Morgunblaðið - 14.07.1934, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIf)
5
frjáls og óháð Döinum, og fær
íiifi að fara með sín eig'in mál.
„Verið minnugir leiðtoga yðar,
sem guðs orð hafa til yðar talað“.
* -— Það mun nú mörgum finnast
óguðlegt hjal, og ekki síst af
presti,, að halda því fram, að Jón
Sigurðsson hafi flutt guðs orð, en
jeg er annarar skoðunar. Hvern-
Ig menn líta á þetta, fer auðvit-
að alt eftir því, livort þeir leggja
inn í hugtakið guðs orð.
Fyrir þá, sem halda því fram,
að ekkert sje gnðs orð, nema það,
sém stendur í Bibþunni, Sálma-
bókinni, svokölluðum guðsorða-
bókum, eða þá prjedikunum, sem
«ru strang biblíulegar, fyrir þá
Ibefir .Jón Sigurðsson ekki talað
guðs orð, og þeir geta aldrei orð-
ið minnugir hans sem leiðtoga
fyrir það, að hann hafi guðs orð
til þeirra talað.
Bn hinir éru líka margir, sem
telja að orð guðs sje ekki bund-
íð við biblíuorð o. a. sem jeg gat
um hjer áður, að g'uðs orð nái yf-
ir víðari svæði orðsins en svo.
Og nú bið jeg ykkur vel að hug-
leiða, tilheyrendur mínir! Hafið
J)ið aldrei lesið t. d. sögu eða
Itvæði, sem ykkur liefir fundist
Ibera það með sjer að vera guðs
■orð, sem þið hafið fundið að tal-
aði til þess be*ta og göfugasta, er
í sálum ykkar bjóf Gátuð þið þá
•efast um það, að guð væri að tala
til ykkar, gegnum rithöfundinn
■eða skáldið, sem þið voruð að
lesa? — Hafið þið lesið „Vesaling-
ana“ eftir Victor Hugo? Gátuð
l»ið efast um^ að í þeirri bók var
mikið af guðsorði? Hafið þið lesið
Selmii Lagerlöf, Leo Tolstoy og'
Dostojevsky (jeg nefni örfá
nöfn) ? Hafið þið ekki fundið mik
5ð af guðs orði í verkum þeirra á
víð og dreif? Hafið þið lesið Jónas
’Hallgrímsson, Matthías Jochums-
son, Steingrímur Thorsteinsson, að
jeg nú ekki nefni Hallgrím Pjet-
ursson? Var ekki víða gullinu
stráð? Fanst ykkur ekki guðs-
•orðsins þar gæta víða? — Og jafn
vel í ræðum hinna merkustu
••stjórnmálamanna er guðsorðið fal-
ið víða, t. d. Gladstones o. fl. o. fl.,
■eða þá Jóns Sigurðssonar.
Þegar glæsilegur og göfuglynd-
ur stjórnmálaforingi, sem er fórn-
íús og óeigingjarn, og elskar mál-
•efni sitt vegna þess sjálfs og boð-
að trú á framgang þess með ein-
■«rð og fölskvalausri ást til þjóð-
ar sinnar, þá er hann einnig að
tala guðs orð. Hann er verkfæri í
fiendi þess guðdóms, sem stefnir
rás lífsins til aukinnar þróunar.
Ar eftir ár og áratug eftir ára-
tug flutti Jón Sig'urðsson orð sitt
5 ræðu og riti til þess að þjóðin
anætti vakna og sækja fram á leið.
Hann heimti með þessu guðsorði
sínu glataðan rjett, sem bældur
-yar undir erlendri áþján, og skil-
•aði þjóð sinni. Hann var hinn
ungi djarfhugi, er frelsaði þjóð
sína ilr tröllahöndum. Hann kleif
þrítugan hamarinn til þess að
verkið mætti takast. — Það var
þetta guðs orð í ræðu og riti, í
starfi og framkvæmdum, sem Jón
Sigurðsson boðaði þjóð sinni.
Hann er langmerkasti stjórn-
málamaðurinn, sem ísland hefir
útt og munu að þyí margir þættir.
