Morgunblaðið - 01.11.1966, Blaðsíða 16

í
16
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 1. nóv. 1966
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
P.itstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Ivnstinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6
Auglysingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 7.00 eintakið.
NORÐMENN STÖÐ VA
SÍLD VEIÐAR
Cú ákvðrðun norskra útvegs-
manna og fulltrúa fisk-
iðnaðarins að banna síldveið-
ar til bræðslu í Noregi frá
n.k. laugardegi, hefur eðli-
lega vakið mikla athygli hér
á landi, en skýringarnar á
þessari ákvörðun eru mönn-
um þó kunnar; það er að
segja hinar miklu verðlækk-
anir á síldarlýsi og mjöli að
undanförnu.
Þessar lækkanir á heims-
markaðsverði hafa þegar vald
ið okkur íslendingum veruleg
um erfiðleikum, og 1. okt. s.l.
var verð á síld til bræðslu
lækkað allmikið, en samt sem
áður eiga síldarverksmiðjurn
ar í erfiðleikum, þar sem nú-
verandi útflutningsverð á
afurður hrekkur ekki til.
Vera má að sú ákvörðun
Norðmanna að hætta síldveið
um hafi nokkur áhrif á
markaðinn til hækkunar, en
þó er vart við því að búast,
að þau verði veruleg, enda
þótt Noregur sé annar í röð-
inni að því er varðar aflmagn
síldar. Heildarmjölframleiðsla
Norðmanna var s.l. ár 309
þús. tonn, en hins vegar fram
'leiddu Perúmenn 1282 þús.
tonn, en þeir eru langsam-
lega stærstir í fiskimjölsfram
leiðslu. í Suður Afríku voru
í fyrra framleidd 272 þús.
tonn af fiskimjöli, hér á landi
172 þús., í Bandaríkjunum
230 þús. tonn og í Japan yfir
400 þús. tonn. Þannig mun-
ar ekki verulega um það á
heimsmarkaðnum þótt Norð
menn hætti nú síldveiðum.
En erfiðleikar þeir, sem
útvegurinn á í vegna verð-
lækkana, leiðir hugann að
því, að hyggilegt væri að
koma upp sjóði til jöfnunar
verðs. Ætti að efla hann, þeg-
ar vel árar eins og hér að
undanförnu, en greiða síðan
úr honum þegar þörf er að-
gerða til að halda við fullum
rekstri atvinnutækjanna.
Sem betur fer hefur hag-
ur síldveiðiflotans og síldar-
verksmiðjanna á undanförn-
um árum verið með þeim
hætti, að báðir aðilar hafa
haft töluvert bolmagn tii að
standa undir þessum nýju
erfiðleikum, og vonandi vara
þeir ekki lengur en svo, að
yfir þá verði komizt, án þess
að til vandræða dragi.
En aðgerðir Norðmanna
minna okkur á það, að óvar-
legt er að spenna bogann of
hátt, þótt óvenjuvel gangi
einstök ár; happasælla er að
rifa seglin í tíma.
Sem betur fer gera menn
sér nú grein fyrir því, að
(vixlhækkanir verðlags og
kaupgjalds verður að stöðva
til að halda atvinnufyrir-
tækjunum gangandi og í
fullri atvinnu. Stöðvunar-
stefnan nýtur þess vegna
mikils og vaxandi stuðnings,
og ekki er ástæða til annars
en ætla, að þær aðgerðir sem
ríkisstjórnin beitir sér fyrir
í þessu efni, muni ná tilætl-
uðum árangri.
KOMMÚNISTA-
FLOKKURINN OG
MÁLGAGN HANS
Tllalgagn Sovétríkjanna á ís-
landi fagnar 30 ára af-
mæli sínu, og er ekki óeðli-
legt að helzti umboðsmaður
heimskommúnismans á ís-
landi sendi kveðju til blaðs-
ins, því að einmitt fyrir 30
árum markaði hann þá stefnu,
sem blaðið fylgir enn í dag
— og flytur raunar af og til
30 ára ræðuna sína.
Einar Olgeirsson segir í
kveðju til „Þjóðviljans“
„Megi auðna íslands og á-
hugi alþýðu gera Sósíalista-
flokknum kleift að varðveita
og efla Þjóðviljann sem vopn
verkalýðshreyfingarinnar, boð
bera Sósíalismans og vígi ís-
lenzkrar sjálfstæðisbaráttu
gegn erlendri yfirdrottnun!“.
