Morgunblaðið - 17.12.1965, Blaðsíða 8

8
MORGU N BLAÐIÐ
Föstudagur 17. des. 1965
Búrfellsvirkjun í sambandi við
stóriðju okkur hagkvæmust
Ekki lengui talað um skipulagðai
aðgeiðii til atvinnuleysis
í FYRRAKVÖLD voru umræður
á Alþingi um alumínverksmiðj-
una fyrirhuguðu. Að loknum
ræðum iðnaðarmálará'ðherra Jó-
hanns Hafsteins og Eysteins Jóns
sonar, tók til máls Lúðvík Jósefs-
son (K) og sagði m.a. að svo
virtist, að ríkisstjórnin vildi
forðast umræður um málfð á Al-
þingi fyrr en þá samningum væri
alveg að fullu lokið. Gert væri
ráð fyrir að fyrirtæki það er
byggði alúmínverksmiðjuna fengi
að flytja inn allt, sem þyrfti til
byggingarinnar, án þess að
greiða tolla af þeim varningi og
að síðan yrði rekstur verksmiðj-
unnar með þeim hætti, að hún
þyrfti heldur ekki að greiða
tolla af þeim vörum, sem hún
þyrfti til síns reksturs. Þá væri
það það einnig upplýst, að þetta
mikla verksmiðjufyrirtæki ætti
að greiða skatta eftir sérstökum
samningi, sem þar væri um gerð-
ur.
Lúðvík vék sfðan að þeim
helztu röksemdum sem færðar
hefðu verið fyrir því, að rétt væri
að gera þessa samninga og leyt-
aðist við að afsanna þau. Að lok-
um sagði Lúðvík svo að Alþýðu-
bandalagsmenn væru andvígir
þessum samningum ríkisstjórnar
innar við hinn erlenda auðhring
um atvinnurekstur í landinu. Það
væri þeirra álit að mikil hætta
fælist í því að veita erlendu auð
fyrirtæki sérréttindi til atvinnu
reksturs, og það væri þjóðinni
hollast að treysta á eigin at-
vinnuvegi og treysta á eigin
yfirráð og forustu í þeim efnum.
Magnús Kjartansson (K) tal-
aði næstur og sagði skýrslu íðn-
aðarmálaráðherra stutta og efn-
islitla. Hann kvað embættismenn
réðu mest um framgang í þess-
um málum, og þingmannanefnd-
in hefði engan ákvörðunarrétt í
þessu máli. Samningarnir yrðu
sfðan lagðir fyrir Alþingi þegar
þeir væru orðnir fullmótaðir og
Alþingi þannig einungis notað
sem afgreiðslustofnun.
Afstaða íslenzkra stjórnarvalda
í máli þessu hefði verið sú, að
samningar yrðu að takast hvað
sem það kostaði. Augljóst væri
það, að ekki yrði það þjóðhags-
legur ávinningur að selja þessu
fyrirtæki vinnuafl, auk þess að
fyrirtæki þetta kæmi ekki til
með að greiða nema lítinn skatt,
og flytti síðan ágóðan úr landi.
Fyrirtæki þetta mundi heldur
ekki veita neitt öryggi þegar til
lengdar léti, það gæti hætt störf
um eftir 25 ár, og væru þess
dæmi úr öðrum löndum að svo
hefði fari'ð.
Björn Jónsson (K) ræddi eink
um um innflutning verkafólks í
sambandi við verksmiðjuna og að
stöðu fyrirtækisins, sem aðila í
Vinnuveitendasambandi íslands.
Jóhann Hafstein, dómsmála-
ráðherra tók aftur til máls og
kvaðst ekki gera sér fyllilega
grein fyrir þeim ástæðum, sem
lægju til þess að stjórnarand-
stæðingar óskuðu eftir umræðu
um þessi mál á
þessu stigi. Gæti
ástæðan hjá for-
manni Framsókn
arflokksins ef
til vill verið sú,
að hann langaði
til að fá tæki-
færi til að skýra
frá þvx að nú
hefði honum tek
izt að leggja beizli við alla sína
liðsmenn, og að þeir stæðu allir
sem einn á móti þessu málL
í fyrra hefði Framsóknarflokk
urinn tekið þá ákvörðun, áð hann
vildi til hlítar kanna þann mögu
leika að koma upp alúmín-
bræðslu á íslandi, en hann hefði
þó talið, að nú á þessu stigi máls
ins, væri einmitt ástæða til þess
að vera búinn áð átta sig, og
lýsa því yfir, að flokkurinn væri
algerlega á móti málinu. Samt
vissi hann frá sínum fulltrúum
í þingmannanefndinnL að það
Starfstúlkur oskasl
Upplýsingar á skrifstofunni.
