Morgunblaðið - 20.10.1970, Blaðsíða 22
22
MORGUNÐLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1970
Herdís Kristjánsdóttir
— Minningarorð
F. 11. apríl 1886 — D. 14 okt. 1970
ÞAÐ mun hafa verið snemma
á árinu sem leið, að ég sem oftar
settist að matborði í veitingasal
í borginni ásamt góðkunningja.
Og ég renndi að vanda augunum
inn eftir salnum, þar sem ég kom
auga á tvo menn, virðulega og
gráhærða sitja við borð. Þó ég
áttaði mig ekki í svipinn á því
hverjir mennimir voru, ályktaði
ég strax. Valdamenn, sem bera
ábyrgð á heiminum, án þess að
þurfa að flíka því að öðm leyti.
Eitt andartak þagnaði kliður-
inn í salnum, svo ljóst mátti
greina að þessir mikilúðlegu
menn og sviphreinu, mæltu á
okkar tungu.
Og ég fægði í skyndi rúðurnar
t
Maðiurinm miinn oig faðir
oikikar,
Sigurður B. Sigurðsson,
fyrrv. ræðismaður,
Hávallagötu 22,
andaðist 19. O'któber sl.
Karitas Sigurðsson,
Níels P. Sigurðsson,
Asgeir Sigurffsson.
t
Móðir oklkar og systir mín,
Málfríður Friðriksdóttir
frá Akureyri,
lézt hinm 17. þ.m.
Kolbrún Kristjánsdóttir,
Friffrik Kristjánsson,
Kristján Kristjánsson,
Alfa Friffriksdóttir.
t
Somur miinm,
Sigurður Brúni
Brynjólfsson,
Grettisgötu 72,
lézt af siysförum 18. þm.
í gleraugunum og línurnar skýrð
ust á andlitunum: Sunnlenzkir
bændahöfðingj ar í samræðum
um þjóðmálin!
Og nákvæmlega jafn snemma
steig fram á hugartjaldið þriðja
persónan, og ég segi við borð-
nautinn: Hér vantar einn mann,
Bjargmund Sveinsson. Og allt er
þegar þrennt er.
Þessir þrír menn koma mér
oftast í hug er ég heyri getið
sannra haminigjumanna og vík-
inga. Ég var þeim öllum ná-
kunnugur, og hef fylgzt með því
hvemig ásjóna landsins hefur
smækkað og ófríkkað við fráfall
þeirra. Þeir voru sannarlega
hamingjumenn íslandis.
Og þessi fullyrðing kallar á
nýja spurningu: Hver er konan?
Eiginkonur tveggja hinna
fyrmefndu gæfumanna, halda
enn vörð um verndara síma héma
megin tjaldsins mikla. Hin
þriðja tók sig upp fyrir fáum
döigum að efna nýgefin loforð
loforð við lífið og ódauðleikann:
Herdís Kristjánsdóttir.
Fátt er rosknum mönnum á
mínu reki jafn gagnlegt til að
dreifa þokuhnútum hversdags-
ins og að ná fótfestu á hálum
skriðjöklum lífsins, og að eiga
vísan stað hjá eldri konu, sem
á í seli, eða jafnvel bara inn-
hlaup í sáluhús á himnum. Og
manninum fátt eins háSkalegt
og efinn og vantrúin.
f stofunni hjá Herdísi Krist-
jánsdóttur var ævinlega allt á
því hreina, allar vangaveltur
um það óþarfar, hvernig bar-
áttunni muni lykta, hvernig ný
framtíð opnast í fyllingu tím-
ans, og ekki síður hitt, hvemig
hamingja mannsins skapast, vex
og þróast Fyrir Herdísi var að-
ains einni spumingu ósvarað:
Höfum við gengið til góðs, göt-
una fram eftir veg?
Herdís Kristjánsdóttir var
Þingeyingur, og það var hennar
stolt og hennar sársauki. Hún
var fædd í Reykjadal, en fluttist
upp úr fermingu í Aðaldal. Hún
t
Útför föður mánB,
Sigurðar G. Jóhannssonar,
bifreiffastjóra,
Hátröff 6, Kópavogi,
fer fram frá Kópavogsikirkju
miðviíkudiaigiiinin 2/1. október
kl. 3 e.h.
Fyrir hönd okkar systkiinanina,
giftist ung fyrra manni sínum,
Jóni Jónssyni, og átti með hon-
um 5 börn, en þrjú með seinni
manninum, Bjargmundi Sveins-
syni.
Það urðu örlög Herdísar Krist-
jánsdóttur að búa mestan hluta
ævinnar á Suðurlandi. Hún
saknaði alla tíð æskustöðvanna.
