Morgunblaðið - 06.09.1969, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. SEPT. 19«©
tjitgefandi H.f. Árvafcuí, Reykja'vik.
Fx;amfcv.æm.dastj óri Haraldur Sveinsaon.
•Ritetjórax1 Si'gurður Bjarnason frá Viguir.
Matthías Joiianness'en.
Eyjólfur Konráð Jónsaon.
Ritstjómarfullteúi Þorbjöm Guðmundsson,
Eréttaístj'óri Bjiöírn Jólhannsson!.
Auglýsingaatjöri Árni GarðaB Kristinsson.
Ritstjórn <ag afgreiðsla Aðalstræti 6. Sítni 10-W:0.
Auglýsingai" AðaLtræti 6. Síml 22-4-80.
Asfcriftargj'xild kr. 160.00 á mánuði innanilands.
í lausasiöXtt fcr. 10.00 eintafcið.
HAGSTÆÐ LÁN
FYRIR RÆNDUR
k árinu 1962 var lausaskuld-
um baenda breytt í föst
lán. Á þeim tíma réðust
Framsóknarmenn harkalega
gegn þeim kjörum, sem bænd
ur áttu þá kost á til að losa
sig úr lausaskuldum. Sá áróð-
ur Framsóknarmanna varð
til þess, að margir bændur
notuðu sér ekki tækifærið,
sem þeir þá höfðu. Bændur,
sem notfærðu sér kjörin
höfðu hins vegar mikinn hag
af því og er óhætt að full-
yrða, að þeir, sem hlustuðu
á áróður Framsóknarmanna,
sáu mjög eftir því síðar meir.
Ingólfur Jónsson, landbún-
aðarráðherra, beitti sér fyrir
því, að á síðasta Alþingi voru
á ný samþykkt lög um breyt-
ingu á lausaskuldum bænda
í föst lán. Á aðalfundi Stétt-
arsambands bænda, sem hald-
inn var á Reykjum í Hrúta-
firði, flutti landbúnaðarráð-
herra yfirgripsmikla ræðu,
þar sem hann fjallaði m.a.
um lánamál bænda. Ráðherr-
ann sagði:
„Á síðasta Alþingi voru
samþykkt lög, sem heimila að
breyta lausaskuldum bænda í
föst lán. Búnaðarbankinn hef-
ir nú lokið undirbúningi að
framkvæmd þessara laga.
Reglugerð var gefin út, sem
kveður á um, hvernig lögin
skuli framkvæmd. Búnaðar-
bankinn mun gefa út sérstak-
an flokk bankavaxtabréfa til
20 ára vegna þessara laga.
Vextir af bréfunum verða
8.5%. Ársgreiðsla af lánunum
verður nálægt 10y2% og eru
vextir og afborganir þessara
lána svipuð því, sem vextir
og kostnaður er af víxlum.
Verða þetta að teljast sæmi-
leg kjör og mikið unnið við
það fyrir bændur að koma
lausaskuldum sínum þannig
fyrir, að árlegir vextir og af-
borganir verða ekki meiri en
sem nemur víxilvöxtum og
framlengingarkostnaði. Er
sjálfsagt, að bændur noti það
tækifæri, sem hér býðst til
þess að bæta sinn hag“.
Landbúnaðarráðherra fjall-
aði einnig um fjárhagsstöðu
bændastéttarinnar og gat
þess, að á sl. vetri hefði verið
lokið rækilegri úttekt á
stöðu stéttarinnar, þar sem
eignir og skuldir hefðu verið
tilfærðar. Þá hafi einnig ver-
ið gerð ítarleg athugun á bú-
stærð og tekjum bænda. Land
búnaðarráðherra sagði niður-
stöðuna þessa:
„í Ijós kom, að bændur eru
mjög misjafnlega settir efna-
lega. Það kemur einnig fram,
að aðstaðan er mjög misjöfn
eftir sýslum og landshlutum.
