Morgunblaðið - 30.10.1958, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 30. okt. 1958
MORCUl\BLAÐlÐ
11
Vegabœfur við Siglufj&rð
— spor # sólarátt
F'ramkvæmdir á vegum bæjarfélagsins hafa
sjaldan verið meiri en nú. Árstíðabundið at-
vinnuleysi, samgönguleysi á landi og sérstaða
í útsvarsmálum eru helztu vandamál Siglfirð-
mga.
SUMARMÁNUÐINA eiga síldin |
og Siglufjörður athygli fólksins
og dálka dagblaðanna, en annan
tíma árs er hljótt um síldarbæinn
Engu að síður er ýmislegt í frá-
sögur færandi norður hér, og er
mér ljúft að verða við tilmælum
fréttaþjónustu Mbl. um stutta
frásögn af því helzta, sem hér er
að ske.
900 metra löng jarðgöng
Fjallvegurinn um Siglufjarðar
skarð tengir Siglufjörð þjóðvega-
kerfi landsins um 4ra mánaða
skeið ár hvert, þegar vel árar.
í annan tíma eru engar samgöng-
ur á landi við Siglufjörð.
Einar Ingimundarson, fyrrv.
þingmaður Siglfirðinga, beitti
sér fyrir úrbótum í þessu efni.
Kom hann Strákavegi — eða
Siglufjarðarvegi ytra ---- inn á
vegalög og fjárlög. Þar með var
gefið fyrirheit um það, að í ná-
inni framtíð yrði rofin einangrun
kaupstaðarins, sem háð hefur
eðiilegum samskiptum og við-
skiptum Skagfirðinga og Sigl-
firðinga og verið þrándur í götu
eðlilegrar uppbyggingar og fram
þróunar þessara byggðarlaga.
Vegurinn hefur nú verið rudd-
ur norður Ströndina, nær að
Landsenda, allt að þeim stað, sem
gerð verða 900 metra jarðgöng
gegnum fjallið Stráka er verða
munu einsdæmi í vegagerð hér
á landi. Nú í sumar hefur verið
unnin margháttuð undirbúnings-
vinna í sambandi við fyrirhuguð
jarðgöng og sýnir meðf. mynd
hvar Siglfirðingar munu í fram-
tíðinni hverfa inn í bergið, til að
koma út handan þess á leið sinni
í byggðir Skagafjarðar.
Þessi fyrirhugaði vegur er af
fróðum mönnum talinn verða
fær mestan hluta árs. Hann verð
ur allt í senn: samgöngubót Skag
firðingum og Siglfirðingum lyfti
stöng atvinnulífs og viðskipta
beggja, upphaf nýrrar byggðar
á Úlfsdölum vestan Siglufjarðar
(sem nú eru í eyði) og öryggi
sjófarendum. sem oft hafa brotið
skip sín á ströndinni vestan
Stráka, en illmögulegt fyrir
bj örgunarsveitir að komast á
strandstað að vetrum yfir erfið-
an fjallveg.
Bæjarstjórn Siglufjarðar sam-
þykkti á síðasta fundi sínum
áskorun til þingmanna Siglfirð-
inga og Skagfirðinga um að beita
sér fyrir 2V2 milljón króna fram-
lagi á fjárlögum 1959 til þessa
nauðsynlega vegar.
Lofsvert framtak
Þráinn Sigurðsson, útgerðar-
maður, hefur um mörg undan-
farin ár rekið frystihús sitt, ísa-
fold, ásamt söltunarstöð, af mynd
arskap og dugnaði. Hafa þar um
30 manns haft nokkuð stöðuga og
góða atvinnu. Nú hefur Þráinn
ráðizt í nauðsynlega viðbótar-
byggingu við frystihús sitt. Er
viðbótarbyggingin á tæpl. 400
fermetra grunni, 2 hæðir. í við-
byggingunni verður stór vinnslu-
salur, fiskmóttaka, verbúðir (5
herbergi, eldhús og bað) og stór
kaffistofa, er rúma á um 60
manns. Er hér um mjög lofsvert
og stórhuga framtak að ræða í
bæ, sem býr við tilfinnanlegt árs-
tíðabundið atvinnuleysi.
Hér á staðnum er annað frysti-
hús, eign S.R., sem einnig veitir
mikla atvinnu. Helzta vandamál
frystihúsanna er hráefnisskortur,
en afköst þeirra eru hvergi nærri
fullnýtt né sú atvinnusköpun er
þau gætu í té látið þann tíma,
gem atvinnu er hér mest þörf.
Þráinn Sigurðsson hefur sótt
um nauðsynleg leyfi og úthlutun
á einu þeirra skipa, sem ísl. eiga
nú í smíðum erlendis. Væri æski-
legt að stjórnarvöldin. svona til
tilbreytingar, stæðu við gefin
fyrirheit um atvinnuuppbygg-
ingu þar, sem hennar er mest
þörf, og úthlutuðu þessum fram-
taksmanni umbeðnu fisk'skipi.