Elli og hjúkrunarheimilið Grund.
Blaðburðarfólk
vantar í eftirtalin hverfi:
Skeijaf. sunnan Fieyjugata
flugvallai
Lindaigata
Skólavörðustígui
Háteigsvegur
Snorrabraut
Vesturgata, 44-68
Bræðraborgarstígur
Ingólfsstræti
Meðalholt
Aðalstræti
Túngata
Laufásvegur
frá 58-79
Lambastaðahverfi

SÍMI 22-4-80
væri verið þessa dagana að ganga
frá samningsuppköstum, milli
samninganefndarmanna, ís-
lenzkra og erlendra og einnig
vissi hann það að þessi frum-
drög yrðu afhent í fyrstu mynd
sinni til fulltrúa Framsóknar-
manna í þingnefndinni núna
næstu daga. Þáð hefði verið ætl-
un ríkisstórnarinnar að láta alla
þingmenn hafa frumdrög af þeim
samningsuppköstum, sem samn-
ingarnefndarmenn hefðu komið
sér saman um, til þess að mönn-
um gæfist nægur tími og tæki-
færi til að hafa uppi gagnrýni
sína á þessum samningsuppköst
um, ef að því kæmi að ríkisstjórn
in sjálf teldi ástæðu til þess að
leggja þau fyrir þingi'ð.
Þá vék ráðherra að því að fyr
ir lægju ýtarlegar upplýsingar
frá Raforkumálaskrifstofunni, í
sambandi við raforkuframkvæmd
ir og áætlanir hérlendis, og kæmi
þar fram, að engin virkjun yrði
okkur jafn viðráðanleg, eins og
stórvirkjun sú sem ráðgerð er við
Búrfell í sambandi við sftór-
iðju, og að allir aðrir virkjunar-
möguleikar, sem gert hefði verið
grein fyrir kostuðu hundruðum
milljóna meira í stofnkostnaði
og reksturskostnaði, en þessi. Til
þess væri vitað, að það, ætti ekki
að vera erfiðara fyrir okkur að
ráðast í Búrfellsvirkjun einir nú,
en það var a'ð ráðast í byggingu
orkuvers við Sog á sínum tíma.
En spyrja mætti að því, hvort
við hefðum ekki fengið aðstoð
við Sogsvirkjunina. Bandaríkja-
menn hefðu veitt íslendingum
stórfellda aðstoð bæði hina svo-
nefndu Marshall-aðstoð og óaft-
urkræf framlög, — þessu væri
hinsvegar ekki til að dreifa nú.
Ráðherra vék síðan að um-
mælum er komið höfðu fram um
vinnuaflsþörfina, og sagði að
það væri vissulega eitt af þeim
miklu vandamálum í sambandi
við þetta mál. Það hefði hins-
vegar ekki verið sá gállinn á
þeim þingmönnum er talað
hefðu um fyrir nokkru í Alþingi
að ríkisstjórnin væri að skipu-
leggja ativnnuleysið í landinu.
Nú væri það ekki atvinnuleysið
sem yxi þessum mönnum í aug-
um, heldur væri það atvinnan.
Alltaf hefði verið gert ráð fyr-
ir þeim möguleika að flytja inn
erlent vinnuafl fyrir alúmín-
verksmiðjuna á grundvelli
þeirra íslenzku laga, sem fyrir
hendi væru um rétt útlendinga
til atvinnu- hér á íslandi. Félags-
málaráðherra yrði að gefa ieyfi
fyrir slíku, en hann yrði áður
að fá umsögn verkalýðssamtak-
anna um þetta og í framkvæmd
hefði það alltaf ráðið, en aldrei
verið gengið á móti þeirra til-
lögum í þessu sambandi. Fyrir ^
væri séð að vinnuaflsskorturinn
yrði mestur, þegar færi saman
bygging alúmínbræðslunnar og
stórvirkjun við Búrfell á árinu
1968, en það yrði aðeins um
takmarkaðan tíma.
