Morgunblaðið - 25.07.1965, Blaðsíða 6

6
MORCUNBLADIÐ
Sunnudagur 25. júlí 1965
KERLINGARHRÓIÐ í Odda var
á undan samtímanum, þó að las-
burða væri. Vi’ð erum fyrsta
fólkið, sem er nokkurn veginn
samstiga við hana: Hún staul-
aðist út á tún, þegar mikið var
undir af þurru heyi, batt skupl
unni sinni um hrífuskaftið og
otaði því að hverri sátunni á
fætur annarri segjandi: Upp í
garð til Sæmundar. En sá fjöl-
kunnugi maður var ekki einn í
heygarði að hlaða úr; þó urðu
þeir kumpánar að láta hendur
standa fram úr ermum til að
hafa undan kerlingu. Margir
gamlir draumar kynslóðanna
hafa rætzt í krafti vélarinnar, I
sem hefir á nokkrum áratugum
átt dynmikla innreið 1 sveitir
landsins.
Bíllinn og dráttarvélin sitja
aldrei á sátts höfði, þegar þau
hittast hjónaleysin. Hún heldur
því fram, að húsbóndinn stjani
við hann um skör fram, fági hann
og snurfusi og hlusti eftir hverj-
um annarlegum hósta eða stunu
í vél. Um nætur bíði hans hitað-
ur bílskúr me'ð steyptu gólfi og
firnum af verkfærum og olíum á
borðum og bekkjum. Sjálf á hún
ekki enn þak yfir höfuðið. Bílinn
má enginn snerta nema hús-
bóndinn, en strákar og annar
lausingjalýður flugsast á dráttar
vélinni um allar trissur. Samt
er húsbóndinn sótvondur, ef
hann þarf að skipta um kerti í
henni af eðlilegu sliti. — Mér
er sem ég sæi hann, ef ég hefði
brætt úr mér eins og bíllinn
hans gjörði í fyrra.
Annars er hún alls ekki nöld-
ursöm, sizt um sláttinn, þegar
hún er önnum kafin frá morgni j
til kvölds, og dagarnir líða með
leifturhraða undir hvelfingu sum
arsins. Verst, að þerrileysur hafa
blandazt í gó’ðviðri undanfarinna
vikna. En í morgun var uppi
fótur og fit, úvtarpið spáði góðu
í gærkvöldi. Og úr mjöltum glaðn
aði hann til og sólin hló ertnis-
lega framan í önugan húsbónd-
ann, sem sagði, að þetta væri
bannsett dagmálaglenna, og
dagmálaglennan endist aldrei til
kvölds. En nokkuð var það, að
strákarnir skiptust á um að þeysa
á dráttarvélinni um nýræktar-
tún og gamla harðtoala méð nýju
heytætluna í eftirdragi. Sú er
ekki smátæk og tætir heyið því
betur sem hraðinn er geystarL
Héðan í frá eiga lyskrur sér
varla griðavon.
Vestan-andvarinn lék í votum
og deyjandi stráum og hélt
skýjalufsum í hæfilegri fjar-
lægð, svo að heyflekkirnir vis-
uðust um flatir og hóla. Og á-
fram geystist dráttarvélin um
hádegi og fram um miðmunda,
þá var söðlað um, og húsbónda-
inn skipaði a'ð hætta þessum
þeysingi, nú skyldi hjólamúga-
vélin tekin aftan í og rakað
saman. Upp úr nóni var hann
komin með áleiðingar í dala-
drögum og fjöllin laumuðust inn
í regnhjúfin hvert af öðru. Hús-
bóndinn óttaðist, að hann skylli
á þá og þegar, og herjans ekki
sen vætukjóinn lét ófriðlega.
í>að var þó mesta furða, hvað
' hann hékk þurr, en loks oln-
boga’ði regnskúrin sig öruggum
skrefum heim í túnfótinn og
faðmaði að sér heyflekkina á
samri stundu. Húsbóndinn var
þó ekki af baki dottinn, heldur
tengdi hann heyýtuna aftan í
dráttarvélina og lét ýta múgun-
um saman allt hvað af tók, en
sjálfur gekk hann berserksgang
með kvísl að vopni og setti hey-
beðjurnar upp í galta. Helming-
ur töðunnar rigndi flatur, en það
var mesta furða, hvað blessaður
húsbóndinn tók því af mikilli
stillingu, þó a’ð kæmi ofan í
hjá honum.
Fyrir daga dráttarvélarinnar
varð bónda varla réttur verri
snoppungur en sá að fá ofan í
heyið í óþurrkatíð. Það gat jafn
vel í svip virzt þyngra reiðar-
slag en snemmtoæran beiddi upp
um Jónsmessu. Þindarlaus
keppni við regnbólsrana dag-
langt, kona og börn löðrandi í
svita í hitabreiskju júlídagsins
og svo allt í einu rigningar-
hvolfa ofan í skráþurran flekk-
inn. Og svitadropar kappsfullra
daga og andvaka áhyggjunótta í
vetfangi orðið fyrir gýg. Og
björginni handa kúnni og þess-
um fáu ærskjátum stefnt í tví-
sýnu. Jafnvel kynslóð dráttar-
vélarinnar víkur sér samúðar-
full að kerlingunni, sem forðum
rétti regnvotan hrífuhalann upp
í himininn og sagði, þegar kom
ofan í skráþurra töðuna: Þú nýt-
ur þess, guð, að ég næ ekki til
þín. Og ísmeygilegur grunur
gefur okkur vísbendingu um,
að halinn hafi seilzt nokkuð hátt
í það skipti.