Athyglisvert er að Einar
Olgeirsson undirstrikar, að
það sé Sósíalistaflokkurinn
sem eigi að ráða ferð Þjóð-
viljans í framtíðinni, en ekki
hið svokallaða Alþýðubanda-
lag, sem einmitt var verið að
stofna sömu dagana og hann
ritaði þessa kveðju sína. Ein-
ar fer þannig ekki dult með
það, að Alþýðubandalagið
eigi að vera skálkaskjól
kommúnistaflokksins og eng
in áhrif að hafa. á stefnu
hins sameiginlega málgagns
kommúnista og nytsömu sak
leysingjanna, sem þeir ætla
að hagnýta sér í Alþýðubanda
laginu. Og hann talar auðvit
að um að „varðveita“ þetta
„vopn verkalýðshreyfingar-
innar, boðbera Sósíalismans“.
Hann undirstrikar þannig, að
það sé hreint ekki hugmynd-
in að breyta neitt um bar-
dagaaðferðir eða stefnu, allt
hið gamla góða eigi að varð-
veita og efla.
Þessi „kveðja til Þjóðvilj-
ans“ er ekki síður kveðja til
þeirra, sem kalla sig Alþýðu-
bandalagsmenn — segjast
ekki vera kommúnistar, en
aðeins vilja hafa við þá sam-
vinnu. Á meðan þeir voru að
Kínverskur eldflaugasérfræö-
ingur stundaði nám í Bandaríkj.
Gegndi margskonar trúnaðarstörfum áður
en honum var vísað úr landi
New Yoró, 29. okt. (AP)
FYRIR ellefu árum kom 46
ára gamall kínverskur vísinda
maður til Peking etfir að hafa
búið og starfað i Bandarikj-
unum í 20 ár. Meðan hann
dvaldist í Bandarikjunum
hafði hann getið sér gott orð
sem sérfræðingur á sviði eld-
flauga.
Viku eftir komuna til Pek-
ing skýrði útvarpið þar í borg
frá því að dr. Tsien Hsue-
shen hefði tekið við yfirstjórn
tilraunadeildar vísindaháskóla
Kina. Þessi frétt var túlkuð
þannig á Vesturlöndum að dr.
Tsien hefði tekið að sér að
standa fyrir tilraunum með
nýjar gerðir vopna.
Bandaríkjastjórn visaði Tsi-
en úr landi 1955 fyrir þá sök
að hann væri kommúnisti.
Hafði þá brottvísunin verið
dregin á langinn í fimm ár á
þeim forsendum að Tsien sæti
uppi með of mikla vitneskju,
er komið gæti óvinaþjóð að
góðum noium.
Þáttur Tsiens óhekktur
Fyrir tveimur dögum skutu
Kínverjar á loft eldflaug
með kjarnorkusprengju, sem
sprakk er hún „hæfði örugg-
lega skotmarkið", eins og kom
izt yar að orði í Peking-út-
varpinu.
Þegar þetta fréttist fóru
visindamenn, sem þekktu Tsi-
en þegar hann var við tækni-
háskólana í Kaliforníu og
Massachusetts, að velta því
fyrir sér hvort einhvert sam-
band væri milli hans og eld-
flaugarinnar kínversku. Full-
yrtu kjarnorkufræðingar her-
stjórnarinnar í Washington að
Tsien, sem nú er 57 ára, hefði
lagt kjarnorkuvísindum Kín-
verja lið, en vissu ekki hve
mikið. Svo til eina leiðin til
að fylgjast með þvi hvernig
Kínverjum miðar áfram á
sviði kjarnorkunnar er að lesa
það, sem út er gefið um málið.
En ekkert hefur birzt eftir
Tsien frá því hann fór frá
Bandaríkjunum.
Um tíma stóð Tsien fyrir
Guggenheim-rannsóknarstofn-
uninni víð tækniháskólann l
Kaliforníu, þar sem aðallega
er unnið að rannsóknum á eld
flauga- og þotuhreyflum.
Þessu embætti gegnir nú dr.
W. Duncan Rannie, sem skýr-
ir svo frá:
„Ég hef ekkert samband haft
við hann frá því hann fór. Lík
ur benda til þess að hann hafi
haldið áfram á því sviði, sem
hann starfaði á síðustu tvö
árin hér, þ.e. rannsóknum á
Dr. Tsien Hsue-shen
sjálfvirkum stjórntækjum,
sem notuð eru t.d. í rafeinda-
heila og fleira. Hann vann við
rannsóknir á eldflaugahreyfl-
um meðan þeir voru á frum-
stigi, en gífurlegar framfarir
hafa orðið hér síðan, og hann
hefur ekkert fylgzt með þeim
framförum, nema því sem
skýrt hefur verið frá á prenti.
Við vitum hváð hann starfar.
