Morgunblaðið - 25.09.1970, Blaðsíða 20
20
MORiGUNBLAÐIÐ, PÖSTUDAGUR 25. SEPT. 1970
Pingouin-garn
Nýkomið mikið úrval af CLASSIQUE CRYLOR.
MULTI-PINGOUIN.
Verzlunin DYNGJA,
Akureyri.
Atvinna
Maður eða kona, vön verkstjórn og gerð sniða, óskast til
starfa hjá lítilli fataverksmiðju.
Meðeign kæmi til greina.
Eiginhandarumsókn er greini frá aldri og starfsreynslu sendist
í pósthólf 1331, Reykjavík.
Aðstoðorlæknir óskost
nú þegar i Blönduóslæknishérað. Upplýsingar í skrifstofu land-
læknis, hjá héraðslækninum Blönduósi eða i heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytinu.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið,
23. september 1970.
GÖTUN
Viljum ráða stúlku með reynslu í IBM götun hálfan daginn.
Umsóknir með upplýsingum um aldur, menntun og fyrri störf,
sendist afgreiðslu blaðsins fyrir 30. þ.m. merkt: „4087".
Tilboð óskast í uppsteypu gagnfræðaskólahúss að Varmá
t Mosfellssveit,
Grunnplötu skal vera lokið 31. marz 1971 og uppsteypu
hússins 30. desember 1971.
Otboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri, gegn 3.000,— króna
skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð 13. október n.k.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS
BORGARTÚNI 7 SÍMI 10140
JÓIASKÓR in TELPIIR
TELPNASKÓR. Stærðir 26—35.
Litir: hvítt—rautt. — Verð kr. 302—327.—
TELPNASKÓR. Stærðir 26—35.
Litir: hvítt—rautt. — Verð kr. 307—332.—
Póstsendum.
Skóbúð Austurbœjar
Laugavegi 100.
Guðni A. Jónsson, úr-
smiður, 80 ára
„Sá heilsar heiminum hressi-
lega,“ sagði ljósmóðirin, þegar
hún setti háhljóðandi snáðann I
laugarkerið. „Sá verður við-
bragðs harður, þegar hann stálp
ast og þroskast. Og mig grunar,
að hann nái góðum vexti, þó að
hann sé ósköp smár og vesaldar
legur núna, aumingja litli dreng
urinn. Mín spá er það, að líf
hans, sem ég vona verði langt
og gæfurikt, mun einkennast af
tápi og fjöri." „Táp og fjör, og
friskir menn." raulaði ljósan íyr
ir munni sér, meðan hún laug-
aði og reifaði litla drenginn. Þó
„ljósan" væri ekki völva, þá eru
orð hennar sögð frá mikilli
skarpskyggni og þau reyndust
spásögn. Enda geta vel skyggn-
ir, markað af fyrstu viðbrögð-
um bamsins hvað í þvi býr.
Hins vegar var spásögnin vel
fallin, til að gleðja hjarta veik-
burða móður og auka henni
styrk. En vissulega var móðirin
sæl mitt í þjáningunum, svo er
það jafnan. Þessi móðir átti nú
þrjá drengi, og fannst öllum
auði betra.
Ekki get ég lagt fram skjal-
festar heimildir um orðrétta spá
sögn „Ljósunnar", eða önnur
orð hennar, en staðreyndirnar
vitna um gildi þeirra.
Drengurinn óx og dafnaði vel
við móðurbrjóstin og leiðandi
hönd föðurins. Er sá litli varð
tveggja ára, hófust búskapar-
annirnar. Hugsýnasköpunin var
orðin það þroskuð, að völuhóp-
urinn var vel alinn og lagðprúð
sauðahjörð, fótaleggir úr kind-
um stríðaldir gæðingar. Brekán
in á rúmunum voru ágætis beit-
arlönd, þar voru grænar grund-
ir, holt og hálsar. Borð og brík-
ur voru hamraborgir og tindar,
ailt eins og á hálsinum vestur
frá bænum. Þá var baðstofupall
urinn ákjósanlegur skeiðvöllur.
Svo eggslétt var engin grund.
Þar fengu fákarnir að spretta
úr spori, á öllum gangi. Þá var
gaman að lifa. Þegar aldurs-
skeiðið lengist um eitt ár, tvö
ár, færðist athafnalífið út í vor-
glaða náttúruna, upp í brekk-
umar ofan við bæinn, og alla
leið upp á Berg. Þá voru hom-
in komin i staðinn fyrir völum
ar, og stórgripaleggir voru
hestar. Jæja, annars var hrífu-
skaftið. — Þar var afburða
hlaupari, ferðin ofsaleg, þegar
hann var hvattur. Knapinn
kunni vel að sitja gæðinga, og
réði sjálfur ferð og kostum.
