Morgunblaðið - 15.01.1946, Blaðsíða 8

8
M0KGUNBLA8IÐ
Þriðjudagur 15. jan. 1946
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús ’Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: Ivar Guðmundsson
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áakriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
SVAR BÆNDA
í SÍÐASTA tbl. Freys birtist athyglisverð grein eftir
Árna G. Eylands. Greinin nefnist: Um hvað biðja bænd-
ur? Segir þar, að hinn 1. desember s. 1. hafi legið fyrir
hjá búnaðardeild S. í. S. beiðnir frá bændum um ýmis-
konar búvjelar og hafi andvirði þeirra numið hátt á 11.
miljón króna. Telur greinarhöf. eftirtaldar vjelar:
75 diesel-dráttarvjelar á skriðbeltum, með jarðýtum,
plógum og herfum. 46 dráttarvjelar á járnhjólum með
sláttuvjelum, plógum og herfum. 592 heimilis-dráttar-
vjelar á gúmmíhjólum, með sláttuvjelum, plógum, herf-
um, mykjudreifurum, heyhleðsluvjelum og vögnum.
Þetta eru samtals 713 dráttarvjelar með ýmiskonar verk-
færum.
Ennfremur lágu fyrir beiðnir um eftirtaldar búvjelar
og verkfæri: 88 hestplóga, 52 hestherfi, 75 áburðardreif-
ara, 106 forardælur, 7 raðhreinsara, 24 kartöfluupptöku-
vjelar og 8 flokkunarvjelar; 592 sláttuvjelar, 1015 rakstr-
arvjelar, 221 múgavjel; 60 útungunarvjelar og 28 unga-
fóstur; 286 pör vagnhjól, 250 prjónavjelar, 1607 sauma-
vjelar, 184 strokkar. Ennfremur mjaltavjelalagnir í
nokkra tugi fjósa af ýmsum stærðum.
Þess utan sjeu ýmiskonar aðrar búvjelar, og megi full-
yrða, segir Á. G. E., að bændur hafi hug á að kaupa bú-
vjelar á hinu nýbyrjaða ári fyrir a. m. k. 12—15 milj. kr.
it
Vissulega ber að fagna þessum tíðindum. Því enda þótt
ekki verði unt að fullnægja öllum beiðnunum á þessu
ári, sýna þær greinilega stórhug bænda og að þeir hafa
að engu úrtölur og barlóm Tímamanna.
Ríkisstjórnin hefir oft skorað á bændur að styðja ný-
sköpunina og gerast virkir þátttakendur í henni. Leiðtog-
ar Framsóknarflokksins hafa hinsvegar gert alt til að
draga úr bændum og fá þá til þess að hafast ekkert að.
Þeir hafa reynt að teija bændum og öðrum landsmönn-
um trú um, að nýsköpunin væri skrum og blekking,
enda ekkert vit í að verja fje til kaupa á nýjum tækjum
til framleiðslunnar, meðan dýrtíðin væri á hátoppi.
Bændur hafa nú gefið sitt svar..Svarið var hið sama
hjá þeim og hjá útgerðarmönnum og öðrum athafna-
mönnum í landinu. Bændur hafa þegar gerst stórvirkir
þátttakendur í nýsköpuninni. Það sýna best beiðnir þeirra
Um margskonar búvjelar, sem þegar liggja fyrir.
★
Er Á. G. E. hefir lýst búvjela-pöntunum bænda, spyr
hann:
„En hvernig fer þetta í höndum bændanna, spyrja
margir. Fer ekki mikið af þessum vjelum forgörðum
vegna vanhirðu og þekkingarleysis?“ Og Árni svarar:
„Ekki verður hjá því komist að kannast við að svo geti
orðið, að einhverju leyti“.