Hann stendur fyrir tilrauna-
stöð í Kína og hefur gert það
frá því honum var vísað úr
landi“.
Tsien handtekinn
Þegar Tsien var vísað úr
landi, neitaði hann því að
vera kommúnisti. En 1958,
þremur árum eftir heimkom-
una, var skýrt frá því að hann
hefði gengið í kommúnista-
flokkinn.
HINN 24. ágúst 1950 gerði
bandaríska ríkislögreglan upp
tæk 900 kíló af skjölum varð-
andi eldflaugar og geimrann-
sóknir, sem Tsien ætlaði að
senda til Shanghai. Sagði lög-
reglan að í skjölunum væri
að finna leynilegar upplýsing-
ar, sem ekki mætti senda úr
landi. Seinna viðurkenndu yf-
irvöldin áð um misskilning
hafi verið að ræða, skjölin
tafi ekki geymt nein leyndar-
mál. Nokkrum dögum seinna,
hinn 6. september, var Tsien
handtekinn á heimili sínu í
Altadena, útborg Los Angeles.
Var hann sakaður um að hafa
komið til Bandaríkjanna á ó-
löglegan hátt, þar sem hann
væri félagi í samtökum, er
stefndu að því að steypa lög-
mætri ríkisstjórn landsins.
Töldu yfirvöldin að Tsien
hafi verið félagi í kommún-
istaflokknum áður en hann
kom til Bandaríkjanna árið
1935 með námsstyrk frá tækni
háskólanum í Massachusetts
(M.I.T.).
Trúnaðarstöður
Ekki höfðu bandarísk yfir-
völd alltaf verið jafn andsnú-
in Tsien. Skömmu fyrir lok
síðari heimsstyrjaldarinnar
var hann sæmdur ofurstanafn
bót í flughernum og skipáður
formaður nefndar vísinda-
manna, er átti að reyna að
kynna sér árangur Þjóðverja
í eldflaugatilraunum. Hann
var yfirmaður eldflaugadeild-
ar vísindastofnunar, sem starf
aði á vegum varnarmálaráðu-
neytisins. Og hann var einn
þeirra vísindamanna, sem fal-
ið var að gera áætlanir um
það hvernig næsta styrjöld
yrði háð í loftinu eftir að
heimsstyrjöldinni lauk.
Tsien tók masters-gráðu í
verkfræði við M.I.T. árið 1936,
og doktorspróf við tækniskól-
ann í Kaliforníu þremur árum
seinna. Árin 1946—49 var
hann prófessor við M.I.T.
Fyrir ellefu árum, þegar
Tsien fór yfir landamærin hiá
Hong Kong, sagði hann: „Ég
er kominn til að þjóna föður-
iandinu“.
þinga um stofnun og stefnu
Alþýðubandalagsins var Ein-
ar Olgeirsson að rita þessa
kveðju, og hefur auðvitað
haft ríkt í huga, að nú væri
einmitt rétta tækifærið til
að gera þessum mönnum
grein fyrir því, hvert hlut-
skipti þeim væri ætlað, svo
að þeir færu ekki að gera
sér einhverjar grillur um
það, að hugmyndin væri að
hlusta á þeirra orð.
VIÐ STÓRMENNIN
rFveir af ritstjórum Þjóðvilj-
ans lýsa því fjálglega í
afmælisblaði þessa málgagns
heimskommúnismans, hver
^tórmenni þeir séu. Magnús
Kjartansson segir um sögu
blaðsinns, að hún megi „heita
kraftaverkasaga, frásögn af
því hvernig unnt er að vinna
það, sem óvinnandi er, klífa
það ókleifa — ef áhuginn er
nægur, sú trú sem flytur
fjöll“. Og Sigurður Guð-
mundsson talar um störf sín
við Þjóðviljann sem „hetju-
sögu“.
Ekki skal Morgunblaðið
draga úr því, að furðu gegn-
ir, að jafn ofstækisfullt og lé
legt blað og Þjóðviljinn skuli
hafa verið við lýði í 3 á>~a-
tugi, en á því eru raunar a -
ar skýringar en þær, að r
Magnús Kjartansson og L'.'?-
urður Guðmundsson hafi
reynst afburðamenn í bla.:.-
mennsku; skýringarnar á bví
hafa sendimenn kommúnb- a
verið með í vasanum, þeg .r
þeir komu úr ferðalögum s.ii-
um í austurvegi.
Annars er svo sem all* {
lagi að leyfa Þjóðviljaritst r
anum að grobba og telja s; f
um sér trú um dugnað s*nn
og snilligáfu. Líklega verð-
skulda þeir að geta giatt s*g
við það.