Brátt hófst nýr reynslu- og
þroskatími í lifi uppvaxandi
sóguhetjunnar okkar. Þeir bræð
ur: Jón Pálmi og Guðni á Gunn-
fríðarstöðum, leituðu nýrra æv-
intýra. Þeir yfirgáfu hom og
leggi, gerðu smalaprikin að veiði
stöngum, auðvitað með tilheyr-
andi snærisspottum og önglum.
Silungur var I einni kvísl
Blöndu, rétt við túnfótinn. Þar
var stundum vænn silungur á
land dreginn, með þessum frum-
stæðu veiðarfærum. En fögnuð-
ur drengjanna var engu minni,
þegar vænum silung var á land
kippt, enn albrynjaða laxveiði-
mannsins, er setur i þann „stóra"
og getur loks yfirbugað hann,
eftir áflog lengi dags.
Bræðurnir vom samrýndir í
leik og starfi, en báðir voru
metnaðargjamir og skapríkir, og
sem titt er, vildi eldri bróðir-
inn ráða ferðinni, og taka sjálf
dæmi í einu og öllu, meira en
Guðna þótti hóf að. Sló þá
stundum í hvassa brýnu, neytt
aflsmuna og snarheita, er báð-
um vom eiginleg. Svo vill oft
verða, í slíkri viðureign, að sá
er yngri er að árum, og veit sig
minni máttar, fyllist hugmóði og
ofurmætti slíkum, að hann kem
ur þeim að óvömm, er taldi sér
sigurinn vísan. Þannig varð tið
um, að Guðni bar betri hiut frá
borði, en vöxtur og aldur gátu
bent til. Vísbending til þess er
seinna kom fram. Guðni hefur
alla ævi kosið sér heilan hlut,
og til hans unnið. Átökin stæltu
vilja og vöðva, og vora visir að
meiri aflraunum og iþróttum eins
og seinna kom fram. Á vetrum
var farið á skiðum og skautum.
Guðni var sjö vetra, er hann
eignaðist fyrstu skautana, er fað
ir hans smíðaði. Seinna bættist
Helga, systir þeirra bræðra í
hópinn, er lék skautalistina á
Blöndu.
Bemskan leið og meiri alvara
færðist í leik og starf. Glíma var
iðkuð I stað áfloga, svo og
hlaup, stökk og fleiri íþróttir,
t.d. kunnáttusund i stað hunda-
sunds. Lífið var ekki aðeins
leikur. Þó þeir bræður, Jón
Pálmi og Guðni tækju stund-
um glímutökin milli flekkja á
túninu, þegar verið var að
þurrka töðuna, og hinir eldri
töldu það vítavert, voru það að
eins barnabrek, er sýndu þó
lofsverðan áhuga á íþróttinni.
Þetta forspjall hér að framan,
þykir sennilega eiga fremur
heima i ævisögu, en afmælis-
greinar era venjulegast æviþætt
ir. Bernskan er forspjall ævinn
ar. Bernskuárin, ef björt eru,
varpa geislum fram á ófama
ævileið. Erfðaeiginleikar og mót
un barnssálarinnar, valda
mestu um hvernig ævibrautin
sækist, sérstaklega þegar hún
er brött, og nokkuð torfarin, og
fátt um þau fararefni, er í ask-
ana verða látin. En einbeittur
vilji, andlegur styrkur og trúar
traust hjálpar öllum að settu
marki.
Guðni A. Jónsson úrsmiður er
fæddur á Gunnfríðarstöðum á
Ásum þann 25. september 1890.
Bæjaröðin meðfram Blöndu að
vestan, ætti landslagsins vegna,
að tilheyra Langadal, en um
langan aldur hefur blanda ráðið
skiptingu sveitanna. Gunnfríðar
staðir standa allhátt í hallinu,
uppfrá Blöndu. Þar er fagurt út
sýni yfir allan Langadal,
Blöndu, er streymir í mörgum
kvislum um breiðar eyrar, með-
fram blómlegri byggð, neðan við
rætur rismikilla fjalla. Slíkt
landslag vekur og þroskar
ómengað fegurðarskyn þeirra, er
þar mótast á bernskuárum. Vest
ur frá bænum á Gunnfríðarstöð-
um rís landið enn hærra, með
hamraborgum, viðs vegar um
græna teiga. Á Tindinum, hann
ber hæst, gefst sýn um nær allt
Húnaþing, Húnaflóa, og allt til
Stranda vestur. Bernskuhagarn-
ir og íjallahringurinn fagri
geymast í góðu minni. „Háfjöll-
in benda á ókomnar leiðir."
Tindarnir kenna ungmenninu að
horfa hátt, og klífa brattann.
Fjöll sýna oss torsóttum gæðum
að ná.“
Foreldrar Guðna eru JónHró
bjartsson og Anna Einarsdóttir.
Hróbjartur faðir Jóns, og Sig-
ríður móðir hans bjuggu í
Reykjakoti í Biskupstungum.