Hirðing búvjela hefir farið mjög fram í sveitum hin
síðari ár. Sú var tíðin, að sláttuvjelar og rakstrarvjelar
voru látnar standa úti á vetrum,- svo að þær ryðguðu og
ending þeirra því mjög ljeleg. Nú mun þetta víðast hvar
horfið og er það vel farið. Það er ekki skemtilegt að sjá
bragga í sveitum, en sje þeim haganlega fyrir komið,
geta þeir verið hentugir til þess að geyma í búvjelar.
Munu margir bændur hafa hagnýtt sjer þssar byggingar
á þenna hátt.
Bændur hafa áreiðanlega komist að raun um, að það
margborgar' sig að hirða vel búvjelar. Þeir munu því
sjálfir kippa því í lag, sem aflaga hefir farið í þessu efni.
En hitt á að'vera verkefni Búnaðarfjelags íslands, að sjá
um að bændur fái nauðsynlega þekkingu í meðferð bú-
vjela. Þetta starf hefir verið vanrækt til þessa, og sje ekki
úr því bætt, getur það kostað bændur stórfje.
Geta má þess að lokum, að núverandi landbúnaðarráð-
herra hefir ráðið Árna G. Eylands sem fulltrúa í landbún-
aðarráðuneytinu. Hjer er farið inn á nýja braut, að fá
búfræðing í ráðuneytið, sem þessi mál heyra undir. Ætti
þetta að verða landbúnaðinum til góðs.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Setur svip á bæinn.
SJÁI..FSTÆÐISHÚSIÐ við
Austurvöll ér að verða tilbú-
ið. Það hús mun setja sinn svip
á bæinn á næstu árum og það er
svipur, sem bæjarbúar í heild
geta verið hreyknir af. Á sunnu
daginn var haldinn fyrsti fund
urinn í hinu nýja húsi. 500
manns sátu þar í þægilegum
sætum, en á þriðja hundrað
manns urðu að standa. Þetta er
í fyrsta sinni, sem 800 Reyk-
víkingar koma saman í einum
sal, þannig, að vel fari um þá.
Hingað til hefir ekki verið til
1 bænum það stór samkomusal-
ur. En þegar húsið verður full-
gert, sennilega um mánaðamót-
in febrúar og mars, geta enn
fleiri komist í þessi húsakynni
í einu, því að þessu sinni var
ekki opnaður baksalur, sem tek
ur alt að því 100 manns.
Þeir, sem sóttu fund Sjálf-
stæðisfjelaganna á sunnudag-
inn var, munu hafa undrast, er
þeir sáu þann glæsibrag, sem
var á öllu í hinum nýja sam-
komusal. Þó er salurinn ekki
nema svipur hjá sjón ennþá,
þar sem enn vantar svo að
segja alt skraut í salinn.
•
Til ánægju fyrir
alla Reykvíkinga.
ÞAÐ ERU SJÁLFSTÆÐIS-
FJELÖGIN í Reykjavík, sem
gengist hafa fyrir byggingu
samkomusalanna við Austur-
völl. Fjelögin hafa ráðist í þessa
byggingu fyrst og fremst til
þess að fá eigin húsakynni fyr-
ir starfsemi sína og vafalaust
verður hin nýja bygging til
þess að efla mjög fjelagsstarf-
semi þeirra fjelaga, sem bygg-
inguna eiga. En hitt er og aug-
ljóst mál, að þessi salakynni
koma öllum Reykvíkingum að
gagni í framtíðinni. I ráði er
að hafa þarna veitingasölu fýr-
ir almenning. Yms fjelög munu
sækjast eftir að fá leigt húsnæði
fyrir starfsemi sína, skemtana-
hald og þessháttar. Þar að auki
er það sómi fyrir Reykjavík að
eiga jafn glæsilegt veitinga-
hús.
Já, sjálfstæðisfjelögin eiga
þakkir skyldar fyrir að hafa
ráðist í þessa byggingu. Okk-
ur vantaði slíkan stað hjer í
bænum og nú er hann að verða
tilbúinn.