Skýrslan ber með sér, að
bændur hafa yfirleitt efnazt
og að hagur meirihluta bænda
er allgóður. Meðalskuldir
bænda yfir allt landið reynd-
ust vera 262 þús. krónur.
77.7% af bændum skulduðu
minna en ársbrúttótekjur og
er talið, að þeir séu yfirleitt
sæmilega settir efnalega.
22.3% bænda skulda meira en
eins árs brúttótekjur, og eru
þeir vitanlega misjafnlega
settir, sérstaklega þeir, sem
skulda meira en tvöfaldar
brúttóárstekjur. 3.4% bænda
eða 160 talsins eru samkvæmt
skýrslunni taldir það illa sett-
ir efnalega, að vafasamt er tal
ið, hvort þeir geti eða eigi að
halda búskap áfram“.
í ræðu ráðherrans er það
staðfest, að bændastéttin
skuldar í raun og veru minna
og er mun betur sett efnalega
en margir höfðu gert ráð fyr-
ir. Uppgjör 118 búreikninga
1968, sýnir að afkoma bænda
var ekki slæm þrátt fyrir
áföll vegna lélegs árferðis.
Sagði ráðherrann að bænd-
um væri því enginn greiði
gerður með því að tala um þá
eins og þeir væru ósjálfbjarga
menn, sem stundum vildi
brenna við að væri gert.
ÚRTÖLUR
að er athyglisvert, að
Framsóknarblaðið hefur
allt á hornum sér í fyrradag,
vegna hinnar nýju reglugerð-
ar um lausaskuldir bænda. Er
ástæða til að árétta ummæli
landbúnaðarráðherra um aug
Ijóst hagræði þess að
komast af með eina greiðslu
í vexti og afborganir, sem ein
ungis mundi nægja fyrir vöxt
um og kostnaði af lausaskuld-
unum. Skyldu menn hafa í
huga, að lausaskuldir bænda
eru ekki eyðsluskuldir heldur
skuldir vegna framkvæmda.
Framsóknarblaðið ber fyrir
sig samþykktir Stéttarsam-
bands bænda um þetta mál.
Þótt aðalfundir Stéttarsam-
bandsins hafi gert margar
ályktanir samhljóða, er ekki
þar með sagt, að allir full-
trúar á aðalfundinum hafi
greitt þeim atkvæði. Aðal-
atriðið er, að bændur eiga nú
kost á, að breyta lausaskuld-
um sínum í hagstæð föst lán
til 20 ára. Er þess fastlega að
vænta að áróður og úrtölur
Framsóknarmanna verði ekki
til þess að draga úr bændurn
með að færa sér þessa hag-
stæðu breytingu í nyt.
Hanin borfir út. Þofcain flýbuir
upp af ósýnálegium ísinium. Þétt-
ist á rúðluiniuim. Svio bverfá
dnoparnir afitiur í þolbuma.
Hulgiuir hanis (hiviairfliar að
fereyflinium. Hamn munidi ekki
feneglðiaist hiomum, Þte'iir eriu vin-
ir.
Hann lítiuir á miællalbo.rðiið. Nei,
hann munidi eklki br'egðlaist. Það
er ©óð tilifinninig, þyfc'iir bomium,
að vera einn. Hamn hetfur enig-
ar áhyggi'ur af vængbroddun-
um, þótt þeáir bwerfi í þofclu-
hniykl'ama. Enigar áhyggjuir.
Hann er að sækjia fuMlhriaiusita
ferðalamga til Græintenids. Of't
hetfur bann fanið dapurfeigri
f-erðir.
Bkfcert hafði homum þótt
verna að vera einn, þeigaæ hann
sótti dauðú 'sjómenninia ves't'ur á
fdrði. Hanin er ©kki myrkfæl-
inn, þótt harnm trúi því að ósýni
legt líf sé í brimgum oktour.
Sumar draugasöguirmiar geta
jiafnivel vetrið dagsiannar.
Það gæti svo sem verið til-
breyting að sjá ærlegan draug.
Honium er huigsað til sjó-
rekniu líkannia tveggja. Ein-
hver hefur nú fellt tár yfir
þeim. Eimlhver. Einhvers staðar.
