Morgunblaðið - 17.01.1964, Blaðsíða 13

Föstudagur 17. jan. 1964
MQRGUN BLAÐIÐ
13
Borgarstjórn samþykkti
uppdrætti að Ráðliúsinu
Stefnt að því að framkvæmdir
hefjist á þessu ári
að þ'VÍ að einingin 1955 hefði
verið meiri í orði en á borði,
þar sem fjórir borgarstjórnar-
manna hefðu frekar kosið að
hafa ráðhúsið á öðrum stöðum.
Þá minntist hann á, að uppdrátt
ur ráðhússins hefði verið unn-
inn af nokkrum arkitektum
og væri verkið vel af hendi leyst,
en heldur ekki meira, sem ekki
væri að furða, ef litið væri á
aðdraganda og aðstæður allar.
SNÝR BAKHLIÐINNI
AÐ ALÞINGI
Björn Guðmuyndsson f~) hóf
mál sitt með því að segja, að ráð-
hús væri hverri borg menningar-
og metnaðarmál. Kvaðst hann
þakklátur borgarstjóra fyrir að
halda sýningu á uppdráttum ráð-
hússins, en kvað hana hins vegar
hafa staðið of skamma hríð. Þá
veik hann nokkuð að byggingar
lagi ráðhússins og sagði suður-
hliðina sem gróðurhús á að
líta. Norðurhliðin væri hins
vegar norðansvalinn festur í
stein, gluggalaus með
öllu. Kvaðst hann ekki kunna að
meta slíkt, enda eðli íslendinga
að vilja-horfa út um glugga. Ráð-
húsið sneri því bakhliðinni að
Alþingi og Dómkirkju, þótt stað-
seting þess gerði kröfu til að
báðar hliðar væru jafn fallegar.
Þá lagði hann fram tillögu um
að afgreiðslu málsins yrði frest-
að til næsta borgarstjórnarfund-
ar til að „gefa mönnum tækifæri
að koma fram með tillögur til
endurbóta á teikningu og fyrir-
komulagi ráðhússins“.
TVÆR NEFNDIR —
EIN NIÐURSTAÐA
Guðmundur Vigfússon (K)
kvað athyglisvert, að í bæði
skiptin, sem nefnd hefði setzt á
rökstóla um staðsetningu ráðhúss
hefði sama niðurstaða fengizt,
þótt ýmisir aðrir staðir hafi kom
ið til greina. Starfaði önnur
nefndin milli 1930 og 1940, en
hin 1955. Samiþykktu báðar
nefndirnar einróma, að ákjósan-
legasti staðurinn væri á norður
enda Tjarnarinnar. Þá kvaðst
hann viðurkenna, að 1955 hefðu
nokkuð deildar meiningar verið
i staðsetningu ráðhúss inn-
an borgarstjórnarinnar. Menn
mættu þó sízt gera lítið úr ein-
róma samþykki hennar um stað-
setningu náðhússins. Það væri
ekki á hverjum degi sem slife
samstaða tækist í stórmáli.
Þá sagði hann, að einhvers
staðar og einhvern tíma yrðu
deilurnar um staðarvalið að
hætta. Frá sínu sjónarmiði kæmi
helzt til greina að reisa ráðhús
við suðurenda Tjarnarinnar, að
því slepptu að reisa það við norð
urendann. En sú staðreynd lsegi
fyrir, að flugvöllurinn er þar til
fyrirstöðu og trúlega dytti eng-
um í hug, að hann yrði fluttur
næstu 10—15 árin. Aðra staði
kvaðst hann ekki hafa séð sæm-
andi fyrir ráðhús Reykjavíkur
vestan Elliðaár.
Adda Bára Sigfúsdóttir (K)
sagði m.a., að sér hefði strax þótt
uppdráttur ráðhússins fallegur
og hann hefði virkað vel á sig.
Hins vegar lét hún uppi ótta um,
að raunveruleikinn yrði ekki
eins fallegur og hann sýndist á
líkaninu. Hins vegar lagði hún
til ásamt GV, að jafnframt því
sem borgarstjórn samþykkti stað
setningu ráðhússins, legði hún á-
herzlu á, að endanlegri skipulagn
ingu miðbæjarins yrði hraðað og
Framhald á 19. síðu.