Ný hafnarbryggja
Gamla hafnarbryggjan var að
hruni komin. Án hennar hefði
Siglufjörður, sem í lélegu síldar-
ári lætur frá sér fara útflutn-
ingsverðmæti sem svarar 100
I milljónum ísl. króna (og þessi
verðmæti gætu tvöfaldazt), verið
illa á vegi staddur. Því réðist
bæjarstjórnin í verulega stækk-
un bryggjunnar, sem unnið hefur
verið að nú í sumar. Væntanlega
verður hægt að taka hana í notk-
un næsta sumar. Framhald þessa
verks verður svo það, að byggja
áfram til norðurs utan um gömlu
úryggjuna og verður þá til orðið
mjög rúmt og gott hafnarpláss.
Er hér um mjög mikið mann-
virki að ræða, sem miðað hefur
vel áfram, og mun um ófyrir-
sjáanlega framtíð verða hlekkur
í atvinnulífi þessa byggðarlags.
Yfirbygging sundlaugar
Sundlaug Siglufjarðar var
tekin í notkun fyrir 10 árum, þá
hálfbyggð (sem opin laug), en
frá upphafi hugsuð sem yfir-
byggð. Fylltist sundlaugarþróin
af snjó vetur hvern og hinn norð
lenzki vetur vann margháttuð
spjöll á hinni opnu laug, svo við-
haldskostnaður hennar varð ó-
eðlilega mikill.
Bæjarstjórn Siglufjarðar hefur
nú ráðizt í að fullgera sundlaug-
arbygginguna. Fyrsti áfangi
verksins, að gera bygginguna
fokhelda, var boðinn út og lægsta
tilboði tekið. Er áætlað að því
verki verði lokið um næstu
mánaðamót. Meðf. mynd sýnir
hve langt byggingu laugarinnar
var komið fyrir fáum dögum.
Nýtt sjúkrahús
Sjúkrahús Siglufjarðar, sem
gamalt er orðið, er í senn allt of
lítið og veitir starfsfólki hvergi
nærri þau. starfsskilyrði, sem
gera verður kröfu til nú. Sam-
tök kvenna hér í bæ hafa um
mörg undanfarin ár beitt sér fyr-
ir fjársöfnun til nýbyggingar
sjúkrahúss og orðið vel ágengt.
Bæjarstjórn Siglufjarðar hefur
ákveðið að hefja byggingu nýs
sjúkrahúss í samvinnu við fé-
lagasamtök í bænum. Hefur
Sigurjón Sveinsson, arkitekt,
gei’t teikningar hins nýja sjúkra
húss, og bæjarstjórnin og bygg-
ingarnefnd sjúkrahússins sam-
þykkt þær. Fjárfestingarheimild
til byrjunarframkvæmda er fyrir
hendi. Verður þetta verk hafið
nú í haust, ef veður leyfir, ella
I á vori komanda.
I Á síldarvertíð eru hér hundruð
sjómanna og landverkafólks, sem
engu síður en Siglfirðingar eiga
mikið undir því komið, að hér
sé starfrækt gott og fullkomið
sjúkrahús. Þetta sjúkrahús verð
ur því eins konar „fjórðungs-
sjúkrahús“ þess fólks, sem starf-
ar að aðalútflutningsframleiðslu
þjóðarinnar, og verður sú krafa
eða ósk að teljast sanngjörn og
eðlileg, að háttv. Alþingi tryggi
hinu nýja sjúkrahúsi sams konar

f Strákavegi þar sem göngin eiga að koma í gegnum fjallið.
Hæðina á klettinum má sjá með því að bera hana saman við sig-
manninn (í hringnum). — Steingr. Guðmundss. tók myndirnar.
réttindi og hinum svokölluðu
fjórðungssjúkrahúsum. Er hér
íbúðarhús eru hér í byggingu og
aðrir hugsa til framkvæmda í
þessu efni. Þetta er ánægjulegt
og talar sínu máli, sem ekki þarf
frekari skýringar.
Árstíðabundið atvinnuleysi
Helzta vandamál Siglfirðinga

Nýja hafnarbryggjan. Til vinstri sést hluti af gömlu bryggjunni.
Myndin sýnir sundlaug Siglufjarðar, sem nú er verið að byggja
yfir á vegum bæjarins. Bjarki Árnason, byggingameistari, hefir
verkið með höndum.
verkefni fyrir þingmenn Sigi-
firðinga, sem verða tveir að telj-
ast.
Byggðasafn
Á 1000. fundi bæjarstjórnar
Siglufjarðar var samþykkt að
koma hér upp byggðasafni, en
starfandi er á vegum bæjarstjórn
ar nefnd, sem viðað hefur að sér
ýmsum munum á slíkt safn og
unnið .undirbúningsstarf í þessu
efni.
Nú í sumar hefur verið byggð
ný hæð ofan á húsið Gránugötu
18 (nýju lögreglustöðina) sem
fyrirhugað er að notuð verði und
ir byggðasafn Siglufjarðar. Er sú
hæð nú fokheld og tilbúin til
þeirrar innréttingar, sem hentar
slíku safni.