Um leið og sjálfstæðisfjelög-
unum er óskað til hamingju
með nýja húsið, má óska öllum
Reykvíkingum til hamingju
með hinn nýja samkomustað
höfuðstaðarbúa.
•
Stórhugur og dugn-
aður.
ÞEIR, SEM frumkvæðið áttu
að því, að ráðist var í bygg-
ingu hins nýja samkomuhúss
og húsbyggingarnefndin eiga
miklar þakkir skyldar fyrir hið
mikla verk, sem liggur á bak
við það, að samkomuhúsinu var
komið upp. En fyrst og fremst
ber að geta þess stórhugar og
þess dugnaðar, sem þarna lýsir
sjer. Það var ekki nein hálf-
velgja ekkert kák. Þeir, sem
skoða samkomusalinn sjá, að
það hefir ekki verið kastað
höndunum til neins.
Það hefir augsýnilega verið
farið eftir þeirri reglu, að það
besta væri ekki of gott og vissu
lega er það hinn rjetti hugsun-
arháttur. Húsameistararnir,
smiðirnir, múrararnir og verka
mennirnir, sem unnið hafa við
bygginguna, geta verið ánægð-
ir með sitt verk. Það hefir ver-
ið vel unnið.
A þessu sinni mun jeg ekki
fara út í að lýsa hinu nýja sam
komuhúsi Reykvíkinga. Það
mun verða gert, þegar alt er til-
búið og þá verða vafalaust og
nefnd nöfn þeirra manna, sem
lagt hafa hönd á plóginn til
þess að hinn veglegi samkomu-
salur hefir tekist eins vel og
raun ber vitni.
•
Kosningaáhugi.
ÞAÐ SÝNIR fátt betur áhuga
almennings fyrir í hönd far-
andi kosningum en einmitt
fundarsóknin hjá sjálfstæðis-
fjelögunum á sunnudaginn var.
Á sunnudaginn var hjer ein-
hver mesta stórrigning, sem
komið hefir á vetrinum og veð-
urhæðin var eftir því. Maður
skyldi ekki hafa haldið, að
menn nentu að fara út úr hlýj-
unni heima hjá sjer á sunnu-
degi til að hlusta á pólitískar
ræður. En það var nú eitthvað
annað. „Það var eiginlega
heppilegt, að veðrið skyldi vera
svona vont“, sagði maður í
ganginum í Sjálfstæðishúsinu
á sunnudaginn. „Það hefði orð-
ið falleg ös hjer, ef veðrið hefði
verið gott“.
Og þetta var vafalaust rjett
athugað hjá manninum. Það
hefði orðið falleg ös. Og gaman
er það fyrir sjálfstæðisfjelögin
að fylla hin nýju húsakynni sín
á fyrsta fundinum, sem hald-
inn er í nýja húsinu, þrátt fyr-
ir ófært veður.
Sjálfstæðisdagur.
Á LAUGARDAGSKVÖLDIÐ
kom kunnur Sjálfstæðismaður
í hús til kunningja sinna. Þar
voru gestir fyrir og talið barst
vitanlega að bæjarstjórnarkosn
ingunum. Það er umræðuefni,
sem gnæfir langhæst hjer í bæn
um um þessar mundir.
Þarna voru tvær blómarósir
og telja þeir, sem til þekkja, að
lítið hafi hingað til borið á
stjórnmálalegum áhuga hjá
þeim. En nú höfðu þær hrifist
með og vildu fyrir alla muni
verða að einhverju liði. Leggja
fram sinn skerf, eins og það er
kallað. Og alt í einu sneri önn-
ur blómarósin sjer að Sjálf-
stæðisforystumanninum og
sagði:
„Getið þjer ekki sjeð til þessj
að við fáum eitthvað að hjálpa
til á sjálfstæðisdaginn?“
Hún var farin að kalla kosn
ingadaginn sjálfstæðisdaginn.
