Morgunblaðið - 05.06.1965, Blaðsíða 16

1«
MO&GU N BLAÐIÐ
Laugardagur 5. júní 190S

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
JÚNÍ-
SAMKOMULAGIÐ
Cíðustu tvo áratugi hefur
^ verðbólgan verið aðal
meinsemdin í efnahags- og at-
vinnumálum íslendinga og
tilraunir til að stöðva hana
eða halda henni í skefjum
hafa verið megin viðfangsefni
allra ríkisstjórna á þessu tíma
bili, en misjafn árangur náðst.
Meginorsökin fyrir því
hversu illa gekk að halda
verðbólgunni í skefjum á
þessu tímabili var vafalaust
sú stefna, sem ríkti í kjara-
málum, þegar leitast var við
að knýja fram miklar kaup-
hækaknir án þess, að tillit
væri tekið til greiðslugetu at-
vinuveganna.
Árangur þessarar stefnu í
kjaramálum varð sá, að verð-
bólgan óx og kauphækkanir,
sem náðst höfðu, ef til vill í
hörðum og löngum verkföll-
um urðu að engu á skömm-
um tíma.
Þess hefur gætt í vaxandi
mæli á síðustu árum, að fyr-
ir því er nú að aukast skiln-
ingur meðal forystumanna
verkalýðssamtakanna, að hag
ur félagsmanna þeirra verður
betur tryggður og treystur
með öðrum ráðum en þeim,
sem beitt hefur verið allt frá
stríðslokum.
Júnísamkomulagið í fyrra
markaði þáttaskil í þessum
efnum, þegar samningar tók-
ust milli ríkisstjórnar, verka-
lýðshreyfingar og atvinnurek
enda, sem byggðust á raun-
hæfum kjarabótum óg félags-
legum umbótum.
Það er því rétt að athuga
nú, þegar samningar standa
yfir um nýja kjarasamninga,
hver reynslan hefur orðið af
því samkomulagi, sem gert
var í fyrra.
Um það hljóta allir sann-
gjarnir menn að vera sam-
mála, að júnísamkomulagið
hefur haft veruleg áhrif til
þess að halda verðbólgunni í
skefjum. Þótt verðhækkanir
hafi orðið nokkrar, hefðu þær
þó orðið miklu meiri, ef um
verulegar beinar kauphækk-
anir hefði verið að ræða.
Kaupmáttur tímakaups
verkamanna hefur orðið mun
meiri á því tímabili sem júní-
samkomulagið hefur gilt, held
ur en á árinu 1963, þegar
beinar kauphækkanir urðu
geysilegar.
Verkamenn fengu laun sín
verðtryggð, sem veitir þeim
tryggingu fyrir því, að þeir
beri ekki skarðán hlut frá
borði, við verðlagshækkanir.
Samið var um verulegar
umbætur í húsnæðismálum.
stóraukningu lána og lækkun
vaxta. Getur hver og einn lit-
ið í eigin barm og spurt sjálf-
an sig, hvort hér hafi ekki
verið um að ræða verulega
kjarabót. Þegar því litið er til
þess árangurs, sem orðið hef-
ur af því heillavænlega sam-
komulagi, sem gert var í
fyrra, hljóta menn að gera sér
vonir um, að samningar þeir
sem nú standa yfir verði nýtt
skref í þá átt að halda verð-
bólgunni í skefjum og eðli-
legu jafnvægi í efnahags- og
atvinnulífi landsmanna.
KJARABÆTUR
FYRIR
LÁGLAUNAMENN
¥ ræðu sinni í útvarpsum-
ræðunum gerði Bjarni
Benediktsson, forsætisráð-
herra, hinn langa vinnutíma
verkafólks sérstaklega að um-
ræðuefni, og sagði m.á.:
„Ég hef þegar áður, oftar
en einu sinni lýst því, að hér
sé um að ræða eitt mikilsverð-
asta umbótamál, sem lausnar
bíður nú, og ég vil ítreka þá
sannfæringu mína að þessu
sinni. Ég vil og mun leggja
mig fram um að stuðla að því,
að þessi umbót geti átt sér
stað og komi þeim að gagni,
sem hennar eiga að njóta. Ég
býð fram af heilum hug sam-
vinnu mína og ríkisstjórnar-
innar til þess að stuðla að
samningum við verkalýðs-
hreyfinguna og vinnuveitend-
ur, þar sem þetta sé aðal-
atriði, jafnframt því sem ég
lýsi þeirri eindregnu sann-
færingu minni, að þeir, sem
nú þegar hafa lífvænleg kjör
og meira en það, án þess að
þurfa að leggja á sig óhæfi-
lega langan vinnutíma, eiga
að sjá sæmd sína í, að doka
við um kröfugerð, á meðan
bætt er úr þeirri missmíð, sem
allir hljóta að játa, að á hafi
orðið.“ •
Með tilliti til þess, að allir
virðast nú sammála um, að
vinnutími láglaunamanna sé
of langur og þeir hafi dregizt
aftur úr öðrum þjóðfélags-
stéttum í kjörum, hljóta all-
ir góðir menn að vænta þess,
að verkalýðshreyfingin taki
vel því boði Bjarna Bene-
diktssonar, sem fram kemur í
þessum tilvitnuðu ummælum
og allir leggist á eitt að bæta
kjör þeirra, sem óumdeilan-
lega hafa dregizt aftur úr öðr-
um í lífskiörum.