Dýrðarljóminn í haustlitunum í
Aðaldal var fyrir henni hámark
tjáningar forsjónarinnar og upp-
haf mikillar náttúrudýrkunar og
listáistar.
Þó Herdís festi aldrei fullkom-
lega rætur á Suðurlandi og end-
urminningin um Reykjadal og
Aðaldal væri aila tíð viðkvæm
und í sálinni, lejrfðu atvikin
aldrei að hún heimsækti Norð-
urland. Hún komst aldrei lengra
en að búa sig í þá ferð, sem
aldrei var farin. Örlögin streitt
ust á móti og ef til vill dulinn
ótti við vonbrigði, eins og svo
títí reynist dapurlegur eftirmáli
ofsafenginnar tilhlökkunar. Son-
ur hennar bjó henni fagurt heim
ili hjá sér þau ár sem hún lifði
hér ekkja og bömin hennar,
barnabörn og tengdabörn voru
henni alla tíð ástfólgnir vinir og
vemdarar.
Herdís mín kæra og ógleym-
anlega. Það skal vera hinzta ósk
okkar vina þinna og skjólstæð-
inga, að þú fáir aftur að finna
yl og kul dalanna þinna fyrir
norðan og hugarþel fólksins þíns
þar og hér leiki áfram um líf og
sál.
R. J.
HERDÍS frá Fossseli er látin,
og í dag verður hún borin til
moldar. Löngum og miisveðra-
sömum lífsdegi er lokið. Ævi
þessarar drauimlyndu konu hófst
með hækkandi sól og dvínaði
um haust, — þegar fjalldrapinn
á Þingey ogskógarnir viðSkjálf-
andafljót skarta sínu fegursta
litskrúði og búast undir langan
vetur.
Herdís sleit barnsskónum á
heimili foreldra sinna á Fossseli.
Þar er eitt fegursta bæjarstæði
í Þingeyjarsýshi. Kjarrskógur-
inn vex á tvo vegu heimundir
tún. Á vorin barst birki-ihnur í
bæinn, til uppfyllingar rýrum
kosti, — og hér varð blágresið
allra blóma bláast. Úr varpan-
um sér niður yfir Ullarfoss og
Skipapoll, þar sem huldufólkið
siglir sér til skemmtunar um
lágnættið, þegar mófuglinn er
þagnaður og grágæsin gengin til
náða upp í skógi.
Vestan fljótsins rís Fellið með
skóga sína, hlíðar og ömefni, til
að gefa umhverfinu tilgang og
tengja það viðhorfum mannlegs
samfélags. Hildarklöpp, Setberg,
Umisvalir, Spangasel .... Þes’si
breiði skjólsæli dalur inn í miðri
byggð hefur aldrei notið þeinrar
virðingar að heita neitt, og smá-
býlin þrjú, sem hér fóstmðu
fátækt fólk kynslóð fram af kyn-
slóð, eru öll eydd.
í þessum „fjallasal" minntist
Herdís sinna fyrstu stunda, og
hér kenndi hún fynst til þreytu
lífsbaráttunnar. Vornæturnar í
Fosssetli liðu henni aldrei úr
minni.
En Herdísi var ekki fyrirhug-
að að dvelja lengi í paradís átt-
haganna. Nauðug var hún knú-
in til að takast á hendur langa
ferð, sem nú er lokið. Heim kom
hún aldrei aftur.
Áningarstaðirnir urðu margir
á vegferð hennar, og árin liðu.
Hamingjan gaf henni sjö velgef-
in og dugleg börn, sem gerðu
ævikvöld hennar bjart og fag-
urt, eftir langra ára andvökur
og örbirgð. Síðustu áratugi æv-
innar bjó hún við allsnægtir í
húsi sonar síns, og naut þar um-
kyggju og öryggis barna sinna og
venzlafólks. Hljóðlát og þakklát
kona hafði sigrað í sínu lífsstríði
— sátt við alla menn.
Lengi hafði hún alið þá von
í brjósti að fara um vornótt
norður að Fossseli og staldra þar
við stundarkorn í túnfætinum
með börnin sín öll. Loks voru
allir ferðbúnir, en þá braist hana
kjark til að horfast í augu við
draum sinn og mælti: Ég hef svo
oft farið þessa ferð í huganum,
að þar verður engu við aukið.
Kunnur listamaður, sem virti
frú Herdísi umfram annað fólk,
lagði krók á leið sína og færði
henni teikningu af bæjarrústun-
um í Fossseli. Það var eina
kveðjan, sem henni barst frá
draumalandi sínu eftir að hún
flutti suður.
S. B.
GRÖNN, snögg í hreyfingum,
með Skörp aitlhugul og greind-
arleg augu. Með sterka skap-
gerð en dula, og hógvær í kröf-
um fyrir sjálfa sig. Þannig
minnist ég Herdísar Krlstj áns-
dóttur. En þess, sem ég minnist
bezt, er góðvild hennar og hjarta
hlýja.
