Morgunblaðið - 27.07.1968, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JÚLÍ 1»98
27
Viðsjám afstýrt á landamærum Sviss
og Liechtensteins
Vaduez, Liechtenstein,
26. júlí — AP
• Undanfarna daga hefur
verið býsna viðsjárvert
ástand á landamærum Sviss
og furstadæmsins Liechten-
stein, hins smæsta í veröld-
inni. Var þar slík ólga um
hríð, að menn voru farnir að
velta því fyrir sér, hvort til
þess yrði gripið að kalla út
herlið Liechtensteins, sem tel
ur hvorki meira né minna en
átján menn. Af því varð þó
ekki og nú berast þær fregn-
- DUBECK
Framhald af bls. 1
blaði rithöfundasambandsins
„Literami Listy" og undirritað
af mörgum kunnum mönnum
og forstöðumönnum stofnana,
meðal annars starfsmönnum
kommúnistamálgagnsins „Rude
Prave“.
í bréfinu er skorað á hina 11
menn í forsætisnefndinni að
„verja þá braut sem við höfum
lagt út á og víkjum ekki af lif-
andi“. Þessi herferð hefur lengi
verið í undirbúningi og var
ákveðið að hún næði hámarki
áður en sovézku fulltrúarnir
kæmu til viðræðnanna í Tékkó-
slóvakíu. í dag héldu áfram að
streyma traustsyfirlýsingar og
hvatningar um að hvergi verði
hopað tii aðalskrifstofu tékkó-
slóvakíska kommúnistaflokks-
ins.
Andstæðingur Rússa settur af
Áður hafði forsætisnefndin
ákveðið að leggja niður varnar-
mála- og öryggisnefnd mið-
stjórnarinnar, sem var undir
forsæti Vaclav Prchlik, hershöfð
ingja. Hann hefur gagnrýnt
Rússa harðlega og krafizt þess
að bandamenn þeirra í Varsjár-
bandalaginu fái að gegna auknu
hlutverki í störfum þess. Þess
vegna er litið svo á, að deild
hans hafi verið lögð niður til
þess að koma í veg fyrir gagn-
rýni Rússa í hans garð á hinum
fyrirhugaða fundi í næstu viku,
og ýmsir túlka þetta þannig, að
tékkóslóvakískir leiðtogar hafi
þar með Iátið undan Rússum.
Fréttaritarar benda á, að boð-
uð var endurskipulagning á
varnar- og öryggismálum Tékkó
slóvakíu í stefnuáætlun þeirri
sem flokkurinn birti fyrr á
þessu ári, en samt hafa frjáls-
lyndir menntamenn látið í Ijós
ugg um að flokksforystan hafi
látið undan þvingunum í þessu
máli. Prchlik hverfur nú til
fyrri starfa í hernum og áreið-
anlegar heimildir herma, að hon
um verði fengið mikilvægt em-
bætti í framtíðinni. Prchlik átti
manna mest þátt í því að
koma í veg fyrir samsæri um að
nota herinn til að halda Anton-
in Novotny og gömlu Stalínist-
unum við völd.
Dubcek í minnihluta?
Orðrómur er á kreiki um, að
forsætisnefnd flokksins hafi
ekki verið sammála um brott-
vikningu Prchliks, en flest er á
huldu um meintan ágreining í
nefndinni. Talsmaður miðstjórn-
arinnar, Josef Tichy, sagði frétta
ritara Reuters, að fréttir um að
Alexander Dubcek og stugnings
menn hans hefðu verið í minni-
hluta á fundi forsætisnefndarinn
ar í gærkvöldi hefðu við engin
rök að styðjast. Óstaðfestar fregn
ir herma, að fimm nefndarmenn
hafi stutt Dubcek, en sex verið
á móti, en þeim hefur verið vís-
að á bug. Samkvæmt þessum
fréttum nýtur Dubcek stuðnings
Oldrich Cerniks, Josef Smrkov-
skys, Frantisek Kriegels og
Josef Spaceks.
Júgóslavnesk blöð hermdu 1
dag, að viðræður tékkóslóvak-
iskra og sovézkra leiðtoga færu
ir, að friður hafi verið sam-
inn, Svisslendingum hafi óað
að eiga við þetta herlið og þvi
hafi þeir beðizt afsökunar.
