Morgunblaðið - 01.05.1957, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAfíM
Miðvikudagur 1. maí 1957
uu&iðMi
Otg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjami Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Ami Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
UTAN UR HEIMI
• •
OIM
I höfuðborginni eru fleiri
hótel en íbúðarhús
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
1. naaá
f DAG minnist íslenzkur verka-
lýður og verkalýður allra landa
liðinnar baráttu um leið og hann
skyggnist um í nútíð og framtíð.
Nú, eins og á liðnum tíma, skipt-
ir það meginmáli að tryggja lífs-
kjörin og eiga þátt í alhliða upp-
byggingu þjóðfélaganna, skapa
möguleika áframhaldandi þróun-
ar og bættrar aðstöðu. Andlegt og
efnalegt frelsi er enn sem fyrr
hið mikla takmark verkalýðsins
eins og annarra þjóðfélagsstétta.
En yfir frelsi verkalýðsins vof-
ir enn í dag mikil hætta. Hinn
alþjóðlegi kommúnismi heldur
hrammi sínum á lofti yfir hon-
um. Hann lætur höggið ríðr., hve-
nær og hvar sem hann sér færi
gefast. Hundruð milljóna manna
stynja í dag undir blóðstjórn og
ofbeldi kommúnista. Allt frá
Kína til Ungverjalands sitja
hundruð þúsunda verkamanna í
svartholum kommúnista.
í löndum kommúnista er 1. maí,
hinn aiþjóðlegi hátíðisdagur
verkalýðsins, ekki haldinn hátíð-
legur af frjálsu fólki. Og þar er
hann ekki n'otaður til þess að
hylla frelsið, setja fram kröfur
fólksins um betra og fegurra líf.
f löndum kommúnista er 1. maí
aðeins áróðursdagur kommúnista,
sem nota hann til þess að þröngva
enn kosti fólksins, hafa hersýning
ar og herða kúgunarfjötrana að
höndum og fótum verkalýðsins.
Lýðræðissinnar gegn
kommúnistum
Verkalýðurinn í höfuðborg
íslands er klofinn um hátíða-
höld dagsins í dag. Ástæða
þess er fyrst og fremst frekja
og yfirgangur kommúnista. —
Þeir kröfðust þess að inn í 1.
maí ávarp verkalýðsins yrði
tekin krafa um að framfylgja
samþykktinni um brottför
varnarliðsins og varnarleysi
íslands frá 28. marz 1956. —
Hins vegar neituðu þeir harð-
lega að í ávarpinu kæmi fram
yfirlýsing um samstöðu ís-
ienzks verkalýðs með vest-
rænum lýðræðisþjóðum.
Hér kemur í ljós sama of-
beldis- og yfirgangshneigðin
hjá kommúnistum og á þingi
Alþýðusambandsins s.l. haust.
Þá byggðUst öll tilboð þeirra
um samvinnu við Alþýðu-
flokkinn á því, að kommún-
Istar hefðu alls staðar meiri-
hluta.
Yfirgnæfandi meirihluti
styður lýðræðissinna
En yfirgnæfandi meirihluti
verkalýðsins í Reykjavík styður
samtök lýðræðissinna. Á bak við
þau verkalýðssamtök, sem lýð-
ræðissinnar stjórna, standa um
13 þús. manns. í þeim samtökum,
sem kommúnistar stjórna er hins
vegar aðeins 5—6 þús. manns.
Enginn heiðarlegur lýðræðis-
sinni mun taka þátt í þeim sam-
komum, sem kommúnistar efna
til í dag héi í Revkjavík. Hinn
lýðræðissinnaði hluti ve.rkalýðs-
ins veit, að kommúnistar hafa
hindrað sameiginleg hátiðahöld
þennan dag. Þeír hafa miðað
allt við það ao geta nciað hann
Á Mön hafa allir nægan tíma, og þess vegna liggur hirðinum ekkert á að reka rollurnar af þjóðveginum,
í flokkspólitísku áróðursskyni
fyrir Moskvuklíkuna, sem stjórn
ar „Sameiningarflokki alþýðu,
sósíalistaflokknum" og „Alþýðu-
bandalaginu" svokallaða.