Frá Alþiregi:
Rætt um ráðhús og þinghús
Á FUNDI borgarstjómar í gær
samþykkti borgarstjórn ályktun
borgarráðs frá 10. janúar sl. um
uppdrætti að Ráðhúsi Reykja-
víkur með 12 atkv. gegn 1.
Þá var viðaukatillaga borgar-
Stjóra, svohljóðandi, samþykkt
samhljóða: Borgarstjórn leggur
áherzlu á, um leið og samþykktir
eru nppdrættir að ráðhúsi
Reykjavíkur, að sem fyrst verði
endanlega gengið frá samþykkt
að skipulagi miðbæjarins í heild
og verði eigi vikið frá þeim
meginsjónarmiðum, sem fram
koma í tillwgu ráðhúsnefndar um
næsta nágrenni ráðhússins.
Tillaga Alfreðs Gíslasonar um
almenna skoðunarkönnun um
stöðuvaldið var felld með 12
atkv. gegn hans atkvæði einu.
Tillaga Björns Guðmnndssonar
var felld með 13 atkv. gfeng 3
©g tillaga Öddu Báru og Guð-
mundar Vigfússonar um, að
skipulag alls miðbæjarins skyldi
endanlega samþykkt, áður en ráð
izt yrði í framkvæmdir, felld
með 9 atkv. gegn 5.
Meiri eining meðal almennings
en áður.
Geir Hallgrímsson borgarstjóri
sagði í upphafi máls síns, að
borgarstjórn hefði gefizt svo
góður kostur á að kynna sér
uppdrætti, líkön og teikningar að
hinu væntanlega ráðhúsi, að
hann sæi ekki ástæðu til að víkja
að því. Hann tók fram, að full-
trúar allra flokkanna, sem sæti
eiga í borgarstjórn, hefðu orðið
sammála um þá málsmeðferð,
sem viðhöfð var, að borgarráð
tæki fyrst afstöðu til uppdrátt-
anna, sem síðan yrðu til sýnis
borgarbúum og löks til endan-
legrar afgreiðslu í borgarstjórn-
inni.
Borgarstjóri rifjaði upp, að fyr
ir átta árum hefði verið sam-
(þykkt einróma í borgarstjórn,
að ráðhúsið sikyldi staðsett í
norðurenda Tjarnarinnar. Sú
ékvörðun vakti töluverðar um-
ræður á opiniberum vetvangi, svo
sem eðlilegt er um svo viðamikið
mál.
Síðan hefur a.m.k. einu sinni
komið fram tillaga um endur-
skoðun staðarákvörðunarinnar,
auk þess sem því máli hefur ver-
ið hreyft nokkrum sinnum í borg
arstjórn, én aldirei fengið byr.
Vinna að uppdráttunum hefur
því haldið áfram allan tímann.
Þótt aldrei sé hægt að fullyrða
um skoðun almennings, sagði
borgarstj. er mér þó nær að halda
að um málið ríki nú meiri ein-
ing, eftir að uppdrættirnir hafa
verið lagðir fram til sýnis al-
menningi, en jafnvel þegar hin
samihljóða samþykkt var geirð í
borgarstjórn fyrir 8 árum.
Góðs viti
Að sjálfsögðu eru þó skiptar
skoðanir um málið, enda hlýtur
mat hvers og eins að lokum ver-
ið komið að ýmsu leyti undir
smekk hans. Og í hugum og skrif
um sumra, er það meira að segja
orðið að tilfinningamáli. Taldi
borgarstjóri, að það væiri góðs
viti og sýndi, að mönnurn stæði
©kfei á sama um bygigingu ráð-
húsisins, jafnframt sem það bæri
vitni um hinar miklu kröfur, sem
borgarbúar gerðu til þessa sam-
einingartákns borgarinnar og
miðstöðvair hennar.
