Morgunblaðið - 22.05.1963, Side 8

24
MonnrwniiDtB
MiðvíTmdagur 22. maí 1963
Ásmundur Sveinsson
ÞAB var ætlun mín að sencja
Ásmundi kveðju á þessu merka
afmæli, og ég vona að þó þessi
kveðja berist ekki -á réttum tíma,
þá sé betra seint en aldrei.
Stundum er sagt að verkin lýsi
höfundinum og líkist honum, en
hvað Ásmundi viðkemur finnst
mér þetta hæpin kenning. Hann
er ljúfur maður, tillitssamur og
hógvær. Verk hans eru aftur á
móti stórbrotin, stundum trölls-
leg. Þau bera oft með sér tillits-
leysi gagnvart smekk annarra,
hvort heldur kann að vera all-
ur fjöldinn sem í hlut á, lærðir
prófessorar, eða þá viðurkennd-
ir fagurfræðingar, sem vita upp
á hár, hvernig listinni ber að
vera á hverjum tíma. Stórhug-
ur Ásmundar hefir hrifið mig,
áræði hans, og gleðin yfir að
glíma við erfiðleika — jafnvel
ofurefli. — Þegar ég var lítill
man ég eftir stórum strákum —
sterkum — en rögum, sem
lumbruðu á smælingjum án nokk
urs tilefnis, en það voru líka til
litlir strákar, sem reyndu kraft-
ana við þá stóru. Þeir gengu
sjaldan með sigur af hólmi en
þeirra var samt manndómurinn.
Ég minnist þess nú, að eitt sinn
er ég kom forðum daga í Unu-
hús til Erlendar Guðmundsson-
ar, var hann að skoða bók
með listaverkum. „Hefir þú“,
sagði hann við mig, „tekið eftir
því hvað listin er ljót. Listamenn
vilja ekki líta á fegurðina. Þeir
sækjast eftir sterkum áhrifum
hvað sem það kostar.“ Mér fyr-
ir mitt leyti finnst mikill sann-
leikur í þessum orðum. Því list-
in kemst sjaldan langan veg, á
fagurfræðinni og góðum smekk
eingöngu. Það er atburður sem
grópast inn í vitund manns að
standa andspænis kirkjulist mið-
aldanna með hina hvítglóandi
ástríðu sorgar og þjáninga. Þess-
ar myndir eru sízt af öllu falleg-
ar í þeim venjulega skilningi
þess orðs, en þær eiga einhvern
þann mátt mannlegs anda, sem
hrífur mann, ef ekki viljugan þá
nauðugan.
Ásmundur gefur mér eitthvað
af því sama í myndum sínum,
og mér fellur það vel, þó það
geti stundum verið óþægilegt.
Það er ekki meining mín að
skilgreina hér hvað er list og
hvað ekki, en mér finnst erfitt
að minnast á einhvern lista-
mann — sama hver er — nema
að nefna listina sjálfa og eðli
hennar um leið.
Ég sé Ásmund fyrir mér í dag,
þar sem hann stendur einn með-
al sinna mörgu verka. Hann
verður svo lítill, verkin svo stór;
og mér fyrir mitt leyti finnst
fara vel á því. — Og svo að síð-
ustu:
Kæri Ásmundur! Mikið skil ég
það vel núna á afmælinu þínu,
að þú vilt ekki að listasafn ís-
lands verði byggt í Tjarnarkrik-
anum. Með innilegri hamingju-
ósk á sjötugsafmælinu.
Gunnlaugur Scheving.
Gunnar Eyjólfsson og kona hans, Katrín Arason, með verðlauna-
gripinn.
Silfurlampinn afhentur
Félag íslenzkra leikdómenda
efndi til fagnaðar í Þjóðleikhús
kjallaranum á mánudagskvöld
vegna afhendingar Silfurlamp-
ans, og var það fjölsótt. Hófinu
stýrði varaformaður félagsins,
Sigurður A. Magnússon, í fjar-
veru formannsins, Sigurðar
Grímssonar. Við atkvæðagreiðslu
leikdómenda hlaut Gunnar Eyj-
ólfsson 875 stig af 900 möguleg-
um, fyrir beztan leik á liðnum
vetri í „Pétri Gaut“ og „And-
orra“. Næst kom Regína Þórðar-
dóttir með 225 stig fyrir leik
sinn í „Eðlisfræðingunum“, og
þriðji varð Brynjólfur Jóhannes-
son með 150 stig fyrir hlutverk
sitt í „Hart í bak.“
Odidur Björnsson ávarpaði
Gunnar Eyjólfsson fyrir hönd
leikdómenda, og þakkaði hann
fyrir sig. Einnig hélt Haraldur
Björnsson ræðu, sem góður róm-
ur var gerður að. Að lokum
flutti Karl Guðmundsson nýjan
gamanþátt, sem saminn var sér-
staklega fyrir Lampahátíðina.
Að loknu borðhaldi var stiginn
dans fram til kl. 1
Ekki var vitað hve víðtækar bilanír
höfðu orðið á sjálf-
stýringu geimskipsins
Cooper var látinn yfirfara
öll tæki um borð til að kanna
hve alvarleg bilunin væri.
Virtist sjálfstýrisútbúnaður-
inn hafa farið að einhverju
leyti úr sambandi, svo búizt
var við að geimfarinn yrði
sjálfur að stýra skipinu til
jarðar.
í 22. og síðustu hringferð-
inni kom í ljós að enn var
sjálfstýringin biluð, svo Coop-
er yrði sjálfur að kveikja á
hemlaflaugunum á botni skips
ins til að draga úr ferðinni og
stjórna skipinu algjörlega á
leiðinni niður í gufuhvolfið.
Mikil spenna ríkti á Canaveral
höfða, því ekki var ljóst um
hve víðtækar bilanir væri að
ræða. Hugsanlegt var að bil-
unin væri það umfangsmikil
að ekki yrði unnt að kveikja
á hemlaflaugunum.
SAMBANDIÐ ROFNAÐI
Um borð í einu leitarskip-
anna, sem biðu við Midway
eyju á Kyrrahafi, var John
Glenn ofursti, fyrsti Banda-
ríkjamaðurinn, sem fór hring-
ferð um jörðu úti í geimnum.
Var hann í stöðugu sambandi
við Cooper síðustu mínúturn-
ar áður en lendingin hófst.
Skömmu eftir kl. 1(1 á fimmtu
dagskvöldið fékk Cooper fyrir
mæli um að kveikja á hemla-
flaugunum, og tókst það mjög
vel. Á niðurleiðinni rofnaði
allt samband við geimskipið
vegna þess gífurlega hita, sem
Ljósmynd þessa tók Gordon Cooper í 8. hringferðinni ut um Lagt af stað frá Canaveral-
glugga geimskipsins, og sýnir hún skýjamyndanir yfir Florida. höfða.