Morgunblaðið - 25.10.1970, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. OKTÓBER 1970
13
Þjóðnýting
Fróðlegt hefur verið að lesa
Þjóðviljann undan farnar vikur.
Þar hafa allt í einu skotið upp
kollinum umrœður nokkrar og
deilur um landbúnaðarmál. Hing
að til hafa vinstri blöðin ávallt
talið sér trú um, að þau þyrftu
ekki að taka tillit til bærida og
dreifbýlis, en ættu auðveldan
leik á borði: að tala sífellt upp
í eyrun á neytendum og fólki í
þéttbýlinu. Undanfarnar vikur
hefur Tíminn tekið þátt í þessu
kapphlaupi vinstri blaðanna og
hamrað á þvi, hvað landbúnað-
arstefna ríkisstjórnarinnar sé
slæm og þá ekki sízt vegna þess,
að reynt hefur verið að taka til-
lit til bænda, svo að þeir sitji
að minnsta kosti við sama borð
og aðrir launþegar i landinu,
þegar kaupgjald er ákveðið.
Þetta aðalmálgagn Framsóknar-
flokksins og söngur þess hefur
vakið menn til nokkurrar um-
hugsunar úti um landsbyggðina.
Það hefur ekki farið fram hjá
neinum, sem undanfarið hefur
ferðazt um og hlustað á tal
manna i sveitum viðsvegar um
landið. Þar heyrast m.a. þær
raddir að Framsóknarflokk-
urinn hafi eignazt allsherjar-
lausn á öllum vandamálum land
búnaðarins og styðjist hún
við nýjustu kenningar Lysenkos
þeirra Framsóknarmanna: að
unnt sé að framleiða ull og gær-
ur án þess að framleiða kjöt.
Þannig verði í eitt skipti fyrir
öll unnt að ráða bót á svokall-
aðri offramleiðslu í landbúnaði!
Bændur ætluðust satt að segja
til annars af Framsóknarflokkn-
um og málgagni hans en tekið
væri undir áróðurinn gegn þeim
og starfi þeirra. En Framsókn-
arflokkurinn þarf að vera bæði
með og móti öllum málum, eins
og kunnugt er, og þess vegna
liggur það í hlutarins eðli, að
Tíminn getur ekki einungis ver-
ið með bændum, heldur þarf
hann auðvitað einnig að vera á
móti þeim, að minnsta kosti þeg-
ar þarf að keppa við innantóm-
an áróður vinstri flokkanna og
níða þá landbúnaðarstefnu, sem
reist hefur íslenzkan landbúnað
úr rústum og gefið honum marg-
vísleg tækifæri til þess að dafna
jafnvel þó að illa ári eins og
raunin hefur orðið á, til dæmis
á óþurrkasvæðunum í fyrra og
öskusvæðunum nú. Aðstoðin við
bændur á öskufallssvæðunum
kemur vafalaust í góðar þarfir.
Harðærisnefnd hefur lagt til, að
bændur fái greidd 60% af því
tjóni, sem þeir, samkvæmt skýrsl
um og upplýsingum telja sig
hafa orðið fyrir. Er hér um veru
lega aðstoð að ræða, enda nauð-
synlegt að sjá svo um, að áföll
verði ekki til þess að draga
byggð of mikið saman, eða auka
flótta úr sveitunum. Það vekur
nokkrar vonir, að fénaður gekk
vel fram á öskufallssvæðunum og
mun betur en bændur þorðu að
vona. Hver sá sem til dæmis
var í Undirfellsrétt í Vatnsdal,
þegar göngumenn komu með
safnið af heiðum, hlýtur
að hafa orðið reynslunni
ríkari að hlusta á bændur dást
að fé sínu, hversu það væri vel
á sig komið. Raunar heyrðust
þær raddir, að það hefði gengið
betur fram en árið áður.
En vafalaust er þetta ærið mis-
jafnt á öskufallssvæðunum.