Ráðhúsið og skipulag borgar-
innar
Þá tók borgarstjóri fraim, að
staðsetning ráðhússins var gerð
samkvæmt eina’óma tillögum
samvinnunefnda. Öll vinna við
heildarskipulagningu Miðbæjar
ins hefur því byggzt á því, að
ráðhúsið skuii vera í norðurenda
Tjarnarinnar. Við rannsóknir á
þeim atriðum, sem mestu máli
skipta í þessu sambandi, þ.e.
umferðaræðum, bílastæðum og
hagnýtingu þessa byggingarreits
hefur ekkert komið fram, sem
torveldaði þessa staðsetningu ráð
hússins.
Þá kvaðst borgarstjóri gera ráð
fyrir, að á þessu ári mundi verða
unnt að ganga frá samþykki um
heildarskipulagningu allrar
Reykjavíkur og þar með miðbæj
arins.
Hafizt handa á þessu ári
Borgarstjórinn rifjaði upp, að
samkvæmt fjárhagsáætlun væri
5 millj. varið í ráðhússjóð á
þessu ári. Undirbúningi bygging
arinnar er svo langt komið, að
væntanlega mun hægt að hefja
framkvæmdir þegar á þessu ári.
Samkvæmt kostnaðaráætlun,
sem gerð var fyrir tæpu ári, mun
heildarkostnaður nema um 120
millj. kr., en byggingarhraði er-
áætlaður 4—6 ár. Þó mun unnt
að taka þann hluta háhýsisins,
sem ætlaður er undir skrifstof-
ur borgarinnar, í notkun eftir u.
þ.b. þrjú ár, en hins vegar mun
taka lengri tíma að ganga frá
listaverkasal o.fl. Þax er nauð-
synlegt að hafa tímann fyrir
sér, m.a. til þess að unnt sé að
efna til samkeppni meðal lista-
manna um hinn endanlega frá-
gang.
Þáttur í borgarlífinu.
Þá gat borgarstjóri þess, að
uim langt skeið hefðu verið uppi
raddir innan borgarstjómarinn-
ar og utan um nauðsyn þess,
að hér í borg risi ráðhús bæði
vegna þáttar þess í borgarlif-
inu og einnig undir starfsemi
borgarinnar. Þetta ætti ekki sízt
að vera ljóst borgarfulltrúunum
sjálfum, þar sem starfsaðstaða
þeirra væri engan veginn sem
skyldi. Yrði þar ráðin bót á,
mætti ælta að það gerði þeim
betur kleift að setja sig inn í
mál og standa í stöðu sinni.
Kvaðst hann vona, að sá sam-
hugur og vilji, sem jafnan hefði
verið innan borgarstjórnarinnar
um þetta mál, væri þar enn,
vilji til þess að ná samkomulagi
um þá lausn, sem almennast
fylgi hlyti, bæði innan borgar-
stjórnarinnar sjálfrar og borgar-
búa í heild.
Varðandi tillögu AG sagði
borgarstjóri, að frestun nú yrði
eingöngu til að tefja framgang
málsins, þar sem engar líkur
væru á, að meiri samhugur skap-
aðist um nokkra lausn aðra,
bæði hvað staðsetningu ráðhúss-
ins og uppdrætti snerti, sem
hann kvaðst vona, að hvort tvegg
ja yrði borgarstjórninni sjálfri
og Reykjavíkurborg til sóma um
alla framtíð.
Almenn skoðunarkönnun
Alfreð Gíslason (K) mælti
með tillögu sinni um, að líkur
bentu til, að eining sú, sem náð-
ist innan bæajrstjórnarinnar
1955 um staðsetningu ráðhúss
væri fjarri því að teljast rétt
mynd af vilja Reykvíkinga.
Því skyldi efnt til skoðunar-
könnunar meðal borgarbúa um
staðarvalið og frekari aðgerðum
frestað, unz niðurrstaða könnun-
arinnar lægi fyrir.'
Borgarfulltrúinn veik nokkuð
FUNDIR HÓFUST að nýju á
Alþingi í gær eftir jólaleyfið.
Fyrsta mál á dagskrá var rann
sókn kjörbréfs Katrínar Smára
1. varaþingmanns Alþýðuflokks-
ins. Kjörbréf hennar var sam-
þykkt, og tók hún sæti 6. þing-
manns Reykjavíkur, Gylfa Þ.
Gíslasonar, viðskiptamálaráð-
herra, sem nú dvelst erlendis, á
Alþingi.