Frönsk kvikmynd
um Islcand
Fjallar um andstæðu bæjar-
og sveifalífs
FRANSKUR maður að nafni
Dominique Birmann de Relles
tók árið 1964 þrjár svart hvítar
kvikmyndir í Færeyjum, á Græn
landi og á I slandi. Nefndi hann
myndina „Europe Oubliée“.
Þessa mynd hefur hann selt
sænska kvikmyndafyrirtækinu
Svensk Filmindustrie og- vonar
að hún verði keypt af sjónvarps-
stöðvum víða um heim og verða
Iþá settir skýringartextar á við-
eigandi málum eftir franska
texta-num. Myndin verður kynnt
á kvikmyndahátíðum í sumar.
Þessar upplýsingar eru frá Birgi
Möller í sendiráði íslands í París,
en sendiráðinu var boðið að sjá
þessar myndir.
Kvikmyndin um Island er gerð
16 mm og sýningartími um 37
mínútur. Efni hennar er and-
stæða sveitar og bæjarlífs. Fyrst
er sýnt landslag, aðallega sandar,
fjöll og hverir. Síðan víkur sög-
unni til Reykjavíkur, hve mikið
sé byggt þar og stórborgarbragur
að byrja. Þriðji kaflinn fjallar
um sveitalíf í Skaftafellssýslu.
íslenzkt tal var með myndinni,
er sendiráðið sá hana og önnuð-
ust það Andri ísaksson, sálfræði-
stúdent og fleiri. f bréfi frá sendi
ráðinu til utanríkisráðuneytisins
segir: Sendiráðinu fannst maður
þessi koma mjög vel fyrir og
hafa öðlast verulegan skilning á
vandamálum íslenzks þjóðfélags
á þeim stutta tíma, sem hann
hafði til umráða. Og um upp-
tökuna segir að hún sé tæknilega
mjög vel gerð og listræn. Kvik-
mynd þessi sé að mörgu leyti
mjög athyglisverð og ekki ósenni
legt, að íslenzkir aðilar kunni að
hafa hug á að eignast hana. Geti
þeir snúið sér til ofangreinds
sænsks fyrirtækis, því höfundur
hefur selt höfundarréttinn, en
kveðst reiðubúinn til að leggja
til, að eitt eintak verði gefið til
íslands. Enn hafa ekki verið sett-
ir franskir skýringartextar í
myndina, en höfundur vinnur að
Iþví nú og verður myndin sýnd
með íslenzku tali.
Loks má geta þess að franski
kvikmyndatökumaðurinn féll í
hver við Geysi í fyrrasumar og
skaðbrenndist á fæti og auk þess
er sendiráðinu kunnugt um að
kvikmyndaleiðangurinn til Fær-
eyja, íslands og Grænlands kost-
aði hann aleiguna.

Renndi yfir
malarrif
á Skagafirði
BÆ á Höfðaströnd, 1. júní.
Á milli Þórðarihöfða og
Málmeyjar er malarrif eitt,
sem stendur upp úr sjónum
að mestu leyti með fjöru. Á
einum stað er þó rifið fært
bátum alít að 20 lesta.
1 fyrradag var 20 lesta bát-
ur á leið yfir rifið á þessum
stað, og að sögn sikipstjórans
rétt naglaði kjölurinn við
botninn. Á sama tíma var 500
lesta flutningarskip Hermann
Siv, leiguskip skipadeildar
S.Í.S. á leið út frá Hofsósi.
Beygði skipið skyndilega af
réttri siglingarleið og fylgdi
á eftir bátnum. Renndi það
á rifið á fullri ferð og var
ferðin svo mikil að skipið lyft
ist upp og sentist yfir rifið,
sem er tiltölulega mjótt. Hélt
skipið síðan áfram ferðinni
og vissu bátsverjar ekki hvort
skemmdir höfðu orðið á skip-
inu. — Bj.
★
Blaðið hafði í gær sam- (
band við skipadeild S.Í.S. og
va^r þeim ekki kunnugt um
að neinar skemmdir hefðu
orðið á skipinu.
Þess ber að vænta, að aðrir
meðlimir verkalýðshreyfing-
arinnar, sem við betri kjör
búa, skilji þetta og verði hóf-
samir í kröfugerðum sínum,
meðan verið er að bæta hag
þeirra, sem við verst kjör búa.