Nánari atvik málsins eru
þau, að blaðið „Yolks'blatt“ í
Liechtenstein birti fyrir
þremur dögum frásögn af
því, að svissneska umferða-
lögreglan hefði hvað eftir
annað gert sig seka um að
elta yfir landamæri ríkjanna
og inn í Liechtenstein menn,
sem gerzt hefðu sekir um
umferðabrot í Sviss. Krafðist
blaðið þess, að málið yrði
rannsakað gaumgæfilega og
sagði jafnframt, að slíkt hátta
lag gæti haft mjög svo skað-
leg áhrif á samskipti ríkj-
anna. Yfirvöld á báðum stöð-
um létu kanna málið og í dag,
föstudag, bar lögreglustjór-
inn í St. Gall kantónunni,
sem liggur næst landamærun
um, fram afsakanir fyrir
hönd lands síns.
fbúar Lieohtenstein, 21.000
að tölu, fögnuðu þannig sigri
í þessari alvarlegu deilu og
hafa tekið gleði sína á ný.

fram á mánudag og þriðjudag í
næstu viku, en ekki er vitað um
fundarstað þótt talið sé, að við-
ræðurnar fari fram einhvers
staðar í Tékkóslóvakíu. Af hálfu
Rússa taka meðal annarra þátt
í viðræðunum að sögn blaðanna,
þeir Leonid Brezhnev, flokksrit-
ari, Alexei Kosygin, forsætis-
ráðherra ,Nikolai Podgorny, for
seti, Mikhail Suslov, úr fram-
kvæmdastjórn flokksins og
stjórnmálaráðsmeðlimirnir Kiril
Mazurov, Pjetr Shelest, Genna-
dy Vornov, Andrei Kirilenko,
Arvid Pelshe, Dmtri Polyansky
og Alexander Shelepin. Fulltrú-
ar Télckóslóvaka verða: Alex-
ander Dubcek, Oldrich Cernik,
forsætisráðherra og fulltrúar
framkvæmdanefndarinnar: Vas-
il Bilak, Drahomir Kolder,
Frantisek Kriegel, Jan Piller,
Emil Rigo, Josef Smrkovsky,
Josef Spacek .Oldrich Svestka,
Frantisek Barhirek, Antonin
Kapek, Josef Lenart og Martin
Vaculik.
Kosygin blíðmáll
Tékkóslóvakíski ráðherrann.
Vacla Vales ,sem fer með utan-
ríkisviðskipti, kom í dag til
Prag frá Moskvu, þar sem sá
orðrómur er nú á kreiki, að for-
sætisnefnd sovézka kommúnista
flokksins sé þegar farin frá höf-
uðborginni til fundar við tékkó-
slóvakísku leiðtogana. Við heim
komuna hafði Vales það eftir
Alexei Kosygin, forsætisráð-
herra, að Tékkóslóvakar gætu
treyst því að Rússar mundu ekki
reyna að beita efnahagslegum
þvingunum til að fá þá til að
hverfa frá yfirlýstri stefnu. „Við
munum ekki eiga neitt frum-
kvæði að breytingum á eðli nú-
verandi viðskipta. Við munum
laga okkur að kröfum ykkar“,
hafði Vales eftir Kosygin. Vales
kvaðst hafa rætt við hinn sov-
ézka embættisbróður sinn um
breytingar á viðskiptasamningi
ríkjanna.
Þrátt fyrir þessi OTð Kosygins
héldu sovézk blöð áfram í dag
hatrömmum árásum á nýjiu stefn
uina í Prag. Pravda sagði tilraun
irnar til að koma á lýðræðisleg-
um sósíalisma í Tékkóslóvakáu
mættu aldrei fá að heppnast og
kvað óskiljanlegt að tilraunirnar
ti'l fráhvanfs frá sönnum komm-
únisma hefðu ekki verið brotnar
á bak aftur. Blaðið sakaði eimn-
ig áhrifarnenn í Bandaríkjunum
um að vilja grípa til íhkitunar i
Tétokóslóvakíu og kvað þetta sýna
hættu á sofandaihætti.