-- XXX ---
Þá kvaddi Einar Olgeirsson sér
hijóðs utan dagskrár. Sagði hann
Alþingi hljóta að taka afstöðu
til staðsetningar ráðhúss Reykja
víkurborgar við Tjörnina, sem
eyðilegði möguleika Alþingis til
að byggja á lóðum sínum í fram
tíðinni. Kvaðst hann vilja vekja
athygli á þeim einstæða þjösna-
skap, sem Alþingi væri sýndur,
með því að ætla ráðhúsinu stað
norðan Tjarnarinnar og sunnan
þinghússins. Bæði aðferðin við
staðsetninguna og staðsetningin
sjálf væri óhæfa, og ætti Al-
þingi ekki að þola slíka meðferð
á sínum málum. Hér væru aðilj-
ar úti í bæ að ryðja Alþingi i
burtu.
Gísli Guðmundsson (F) ræddi
málið nokkuð og vildi láta at-
huga, hvort ekki væri réttast að
flytja Alþingi til Þingvalla.
Bjarni Benediktsson, forsætis-
ráðherra, sagði eðlilegt, að þing-
menn tækju enn á ný til yfirveg-
unar stöðu þinghússins. Það væri
rétt hjá E. O., að staðsetning
þinghússins í framtíðinni væri
háð stöðu ráðhússins í norður-
enda Tjarnarinnar. Hins vegar
kvaðst hann ósamþykkur þeim
hnífilyrðum, sem E. O. beindi til
borgarstjórnar Reykjavíkur, er
hann sagði hana ætla að taka
ákvarðanir sínar án samþykkis
Alþingis. Fullkomleg eðlilegt og
tímabært væri, að borgarstjórn
tæki sínar ákvarðanir í þessu
máli, og bæri sízt að skilja það
sem ögranir við Alþingi. Rétti
tíminn væri kominn til þess að
ákveða staðsetningu ráðhússins,
en sú ákvörðun lyti að sjálf-
sögðu skipulagsreglum og endan
legri ákvörðun ráðherra, er sam
þykkir skipulagsuppdrætti. Þetta
yrði vitanlega gert hér, og því
væri aðferð borgarstjórnar rétt.
Það væri engin tilviljun eða
nýjung, að ráðhúsið væri stað-
sett á þessum slóðum. Svo hefði
verið ráðgert áratugum saman,
bæði af skipulagsnefnd ríkisins
og Reykjavíkur. Allar athuganir
á þessu máli hefðu endað með
þvi, að bent hefði verið á þennan
stað fyrir ráðhúsið, þrátt fyrir
ágreining í fyrstu. Kæmi þar til
bæði hagkvæmisástæður og svo
hitt, að æskilegt væri að glæsi-
legt hús lokaði norðurenda Tjarn
arinnar. — Gísli Guðmundsson
virtist vilja forða Alþingi burtu
frá Reykjavík, en erfitt mundi
reynast fyrir þingmenn að gegna
skyldustörfum sínum, ef þeir
slitnuðu úr tengslum við stofn-
anir þær, sem staðsettar eru í
höfuðborginni.
Forsætisráðherra kvað alla
sammála um, að núverandi þing
hús væri orðið allt of lítið fyrir
starfsemi þingsins. Minntist hann
á þann möguleika, að nýtt þing-
hús yrði reist við Kirkjustræti,
vestan Alþingishússins. Teldu
menn þessa eða svipaða lausn
ekki færa, yrði að fara eitthvað
burt með Alþingi. Versta lausn
in væri sú að fara eitthvað að
klamra við núverandi þinghús,
svo sem með viðbót í suðurátt.
Eysteinn Jónsson (F) kvað
ekki unnt að flytja þinghaldið
burtu úr höfuðstaðnum. Alþingi
yrði að vera á sama stað og rík
isstjórn, stjórnarstofnanir og aðr
ar höfuðstöðvar í landsmálum.
Annars drægist valdið úr hönd-
um Alþingis, og því yrði gert
ókleift að starfa að nútímahætti.