Segja mætti mér, að hústoónd-
inn tæki að flytja heim galtana
í fyrramálið, ef þá verður upp-
1 stsdta. Þá beinir hann dráttar-
vélinni fyrir ámoksturstækin,
svo að heyvagninn ver’ður hroka
fullur á svipstundu. Og síðan
má hún dóla með vagninn heim,
þar sem heyblásarinn feykir
hverri tuggu inn í hlöðu. Og þá
j er ekki hundrað í hættunni, þó
I að taðan sé ekki skráþurr, jafn-
vel ekki nema hálfþurr miðað
við tfð þeirra Sæmundar og
| langt, var öll f lamasessi, þegar
til átti að taka. Dráttarvélin
heyrði hann eitthvað minnast á
verkfærageymslu hérna á dög-
unum. Hann hafði við orð, að
slátturinn virtist ætla að ganga
svo vel, að hann myndi senni-
; lega ljúka fyrri slætti fyrir þann
tima, sem faðir sinn hefði byrj-
| að heyskap á sinni tíð. Þakka
' skyldi honum með þessa líka
fyrirtaks dráttarvél, sem ásamt
vikahjúum sínum heyjar drjúg-
um meira en Skúli fógeti, þá er
hann bjó í Viðey. Hafði hann
þó 9 kaupmenn og 7 kaupakon-
ur auk léttadrengs. Aftur á
móti þarf dráttarvélin ekki að
kveðja til fleiri en bónda sjálf-
an og einn eða tvo liðléttinga.
Sjaldan hefir hún átt ljúfari
stundir en nóttina í endaðan
kerlingar, þvi að súgþurkunin
sér um það, sem á vantar. Meira
1 að segja er ekki örgrannt um,
I að húsbóndinn telji þá töðu kjarn
betri, em er þurrkuð að nokkru
inni í hlöðu heldur en að öllu
| leyti undir heiðum himni. Þetta
segist hann hafa lesið um 1 bók-
um.
í sumar, þegar hann ætlaði að
fara áð slá, rak allt í strand.
Sláttuvélin, sem lá úti vetrar-
' júní, þegar húsbóndinn sló renni
sléttan völlinn næturlaangt, frá
lágnætti til miðs morguns. Um
þetta leyti árs man hann engin
eyktamörk. Og hann kvað há-
stöfum karlinn og lék á als
oddi. Oftast hafði hann yfir
sláttuvísur Jónasar: Fellur vel
á velli verkið karli sterkum. . .
Og hún gladdist me'ð honum og
hrærðist í endurminningum
hans. Margar voru þær frá þeim
• Endur, kindur og
gæsir draga að sér
rottur, dúftur
og flugur
Velvakanda hefur borizt
bréf, dagsett 20. júlí, þar sem
segir meðal annars:
„Fyrir tveimur vikum eða
svo skrifaði máður í dálka Vel-
vakanda um gæsa-, anda-,
kinda og rottu-uppeldi við
Kaplaskjólsveg. Ég vildi gjarn-
an vera með í áróðri gegn þess-
um ósóma. Þá væri einnig æski
legt, að heilbrigðisyfirvöld
Reykjavíkurborgar sæu sér
fært að fjarlægja. þessar þrjá-
tíu til fjörutíu villidúfur, sem
þama eru, en þær virðast þríf-
ast vel á öllum úrgangi, sem
til fellur í kringum þetta anda-
gæsakindarottubú.
Við, sem búum þarna í ná-
grenninu, erum að vísu laus
við rennslið úr forarvilpunni,
sem endurnar baða sig í, svo er
hitaveitunni fyrir að þakka. Nú
rennur þessi forarvilpa beint
ofan í hitaveitustokkinn, en
ekki er ég viss um, að hitaveitu
stjóri sé mjög hrifinn af þvL
Sennilega veit dýralæknir sá,
sem sér um Reykjavíkursvæðið,
ekkert um þetta fjölskrúðuga
dýrabú í miðri borginni. Ég
efast nefnilega um, að það sé
leyfilegt að ala upp dýr í þess
um gluggalausu kofaræflum, og
nú er mér spurn: Hefur nokk-
um tíma farið fram skoðun á
þessum dýrum ?
Hvað segja heilbrigðisyfir-
völd borgarinnar, heilbrigðis-
nefnd Reykjavikurborgar, borg
arlæknir og hreinsunardeildin
um þá stórkostlegu flugnarækt
unarstöð, sem rekin er í haug-
unum ?