Pravda sakaði kommúnista-
flokka í Vestur-Evrópu, sem ekki
fylgja línu vald'hafanna í Kreml,
um svik við kommúnismann,
kaHaði stefnu þeirra ,/lýðræðis-
legan sósiíalisma“ oig sagði að
hann græfi um siig í Tékkóslóvak
íu. Greinina skrifaði Yuiri Zhu-
kov og er það talið benda til þess
að hún túlki skoðanir æðstu ráða
manna Sovétrikjanna.
„Fremjum ekki sjálfsmorð“
f hinu opna bréfi sem tékkó-
slóvaskískir menntamenn btrtu í
dag oig túlka mó sem svar við á-
rásum sovézkra og annarra auist
ur-evrópskra blaða er beint ske-
leggri áskorun till leiðtoga lands-
ins ög allrar þjóðarinnar að hvika
hvergi fyriir þvingunoun Rússa.
f bréfinu segÍT, að forsætisnefnd-
in, sem áskorunin beinist til,
muni rita örlagaríkan kapítula í
sögu þjóðarinnar og er þar átt við
fyrinhugaðan fund með sovézkum
leiðtogum, Nefndin er hvött til
að sýna íhygli en umfram allt
hugrekki. „Ef þið gloprið þessu
tækifæri yrði það ógæfa fyrir
okkur og ykkur tifl ævarandi
skammar", segir í bréfinu, „en
við treystum ykkur“.
Verkalýðsblaðið ,,Prace“ skor
aði einnig á leiðtoga landsins að
hvika hvergi þrótt fyriir þann
styrr sem hinn frjálslynda stefna
hefði vakið. Blaðið minnti á
þvinganir Rússa á Staliinstímian-
um og sagði: Láturn söiguna ekki
endurtaka sig. Blaðið skoraði á
lesendur sína að undiirrita bréf
menntamanna ag leggja þannig
sinn skerf af mörtoum á þessari
sögulegu stund.
Máiigagn hersins, „Obrana
Lidu“ sagði, að Tékkósfóvaikax
mundu ekki fremja „siðferðilegt
sjólfsmorð" með því að lóta und
an kröfu Rússa um að sveigja
fró yfirlýstri stefnu. „Það er kom
inn tími till þess að talað sé hisp
urslaust“, sagði í greininni, sem
birtist á forsíðu undir fyrirsögn-
inni: „Tékkóslóvakar fremja ekki
sjó'lfsmorð".
Óttast hemám
Háttsettir tókkóslóvakískir
kommúnistar útiloka ekki mögu-
Ieika á sovézku hernáml ef við-
ræðurnar í næstu viku bera ekki
árangur og búast við að Rússar
endurtaki „tilboð“ sitt um að
veita Tékkóslóvökum hernaðarað
stoð og senda þrjú til fimm her-
fylki til landsins undir því yfir-
skini að þörf sé á auknum vöra-
um á vesturlandamærunum
vegna aukinnar hættu er stafi
frá hefndarsinnum í Bonn. Yfir
maður tékkóslóvakíska landa-
mæravarðliðsins vísaði í dag á
bug ásökunum Rússa og samherja
þeirra um að varnir á landamær
um Vestur-Þýzkalands og Aust-
urríkis væru ekki nógu öflugar.
Hermálafréttaritari Lundúna-
blaðsins Times, Douglas-Home,
var í dag handtekinn af sovézk-
um hermönnum í TékkáðlóvaMu
og sendur úr landi. Hann var
handtekinn er hann fylgdist með
sovézkum herflutning.um á Zilina
svæðinu í Norðauistur-Slóvakíu.
Fréttir frá Prag lierma, að sovézk
um hersveitum á Zilina-svæðiniu
sé skipað að vera við öllu búnar
vegna viðræðnanna í næstu viiku.
Sjónarvottar segja að hermenn-
irnir séu búnir eldflaugasikotpöll
um og brynvörðum vögnum.
Fréttaritari NTB í Moskvu
skrifar, að erlendir sérfræðing-
ar í Moskvu séu þeirrar skoðun-
ar, að afstaða Rússa sé komin á
það stig, að þeir vilji enga mála
miðiun ,og er yfirlýsing Pravda
lýðræðislegum sósíalisma verði
um að aldrei komi til mála að
komið á íTékkóslóvakíu talin
benda til þess. Aðrar yfirlýsing-
ar sovézkra blaða og tilvitnanir
í blöð í fylgiríkjum Rússa þess
efnis að þróunin í Tékkósló-
vakíu undanfarið sé ekki innan-
ríkismál Tékkóslóvaka, benda
einnig til þess, að afstaða Rússa
hafi harðnað. Sovézkir flokks-
leiðtogar hafa eftir öllu að dæma
settið á stöðugum fundum und-
anfarna daga ,sennilega ásamt
kommúnistaforingjum annarra
Austur-Evrópuríkja, segir frétta
ritarinn.