Hann var bjartsýnn, hann var
víðsýnn, hann var djarfur, hann
var hreinlyndur, hann var skap-
festumaður, hann var starfsmaður,
hamn var reg'lumaður, hann var
mentamaður, hann var vitmaður,
en umfram alt var hann fórnfús
og óeigingjarn, og misnotaði
aldrei aðstöðu sína í stjórnmála-
lífinu til að upphefja sjálfan sig.
— Hann hóf baráttu sína fyrir
stjórnarfarslegum umbótum og
sjálfstæði þjóðarinnar á þjóðern-
islegum grundvelli, sem hann hafði
lagt fyrir náin kynni af sögu og
tungu íslenskrar þjóðar og bók-
mentum hennar. — Margt mættu
stjórnmálamenn vorra tíma af Jóni
Sigurðssyni læra, en þó einkum
þetta að véra fórnfúsir og' óeigin-
gjarnir eins og hann. Hvað mundi
Jón Forseti segja, ef hann væri
risinn upp úr gröf sinni, um bitl-
ingasýki, ófrómleika, alvöruleysi,
og ábyrgðarleysi allmikils þorra
stjórnmálamanna vorra nú á tím-
um? Það er áreiðanlegt, að hann
mundi víta slíkt þunglega með
mætti þess manns, sem talar eins
og sá, sem hefir fengið vald sitt
frá guði til slíkra hluta. — Mætti
minning Jóns Sigurðssonar safna
saman allri frónskri drótt um
hag land og' lýðs og kenna stjórn-
málamönnum vorum að vinna verk
sín á sviði þeirra með meiri ósjer-
plægni og alvöru en nú á sjer al-
ment stað. — ,
Þó að líf og starf Jóns Sigurðs-
sonar sje á nokkuð sjerstakan
hátt fyrirmynd allra stjórnmála-
manna vorra, þá hefir það þó og
milda þýðingu fyrir hver Islend-
ing. Þeir eiga honum allir mikið
að þakka, þó að kynslóð sú, er
lifði á undan okkur hafi betur
skilið starf hans en við. 17. júní
er einn af mestu merkisdögunum
í almanakinu okkar, og það er
vegna þess, að hann er fæðingar-
dagur okkar mesta manns, enda
er dagurinn víða um land haldinn
hátíðlegur. — Jón Sigtzrðsson átti
mikinn auð í sjer fólginn, í gáfum
sínum og glæsilegu hæfileikum.
Honum var það léikur einn að
velja hin æðstu sæti og verða auð-
ugur maður, en með því hefði
hann orðið að svíkja sjálfan sig
að nokkru leyti. Hann hafnaði
þessu, rak freistarann frá sjer. —
Þegar hann dó tæplega sjötugur
að aldri var hann fátækur að fje,
en ríkur að elsku og virðingu
næstum allra íslendinga. Góðum
stöðum hafði hann hafnað hvað
eftir annað, en með því jók hann
orðstír sinn hjá eftirkomandi kyn-
slóðum, sem dá fórnfýsi hans,
sannleiksást og trygð við göfug
málefni.
Islendingar! Verið þið einnig
minnugir leiðtoga yðar, sem guðs
orð hafa til yðar talað; virðið fyr-
ir yður, hvernig ævi þeirra lauk,
líkið síðan éftir trú þeirra.
Ævi Jóns Sigurðssonar leið
þannig og lauk þannig, að hann
var fátækur að fje, en auðugur að
góðum orðstír. Hann sá marga á-
vexti iðju sinnar á hinum ýmsu
sviðum þjóðlífsins, því starf hans
var víðtækt. En þó sá hann sjálf-
ur minst af þeim ávöxtum, sem
ið.ja hans hafði aflað, þeirra var
ekki vart fyr en löngu eftir dauða
hans. —Á síðari tímum hafa þessi
einkunnarorð fylgt my-ndum hans,
eins og þið öll kannist við: Sómi
íslands, sverð þess og skjöldur.
Slíkan vitnisburð hefir enginn
hlotið nema liann einn.
„Lítið síðan eftir trú þeirra“.
Allir miklir menn hafa fyrst og
fremst orðið miklir fyrir trú. En
trú leiðtoganna er trú á framtíð-
Viðbœtlr vlð Sðliibðklna
fæsf
i bókaverslunu
II
Kostar aðein§ 2 króniur
i falHegu bandi.
ina, þá framtíð, sem vilji guðs er
að baki. Það er margsannað að
öll afrek, er burt liafa numin ver-
ið, hafa verið numin fyrir trú eða
stuðst við trú. — Starf Jóns Sig-
urðssonar var unnið fyrir trú.