Stangast hvað
á annars horn
Fróðlegt hefur verið að Iesa
deilurnar um landbúnaðarmálin
í Þjóðviljanum undanfarið. Þar
stangast auðvitað hvað á annars
horn, eins og gefur að skilja, þar
sem enginn veit hver stefnan er,
enda hefur aldrei nein stefna
verið túlkuð í Þjóðviljanum
í landbúnaðarmálum nema
óábyrgt orðagjálfur, sem hljóma
á fallega í eyrum neytenda. Þess
ar umræður í blaðinu hafa sýnt
svart á hvitu það ábyrgðarleysi,
sem einkennir stjórnarandstöð-
una á flestum sviðum. Þegar
hún þarf að horfast í augu við
staðreyndir, leysa vanda, hryn-
ur öll spilaborgin, svo að undir
tekur í áróðurshöllum hennar.
Fréttaritari Þjóðviljans í Mý-
vatnssveit og væntanlegur fram-
bjóðandi segir meðal annars svo
í samtali i Þjóðviljanum 11.
september s.l.: „Við erum and-
vigir Gljúfurversvirkjun, en það
er mikilvægast þó, að við teljum,
að allt sem gert verður þurfi
að undirbyggja á þann hátt
að viðurkenndur sé okkar ský-
lausi réttur til eigna okkar ...“
Hér talar þessi ágæti bóndi allt
í einu um „eignir okkar“, eins
og honum sé ekki kunnugt um
það, að sú stefna, sem hann hef-
ur gengið á hönd, er fyrst og
fremst fólgin í því að koma í veg
fyrir að nokkur maður eignist
eitt eða neitt og allra sízt bænd-
ur. Það er beinlínis á stefnu-
skrá kommúnista um allar jarð-
ir, enda hafa þeir framfylgt því
rækilega að sjálfstæð bænda-
stétt sé ekki til, heldur skuli
bændum safnað saman í svo- Unnið að heyliirðingu með heybindivél.
Reykjavíkurbréf
Laugardagur 24. okt.
nefnd samyrkjubú og þar séu
þeir tíundaðir eins og dilkar í
réttum. Enginn rússneskur
bóndi getur talað um „eignir
sínar". Eignarréttur bænda er
ekki heldur á stefnuskrá þess
blaðs, sem Starri í Garði skrifar
fréttir fyrir, hvað þá þess
flokks, sem hann af einhverjum
ástæðum hefur gengið á hönd.
Saga rússnesku byltingarinnar,
og raunar saga annarra komm-
únistaríkja einnig, sýnir svart á
hvítu að bændum er ofaukið í
kommúnísku þjóðskipulagi. Þar
gegna þeir sama hlutverki og
kýrnar: mismunurinn er bara sá,
að hér eru kýrnar mjólkaðar,
en í kommúnistalöndunum bænd
urnir.
Ummæli fréttaritarans í sam-
talinu í Þjóðviljanum sýna, svo
að ekki verður um villzt, hversu
lítið sumir þeir menn, sem geng-
ið hafa á hönd svokölluðu Al-
þýðubandalagi, vita raunveru-
lega um markmið og stefnu þess
flokks, sem þeir af einhverjum
misskilningi halda að þeir eigi
samleið með. Undir kommúnísku
þjóðskipulagi mundi enginn
bóndi tala um eignir sínar, hvað
þá að bændur mundu dirfast að
mótmæla virkjunarframkvæmd-
um hins opinbera. Ef kommún-
istar réðu á íslandi, mundi
hvorki Starri í Garði né aðrir
verða spurðir um það, hvort
Mývatnssveit yrði sökkt vegna
framkvæmdaákefðar ríkisvalds-
ins eða ekki. Sem betur fer eru
bændur í Mývatnssveit enn svo
sjálfstæðir vegna þess þjóð-
skipulags, sem þeir búa við, að
þeir hafa bolmagn og kraft í sér
til að mótmæla því, sem þeim lík
ar illa og finnst miður fara,
hvort sem er af hendi hins opin-
bera eða fyrirtækis eins og Lax-
árvirkjunar.