Húsabyggingar
Ýmsar fleiri framkvæmdir e.u
á döfinni á vegum bæjarins, en
þessi upptalning verður látin
nægja að sinni.
Hér hefur verið mjög lítið um
húsbyggingar, iætur nærri að
ekki hafi verið byggt hér íbúðar-
hús sl. 10—15 ár. Nú bregður
er tilfinnanlegt árstíðabundið at
vinnuleysi. Vetur hvern flýja tug
ir manna til Suðurlandsins í at-
vinnuleit, og aðrir, sem ekki eiga
heimangengt, búa við stopula og
hvergi nærri nóga atvinnu.
Núverandi ríkisstjórn lofaði
við tilkomu sína og lofar enn úr-
bótum í þessu efni, sem Siglfirð-
ingar hljóta sér í lagi að taka til
sín, enda vetraratvinna óvíða
eða hvergi jafn ónóg sem hér. En
þótt loforð séu út af fyrir sig
góð eru efndir betri og mætti
ríkisstjórnin hvíla sig á hinu
fyrra, en taka til við það síðara.
Tvær leiðir má fara með góðum
árangri: 1) Tryggja hraðfrysti-
húsum á staðnum meira hráefni,
en afkastageta þeirra er hvergi
nærri fullnýtt. 2) Fullnýta eða
nýta að einhverju þær síldaraf-
urðir (síldariðnaður), sem nú eru
fluttar úr landi sem hráefni til
vinnslu erlendis — og fleira
mætti sjálfsagt nefna.
Að vísu er markaðsöflun’ nið-
ursuðu- og niðurlangningaraf-
urða erfið og framleiðslukostn-
aður hár hér innanlands, en við
verðum að hasla okkur völl á
hins vegar svo við að nokkur | heimsmarkaðinum með fullunn-
ar sjávarafurðir, ef vel á að vera,
og ráðherrar og forystumenn at*
vinnumála þjóðarinnar mega
ekki sofa á þeim verði.
Sérstaða í útsvarsmálum
Alþingi hefur á undanförnum
árum lögskyldað sveitarsjóði til
vaxandi útgjalda, sem ásamt
vaxandi verðbólgu hefur aukið
svo útgjöld sveitarsjóða, að tekju
þörf þeirra verður hvergi nærri
fullnægt með þeim tekjustofni,
útsvörunum, sem sveitarsjóðir
verða að byggja á að mestu. Öll
sveitarfélög munu eiga sammerkt
um það, að hér er skjótra úrbóta
þörf. ef ekki á illa að fara.
Siglufjarðarkaupstaður er að
því leyti verr staddur en aðrir
kaupstaðir, að hinn stærri at-
vinnurekstur hér er að mestu í
formi ríkis- eða samvinnurekstr-
ar, og með lögum undanþeginn
eðlilegri útsvarsbyrði, svo þeim
drjúga hluta útsvarsbyrðarinnar,
sem fyrirtæki í öðru rekstrar-
formi bera annars staðar, er hér
velt yfir á bak almennings og
smáfyrirtækja. Siglufjarðarkaup
staður innheimtir t.d. lægri
heildarupphæð í útsvörum en
ísafjörður, af úm 100 fleiri gjald-
endum, en útsvarsstigi á launa-
tekjur er þó mun hærri hér en
þar, enda er hinn stærri atvinnu-
rekstur útsvarsskyldur þar og
ber sinn hluta byrðanna, en hér
ekki eða að mjög óverulegu leyti.
Siglufjörður er því táknrænt
dæmi um það, að fólkið sjálft
beri byrðar þeirra rekstrar-
fprma, sem löggjafinn lögvernd-
ar frá réttlátri þátttöku í sam-
eiginlegum kostnaði.
Hér þarf að breyta til. Ríkis-
rekin og samvinnurekin fyrir-
tæki eiga að sitja við sama borð
og önnur í útsvarsmálum. At-
vinnurekstur á að vera útsvars-
skyldur þar sem hann fer fram.
Hluti söluskatts þarf að renna
til sveitarsjóða. Ríkissjóður þarf
að yfirtaka allan kostnað við
löggæzlu í landinu.
Verði ekki gengið að réttmæt-
um óskum sveitarfélaga í þessu
efni er raunverulega verið að
brjóta niður sjálfstjórn þeirra
— og verða þá íbúarnir að senda
réttlátari og skilningsbetri full-
trúa á löggjafarþing þjóðarinnar,
vilji þeir varðveita sjálfstjórn
sína og rétt.
Bæjarmálasamstarf
I bæjarstjórn Siglufj. er bæjar-
málasamstarf milli Sjálfstæðis-
flokksins, Alþýðuflokks og Fram
sóknarflokksins, sem gefizt hefur
vel. Eiga þessir flokkar sex full-
trúa í bæjarstjórn: Sjálfst.fl. 3,
Alþfl. 2 og Framsóknarfl. 1.
— • „Stjórnarandstöðuna“ skipa
3 málhressir kommúnistar,
skemmtilegustu menn.
— Stefán.