Minnzt frelsisbaráttu
kúgaðra þjóða
Islenzkur verkalýður minnist i
dag ekki aðeins sinnar eigin bar
áttu og hagsmunamála heldu.
hinna kúguðu þjóða, sem hrista
hlekkina, sem hinn alþjóðlegi
kommúnismi hefur á þá lagt. —
Hann minnist ungverskrar al-
þýðu, sem á sl. hausti gekk lítt
vopnuð fram á móti skriðdreka-
sveitum Rússa og úthellti blóði
sínu fyrir frelsið. Hann minnist
pólsku þjóðarinnar, sem sýndi
ótvíræða andúð og hatur á hin-
um rússnesku böðlum sínum og
handbendum þeirra. Hann minn-
ist verkalýðsins í Austur-Berlín,
sem fyrir nokkrum árum gerði
uppreisn gegn ofbeldi og kúgun
kommúnista.
Það er sama, hvert er litið. f
öllum löndum, sem kommúnistar
hafa komizt til valda í, hriktir í
hlekkjum verkalýðsins. Fólkið
hatar og fyrirlítur hina komm-
únísku valdhafa og bíður fyrsta
tækifæris til þess að hrinda þeim
frá völdum. Og víða riða hásæti
einræðisherranna til falls.
Fyrir betra og réttlátara
íslenzku þjóðfélagi
Einnig hér á íslandi er barátta
verkalýðsins fólgin í baráttu
gegn kommúnistum, baráttu fyrir
að hrinda hinum fjarstýrða of-
beldisflokki frá völdum og áhrif-
um, bæði í stjórn landsins, í
verkalýðssamtökunum og hvar-
vetna annars staðar, þar sem
hann hefur skapað sér valdaað-
stöðu.
Takmark íslenzks verkalýðs
er enn sem fyrr betra og rétt-
látara íslenzkt þjóðfélag, at-
vinnuöryggi, sanngjarnt og
nægilegt kaupgjald, bætt hús-
næði, fullkomin menntun æsk-
unnar, félagslegt öryggi, bætt
aðbúð vinnandi fólks á sjó og
landi og batnandi sambúð og
samvinnu milli stétta þjóðfé-
lagsins.
Öllum hugsandi íslendingum
er nú að verða það ljóst, að í bar-
áttunni fyrir nýju og betra þjóð-
félagi í landi þeirra er það eitt
höfuðatriðið að eyða áhrifum
kommúnismans. Kommúnisminn
er afturhald nútímans. Hann sit-
ur um að ræna verkalýðinn og
þjóðina í heild árangri af alda-
langri frelsisbaráttu. Hann bíður
fyrsta tækifæris til þess áð leggja
hlekki erlendrar kúgunar á ís-
lenzkt fólk. Það sanna dæmin frá
Ungverjalandi, Póllandi og öðr-
um löndum Austur-Evrópu
greinilega.
Allir frjálslyndir menn, sem
kjósa andlegt og efnalegt
frelsi íslenzks verkalýðs og ís-
lenzkrar þjóðar, verða þess
vegna að sameinast í barátt-
unni gegn erkióvini frelsisins:
kommúnismanum.
Morgunblaðið óskar íslenzk-
um verkalýð til hamingju með
hátíðisdag sinn.
N
1" orski blaðamaðurinn
Jahn Otto Johansen hefur sent
Morgunblaðinu stutta frásögn af
hinni sögufrægu eyju Mön sem
liggur milli Bretlands og írlands.
Segir þar að ásókn ferðamanna
;il eyjarinnar sé svo mikil, að
;trandhögg víkinganna fyrir þús-
jnd árum blikni fullkomlega.
Mön hefur breytzt úr einum frið-
;ælasta bletti Evrópu í einhvern
árólegasta sumarskemmtistað álf
unnar þangað sem um hálf millj.
manna leggur leið sína í sumar-
Leyfinu.