„Ekki fyllilega
ánægður4
1 samtali við annan bónda, sem
birtist daginn eftir í Þjóðviljan-
um, er minnzt á mál, sem sýnir
hvað þeir dreifbýlismenn, sem
styðja Alþýðubandalagið, hafa
látið bjóða sér á undan förnum
árum: Bóndinn, Jón Buch, frá
Einarsstöðum í Reykjahverfi
„segist þó ekki vera fyllilega
ánægður með starf Alþýðubanda
lagsins, og sem bóndi telur hann
að landbúnaðarmálin hafi verið
of afskipt!" Bragð er að þá
barnið finnur! Sagt er, að bóndi
þessi hafi verið í samtökum Is-
lenzkra kommúnista frá unga
aldri. Mikið langlundargeð hef-
ur hann sýnt, enda getur hann
ekki orða bundizt: „Einhvern
tíma ætlaði Alþýðubandalagið
að efna til sérstakrar landbún-
aðarráðstefnu, en úr því varð
nú aldrei.“ Ekki þarf frekari
vitnanna við. Þessi fulltrúi á að-
alfundi kjördæmaráðs Alþýðu-
bandalagsins í Norðurlandskjör-
dæmi eystra hefur tekið af skar-
ið svo um munar. Hann
lyfti grímunni af Alþýðu-
bandalaginu og þá kom í ljós —
að andlitið vantaði.
„Hver er stefna
Þjóðviljans“
Þá er enn grein eftir Jónas
Magnússon, bónda, Strandar-
höfða, og birtist hún í Þjóðvilj-
anum 18. september s.l. 1 grein
þessari virðist þessi Alþýðu-
bandalagsbóndi þrumu lostinn
yfir afstöðu blaðs síns til bænda
stéttarinnar, enda ekki að
ástæðulausu. Segja má um
hann, að augu hans hafi opnazt
vonum seinna — eða hafa þau
opnazt? „Þjóðviljinn átelur
stefnuna í landbúnaðarmálum
eða stefnuleysið, og hann er ekki
einn um það. En hver er stefna
Þjóðviljans?" spyr bóndinn. Er
von að hann spyrji! Stefna Þjóð
viljans og þeirra Alþýðubanda-
lagsmanna i landbúnaðarmálum
hefur auðvitað verið hin sama
og á öðrum sviðum: ábyrgðar-
leysið uppmálað. Bóndinn segir
ennfremur: „Senn verður gengið
til kosninga, og væri nú ekkl
reynandi fyrir Alþýðubandalag-
ið að vera áður búið að marka
skýra stefnu í landbúnaðarmál-
um. Stefnu sem væri eitthvað
meira en innantómt glamur, og
benti á raunhæfar leiðir, sem
bæði bændum og neytendum
gæti orðið til gagns.“ Mikil er
sú trú -— að flokkur þeirra, sem
hafa það efst á stefnuskrá sinnl
að leggja niður sjálfstæða
bændastétt á Islandi skuli ein-
hvern tíma geta eignazt „stefnu,
sem væri eitthvað meira en inn-
antómt glamur og benti á raun-
íhæfar leiðir"!