Ráðherra sagði að fram hefði
komið hjá hinum erlendu aðil-
um óskir um upplýsingar um
viðhorf verkalýðsfélaganna, Al-
þýðusambandsins og vinnuveit-
endasambandsins. Hefði þeim
jafnan verið vísað til þess að
leita sjálfir álits hjá þessum að-
ilum, og ráðherra sagði að sér
væri kunnugt um að það hefðu
þeir gert.
Þá hefði einnig komið fram í
áliti þeirra sérfræðinga í fjár-
málum sem Alþjóðabankinn
hefði sent hingað og ættu að
vera óháðir aðilar í þessu sam-
bandi, og væru að líta á það,
hvað þeim finndist sjálfum hag
kvæmt og eðlilegt að lána ís-
lendingum til þessara hluta.
Fyrirsvarsmenn þeirra hefðu lát
ið uppi, að við mundum fá lán
til Búrfellsvirkjunarinnar, eins
og hún væri ráðgerð, en ómögu-
legt væri að gefa neina fullvissu
um að lán fengist frá Alþjóða-
bankanum til annarra virkjana.
Ráðherra vék að því að lok-
um, að norskir sérfrseðingar á
þessu sviði hefðu varað sínar
landsstjóm við það að verða
ekki of seina að hagnýta vatns-
aflavirkjunina og einnig hefðu
sérfræðingar aðvarað okkur,
því að menn væru sammála um
það, að ef búið væri að byggja
vatnsaflsvirkjun og búið væri
að fá tækifæri til þess að af-
skrifa virkjanirnar á 10-20 ár-
um, væri engin orka, sem vitað
væri uni í heiminum í dag, sem
væri ódýrari heldur en afskrif-
aðar vatnsaflsvirkjanir.
Eysteinn Jónsson (F) tók aft- .
ur til máls og sagðL að ráð-
herra þyrfti ekki að undra það,
hvers vegna óskað væri umræðu
um þessi mál á Alþingi, eftir
að hann hefði rætt þau við hina
og aðra félagsskapi úti um borg
ina. Eysteinn vék einnig að þvi
að það væri vel viðráðanlegt og
hagfellt að virkja Búrfell án
alúmínverksmiðju og yrði ekki
um það deilt, ef menn vildu
byggja á skýrslum þeirra sér-
fræðinga, sem um það hefðu gef
ið álit. Hann kvað þessa skoðun
einnig hafa komið fram hjá raf-
orkumálaráðherra Ingólfi Jóns-
syni.
Nefndakosningar
í sameinuðu þingi
M.a. kjömir fulltrúar í Norðurlandaráð,
raforkuráð og úthlutunarnefnd
listamannalauna
GÆR fóru fram í Sameinuðu
Alþingi kosningar í ýmsar nefnd-
ir. Fóru kosningarnar þannig:
Norðurlandaráð
Af A lista hlutu kosningu:
Sigurður Bjarnason allþingismað-
ur, Matthías Á. Mathiesen al-
þingismaður og Sigurður Ingi-
mundarson alþingismaður. Af B
lista hlutu kosningu: Ólafur Jó-
hannesson alþingismaður og Ás-
geir Bjarnason alþingismaður.
Kjömir voru einnig fimm vara-
menn Og hlutu kosningu af A
lista þeir Ólafur Bjömsson al-
þingismaður, Jónas Rafnar al-
þingismaður og Birgir Finnsson
alþingismaður og af B lista Helgi
Bergs alþingismaður og Jón
Skaftason alþingismaður.
Kosning þriggja yfirskoðunar-
mau.na ríkisreikninga 1965
Kosningu hlutu af A lista: Sig-
urður Ó. Ólason alþingismaður
og Haraldur Pétursson safnhús-
vörður og af B lista Halldór E.
Sigurðsson alþingismaður.
Kosning stjórnar fiskimálasjóðs
Kosningu hlutu af A lista:
Sverrir Júlíusson alþingismaður,
Davíð Ólafsson alþingismaður og
Jón Axel Pétursson bankastjóri.