Ég var ungur að árum, þegar
ég hóf verzlunarstörf hjá Krist-
jáni, syni Herdísar. Það æxl-
aðist þannig, að í nokkur ár var
vinnustaður minn í sama húsi og
heimili þeirra Herdísar og Bjarg
mundar Sveinssonar. Alltaf
minnist ég þess, hve mikið tillit
þau hjón tóku hvort til annars,
og hve mikill skilningur ríkti
milli þeirira. Bjargmundur var
beinvaxinn og svipfagur, traust-
ur og góður maður. Hann er lát-
inn fyrir nokkrum árum
Það voru margar máltíðir og
margir kaffibollarnir, sem ég
þáði hjá þeim heiðunshjónum.
Qft var komáð niður með heitan
sopa og eitthvað ljúffengt með.
Og þá var stundixm vinnusöm en
hlý hönd lögð yfir öxl, eða strok-
ið um vanga. Frá þeim árum hef
ég alltaf hugsað um Herdísi, sem
mína aðra móður, með virðingu
og þakklæti.
Herdis var ein af þessum
sterku konum íslands, sem
addrei létu bugast, á hverju sem
gekk. Þessar konur miisstu, að
miklu leyti, af bóknámi. En þær
höfðu þann innri kraft, þann
persónuleika, sem veitti þeim
styrk, til að gera lífið þess virði,
að því væri lifað. Þær ólust upp
í tengslum við hina fögru nátt-
úru íslands. Þær teyguðu fjalla-
lækina, tæra loftið, litadýrðina
og kyrrðina. Tengslin við náttúr-
una gerði þær sterkar og trúaðar
á fegurð og tilgang lífsins. Þær
til'heyrðu lífinu, og það gerði
sínar kröfur til þeirra. Þær
brugðust því ekki. Þrátt fyrir
erfiðleika þeirra ára, misstu
þær aldrei trúna á hreinleikann
og fegurðina, sem mótaði þær í
æsku.
Á þroskaárum mínum fékk ég
að njóta hlýleika og góðvildar
Herdísar. Fyrir það er ég for-
sjóninni þakklátur.
S. Guðlaugsson.
S. Helgason hf.
LEGSTEIHAR
- ' c»
MARGAR GERÐIR
SÍMI 36177
t
Þalökia inimliega sairmúð, vinar-
h'Uig og hjiá.lp við amdlát og
jarðarför
Jóns Gíslasonar,
garffyrkjuTnanns.
Kristrún Gís-ladóttir.
Brynjólfur B. Ólafsson.
Elfar Berg Sigurðsson.
Útför
Mörtu Bjarnadóttur
fer fram frá Nesikirkju þriðju-
diagiinin 20. olktóber kl. 3.
Vilmundur Sigurðsson,
böm, tengdaböm
og bamaböm.
Móðir mín,
Karitas Sigurðardóttir,
verðuir jiarðisiunigin miðviku-
diaiginn 21. oikitóber kl. 13.30
frá Lauiganraesikirkjiu.
Blóm vinisaimtegiast aifþökfcuð.
Sigurffur Runólfsson.
Eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir og amma
^ INGA LOViSA ANÐREASSEN
f. Þorláksdóttir,
Ljósheimum 6,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni miðvikudaginn 21. októ-
ber kl. 14.00.
Þeim, sem vildu minnast hinnar látnu, er vinsamlegast bent
á að láta líknarstofnanir njóta þess.
Ofe Andreassen,
5ofie Markan, Rolf Markan,
Hugo Andreassen, Guðrún K. Andreassen,
Erling Andreassen, Kristín E. Andreassen.
og barnabörn.
t
Við sendum öllum hjartans þakkir, sem sýndu okkur samúð
og veittu okkur hjálp og hlýju við fráfall
SIGRÚNAR
dóttur okkar og systur.
Guðbjörg Einarsdóttir, Ólafur Þorsteinsson,
Einar og Þorsteinn.
t Þökkum auðsýnda samúð við fráfall og jarðarför
GlSLA JÓNSSONAR
Guðrún Gísladóttir, Bergur Bjamason,
Þorsteinn Gíslason, Ingibjörg Thors,
Haraldur Gíslason, Björg Ingólfsdóttir.
t
Þökkum innilega öllum þeim, sem sýndu okkur samúð og
vinarhug við andlát og útför móður okkar, tengdamóður,
ömmu og langömmu
SESSELJU HANSDÓTTUR
Ásgarði 51.
Magnús Kristinn Jónsson, Sigríður Kristín Sigurðardóttir,
Hans Adolf Jónsson, Ingibjörg Ingimundardóttir,
bamabörn og barnabarnabörn.