Af þessum umræðum í Þjóð-
viljanum mætti ef til vill ætla,
að augu margra séu farin að
opnast fyrir því ábyrgðarleysi,
sem einkennt hefur málflutning
vinstri blaðanna jafnt í land-
búnaðarmálum sem öðrum mál-
um. En þó væri það kannski til
of mikils mælzt. Menn sitja uppi
hver með sinn flokk af gömlum
vana, á sama hátt og dálkar
Austra eru orðnir kækur, sem
Þjóðviljinn getur ómögulega
vanið sig af, en um helztu ein-
kenni þessa kæks er fjallað í
tnnansveitarkroniku þegar taiað
er um að menn „beygi sig lítt
fyrir skynsamlegum rökum
. . . en leysi vandræði sín með
því að stunda orðheingilshátt og
deila um titlíngaskít sem ekki
kemur málinu við; en verði
skelfíngu lostnir og setji hljóða
hvenær sem komið er að kjarna
máls.“ Blaðið verður auðvitað að
sitja uppi með þennan kæk á
sama hátt og bændurnir, sem
fyrr er vitnað til, verða áreið-
anlega að sitja uppi með sömu
landbúnaðarstefnu og Alþýðu-
bandalagið hefur hingað tilhaft,
þ.e. stefnu þess „innantóma
glamurs", sem Jónas í Strandar-
höfða minnist réttilega á.
Ýmislegt fleira mætti tína til
úr þessum nýstárlegu skrifum
stuðningsmanna Alþýðubanda-
lagsins úr bændastétt um stefnu
flokks síns, en hér skal látið
staðar numið. Þó vekur athygli
að sjá I grein, sem Skúli Guð-
jónsson á Ljótunnarstöðum ritar
í blað sitt 16. september síðast
liðinn, að hann vill heldur búa
við skipulagsleysi það, sem hann
telur vera i okkar landbúnaði
en fá yfir sig þá stefnu, sem
virðist vera markmið og hugsjón
Alþýðubandalagsmanna, þ.e. að
bændum verði framvegis lofað,
að þeir verði undanþegnir „öll-
um skráveifum og uppákomum
af náttúrunnar hendi.“ Síðan
bendir Skúli Guðjónsson rétti-
lega á, að fsland verði allt að
byggja, ástæðulaust sé að færa
byggðina svo til í landinu, að
stór svæði verði óbyggð, fúlsar
meðal annars við þeirri fullyrð
ingu, að Borgarfjarðarhérað eitt
gæti séð Stór-Reykjavíkursvæð-
inu fyrir mjólk o.s.frv.
Öll eru þessi skrif hin hjákát-
legustu, en sýna þó svart á
hvítu inn fyrir pótemkíntjöld
fagurgalans í stefnuskrá
Alþýðubandalagsins og raunar
annarra vinstri flokka hér á
landi. Stefna þeirra í landbún
aðarmálum er raunar ábyrgðar-
leysið eitt og stefnuleysið. Það
ættu dreifbýlismenn og bændur
að vera farnir að skilja, að
minnsta kosti mundu þeir verða
fljótir að skilja það, ef þeir
þyrftu einhvern tíma að búa við
þá raunverulegu stefnu, sem
kommúnistar hafa í landbúnað-
armálum og kostaði meðal ann
ars 6 millj. rússneskra bænda
lífið á sínum tíma. En þó að segja
megi að bragð sé að þá barnið
finni, er varla við því að búast
að áhangendur Alþýðubandalags
ins, sem eiga hagsmuni sína og
lífskjör undir góðri og öflugri
landbúnaðarstefnu, láti sér segj
ast, þvert á móti. Þeir sitja
áreiðanlega flestir við sinn keip
af gömlum vana. Á Sauðárkróki
gerðist það einhverju sinni, að
ungur drengur kom til gamals
blinds manns og bað hann að
kaupa af sér blað. Bóndinn
sagði: „Nei, drengur minn. Ég
get ekki lesið það, þvi að ég er
blindur." Þá svaraði dreng-
urinn: „Það gerir ekkert til, þú
getur skoðað myndirnar."
Enginn vafi er á þvi, að dreif-
býlismennirnir í Alþýðubanda-
laginu halda áfram að skoða
myndirnar. Þeir hafa alizt upp I
svartnætti kommúnískra kenn-
inga. Þeir eru ekki óvanir
myrkrinu. Þó er athyglisvert, að
Skúli á Ljótunnarstöðum, gáfað*
ur maður og gegn á margan hátt,
sér betur en flestir þeir Alþýðu
bandalagsmenn, sem ástæða væri
til, að hefðu gleggri sjón en
hann.