Af B lista Sigurvin Einarsson og
af C lista Björn Jónsson. Þá voru
einnig kosnir fimm varamenn Og
hlutu kosningu þeir: Sigurður
Egilsson, Már Elíasson og Sigfús
Bjarnason af A lista, Jón Sig-
urðsson af B lista og Konráð Sig-
urðsson af C lista.
Kosning verðlaunanefndarGjafar
Jóns Sigurðssonar
Koningu hlutu þeir Sigurður
Jónsson framkvæmdastjóri, Magn
Már Lárusson prófessor og
Þórður Eyjólfsson hæstaréttar-
lögmaður.
Kosning 5 manna í raforkuráð
til f jögurra ára
Kosningu hlutu af A lista þeir:
Ingólfur Jónsson ráðherra, Magn
ús Jónsson ráðherra og Bragi
Sigurjónsson útibússtjóri. Af B
lista Daníel Ágústínusson og af
C lista Einar Olgeirsson.
Kosning þriggja manma í stjórn
landshafnar í Keflavík
Kosningu hlutu: Af A lista
Alfreð Gíslason og Ólafur Björns
son skipstjóri og af B lista Páll
Jónsson. Einriig voru kosnir tveir
endurskoðendur reikninga hafn-
arinnar og hlutu kosningu þeir
Valtýr Guðjónsson og Guðmund-
ur Guðmundsson sparisjóðsstjórh
Kosnáng sjö manna nefndar, til
þess að skipta fjárveitingu til
skálda, rithöfunda og listamanna
Kosningu hlutu: Af A lista
Sigurður Bjarnason, ritstjóri,
Bjartmar Guðmundsson alþingis-
maður, Þórir Kr. Þórðarson
prófessor og Helgi Sæmundsson
förm. Menntamálaráðs. Af B lista
Halldór Kristjánsson bóndi og
Andrés Kristjánsson ritstjóri og
af C lista Einar Laxness.
T ek juaukaf r.v.
í GÆR var stjórnarfrumvarpið
um aukatekjur ríkissjóðs afgreitt
sem lög frá Alþingi. Einnig voru
tekin fyrir í Neðri deild frum-
vörpin um samkomudag reglu-
legs Alþingis og tollskrá og hlutu
bæði afgreiðslu til annarrar um-
ræðu. í efri deild kom til nokk-
urra umræðna um frumvarpið
um fjárhag rafmagnsveitna ríkis-
ins. Magnús Jónsson, fjármála-
ráðherra, mælti fyrir frumvarp-
inu, sem komið er frá neðri
deild, en einnig tók Björn Jóns-
son til máls.
Sæmdir orðu
FORSETI íslands hefir sæmt
eftirgreinda menn riddarakrossi
hinnar íslenzku fálkaorðu.
1. Kristin Indriðason, hrepp-
stjóra á Skarði á Skarðsströnd.
fyrir búnaðar- og félagsmála-
störf.
2. Kristjón Kristjánsson, ráðs-
mann og bifreiðastjóra, Bessa-
stöðum fyrir langa og góða þjón
ustu fyrir forsetaembættið.
Bjórfrumvarp komið
í GÆR var lagt fram í Neðri
deild frumvarp til laga um breyt-
ingu á áfengislögunum, nr. 58,
24. apríl 1954. Flutningsmenn
frumvarpsins að þessu sinni eru
þeir Pétur Sigurðsson, Björn
Pálsson og Matthías Bjarnason.
í frumvarpinu er ákvæði þess
efnis að ríkisstjórninni sé þó
heimilt, þrátt fyrir ákvæði 1.
málsgreinar laganna ,að leyfa til-
búning öls allt að 4(4% af vín-
anda að rúmmáli. Enn fremur er
ríkisstjórninni heimilt að leyfa
tilbúning öls, sem hefur inni að
halda meira en 4%% af vínanda
að rúmmáli, vegna sölu til er-
lends varnarliðs, er hér dvelur,
eða til útflutnings. Framleiðslu-
gjald af áfengu öli skal ákveðið
í lögum um gjald af innlendum
tollvörutegundum.
Nánari ákvæði um meðferð og
sölu á áfengu öli til varnarliðs-
ins og til útflutnings skal setja
í reglugerð.
Áfengt öl, sem selt er innan-
lands, lýtur sömu lögum um með
ferð og sölu og annað áfengL