Jóhann IIafstein, dómsmála-
ráðherra, sagði, að húsnæðismál
Alþingis yrði að taka fyrir nú
þegar. Þingið væri komið í þröng
að þessu leyti, og vildi hann
leggja ríka áherzlu á það, að
taka bæri ákvörðun og það nógu
skjótt. Ekki kvað hann það stand
ast á nokkurn hátt, að borgar-
stjórn hefði sýnt þjösnaskap í
þessu máli.
Dómsmálaráðherra lýsti þeirri
skoðun sinni, að reisa bæri nýtt
þinghús. Hið nýja ísland ætti
að eignast nýtt Alþingishús. All
ar viðbótarbyggingar yrðu ó-
mynd. Sitt álit væri, að vel færi
á því, ef ráðhúsið yrði við norð
urenda Tjarnarinnar, en Alþing
ishúsið fyrir sunnan aðaltjörnina,
þar sem ísbjörninn stóð.
Gísli Guðmundsson tók aftur
til máls. Sagði hann það barna-
skap að telja það ekki •sam-
rýmast nútíma þjóðfélagsháttum
að hafa Alþingi á Þingvöllum og
álíta það hindrun á starfi þing-
manna á 21. eða 22. öld að stað-
setja Alþingi þar. Kvaðst hann
vilja, að þinghúsnefnd Alþingis
athugaði, hvort ekki væri rétt
að gefa þjóðinni kost á að segja
álit sitt á því, að Alþingi yrði
flutt til Þingvalla.
Gunnar Thoroddsen, fjármála-
ráðherra, sagði menn e. t. v. hafa
fengið þá hugmynd við þessar
umræður, að Reykjavíkurborg
og Alþingi væru andstæðingar 1
þessum málum. Þetta væri full-
kominn misskilningur. Alþingi
og borgarstjórn væru samherj-
ar í þessum efnum, eins og vera
bæri. Sagt hefði verið, að
Reykjavíkurborg gengi á rétt Al-
þingis með því að velja norður-
enda Tjarnarinnar undir ráðhús.
Þessi staðarákvörðun hefði ver
ið einróma álit bæjarstjórnar ár
ið 1955, skv. einróma áliti skipu-
lagsnefndar ríkisins og eftir með
mælum hennar. Þarna hefðu full
trúar ríkis og borgar því verið
algerlega á sama máli. Árið 1955
var einnig rætt um framtíðar-
stað Alþingis, og þá einróma
samþykkt að bjóða Alþingi ís-
bjarnarlóðina, eitt fegursta bygg
ingarsvæði hér, sem eitt sinn
kom mjög til greina fyrir ráð-
húsbyggingu. Umferðar- og skipu
lagsástæður hefðu m.a. valdið
því, að ráðhúsinu var valinn
staður við Vonarstræti en ekki
suður á ísbjarnarlóðinni.
Á þessum átta árum, sem lið-
in væru síðan ákvörðunin var
tekin af hálfu Reykjavíkur, hefði
aldrei heyrzt nein mótmælarödd
á Alþingi, enda hefði ekki verið
um neins konar ágreining að
ræða milli þessara aðilja.
Margt kæmi til greina um
framtíðarhúsnæði Alþingis. Sér
litist ekki á neinar viðbótarbygg
ingar, hvorki til vesturs né suð
urs. Nýtt þinghús yrði að reisa.
Ýmsir staðir kæmu til álita, svo
sem í Vatnsmýrinni sunnan
Tjarnarinnar. Þótt sá staður væri
að ýmsu leyti ákjósanlegur,
kæmi hann þó ekki til 'greina,
meðan flugvöllurinn væri þar
sem hann nú er. Rætt hefði verið
um að byggja nýtt þinghús milli
Vonarstrætis og Kirkjustrætis,
en þá yrði að kaupa upp mjög
dýrar fasteignir.
Fjármálaráðherra sagði, að
sér fyndist æskilegasta, fegursta
og heppilegasta staðsetning Al-
þingis vera á ísbjarnarlóðinni,
sem boðin hefði verið fyrir átta
árum, og stæði það boð enn. Þeg-
ar nýtt þinghús hefði verið reist,
vaknaði sú spurning, hvað gera
ætti við hið gamla. Kæmi þá til
greina að gera húsið að dómhöll.
Yrði þá aðsetur Hæstaréttar þar
og e. t. v. fleiri dómstóla.