í kvöld sagði Cestmir Cisar,
einn af riturum miðstjórnar
tékkóslóvakíska kommúnista-
flokksins, að forsætisnefnd
flokksins hefði sýnt mjög
ákveðna afstöðu á öllum fund-
um sínum síðustu daga.
- KENNEDY
Framhald af bls. 1
ungadeildarþingmaður, að láta í
Ijós álit sitt á innanríkis- og
utanríkismálum, þegar honum
þætti ástæða og tilefni til.
Kennedy hefur dvalizt í
Hyannis Port síðustu daga og
útbúið þar yfirlýsingu sína, sem
síðan var birt á skrifstofu hans
í Boston. Talsmaður hans, er
las yfirlýsinguna fyriir frétta-
menn, sagði, að Kennedy
mundi ekkert fleira segja um
málið.
Ákvörðun Kenedys er sögð
hafa þau áhrif ,að Hubert Hump
hrey muni nú einbeita sér mjög
að því, að kanna hvaða menn
komi helzt til greina í framboð
sem varaforseti og er talið, að
hann hafi helzt í huga þá Eu-
gene McCarthy, öldungadeildar-
þingmann, sem keppir við hann
um forsetaframboðið og Sergant
Shriver, sendiherra Bandaríkj-
anna í París og mág Edwards
Kennedys.
Frá búðum repúblikana ber-
ast og þær fréttir ,að líklegasti
frambjóðandi þeirra, Richard
Nixon, velti því mjög fyrir sér
hver heppilegastur verði sem
varaforsetaefni hans. Hafa ýms-
ir menn talizt koma til greina
— m.a. i Oharles H. Percy, sem í
gær lýsti óvænt yfir stuðningi
við framboð Nelsons Rockefell-
ers. Nixon sagði í dag um þessa
ákvörðun Percys, að hún yki
líkurnar á því, að flokksþingið
yrði „opið“, en hann kvaðst þess
fullviss, að hann yrði útnefnd-
ur frambjóðandi. Nixon kvaðst
hafa talað við Percy í síma áð-
ur en hann tilkynnti ákvörðun
sína og hann væri viss um, að
Percy yrði mjög öflugur stuðn-
ingsmaður sinn, þegar hann
hefði hlotið útnefninguna. Percy
kvaðst sjálfur styðja framboð
Rockefellers vegna þess, að hann
hefði meiri trú á sigurlíkum
hans í kosningunum en Nixons
og auk þess vegna afstöðu Rocke
fellers til Vietnam-stríðsins.
Hins vegar kvaðs Percy mundu
veita fullan stuðning þeim
manni, er flokksþingið útnefndi,
hver sem hann yrði.
Talsmaður Nixons, Herhert G.
Klein, sagði við fréttamenn í
dag, að líklega hefðu möguleik-
arnir á varaforsetaframiboði haft
sín áhrif á ákvörðun Percys. Lét
hann á sér skilja að Nixon hefði
boðið honum að láta stinga upp
á honum sem varaforsetaefni og
var svoð að skilja, að það muandi
Everett M. Dirkson, leiðtogi
repúblikana í öldungadeildinni
gera. Klein kvaðst álíta, að þetta
tilboð stæði enn.
Nýr prófessor
við Lækna-
deildina
DR. ÞORKELL Jóhanrnesson,
læknir, hefiur víErið skipaður
prófcasor við læknadeild Há-
skóla íslands frá 1. júli 1968 að
telja.

Innbrot var framið um síðustu helgi hjá Antonin Novotny, hinum fyrrverandi forseta Tékkó
slóvakíu og leiðtoga gömlu S talínistanna. Þjófarnir ollu miklu tjóni, sem er metið á um
150.000 krónur, og stálu nokkrum fjölskyldumyndum. Hér sjást Antonin Novotny og sonur
hans og alnafni (til hægri) að ræða við blaðamann um þjófnaðinn.