Júní í janúar.
í ERLENDU DANSIAGI,
sem naut mikilla vinsælda hjer
á árunum, er talað um „júní í
janúar“, en þessi kynlega veð-
urbreyting vísnahöfundarins
var ekki nema líking og staf-
aði af því, að hann var ástfang
inn. Hann hafði „sól í hjarta og
sól í sinni“ af þeim ástæðum.
En því datt mjer þetta dæg-
urlag í hug, að í gær var 14.
janúar, en hvað veðráttuna
snerti hefði það eins getað ver-
ið 14. júní.
Menn hafa að sjálfsögðu ekki
neitt á móti veðurblíðu, eins og
verið hefir til þessa í vetur, en
hitt má heyra í sambandi við
umræður um veðrið, að marg-
ir eru kvíðnir um, að sumarið
verði ekki eins gott og það
þyrfti að vera, vegna þess, hve
veturinn er mildur.
! MYNDIR ÚR BÆJARLlFINU (
:
Tveir skélabræður Sala saman
ÞEIR ERU vinir, Sólmundur
og Jón, og hafa altaf haft á-
nægju af að rí(ast, eins og ung
um mönnum er títt, sem hugsa
sjer að láta eitthvað til sín taka
í lífinu. Þeir eru skólabræður.
Þeir tala um pólitík eins og
aðrir nú á tímum og hafa stund
um mikið að segja hvor öðrum.
— Geturðu þá ekki skilið,
sagði Sólmundur, að hið taum-
lausa sovjethatur Ihaldsins er
til skammar? Hvað hafa Rúss-
ar svo sem gert á hlut Islend-
inga? Er þetta ekki kannske
mikil menningarþjóð? Þú veist
þó líklega, hve leiklist þeirra
er á háu stigi, hljómlist þeirra
og dans, ágætar kvikmyndir
framleiða þeir. Það hefir mað-
ur sjeð.
— Þakka skyldi þeim, þó
þeir gætu framvísað einhverj-
um, sem skara fram úr, þjóð,
sem hefir hátt á annað hundr-
að miljónum úr að moða.
— Hvað skyldu þeir að með-
altali eiga mörg skáld og lista-
menn, fyrir hverjar 130.000
manna, sem búa þar austur á
víðáttunum, svo jeg leyfi mjer
að gera samanburð á okkar
litlu þjóð.
En þegar þú minnist á hat-
ur í sambandi við rússnesku
þjóðina, þá skýtur þú framhjá
markinu.
— Nú? Er ekki altaf verið að
tala um það hjer í blöðunum,
hversu stjórnin sje svívirðileg
í Rússlandi og ástandið þar
bágborið í alla staði — og það
í sjálfu „alþýðuríkinu“? segir
Sólmundur og hækkar róminn.
— Hversvegna er verið að
minnast á þetta?
— Já, hversvegna, segir Sól-
mundur og kemur dálítill tauga
titringur fram í málrómnum.
Segðu mjer hversvegna? Það
ert þú og þínir menn, sem eiga
að svara því — en ekki jeg.
— Þá skal jog segja þjer það,
og gera mitt besta til þess að
þú skiljir það. — Þú kannast
við flokk, sem nefnir sig Sam-
einingarflokk alþýðu — Sósíal-
istaflokkinn. Þú ert, eftir því
sem þú hefir sjálfur sagt mjer,
innritaður í þann flokk, ert þar
orðinn_,,númer“, kannske ekki
sjerlega stórt númer. — Þessi
flokkur þinn hefir ekkert far-
ið leynt með það, að hann ætli
að koma hjer á sovjetskipulagi,
taka upp stjórnarhætti komm-
únista, gera þenna hólma okk-
ar að obbo-pínulítilli spegil-
mynd af hinni miklu Rússíá,
þar sem einn flokkur — og
hann ekki sjerlega fjölmennur,
Framhald á bls. 12