Upplýsingastarf
landbúnaðarins
Enda þótt það hafi verið
stefna vinstri manna að ala á
hatri og tortryggni milli svo-
nefnds þéttbýlis og dreifbýlis,
hefur sá áróður sem betur fer
fallið í grýtta jörð. Á sínum tíma
töluðu Framsóknarmenn um
Reykvíkinga, sem „Grimsbylýð"
og reyndu að skapa hatur sveita
fólksins í þeirra garð. Þessi her-
ferð bar ekki árangur, sem bet-
ur fer. Ofstækismenn Fram-
sóknarflokksins, sem þá réðu,
höfðu ekki erindi sem erfiði.
Enri er þvi miður reynt að ala
á þessari óvild og enn sér fólkið
I landinu, sem betur fer, í gegn-
um áróðursvefinn. Bændur og
bæjarbúar geta ekki verið hvor-
ir án annarra. Islenzkt þjóðfé-
lag er ein heild og eðlileg verka
skipting getur ein komið á nauð-
synlegu jafnvægi. Samt sem áð-
ur er ávallt reynt að efna til
óvinafagnaðar í hvert skipti,
sem verð landbúnaðarvara er
ákveðið, rétt eins og mönnum
finnist sjálfsagt, að allir beri
nokkuð úr býtum, nema fólkið í
sveitunum. Til að koma í veg
fyrir, að þessi áróður geti borið
árangur, ættu bændasamtökin I
landinu, sem bæði eru fjárhags-
lega öflug og eiga ítök í öllum
flokkum, að stórefla útbreiðslu-
starfsemi sína, svo að engum
haldist uppi að ala á tortryggni
milli bænda og bæjarbúa.
Bændur eiga afkomu sína undir
því, að fólkið í bæjunum kaupi
vörur þeirra, og skilningur ríki
milli dreifbýlis og þéttbýlis. Án
þessa skilnings hljóta kjör
sveitafólks mjög að versna.
Bændur ættu að krefjast þess,
að samtök þeirra, sem eyða
miklum fjárfúlgum í margvíslega
starfsemi, verji nokkru fé til að
upplýsa þjóðina um störf þeirra,
kjör og kaupgjaldsmál, og þá
ekki sízt hve lengi þeir verða
að bíða eftir endanlegu upp-
gjöri á afurðum sínum. Slíkt
upplýsingastarf ætti að gera
fólki glögga grein fyrir því,
hvað bændur bera sjálfir úr
býtum, þegar landbúnaðarvörur
hækka, hversu mikið af hækk-
uninni fer til milliliða og í hvað
þeir verja fénu. Ef þessi upp-
lýsingastarfsemi væri á traust-
um rökum reist og styddist við
góðar heimildir, er enginn efi
á, að hún mundi mjög efla skiln
ing á störfum og kjörum bænda
og sveitafólks og auka sam-
úð með stéttum, en ekki sundr-
ung; t.d. kæmi þá i ljós hve gif-
urlega verðmæt hráefni land-
búnaðurinn getur látið íslenzk-
um iðnaði í té svo sem í ull og
gærum. Þá sæist einnig svart á
hvítu, hvert peningar neyt-
enda renna, þegar þeir kaupa
afurðir bænda, auk þess sem
slík upplýsingastarfsemi væri
nauðsynlegt aðhald fyrir þá
milliliði, sem bændaverzlun
annast. Enda þótt miklar fram-
farir hafi orðið í landbúnaði
á Islandi og kjör bænda hafi
stórlega batnað, búa of margir
við lélega afkomu. Bændur bera
síður en svo of mikið úr býtum
fyrir störf sín og framleiðslu,
Upplýsingaskrifstofu bændasam
takanna ætti að vera auðvelt
að færa mönnum heim sanninn
um það.
Framhald á bls. 15