsen um það,
er hann fyrir 30—40 árum sat
uppi í fjallshlíð skamt frá
Djúpavogi með Páli heitnum.
Gíslasyni, sólbjartan sumar-
dag, en á höfninni lá „spekú-:
lantsdugga“, sem Nielsen stjórnj
aði, og þeir ræddu um það,
þarna í hlíðinni, hvílík nauð-|
syn það væri íslendingum að^
eiga skipastól og vei'ða sjálf-
ráðir á sjónum, sjálfráðir um
verslun og siglingar.
Mjer er sem jeg sjái „spekú-
lantsdugguna“, hið seinfara
seglskip, sem flytur einu sinni
eða tvisvar á ári vörur þær til
viðskiftanxannanna, sem duggu-
eigandinn ákvað að vera rnyndi
við þeiri’a hæfi.
Þetta fundu allir og sáu.J
Þetta fann Nielsen skipstjóri
líka. Og síðar fann hann meðalj
íslendinga það framtak, þamij
stói*hug, sem dugði, til að
hrinda fyrirtæki þessu af stað.
Er þar fyi'stan að telja, Svein
Björnsson sendiherra. En fjölda
annara manna mætti nefna í
því sambandi.
Stai'fssaga Emil Nielsen, senx
framkvæmdarstjóra !er þjóð-
kunn.
Fi'ó stofnun h.f. Eimskipafje-
I. Kosnir af hluthöfum:
Árni Eggertsson, Winnipeg,
kosinn 1916 og ávalt síðan.
Ásmundur Jóhannsson, Winni
peg, kosinn 1920 og ávalt síð-
an.
Bíldfell, John, J„ Winnipeg,
kosinn 1917 og 1919.
Claessen, Eggert, hrm.,kosinn
á stofnfundi 1914 og ávalt síð-
an.
Gai'ðar Gíslason, stórkaupm.,
kosinn 1914, 1920 1922, 1926
og 1928.
Guðm. Ásbjöi'nsson, kaupm.,
kosinn 1930 og 1932.
Halldór Daníelsson, hrj.-
dómai'i, kosinn 1914, 1916 og
1918.
Halldór Þorsteinsson skipstj.,
kosinn 1916 og ávalt síðan.
Hallgrímur Benediktsson stór
kaupm., kosinn 1921 og ávalt
síðan.
Johnson, Ól., konsúll, kosinn
1914.
Jón Ásbjörnsson hrm„ kosinn
1929 og ávalt síðan.
Jón Bjöi'nsson kaupm., kosinn
1914.
Jón Gunnai’sson, samáb.-
stjóri, kosinn 1914 og 1917.
Jón Þorláksson borgai'stjóri,
kosinn 1916, 1918, 1920, 1922,
1924, 1926 og 1928.
Pjetur A. Ólafsson, kaupm.,
kosinn 1919, 1921, 1923, 1925
og 1927.
Sveinn Bjöi’nsson, sendiherra,
kosinn 1914, 1917, 1919, 1924.
Thors, Rich., fi’amkv.stj., kos-
inn 1930 og 1932.
II. Skipaðir af stjórnarráðinu:
Olgeir Friðgeirsson kaupm.
1914—1918.
Jón Eiríksson,
skipstjóri á „Lagarfossi“.
Hallgrímur Kristinsson fram-
kv.stj. 1918—1922.
Jón Árnason framkv.stjóri
síðari 1923.
En meðal forgöngumann-
anna, sem unnu mikið að und-
irbúningnum var Thor Jensen,
m. a„ þó hann síðar hafi minna
unnið þar að, en menn hefðu
æskt eftir.
V estar-í slendíngar.
Einn af mei'kustu og fegui'stu
þáttunum í starfssögu fjelags-
ins, er þáttur Vestur-íslendinga.
Þátttaka þeirra í Eimskipafje-
laginu hefir meira en nokkuð
annað eflt og styrkt samúð og
samband milli Vestui'-Islend-
inga og heima-þjóðarimiar,
enda var þátttakaix að vestan
hinn skýlausasti vottur um þjóð
hollustu og drenglund þexri’a
manna er þar áttu hlixt að máli.
Farmannaliðíð.
En framkvæmdastjórnin ein
stoðar lítt, ef bregst for-
ystan á sjónum.
Um farmannaliðið segir svo
í 10 ára skýrslu fjelagsins:
„Þegar fjelagið var stofnað,
höfðu meixn hjer á landi litla
þekkingu á og enga reynslu um
slíkar siglingax*. Þessi reynsla og
þekking hefir fengist að tals-
verðum mun með starfsemi und-
anfai'inna 10 ára.
Floti fjelágsins er nú mann-
aður röskum og reyndum mönn-
um, sem ekki munu standa að
baki þeirra, sem í förum erxx á
kaupförum annara þjóða. Vjer
höfum fengið þekkingu á sxgl-
ingum við Island, sem hefir þeg-
ar orðið oss mikils virði og get-
ur orðið oss enn meira vii'ði í
framtíðinni".
Á þeim 10 árum, sem síðan
Ásgeir Jónasson,
skipstjóri á „Selfossi“.
eru liðin munu þessi unxmæli
hafa orðið ennþá meiri sann-
mæli.
Framtíðín.
Fx’eistandi er að minnast á
það, sem rnenn vænta sjer af
fjelaginu í framtíðinni, og bera
fi*am óskir sínar á þessum tíma-
mótum.
Óskirnar verða fyrst og
tremst þær, að fjelagið mégi
framvegis sem hingað til hafa
forystu unx það, að hafa hjer
vönduð skip og góð í förum.
Verslxixx laixdsmaixna hefir fje
lagið gerbreytt, nxeð því að gera
hana víðfeðmari, leysa úr fhxtn-
ingaþörfinni milli íslands og
þeiri'a nýi'ra og nýrra staða,
sem framtakssöm verslunar-
stjett landsins hefir fundið vera
hentugasta viðskiftum lands-
manixa. Eftir því senx tímax
líða má búast við því, að þetta
bi'eytist sífelt. Að ný viðskifta-
sanxbönd tengist út um beiminn.
Samhagur þjóðar.
Þegar litið er yfir þá sundr-
ung og þaxxn flokkad^átt, seno
i'íkir meðal þjóðarinnar á svo
til öllum sviðum, dettur mörg-
unx í hug stofnun Eimskipafje-
lagsins. Þar sameinuðust allh’.
Þar var hvoi'ki talað um flokk
nje stjett, þar voi'u allir eitt!
Þegar slík verk eru unnin, er
þjóð vor öflugust. Þá eru tor-
færur auðfarnar. Þá er lyft
Grettistökunx. Þá vei'ður það
mögulegt, sem annars virðist-
ómögulegt.
Mætti fordæmið unx stofnun
Eimskipafjelagsins verða til
þess, að fleiri Grettistökum
verði lyft á sama hátt, nxeð þjóð
vorri.
Goðafoss.
Lagarfoss.
Selfoss.