Hróbjartur er Jónsson, Þorkels-
sonar i Gufunesi. Stóðu sterkar
ættir í báða liði að þeim hjón-
um. Meðal forfeðra þeirra var
Ormur Vigfússon, sýslumaður i
Eyjum í Kjós. Af þeim stofni er
og Hannes Þorsteinsson ættfræð
ingur, fyrrum ritstjóri Þjóðólfs.
Systkini Jóns Hróbjartssonar
voru mörg, og því fór hann ung
ur að heiman. Stundaði hann
nokkrar vertíðir sjóróðra á Suð
urnesjum. Við árina hefur mörg
um unglíngi aukizt djörfung og
dugur. Seinna var Jón nokkurn
tíma við smíðanám. Lék allt I
höndum hans er að smíðum laut,
og varð þvi brátt eftirsóttur til
þeirrar iðju. Gerðist Jón fljót-
lega jafnvígur á tré og málm.
Laust eftir 1880 fluttist Jón
norður í Húnavatnssýslu, kvænt
ist Önnu Einarsdóttur, er fyrr
getur. Reistu þau hjón bú, fyrst
á Smyrlabergi, en seinna á
Gunnfriðarstöðum, þar sem þau
bjuggu lengst. Á níunda tug sið
ustu aldar voru óslitin harðindi,
og því ekki fýsilegt fyrir fátæk
hjón að hefja búskap, en kjark-
ur og bjartsýni var báðum í blóð
borin. Handiðn Jóns, sparsemi
og nýtni eiginkonunnar bjarg
aði miklu. Þó hart væri í ári,
lögðust byggingar ekki með öllu
niður á þessu timabili.
Faðir Önnu var Einar Andrés
son, Skúlasonar, Einarssonar
klensmiðs. Foreldrar Einars,
Andrés og kona hans, Þórunn
bjuggu lengst á Bakka í Viðvík-
ursveit, þar mun Einar vera
fæddur, einn af sextán börnum
þeirra hjóna.
Einar Andrésson bjó í fjórtán
ár með Halldóru, fyrri konu
sinni á Bólu i Blönduhlíð, og
löngum við þann bæ kenndur.
Einar Andrésson var miklum
gáfum gæddur og þjóðkunnur,
eitt snjallasta alþýðuskáld sinn
ar samtíðar. Fróður var Einar og
ófreskur og því kenndur við
forneskju nokkra.
Einar Andrésson var ekki hár
maður, en vel vaxinn, og talinn
var hann á unga aldri afburða
glímumaður. Halldóra, kona Ein
ars var myndarleg húsfreyja og
vel gefin.
Anna Einarsdóttir var frið
kona, og fluggreind. Hjónin á
Gunnfríðarstöðum ræktu vel
fornar dyggðir. Þau gáfu börn
um sínum það veganesti, sem
hollast reynist, hvernig sem
veður gefast, á æviskeiðinu.
Slíkir voru ættar hlynir
Guðna Jónssonar úrsmiðs. Frá
góðum stofnum vaxa aðrir, lík-
ir að grósku og atgervi.
Foreldrar Guðna eignuðust
fimm börn. Fyrsta barn þeirra,
Guðrún dó kornung. Hin börn-
in voru: Karl elztur, hann kvænt
ist og bjó á ýmsum stöðum i
Húnaþingi. Næstur að aldri var
Jón Pálmi. Hann varð gagnfræð
ingur að mennt. Jón Pálmi var
skáldmæltur með ágætum og
íþróttamaður, hlaut hann verð-
laun fyrir glimu. Hann stundaði
ljósmyndasmíði, fluttist til
Bandaríkjanna, og komst þar til
metorða. Þá var Guðni næstur
að aldri, verður hans hér meira
getið. Yngst þeirra systkina er
Helga, kona þess, er þetta ritar,
— fædd árið 1895.
Karl og Jón Pálmi eru fluttir
yfir á land eilifðarinnar, til
litlu systur sinnar, foreldra og
forfeðra.
Auk alsystkinanna eignaðist
Jón Hróbjartsson eina dóttur,
Marselíu, sem er gift Einari
Jónssyni prentara.
Á áratugunum næstu við síð-
ustu aldamót var ekki auðvelt
að afla nægilegra tekna á lítilli
og kostasnauðri jörð, handa all-
stórri fjölskyldu. Jón á Gunn-
fríðarstöðum varð því að
stunda smíðar, víðsvegar um
Húnaþing, og einnig heima, þeg
ar til hans var kallað, t.d. smíð-
aði hann hinzta hvílurúm
margra sveitunga sinna. Þegar
svona háttaði, er augljóst, að
heimilisannirnar, úti sem inni,
hvildu með miklum þunga á hús
móðurinni, meðan börnin voru
ung. Anna Einarsdóttir skilaði
ströngu dagsverki með ágætum,
svo sem bóndi hennar á öðrum
vettvangi.
Guðni Jónsson vandist ungur