Þaið er efcki hanis hluitverfc að
velta því fyrir sér. Hann átti
aið sfcila þeim til rétltm aðdia.
Þá fcæmiust þaiu til þednra sem
elitt 'sinin höfðu tekið á móti
þeim lifaindi. Bros. Faðmlög ...
í Beigíu ... Bnetlamidi? Mundi
það efciki.
Einhvers staðar.
Hann var á leiðinnd með þá
suður. Þeir lágu aftur í vél-
innii eins og hver anmar farm-
uir. Gátiu efcki taliað fretoar en
vanalhluit/ur í síldarverfcsmiðju.
Hræddur, ónei. Hví að óttast
frökar dauðan mamn en ...
'hvað kom þettia Græmiliamdi við?
Hann horfir út. Grá, þögul
þokan fyllir augu hans þægi-
legri einimamiake.nind. Hann lít-
ur ósjálfrátt wn öxl. Þeir
höfðiu íegið þannia alftuir í, f.raim-
aindi. Ókunnugir. Inn í huga
hanis þrýstir sér allt sem hann
veit efctoi um l'íf þeirra. Un/g
bona ... barm? Einhver grét,
einlhvers staðar. Svo mikið
þóttfist hantn vita. Samt varþað
©kki víst. Þarma lágu þeir í
umfoúðunium og (hireyfðu eig
ekki. Hvað ef anmair þeirra
hefð'i nú lagt hönd á öxl hanis?
Hann brosir út í þokuma. Þá
hefði vélin fengið í magainn af
ofstónum benzímisfciammti, tekið
kipp. Eða dýfu. Það hefði orð-
ið saga til niæsita bæjar. Og all-
ir hefðu sagt. „Lí'klega er
Bjönn orðiinin vitlauis. Það er
áliagið ... það er þreytan. Og
svo hefur hanm alltaif verið
faum oV{
þær þó ekki haft ástæðu til að
hugsa um það.
Hafði hann ekki reymslu fyr-
ir því að ihiniir daiuðu væru
hættumimni en þeir sem lifðu?
Létu lítið yfir sér. Kröfðust
einiSkis. Aldrei hafði þeiim dott-
ið í hug a‘ð gena vart við si.g.
voru vinir. Og henni vaæ í blóð
borið að tölta undir sjálfri sér,
ef með þyirfti.
Einlhver hatfði haft orð á því
a'ð hanin ætti efc'ki að fljúga til
Græntends í einis hreyfils vél.
En hann vissi hetur. Hoinium
dyfcti efcki í hug að fara slíka
Hamin held/ur fast um stýrið,
ag píriir út uim gfiuigganm.
Þetfca venst. Hann bafði sivo
sem ekki verið neinn nýgræð-
inigur. Hann hafði verið bíl-
stjóri við ajúkraihús. Þurifti oiflt
að 'búa iim og flytj'a lá'tdð fóillk
ag sjúlklliniga. AulðyitaS snietrti
það hann, stiunidlum ifUia. En
aldrei svio 'að hanm wæni eikfci
í fullXu j aifmivæigi.
Allt einis og bezt verður á
kosið í mælaborðinu. Hann
þekkir þessa vél, þetita er ymgri
Cesisraain haras. Milli þeirra er
sami trúraaður og oft ríkiir milli
mianmis og hests. Ef hann verð-
ur eitthvað annars hiugar, tek-
ur hún sjálf við stjórninmi.
Hann 'hafði klappað henmi, áð-
ur en þau lögðu af stað. Þau
eitflhvað siæmiur á taugum.
Og ... og ..
Á leiðinni suður hafði hann
verið kallaður upp og beðinm
að sækja veikt bam og ömmu
þess. En af flillitsemi við þessa
nýju farþega minmitist hann
ekki á inmálbald umbúðaniraa aift
ur í. KanmiSki þær hafi haldið
.að það væri sialtfisfcur ...
eða ... hvað eigum við að
segja? Hákarl? Lí'klega hafa