Ég er orðinn langþreyttur á
að kæra til heilbngðisyfirvalda
og finnst tími til kominn að
gera mál þetta opinbert.
— Einn, sem þráir að geta
opnað glugga, án þess að
íbúðin fyllist af skíthauga-
flugum“.
tíma, er hann var fátækur og
júní, þegar húsbóndinn sló renni
pasturslítill hnokki innan við
fermingu. Og hvernig hann varð
að standa á teignum daglangt
hverju sem viðraði frá morgni
og fram á rauða kvöld. Stund-
um voru þung spor litlum fót-
um, er þeir fetuðu sig heim
rennvotir á húmkvöldum, og
sætur var þá blundurinn á smá-
um kodda. Og hún fann, hversu
hann naut þess að lifa þessar
minningar og blanda þær bjart-
ari sumarnóttunni, meðan und-
ratækið geystist fram um slétt-
an völlinn og grasið stráféll fyrir
hárbeittum ljá í fimm feta skára.
Þá fannst á, að draumur kynsló'ð
ann, sem leitaði sér tjáningar i
sláttupúkanum hans Sæmundar
fróða, hafði meira en rætzt. Og
með velþóknun sér húsbóndinn
blessaður, hvar hin rósfingraða
morgungyðja ekur sólvagni sín-
um til móts við nýjan dag. Og
í birtu morgunsársins man hann
Jíka glöggt, að Oddaverjinn átti
sér einnig aðra og meiri drauma.
Bjarni Sigurðsson.
MosfellL
Á ekki heima í
íbúðarhverfi og við
barnaheimili
Bréfið, sem bréfritari vitnar
til í upphafL birtist hér í þess-
um dálkum 8. júlí sl. Velvak-
andi hefur fengið margar upp-
hringingar frá fólki, sem býr
þarna í grennd, um málið, og
þrjú bréf til viðbótar. Tvö
þeirra eru of harðorð til að birt-
ast, og annað nafnlaust að aukL
en hér birtist kafli úr þriðja
bréfinu:
„Þama er um að ræða lítið
býli inni í miðju og mjög fjöl-
mennu íbúðarhverfL sem
byggzt hefur á síðari árum og
er enn að stækka. Þegar borgir
eru að byggjast, vilja oft verða
árekstrar milli borgarbúa og
eigenda þeirra sveitabæja, sem
úthverfin leggja smám saman
undir sig. Þegar sveitabæirnir
eru á sjálfu borgarlandinu,
verða þeir að sjálfsögðu að
hverfa fyrr eða síðar af mörg-
um ástæðum, ekki sízt af heil-
brigðisástæðum. Fá bændurnir
Bshúsið lokað
vegna sumar-
leyfa
Höfn, Homafirði, 23. júlí.
ÍSHÚSIÐ hér verður lokað nú 1
vikutíma og fer starfsfólkið f
sumarfrí. í íshúsinu vinna 70
manns þegar flest er. Þar hefur
verið mikið að gera að undan-
förnu. Unninn hefur verið hum-
ar og koli en humarbátarnir hafa
fengið sæmilegan afla, sömuleiðis
bátar þeir sem stundað hafa drag
nótaveiðar.
Héðan eru nú 5 bátar að hum-
arveiðum og 3 við dragnótaveið-
ar. — Gunnar.
þá oft nokkurn frest til þess að
flytjasfs til þess að koma sér
fyrir að nýju annars staðar. í
þessu tilfelli virðist þó ekki um
búskap að ræða, sem framfleyti
þeim, er þarna búa. Búskapur-
inn sýnist ekki rekinn í ágóða-
skyni, heldur til eins konar
skemmtunar íbúunum, og mun
hann hafa verið leyfður þarna
á sínum tíma, þegar byggð var
lítt eða ekki tekin að rísa á
þessum slóðum.
Nú er hins vegar svo komið,
að búrekstur þessi á alls ekki
heima barna lengur. Þarna eru
aldar gæsir, endur og kindur,
en búskapnum fylgir óhjá-
kvæmilega ýmislegt ógeðslegt,
sem ekki á að líðast í íbúðar-
hverfi. Rottugangur er óvenju-
mikill í umhverfinu, mikið er
um skítugar villidúfur, og
flugnapestin er orðin óþolandi
fyrir nágrannana.
Reykjavíkurborg rekur tvð
barnaheimili og sundlaug við
hlið þessa býlis, og ætti að láta
málið til sín taka þegar af
þeirri ástæðu. Ef ekki þykir
fært að leggja þennan búskap
tafarlaust niður, t.d. vegna gam
als leyfis, verða viðkomandi
borgaryfirvöld að sja til um að
halda öllum sóðaskap í sam-
bandi við hann á lágstigi, svo
sem með því að eitra rækilega
fyrir rottur, flugur og dúfur i
haugunum”.
Velvakandi vonar, að ekki
þurfi fleiri skrif hér um, en
hann mun fylgjast með málinu.
Nýtt simanúmer:
38820
BRÆÐURNIR ORMSSON h.f.
Vesturgötu 3. — Lágmúla 9.