H raðskreiðir farþega-
bátar tengja eyjuna Bretlandi og
írlandi, og þegar flugvöllurinn á
Ronaldsway var fullgerður bötn-
uðu samgöngurnar að miklum
mun. Þessi flugvöllur er þegar
orðinn þriðji mest notaði flug-
völlur Bretlandseyja.
M
lTAön stendur serlega
gestum. í höfuðborginni Douglas
einni saman, þar sem nú búa
20.000 manns, eru rúmlega 1500
hótel, smærri og stærri. I bæn-
um eru miklu fleiri hótel en íbúð
arhús. Ferðamenn eru fyrst og
fremst heillaðir af eyjunni vegna
þess að hún er svo til ósnortin
af hraða og umstangi nútímans.
Málsháttur eyjarskeggja, „við
höfum nógan tíma“, túlkar
lífsviðhorf þeirra fullkomlega. Á
strandgötunni í höfuðborginni
fyrir framan nýtízku hótel silast
hestvagnarnir áfram eins og
aldrei hafi sézt bíll í heiminum.
rátt fyrir það að
margt af glingri nýja tímans hef-
ur náð fótfestu á Mön — um það
vitna t.d. sjónvarpsstengurnar á
húsaþökunum — þá halda eyjar-
skeggjar fast við fornar hefðir.
Enn í dag hittir maður margt
fólk á Mön sem trúir á huldu-
fólk, álfa og aðrar duldar ver-
ur. Á einum stað í höfuðborginni
er brú yfir litla á, þar sem talið
er að huldufólk búi. Þegar mað-
ur ekur yfir hana, eykur bíl-
stjórinn ósjálfrátt hraðann og
tautar fyrir munni sér: „Góðan
daginn, litla fólk“. Hann mælist
til þess að farþegarnir bjóði því
líka góðan dag, því það færir
manni heill og hamingju.
T
A il er akveðið blóm sem
huldufólkið á, og þess vegna er
það mikil áhætta að lesa það.
Engin fjölskylda á Mön dirfist
að hafa þetta blóm í húsum sín-
um, því það væri beinlínis ögr-
rautt blóm færir hins vegar ham-
ingju og er nú orðið þjóðarein-
kenni á Mön. Áköfustu þjóðern-
issinnarnir bera það í hnappa-
gatinu daglega.
M-
ITion er emmg fræg
fyrir sitt eigið kattakyn, sem hef-
ur ekkert skott og framfætur
lengri en afturfætur. Á vörum
fólksins eru margar sögur um
það hvernig Manar-kötturinn
missti skottið. Hann hefur marga
góða eiginleika, því það er talið
gæfumerki að mæta svörtum
ketti á förnum vegi, en þessu
er öfugt farið víðast hvar annars
staðar í heiminum. En vesalings
kisu hefur orðið svo mikið um
athyglina sem hún hefur vakið,
að það er talin sérstök heppni
ef maður rekst á hana.
fíæsti fjallstindurinn á
Mön — hann heitir norræna
nafninu Snaefell — hefur einnig
vakið hjátrú manna. Sögnin seg-
ir að í hvert sinn sem kóngar
heimsóttu eyjuna og vildu njóta
hins fagra útsýnis af fjallstind-
inum, hafi hann verið sveip-
aður dularfullri þoku, og er það
auðvitað túlkað svo, að guðirnir
vilji varðveita sjálfstæði eyjarinn
ar. Svo undarlegt sem það kann
að sýnast, þá gerðist nákvæmlega
hið sama, þegar Elizabeth Breta-
drottning kom til Manar ekki alls
Framh. á bls. 23
Víða á Mön getur að lita minjar fortíðarinnar, þegar þar bjuggu
herskárri og órólegri menn en nú.
Strandgatan í höfuðborginni Douglas þar sem hestvagnar eru enn
jafnalgeng sjón og bílar.
Garðarnir á Mön eru skreyttir gömlum þjóðlegum táknum. Hér
sjáum við t.d. „þrífótinn“, tákn styrkleika og sameiningar. „Hvert
sem mér er hent, þá stend ég á fótunum“.