Það yrði öllum til særhdar, ef
það mætti takast.
Auðvitað eru til þröngsýnir
ofstækismenn, sem vegna
þröngra flokkspólitískra hags
muna reyna að spilla fyrir
því, að samkomulag náist um
það sjálfsagða réttlætismál að
bæta hag láglaunamanna, en
þess ber að vænta, að ábyrg-
ir forystumenn í verkalýðs-
hreyfingunni, sem fyrst og
fremst ber skylda til að hafa
hagsmuni félagsmanna sinna
fyrir augum, láti slíka menn
ekki spilla því samkomulagi,
sem allir velviljaðir menn
gera sér vonir um, að nú muni
nást og öllum verður til sóma
sem að því vinna.
HNEFALEIKAR
OG STJÓRNMÁL
jóðviljinn hefur undanfarið
elt uppi fólk, sem hann
hefur talið að styðja mundi
verkfallsbaráttu blaðsins. Hef
ur honum orðið lítið ágengt
og eftirtekjan rýr. Þó hitti
hann á verkamann við höfn-
ina, sem krafðist þess að hér
logaði allt í verkföllum á
stundinni, eins og komist er
að orði, óg annan, sem sagðist
mundi láta hendur skipta.
Þjóðviljinn er harla ánægður
með ummæli þessara tveggja
manna, enda augsýnilegt, að
þeir hafa gengið í skóla hjá
ritstjórum blaðsins. — Flest-
ir íslendingar, verkamenn
sem aðrir, telja aftur á
móti, að þessi heiftartónn
heyri fortíðinni til. — Þeir
menn eru sem betur fer
einangruð fyrirbrigði í ís-
lenzku þjóðfélagi, sem ættu
frekar að slást við Cassius
Clay en láta uppi skoðanir
sínar á málþingum. Rýrust
var þó eftirtekja Þjóðviljans,
þegar blaðið sneri sér í gær
til nokkurra kvenna, sem
drýgja tekjur heimilisins með
því að vinna í frystihúsum
hér í bæ. Allt eru þetta ágæt-
ar konur og virðast lítt gefnar
fyrir guðspjöll kommúnista-
blaðsins. Ein gefur jafnvel í
skyn að hún elski manninn
sinn meira en verkfallsstefnu
íslenzku Bréznevana. Þótti
engum mikið.
Þessar vitnanir blaðsins eru
heldur lítilvægar í sjálfu sér,
en hitt er athyglisverðara,
hvernig Þjóðviljinn leyfir sér
í gær, að vega að ungum
stúlkum, sem vinna í einu af
frystihúsum borgarinnar. Fer
hann hinum háðulegustu orð-
um um starf þeirra.
Það er dugnaðarþokki yfir
skólaæskunni í dag. Hún hef-
ur bæði vilja og getu til að
taka til hendi við margvísleg
störf í vaxandi þjóðfélagi.
Hún gefur fullorðnum ekkert
eftir, ef svo ber undir, og á
þátt í stórmikilli gjaldeyris-
öfluri, eins og bezt verður séð
með því að fylgja henni eftir
á síldarbátunum eða síldar-
plönunum. Hún á annað skil-
ið en hnútukast frá ryk-
föllnum kommúnistum. Eitt
heilladrýgsta uppeldisatriði
íslenzkrar æsku hefur ávallt
verið það, hversu nákomin
hún hefur verið margvísleg-
um störfum í landinu. Hún
hefur kynnzt lífi og starfi
þjóðar sinnar til sjávar og
sveita, þannig að brú hefur
verið byggð milli þess sem er
og var. Þessi nánu tengsl æsk-
unnar við atvinnulífið í land-
inu og fullorðið fólk, sem tek-
ur þátt í framleiðslustörfun-
um, er ein höfuðástæða þess
að hér hefur aldrei myndazt
nein stéttaskipting, góðu
heilli. Af þeim sökum er ís-
lenzkt þjóðfélag heilbrigðara
en flest önnur þjóðfélög, sem
við þekkjum til. Sumir eru
þeirrar skoðunar að stytta
eigi skólanám æskunnar.
Vafalaust er hægt að finna
einhverjar stoðir undir slíkar
skoðanir, m.a. þá að æskan
lyki fyrr námi sínu og tæki
því fyrr fullan þátt í atvinnu-
lífinu. Hitt hlýtur þó að vega
þyngra á metunum, að efla
tengsl æskunnar við fram-
leiðslulífið en að slíta þau.
Sumarvinna skólaæskunnar
við margvísleg störf er áreið-
anlega ekki versti skólinn í
landinu. Hún er þvert á móti
brúin út í þjóðlífið — án
hennar verður ísland fram-
tíðarinnar með öðrum hætti
én flestir óska. Um óskir Þjóð
viljans í þeim efnum þarf
ekki að spyrja.