Hann sá neyð, ánauð og dáðleysi
landa sinna og hann var sann-
færður um það, trúði því, að þjóð-
inni mætti líða betur, — hún
mætti vaxa að dáðum og fram-
kvæmdum, ef hægt væri að
vekja hana til meðvitundar um
rjett sinn. Og því hóf hann sín' öfl-
ugu Bjarkamál. Hann brýndi ís-
lendinga til að gang'a einhuga að
því að heimta rjett sinn, — og
þá mundi koma sú stundin, er fag-
urleiftrandi frelsisröðull steypti
geislum um fjöll og hálsa.
Trú Jóns Sigurðssonar var
björt og heit, og sú trú hans leið
aldrei skipbrot, þrátt fyrir alla
þá örðugleika, sem hann átti við
að stríða, sem birtust annarsveg-
ar í deyfð og skilningsleysi landa
hans, en hinsvegar í tregðu og'
mætti hins danska valds, sem leit1
eins og ætla má, ekki stórum
augum á kröfur Jóns fyrir hönd
Islendinga.
Til þess að hefja starf Jóns og
halda því áfram, þurfti mikla trú,
fyrst og fremst trú. Og að líkja
eftir trú Jóns Sigurðssonar væri
hverjum ísléndingi holt, sem hins
besta stjórnmálaleiðtoga, er ís-
land hefir átt.
Mörg af okkar bestu skáldum
hafa minst Jóns í fögrum og
snjöllum ljóðum, sem eru á margra
vörum og víða sungin. En enginn
með meiri skilningi en Hannes
Hafstein, sem auk þess að verá
sjálfur eitt af íslands bestu'skáld-
um sinnar samtíðar, var vitur,
víðsýnn og farsæll stjórnmála-
maður, og um alt þetta næstur
Jóni Sigurðssyni. Það er sagan
strax farin að sýna og mun þó
betur gera því lengur sem líða
tímar fram. ,
Minningarkvæði H. Hafstein um
Jón Sigurðsson á 100 ára afmæli
hans 17. júní 1911, er um leið
dýrlegur voróður. Fæðing Jóns er
vorboðinn í íslensku þjóðlífi — og
skáldið kemst þannig að orði:
Sjá óskmög'ur íslands var borinn
á íslands vorgróðurstund,
hans von er í blænum á vorin,
hans vilji og starf er í gróandi
lund.
Hann kom er þrautin þunga
stóð þjóðlífs fyrir vori,
hann varð þess vorið ung'a
íneð vöxt í hverju spori.
Hundrað ára vor lians vekur
vonir nú um íslands bygð,
nepjusúld og sundrung hrekur,
safnar lýð1 í dáð og trygð.
— Megi minningin um Jón Sig-
urðsson samstilla hug'i allra Is-
lendinga til dáða fyrir land og
lýð.
Pokabuxur
handa börnum og únglingum. Einnig sportsokkar, vesti og
peysur, fjölbreytt úrval. — Alpahúfur í fjölda litum, nýkomið.
Sokkabúðin
Laugaveg 42.
Gfiðir kiiDmeon selio
éinnngis bestu vörur og verða þess vegna ávalt að vera
vel birgir af
SIRIUS
Suðnsúkkulaði, Átsúkkulaði,
Iðnaðar súkkulaði, Flórsykur.
MERKIÐ TRYGGIR GÆÐIN.
H.f. Súkkulaðiverksmiðian "SIRIilS"
Barónsstíg 2, Reykjavík.
II Saurbæ
á Hvilfiarðarsfrinð.
Stöðugar ferðir á skemtistaðinn, allan sunnudaginn.
Frá Sleindóri simmsso.
Kvennadeild Slysavarnaiielags
Islands i Hafnarfirðl.
Togarinn „Andri fer til Hvalfjarðar sunnudaginn 15. þ. m. kl.
8 f. h. Farmiðar seldir í Gunnarssundi 10, búðinni, og við brottför-
ina á bryggjunni, sunnudagsmorguninn og kosta kr. 3.00 fyrir full-
oðrna og kr. 1.50 fyrir börn.
«